ΓΕΡΒΑΣΙΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ, Ο ΑΛΥΓΙΣΤΟΣ - ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

ΓΕΡΒΑΣΙΟΣ  ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ

 Αρχιμανδρίτης

1877-1964

Ο     Α  Λ  Υ  Γ  Ι  Σ  Τ  Ο  Σ

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ  ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

      Διαβάζοντας ότι ο εκ των αιμάτων της Εκπαίδευσης Άγιος Πατρών κ. Χρυσόστομος, ετοιμάζει κάτι αγαθό για το μακαριστό π. Γερβάσιο, καταθέτω  απάνθισμα γραπτού, που, με αρχειακό υλικό και ευλογία-πρόλογος -του λόγιου, και όχι μόνο, Αρχιμανδρίτη π. Ηλία Μαστρογιαννόπουλου- τον παρουσίασα το έτος 1972 στο  «ΣΥΝΑΞΑΡΙ ΤΟΥ 20^ΟΥ ΑΙΩΝΑ»-Εκδόσεις «Τήνος»- πρώτο σειράς εννιά ακόμα που ακολούθησαν με Μορφές Αγωνιστικής Αγιότητας της Εκκλησίας των χρόνων μας.

     «Μορφή βιβλική, τύπος αγιοπατέρα, στοιχείο προφητικής φλόγας. Βαθυστόχαστος θεολόγος και θετικός, με σπάνια γνώση της Γραφής, γλαφυρός στο λόγο, απλός στη γραφίδα… Ταπεινός εργάτης του θεϊκού αμπελιού, θερμουργός κήρυκας, ακοίμητος μύστης της λατρείας «του Αρνίου  του εσφαγμένου», αλύγιστος, ρωμαλέος, αμετακίνητος στις αρχές του… Αλλά και τρυφερός, με χάρη και πλατιά καλοσύνη, άγνωστος στο χρήμα, την άνεση, την ευμάρεια … Μεγάλη ιερατική φυσιογνωμία που φώτισε πενήντα χρόνια την Πάτρα…

      Εικοσιεξάχρονος Διάκονος ακόμα, σπουδαστής της Ριζαρείου -1903- καθιερώνεται προφητικά… από το Διευθυντή της πρώην Πενταπόλεως Νεκτάριο Κεφαλά, τον Άγιο Νεκτάριο. «Τέτοιος ποιμένας μας πρέπει ,,, σας παρουσιάζω τον αυριανό ταγό της Εκκλησίας, άξιο ποιμένα του χριστιανικού πληρώματος, ας είναι ο Κύριος μαζί του»… Και ανέδειξε ο Κύριος το μικρό τσοπανόπουλο της Γορτυνίας ποιμένα του καλό …

*****    ***    *****

      Χωριάτης, από χωριό, χωριό, τσοπάνηδες γονείς… Άριστος, με το Απολυτήριο του Δημοτικού στο χέρι και δίψα, μεγάλη δίψα για μάθηση… Στα δεκατρία του ο μικρός Γιώργος προγεύεται ατμόσφαιρα Ορθοδοξίας στο ιστορικό Μοναστήρι της Κερνίτσας… Δυο χρόνια μετά πεζοπορεί πάνω από εκατό χιλιόμετρα σε δύσβατη ορεινή αγριότητα, καιρικές συνθήκες δυσμενείς, φτάνει κατάκοπος στο Μέγα Σπήλαιο, όπου γίνεται δεκτός στο Σχολαρχείο…  Μαθητής Γυμνασίου στην Πάτρα μετά υπό του μακαριστού Αγίου Πατρών Ιεροθέου τη σκιά… Διάκονος στη Μονή Γηροκομείου, αριστούχος απόφοιτος της υπό τον Άγιο Νεκτάριο Ριζαρείου, στη Θεολογική Αθηνών χάρη σε χρηματικό βραβείο κυρίας από το πάτριο χωριό… Κύριος μόνο γνωρίζει πόσο δύσκολα ανέβηκε ένα-ένα αυτά τα σκαλιά!

      Ο Κύριος τον είχε και τον πήγαινε από μικρό κλιμακωτά! Και νυν στη σπορά, και τον αγρό του θερισμού, Αγία Παρασκευή, Αγία Αικατερίνη,  Άγιος Δημήτριος, όλη η Πάτρα και τα πέριξ ουσιαστικά… Πλάι στους φλογερούς Ιερομονάχους, Ευσέβιο Ματθόπουλο, ιδρυτή της «Ζωής», Πανάρετο Δουληγέρη, Αθανάσιο Αθανασόπουλο, άλλους του πνευματικού επιτελείου του μακαριστού Ιεροθέου Πατρών και Ηλείας, αρχικά, Ηγούμενος της Μονής Γηροκομείου μετά,  με τα δικά του φτερά  …

*****   ***    *****

     Πρώτο πεδίο πνευματικής παρουσίας, οι άνθρωποι της δοκιμασίας, εργάτες, εργάτριες, οικιακές βοηθοί … Κάποιοι «ενοχλήθηκαν», συμβαίνουν και αυτά … σε εξάμηνο περιορισμό στη Μονή Γηροκομείου, «δοξασμένο το όνομα του Κυρίου, έτσι θέλησε έτσι ας γίνει». Ο άνθρωπος του Θεού με νέο παλμό ξεκινά …

Δεύτερο πεδίο, η κατήχηση των παιδιών … σ’ αυτό δόθηκε από όλα πιο πολύ  … Για την Πάτρα θεωρείται ο πρώτος Κατηχητής με περισσότερους από τέσσερις χιλιάδες μαθητές, για την Ελλάδα, από τους πρωτοπόρους αυτού του θεσμού … Παράλληλα ιδρύει την Επαγγελματική Σχολή, να μαθαίνουν μια τέχνη φτωχά κορίτσια, οργανώνει κατασκηνώσεις όπου δίνεται ολημερίς και συστηματικά στα παιδιά … Συνάμα καλλιεργεί το κήρυγμα, στη Λειτουργία και απογευματινό, χωρίς ούτε το καλοκαίρι να σταματά … Όποιος περνούσε από την Πάτρα, και δεν πήγαινε να ακούσει Γερβάσιο, ήταν σαν να πήγε στην Πόλη και δεν επισκέφτηκε την Αγία Σοφία … Έτσι δημιουργήθηκε σιγά- σιγά γύρω από το πρόσωπό του μια πλατιά πνευματική κίνηση, η «Αναπλαστική Σχολή Πατρών» …

        Στο λόγο του ήταν φλογερός και ορμητικός, αυστηρός και καυστικός, ως και επαναστατικός, καλύτερα προφητικός. Κάθε ομιλία του ηχούσε σαν πολεμικό σάλπισμα, κινούσε σε κάποια απόφαση και το νωθρό … μετέδιδε αγία φλόγα  … πάντα όμως διακριτικά, με ευγένεια ψυχής, στην εξομολόγηση με λεπτότητα και παρακλητικά … Οι απόψεις του για το κήρυγμα ήταν καθαρά βιβλικές, «Το κήρυγμα, έλεγε, είναι ο Χριστός αεί ων, ωσαύτως ων … αποτελεί τη ζωντανή Εκκλησία, και οφείλει να οδηγεί στη μυστηριακή ζωή …» Παράλληλα γράφει, «Επίκαιρα προβλήματα Κανονικού Δικαίου», «Κηρύγματα-Πρακτικαί Ομιλίαι», «Ερμηνευτική Επιστασία της Θείας Λειτουργίας», έργο ζωής … ηχογράφηση των αλάλητων στεναγμών της καρδιάς ενός μεγάλου της προσευχής … Που λειτουργούσε τέσσερις φορές την εβδομάδα εκτός από τις γιορτές … και συνέχιζε στο κελί του, συχνά ως αργά τη νύχτα ή και ως τα χαράματα … «Κατελαμβανόμεθα από δέος … Ήταν απίστευτη η έντασις με την οποία ιερουργούσε από το «Ευλογητός» του Μεσονυκτικού ως το τελευταίο «Αμήν» της θείας Λειτουργίας …», γράφει ο από τους πολύ στενούς μαθητές του Μητροπολίτης Ύδρας, μακαριστός Ιερόθεος {Τσαντίλης}. 

*****    ***    *****

      Απορρίπτει κάθε τάση για πολυτέλεια, αγανακτεί με την επιδεικτική νεοπλουτική διακόσμηση των Εκκλησιών … «Ο Κύριος εις τον Μυστικόν Δείπνον, δεν εχρησιμοποίησε πολυτελή διάκοσμον, λίθους ατιμήτους ή χρυσοποικίλτους στολάς … Αναμφιβόλως δεν θα κατέλθωμεν εις τας Κατακόμβας …  αλλά θα ανασύρωμεν από εκεί τους πολυτιμωτέρους λίθους της Αποστολικής Εκκλησίας, δια να ανοικοδομήσωμεν μίαν νέαν περίλαμπρον Αγίαν Σοφίαν του νεωτέρου χριστιανικού κόσμου, την απλότητα και τη λιτότητα … Το έθνος το οποίον θα ανοικοδομήσει πρώτον τον τοιούτον ναόν, θα αναδειχθεί εις παγκόσμιον κέντρον αληθινών προσκυνητών …»  Ακολουθώντας Άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο έλεγε ότι, «η Εκκλησία δεν είναι χρυσοκοπείον, ούτε αργυροκοπείον, αλλά φροντιστήριον ψυχών …»

     Η αφιλοκέρδεια της ζωής του ήταν τρομερή, η απλότητά του προκλητική, η λιτότητά του έφτανε στα όρια της υπερβολής. Το πρόβλημα που προέκυψε όταν ύστερα από πολλές πιέσεις δέχτηκε να υπηρετήσει ως Μέγας Πρωτοσύγκελος της Αρχιεπισκοπής Αθηνών του θαυμαστού Χρυσάνθου ήταν ότι δεν είχε να φορέσει ράσο κατάλληλο να ταξιδέψει με το τραίνο! Χρειάστηκε μικρός έρανος και μια μικρή αναβολή του ταξιδιού ως να ετοιμαστεί ένα ράσο! Κι όταν πάλι με τη γερμανική θύελλα και την πτώση Χρυσάνθου έπρεπε να γυρίσει πίσω, τα ναύλα του τα έστειλε ο Μητροπολίτης Αργολίδος Ιωάννης Παπασαράντος, οποίος κυριολεκτικά τον περιμάζεψε, … Ήταν πάντα ντυμένος της πενίας την αρετή!

      Που σημαίνει ότι και στη θέση του Πρωτοσύγκελου έμενε απλός, ανεπιτήδευτος, από μια άποψη αφρόντιστος … πράγμα που στενοχωρούσε το λαμπρό πρωθιεράρχη, που ήθελε μια ετικέτα σε αυτό το Γραφείο …  Και που παρά ταύτα δεν άργησε να πει: «Άδικα τον χαρακτηρίζουν αυστηρό, δεν είναι καθόλου άνθρωπος των άκρων. Είναι δίκαιος και κρίνει ευθέως. Τέτοιον Πρωτοσύγκελο ζητώ». Και είναι γνωστό ότι ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος που δε συμπαθούσε καθόλου τους συμβιβασμούς, τις συμβατικότητες, την ελαστικότητα είχε βρει στο πρόσωπό του κάτι πιο πολύ από τον άνθρωπο που ζητούσε. Το σταθερό στις αρχές του, τον αλύγιστο, πλην το γεμάτο αγάπη και καλοσύνη συνεργάτη και βοηθό στο έργο της κάθαρσης και ανόρθωσης της Εκκλησίας σε μια μάλιστα δραματική εποχή.

      Αυτό όμως θα στοιχίσει στο Γερβάσιο την απόρριψη της εγγραφής του στον «Κατάλογο των προς Αρχιερατεία εκλογίμων», πράγμα που ο  μακαριστός Χρύσανθος θα δεχτεί ως προσωπική του κάκωση και δοκιμασία, και κάποια μέρα θα του πει:  «Γιατί, Γερβάσιε παιδί μου, είσαι τόσο αλύγιστος; Γιατί ενίοτε δε δείχνεις μιαν υποχωρητικότητα. Κοίταξε τις κολώνες του Παρθενώνος, δεν είναι ευθείαι, έχουν και αυταί ελαφράν κλίσιν δια να φαίνωνται ευθείαι»! Και ο  μακαριστός Γερβάσιος έδωσε την εξής απάντηση για τον εμφανή παραγκωνισμό του, αφού ποτέ δεν έκρυψε την επιθυμία του να  εκλεγεί Επίσκοπος. «Μακαριώτατε, επιτρέψατέ μου να μη συμφωνήσω. Προτιμώ να μοιάζω με κολώνα ενός Βυζαντινού ναού και όχι του Παρθενώνος ! Προτιμώ να παραμείνω ευθύς, όπως με θέλει η Εκκλησία, όπως με θέλετε κι εσείς, και ας μη γίνω τίποτε» !

******    ***    ******

       Και έμεινε αλύγιστος και ανυποχώρητος ως την έσχατη ώρα … Στην Πάτρα, στα δραματικά χρόνια της Κατοχής και μετά … σε ένα πλινθόκτιστο κελί πότε στα «γύφτικα» και πότε στα «προσφυγικά» … Και πλάτυνε τότε της φιλανθρωπίας τα φτερά, κι έσωσε από τη μαύρη αρπάγη του θανάτου πολλούς … Και με την απελευθέρωση πλάτυνε τα αντίστοιχα της χριστιανικής παρουσίας τα φτερά, στην Πάτρα και τα γύρω πιο ειδικά. Αυτός που, «αν δε γινόταν παπάς, θα γινόταν κάποια στιγμή μεγάλος στρατηγός», ως του είπε κάποτε ο στρατηγός Νικόλαος Πλαστήρας, αργότερα Πρωθυπουργός.

      Και έγινε στρατηγός, πολέμαρχος στις επάλξεις του χριστιανικού πνευματικού αγώνα, αλύγιστος  ως την τελευταία ώρα ! Ως την όχι τυχαία γι αυτόν στιγμή! 30 Ιουνίου 1964, των Αγίων Αποστόλων … Ποτάμι στην εκφορά ο λαός … Ποτάμια και τα δάκρυα ευχαριστίας για τον άνθρωπο του Θεού που άγγιξε το μέσα μυριάδων πιστών τόσο  κατανυκτικά!