Ἀπό τό βιβλίο «Η ΑΘΕΪΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΜΑΣ» τοῦ ἀείμνηστου π. Λεωνίδα Διαμαντόπουλου

 Ἀπό τό βιβλίο

«Η ΑΘΕΪΑ ΣΤΗΝ  ΕΠΟΧΗ ΜΑΣ»

τοῦ ἀείμνηστου π. Λεωνίδα Διαμαντόπουλου

Ἡ ἐποχή μας εἶναι ἐποχή διασπασμένη πνευματικά. Ἐποχή πνευματικῆς σύγχυσης καί  χάους ἰδεῶν. Γι’ αὐτό δέν εἶναι καθόλου παράδοξο ὅτι μεταξύ τῶν ποικίλων ἰδεολογικῶν ρευμάτων, πού παρουσιάζει, ἐμφανίστηκε ἡ ἀθεΐα ἤ ὁ ἀθεϊσμός.

          Δέν εἶναι ἡ ἀθεΐα φαινόμενο τῶν καιρῶν μας μόνο. Οὔτε πρόκειται γιά παράγωγο  τῆς ἐποχῆς μας. Εἶναι παλιά ὑπόθεση ἀπό τά προχριστιανικά ἀκόμη χρόνια χρονολογούμενη, ἡ ὁποία καί ἀναβιώνει κατά περιόδους στήν ἱστορία  τῆς ἀνθρωπότητας, ἀνάλογα μέ τό  πνευματικό βάρος κάθε ἐποχῆς. Ὅσο τό  πνευματικό βάρος καί βάθος μιᾶς εποχής εἶναι μεγαλύτερο, τόσο ἡ ἀθεΐα ἐμφανίζεται ἀσθενής. Ὅσο εἶναι μικρότερο, τόσο ἡ ἀθεΐα παρουσιάζεται ἰσχυρή καί φαίνεται νά κυριαρχεῖ.

          Τί ἐννοοῦμε λέγοντας ἀθεΐα;

Κατά κυριολεξία, ἀθεΐα εἶναι ἡ ἄρνηση  τῆς ὕπαρξης τοῦ Θεοῦ. Παντός Θεοῦ. Τό  νά μήν παραδέχεται κανείς Θεό ὁπωσδήποτε. «Ἄθεος ὁ μή νομίζων εἶναι Θεόν», λέει ὁ Κλήμης ὁ Ἀλεξανδρεύς. Εἶναι ὁ ἄνθρωπος, στή σκέψη καί τά ἐνδιαφέροντα τοῦ ὁποίου δέν ὑπάρχει ὁ Θεός, κανείς θεός καί   ὁ ὁποῖος προχωρεῖ στή ζωή του χωρίς νά ὑπολογίζει καθόλου τήν ὕπαρξη θεοῦ.

Ἀπό τήν ἄποψη τοῦ Χριστιανισμοῦ, ἀθεΐα εἶναι ἡ ἀπιστία στή χριστιανική διδασκαλία, ἡ ἀπόρριψη τοῦ Χριστιανισμοῦ. Ὅποιος δέν πιστεύει στή διδασκαλία τοῦ Χριστιανισμοῦ εἶναι ἄθεος. Καί αὐτό δέν ἰσχύει μόνο γιά τήν ἀπιστία στή χριστιανική διδασκαλία ὡς σύνολο, ἀλλά καί  γιά κάθε επιμέρους θεμελιώδη ἀλήθειά της. Ὅποιος καί μία μόνο τέτοια χριστιανική διδασκαλία ἀπορρίπτει καί  δέν τήν πιστεύει,  εἶναι ἄθεος. Ἀκριβῶς γι’αὐτό καί οἱ αἱρετικοί, οἱ ὁποῖοι δέ δέχονται ὁρισμένα δόγματα, κατατάσσονται στούς ἄθεους.

Ὅλοι οἱ κορυφαῖοι ἐπιστήμονες  τῆς σύγχρονης ἐποχῆς ἀποδέχονται ὅτι δέν ὑπάρχει καμία ἀντίθεση μεταξύ ἐπιστήμης καί θρησκείας οὔτε μεταξύ ἐπιστήμης καί πίστης στό  Θεό. Ἡ θρησκεία εἶναι κάτι ἐκ φύσεως διαφορετικό ἀπό τήν ἐπιστήμη καί ἑπομένως δέν εἶναι δυνατό νά συγκρουστοῦν,  ἤ ἡ μία νά καταργήσει τήν ἄλλη.

Τό σπουδαιότερο ὅμως εἶναι ὅτι οἱ κορυφαῖοι σύγχρονοι ἐπιστήμονες βρίσκουν ἀκριβῶς τό  ἀντίθετο. Μέσα ἀπό τήν ἐπιστήμη τους ὁδηγοῦνται στήν πίστη καί στερεώνονται στήν πίστη. Ἡ βαθιά επιστημονική τους ἔρευνα τούς ἀποκαλύπτει τήν ἀνάγκη   τῆς ὕπαρξης τοῦ Θεοῦ καί τούς γεννᾶ πίστη σ’ Αὐτόν.

Ἡ Ἐπιστήμη καί ἡ Θρησκεία δέν εἶναι ἐχθροί. Εἶναι ἀδέλφια. Ἡ ἐπιστήμη προσπαθεῖ  νά μαθαίνει περισσότερα γιά τή δημιουργία, ἐνῶ ἡ θρησκεία επιδιώκει μιά καλύτερη κατανόηση τοῦ Δημιουργοῦ. Γνώση καί Πίστη μποροῦν νά συνυπάρχουν. Νομίζω ὅτι ἡ Πίστη καί ἡ Ἐπιστήμη ἀνήκουν ἡ μία στήν ἄλλη, διότι ὅσο καί  ἄν ἐργάζεται ὁ ἄνθρωπος στόν ἐπιστημονικό κόσμο, τίποτα δέ μπορεῖ νά ἐπιτύχει χωρίς τήν πίστη. Τό  ἀριστούργημα  τῆς δημιουργίας εἶναι ἡ ἀνθρώπινη ψυχή… ὁ κόσμος μας σήμερα χρειάζεται τό  Θεό…

Ἡ ἀθεΐα εἶναι ἡ δημιουργός «πάνω ἀπό κάθε τι ἄλλο» τοῦ ὑπαρξιακοῦ κενοῦ,  τῆς ὑπαρξιακῆς ἀγωνίας καί κατά συνέπεια τοῦ ἄγχους  τῆς ἐποχῆς μας. Ἐάν προσέξουμε στό  περιβάλλον μας, θά δοῦμε τούς ἀνθρώπους, πού δέν πιστεύουν στό  Θεό ἤ ἀδιαφοροῦν γι’ Αὐτόν, νά μήν ἔχουν νόημα στή ζωή τους καί νά πορεύονται χωρίς σκοπό πνευματικό, ὑψηλό. Γι’ αὐτό καί νά ζοῦν ζωή βασανισμένη, ἡ ὁποία καταλήγει στό  ἄγχος. Εἶναι τόσο ἐκφραστικός στό  σημεῖο αὐτό ἕνας ἐκπρόσωπος  τῆς ποίησής μας, ὁ Ν. Λαπαθιώτης, ὅταν γράφει: «Λυπήσου με μέσ’ τήν ἀπόγνωσί μου νά ζῶ δίχως λόγο καί δίχως σκοπό» («Ἐκ βαθέων»).

Αὐτή ὅμως ἡ ἀγχώδης ζωή φέρνει μαζί  της τήν ἀπόγνωση καί τήν ἀπελπισία. Ὅσο ὁ άνθρωπος φεύγει ἀπό τό Θεό καί κυριεύεται ἀπό τό ἄγχος, τόσο βυθίζεται στήν ἀπελπισία. Στήν ἐποχή μας δέ, ἔχουμε ἀπομάκρυνση ἀπό τό Θεό, ἔχουμε καί πολλή ἀπελπισία, ὥστε νά γίνεται αὐτή μαζί μέ τό  ἄγχος σημείο τῶν καιρῶν μας.

Γιά μᾶς τούς Ἕλληνες, ὁ ἀθεϊσμός εἶναι κάτι ἀταίριαστο. Ξένο σῶμα στήν ὅλη μας ζωή. Ἡ ζωή μας ἔχει ζυμωθεῖ μέ τήν Ὀρθόδοξη Πίστη καί Ἐκκλησία. Καί ὡς Ἔθνος  μεγαλουργήσαμε χάρη «στή μετά τοῦ Χριστιανισμοῦ συμμαχία» (Κ. Παπαρρηγόπουλος). Καί ἐάν θέλουμε νά ἐπιζήσουμε καί νά εὐτυχήσουμε καί ὡς ἄτομα καί ὡς ἔθνος, μόνο μέ τήν προσκόλλησή μας στήν πίστη τοῦ Χριστοῦ θά τό  κατορθώσουμε.

Ὁ Ἀλ. Παπαδιαμάντης ἔχει τοποθετήσει πολύ ὡραῖα αὐτό τό  ἀταίριαστο, κρίνοντας ἀπό παράλληλα φαινόμενα  τῆς ἐποχῆς του. Οἱ λόγοι του δέ εἶναι καί γιά μᾶς σήμερα ἐξόχως ἐπίκαιροι: «Ἄγγλος, Γερμανός ἤ Γάλλος δύναται νά εἶναι κοσμοπολίτης ἤ ἀναρχικός ἤ ἄθεος ἤ ὁ,τιδήποτε. Ἔκαμε τό  πατριωτικόν χρέος του, ἔκτισε μεγάλην πατρίδα. Τώρα εἶναι ἐλεύθερος νά ἐπαγγέλεται χάριν πολυτέλειας τήν ἀπιστίαν καί τήν ἀπαισιοδοξίαν. Ἀλλά ὁ Γραικύλος (=ὁ Ἕλλην), πού θέλει νά παριστᾷ δημοσίᾳ τόν ἄθεον ἤ τόν κοσμοπολίτην, ὁμοιάζει μέ νάνον, πού σηκώνεται πάνω στά νύχια καί τεντώνεται νά ψηλώσει καί νά φανεῖ κι αὐτός γίγας».

Δέν πρέπει νά λησμονήσουμε ποτέ τή διπλή τιμητική ἰδιότητά μας, ἡ οποία μᾶς ἔχει ὑψώσει, ὅσο κανένα ἄλλο ἔθνος στόν κόσμο: Ὀρθόδοξοι Ἕλληνες. Αὐτή τήν ἰδιότητα πρέπει νά τήν κρατήσουμε «πάσῃ θυσίᾳ». Ὡς ἔξυπνος λαός πού εἴμαστε, ἄς κατανοήσουμε τό  ἀστήρικτο καί ἀπατηλό καί θνησιγενές τοῦ ἀθεϊσμοῦ καί ἄς κρατηθοῦμε μακριά του. Καί στίς ψυχές μας ἄς κλείσουμε τόν πόθο πού εἶχε κλείσει καί στή δική του ψυχή ὁ Παπαδιαμάντης: «Ὅσο γιά μένα, ἐνόσῳ ζῶ καί ἀναπνέω καί σωφρονῶ, δέν θά παύσω ποτέ νά ὑμνῶ μετά λατρείας τόν Χριστόν μου, νά περιγράφω μετ’ ἔρωτος τήν φύσιν καί νά ζωγραφῶ μετά στοργῆς τά γνήσια ἑλληνικά ἤθη…».

«Μείνατε ἐν ἐμοί, κἀγώ ἐν ὑμῖν. Καθώς τό  κλῆμα οὐ δύναται καρπόν φέρειν ἀφ’ ἑαυτοῦ, ἐάν μή μείνῃ ἐν τῇ ἀμπέλῳ, οὕτως οὐδέ ὑμεῖς, ἐάν μή ἐν ἐμοί μείνητε. Ἐγώ εἰμι ἡ ἄμπελος, ὑμεῖς τά κλήματα. ὁ μένων ἐν ἐμοί κἀγώ ἐν αὐτῷ, οὗτος φέρει καρπόν πολύν, ὅτι χωρίς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν» (Ἰωάν. ιε’ 4-5). 

Επιμέλεια: Ηλίας Σκόνδρας