Ποιος είναι ο πιστός και φρόνιμος οικονόμος; - π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Ποιος είναι ο πιστός και φρόνιμος οικονόμος;

«Επειδή υπάρχουν πολλοί οικονόμοι των Εκκλησιών, που είναι μεν πιστοί, αλλά δεν είναι συνετοί αλλά μάλλον είναι το αντίθετο, γι’ αυτό ο Χριστός προείπε "Ποιος άρα θα είναι ο φρόνιμος;» για να τονίσει το σπάνιο και δυσεύρετο αυτών, που είναι συγχρόνως και πιστοί και μυαλωμένοι»

(Ωριγένης)

Ας ακούσουμε κατ’ αρχάς, σε συνέχεια του λόγου του Ωριγένη, και τον Θεοφύλακτο Βουλγαρίας να ερμηνεύει το χωρίο και το θέμα:

«Έχω πολύ μεγάλη απορία, ποιος θα βρεθεί να τα έχει αυτά, και πίστη δηλαδή και σύνεση. Είναι σπάνιος ένας τέτοιος άνθρωπος και δυσεύρετος.

Όπως στις οικονομικές διαχειρίσεις, εάν κάποιος είναι πιστός στο αφεντικό του, αλλά δεν είναι συνετός, χάνεται η περιουσία του αφεντικού, αφού δεν μπορεί να την διοικήσει ο διαχειριστής όπως πρέπει, έτσι από την άλλη αν είναι συνετός, και ικανός να την αυξήσει, είναι όμως άπιστος, αυτός συνήθως γίνεται κλέφτης και τόσο δύσκολα μπορείς να τον συλλάβεις όσο πιο έξυπνος είναι.

Το ίδιο ισχύει και στα θεία πράγματα. Είναι απαραίτητο ο διαχειριστής να είναι και τα δύο, και συνετός και με πίστη!»

Όλοι φυσικά συμφωνούμε ότι ο πατέρας και το παιδί, παρότι και οι δύο άνθρωποι, δεν έχουν την ίδια διαδρομή... ευθύνης! Επίσης ο ιερέας και οι λαϊκοί (πνευματικός πατέρας και πνευματικά τέκνα) παρότι και οι δύο χριστιανοί, δεν έχουν ούτε την ίδια ευθύνη, ούτε τον ίδιο τρόπο πρόσβασης στην Βασιλεία των Ουρανών! Μακριά βεβαίως κάθε αντίληψη κληρικαλισμού!! Πουθενά στο Ευαγγέλιο όμως δεν συζητιέται... διχοτόμηση (ούτε στους εξ ευωνύμων, ούτε στον κολαζόμενο πλούσιο, ούτε... ούτε... ούτε...) παρά μόνον στους εργάτες του Αμπελώνος! Στους ιερείς. Εννοείται το ίδιο ισχύει και για τους αρχιερείς, αφού η Ιερωσύνη είναι μία και είναι του Χριστού.

Δεν γίνεται όμως όταν οι κληρικοί είμαστε στα πράγματα, να απαιτούμε δικαιώματα (υπακοής-αυθεντίας-αρχηγικά· να παριστάνουμε τον... σεφ) και όταν φεύγουμε ή μας διώχνουν, τότε να θυμόμαστε τον ληστή...

«Ὁ ἀμπελών τῆς Ἱερωσύνης δεν εἶναι τῆς μετανοίας ἀμπελών, εἰς τόν ὁποῖον πρέπει νά  δεχώμεθα πᾶσαν ὥραν ἀδιακρίτως τούς τυχόντας ἐργάτας μισθωτούς. Οὐδέ πρέπει νά γίνωνται Ἀρχιτρίκλινοι οἱ ἐν ταῖς πλατείαις κείμενοι χωλοί καί ἀνάπηροι ψωμοζῆται, τούς ὁποίους ἡ φιλανθρωπία τοῦ οὐρανίου Οἰκοδεσπότου προσκαλεῖ μόνον ὡς συνδαιτημόνας εἰς τήν θείαν αὐτοῦ τράπεζαν νά τραφῶσι» (Κ. Οικονόμος).

Έλεος. Πρέπει επιτέλους να ξεμπερδέψουμε την θέωση από την σωτηρία! Φυσικά για θέωση συζητάμε μόνο με αυτονοήτως "υποκείμενη" την σωτηρία, αλλά κάθε σεσωσμένος δεν είναι θεωμένος. Η Παναγία και ο ληστής είναι στον ένα παράδεισο, αλλά όχι στην ίδια κατάσταση μετοχής! Η Θεοτόκος είναι Παναγία και ο ληστής ένα... κάθαρμα και δολοφόνος, που σώθηκε ως... δια πυρός! Οι σύγχρονες αφέλειες αγιοποιήσεώς του έχουν ξεπεράσει τα όρια της βλασφημίας. Ἑκάστου τό ἔργον τό πῦρ δοκιμάσει, φωνάζει ὁ Απ. Παύλος. Κάνουμε ότι δεν καταλαβαίνουμε τι λέει; Δεν είναι άγιος καθένας που «λαμβάνει πιστεύσας τόν Παράδεισον». Όταν δοξάζεται ένα μέλος (δηλαδή γίνεται άγιος) συγχαίρει πάντα τα μέλη, λέει ο απόστολος. Δεν συνδοξάζονται όμως!!

Όταν ο Ρώμης Κελεστίνος επιπλήττει τον Κωσταντινουπόλεως Νεστόριο για τις αιρετικές του δοξασίες, μετά την επιχειρηματολογία καταλήγει στην απεγνωσμένη επίκληση: «Επιτέλους, αδελφέ μου, είναι τραγωδία να χάνει κληρικός αυτό που κέρδισε ο ληστής». Αυτό, αν έχουμε μυαλό, δεν είναι διαπιστωτική προτροπή, αλλά αποτρεπτικός εμπαιγμός. Δηλαδή: «Έλεος...! Ούτε σαν τον ληστή δεν θα σωθείς...!».

Οι ποιμένες έχουν-έχουμε ευθύνη απέναντι σ’ Αυτόν που μας κατέστησε αρμόδιους ἐπί... τῆς θεραπείας Αὐτοῦ...

Στο πελώριο δωδέκατο κεφάλαιο από το κατά Λουκάν Ευαγγέλιο, αφού ο Χριστός πει στους μαθητές του να προσέχουν από την ζύμη των Φαρισαίων (ἥτις ἐστίν ὑπόκρισις·  και για τους οποίους Φαρισαίους ο Τζιοβάνι Παπίνι έλεγε ότι αποδείχτηκαν αθάνατοι, γιατί πέρασαν από την Συναγωγή στην Εκκλησία!!) και τους ενθαρρύνει να Τον ομολογούν, και αφού τους εξηγήσει την πλεονεξία (με τον άφρονα πλούσιο), και αφού απορρίψει την ανησυχία και την μέριμνα, τους εφιστά την προσοχή, και τους προτρέπει να βρίσκονται σε εγρήγορση για τον κίνδυνο, κλέφτες να τους αρπάξουν την περιουσία, επειδή δεν ξέρουν πότε έρχεται ο Υιός του ανθρώπου! Και όταν τους λέει να έχουν σφιγμένα τα ζωνάρια τους και να είναι σε ετοιμότητα αναμένοντας να του ανοίξουν:

«⁴¹ Τότε ο Πέτρος του είπε: "Κύριε, για μας την είπες αυτή την παραβολή ή για όλους;" Κι ο Κύριος απάντησε: ⁴² "Ποιος είναι ο έμπι­στος και συνετός δούλος, που ο κύριός του θα τον αφήσει επιστάτη των υπηρετών του [δηλαδή του λέει... ναι, για σας!], για να τους μοιράζει την τροφή τους στην κατάλληλη στιγμή; ⁴³ Μακάριος είναι εκείνος ο δούλος, που όταν επιστρέψει ο κύριός του, θα τον βρει να είναι συνεπής σ' αυτό. ⁴⁴ Σας βεβαι­ώνω πως θα τον βάλει υπεύθυνο σ' όλα του τα υπάρχοντα. ⁴⁵ Αν όμως ο δούλος εκείνος σκεφτεί μέσα του: "θ' αργήσει να επιστρέψει ο κύριός μου", κι αρχίσει να δέρνει τους άλλους υπηρέτες και τις υπηρέτριες, να τρώει και να πίνει και να μεθάει, ⁴⁶ τότε θα έρθει ο κύριός του μια μέρα που αυτός δε θα τον περιμένει και σε ώρα που δε θα την ξέρει. Θα τον "διχοτομήσει" και θα τον κατατάξει μαζί με τους άπιστους» (Λουκ. 12, 41-48).

Τον ιερέα «κεχειροτόνηκεν ὁ Σωτήρ οἰκονόμον... οὐχ ἁπλῶς καί ἀκατασκέπτως (διδόναι τοῖς ἀδελφοῖς) τήν ἀρκούσαν καί πρέπουσαν ἑκάστῳ τροφήν...» (Αγ. Κύριλλος Αλεξανδρείας) αλλά του ανέθεσε «...τήν τῶν συνδούλων κηδεμονίαν... τούτέστιν φυλάττειν τήν πίστιν...» (Εὐσέβιος Καισαρείας). Όταν λοιπόν ο παπάς λιποτακτεί, δεν βρίσκει άλλο δρόμο για το Θεό, αλλά προδίδει την πίστη της Εκκλησίας του Χριστού. Σ’ αυτήν την Πίστη προσπαθούμε όλοι να ενωθούμε, δεν φτιάχνει ο καθένας μας το προσωπικό του πιστεύω!

Σε τέτοιες περιπτώσεις εγκατάλειψης της Αγίας Ιερωσύνης ο παπάς:

- Είναι υπόλογος και όχι ελεύθερος!

- Είναι έκθετος και όχι αποδεσμευμένος!

- Είναι ρίψασπις, όχι λιμπεραλιστής!

- Είναι άρρωστος και όχι γιατρός!

Ο ΟΠΟΙΟΣΔΗΠΟΤΕ!

Από τον Πατριάρχη, μέχρι τον χθεσινό διάκο.

Φυσικά υπάρχουν πολλοί δρόμοι προς τον Θεό, μία όμως είναι η αφαλής οδός. Η μοναδικότητά της δεν είναι αποκλεισμός των άλλων, αλλά ποιοτική διαφοροποίηση. Οι πλανώμενοι και οι περιπλανώμενοι είναι συμπαθείς και χρειάζονται φροντίδα, όχι συνοδοιπορία στην «ἐπί τά ὄρη» περιπλάνηση! Μόνο το πρόσωπο των πορευομένων εἰς Ἰερουσαλήμ αξίζει να ακολουθούμε και να το υποδεικνύουμε και σε άλλους να το ακολουθούν... (Λουκ. 9, 33). Υπάρχει η πιθανότητα να περιπλανιέται κάποιος και σε λεωφόρους («ἔστιν ὁδός ἧ δοκεῖ ὀρθή εἶναι παρά ἀνθρώποις, τά δέ τελευταῖα αὐτῆς ἔρχεται εἰς πυθμένα ἅδου» Παρ. 14, 12), όπως επίσης και σε ατραπούς κακοτράχαλους, σαν χαμένο πρόβατο από την ποίμνη του Χριστού, έστω και αν στο τέλος, κατά το πολύ έλεος του Χριστού, βρει την πύλη της Βασιλείας των Ουρανών! Κάτι τέτοιο όμως ούτε προτροπή, ούτε πρόταση ζωής είναι...! Τουλάχιστον για τους χριστιανούς. Αν δεν μπορούμε να διακρίνουμε το αδιαχώριστο των μέσων από τους σκοπούς, τότε η ηθική μας σκέψη βρίσκεται σε μεγάλη σύγχυση. Από το Θεό δεν χωριζόμαστε λόγω αποστάσεως, αλλά με την διαφορά... ποιότητας.

Πρέπει να πετάξουμε τις ιδιωτικές εκδοχές της πραγματικότητας για να καταστεί δυνατόν να τραφούμε από την χαρά της Αλήθειας, που είναι μία και είναι Πρόσωπο. Φυσικά αυτό που τελικά μετράει είναι ο πόθος για αλήθεια με οποιοδήποτε κόστος. Αυτός ο πόθος ικανοποιείται μόνο στο πρόσωπο του αληθινού Θεού και στην απόφαση να Τον αφήσουμε να μας πει την... ιστορία μας!! (C. S. Lewis).

Όσο για τον Μάξιμο τον Ομολογητή δεν πρέπει να ξεχνάμε την θεμελιακή του τοποθέτηση, που είναι καθοριστική, και που επεξηγεί τον τρόπο της διαδρομής της σχέσεως με τον Θεό. «Διά τήν ἀλήθειαν ἐστίν ἡ ἀρετή καί οὐχί διά τήν ἀρετήν ἡ ἀλήθεια». Ο άγιος ήξερε ότι αρετές υπήρχαν και υπάρχουν σε πάρα πολλούς χώρους (από τους Στωικούς και τους Γνωστικούς του τότε, μέχρι τις βουδιστικές ωφελιμιστικές συνταγές για ευτυχία, νηφαλιότητα και αγωνία για να «νοιώσεις πράγματα τα οποία είναι ανεξήγητα» κατά τις... αμερικάνικες συνταγές!!), αλλά δεν οδηγούσαν στον αγιασμό και την θέωση παρά μόνο στην αυτοκαταξίωση. Ο στόχος και ο σκοπός πρέπει να είναι σαφής και συγκεκριμένος ακόμα και όταν χάνουμε τον δρόμο! Και μόνιμη και διαρκής κραυγή μας πρέπει να είναι εκείνη του Βαρτιμαίου: «Ιησού, Υιέ του Δαβίδ, ελέησόν με». Όχι εξαγγελίες της νέας αρχής. Οι χριστιανοί, μόνον μετανοίας, αγωνίζονται να βάλουν αρχή...

π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Πηγή: enoriako info