ΑΥΤΕΞΟΥΣΙΟ ΚΑΙ «ΚΑΤ’ ΕΙΚΟΝΑ» - π. Δημητρίου Μπόκου

 ΑΥΤΕΞΟΥΣΙΟ ΚΑΙ «ΚΑΤ’ ΕΙΚΟΝΑ»

π. Δημητρίου Μπόκου

«Τί σοι θέλεις ποιήσω;» Τί θέλεις να σου κάμω; Είναι τα λόγια που απηύθυνε ο Χριστός στον τυφλό της Ιεριχούς (Κυριακή ΙΔ΄ Λουκά). Ενώ ο τυφλός χαλούσε τον κόσμο ζητώντας το έλεος του Χριστού, ο Χριστός, σαν να ήταν εκτός τόπου και χρόνου, τον ρωτούσε τί ακριβώς θέλει από αυτόν. Δεν ήταν παραξενιά του Χριστού αυτό. Είναι ακριβώς το μεγαλείο του. Ακόμα και για το αυτονόητο, ζητάει άδεια για να παρέμβει. Ζητάει τον κωδικό πρόσβασης, την πρόσκληση μετά από ελεύθερη επιλογή του αιτούντος. Δείχνει έτσι πόσο τιμά τον άνθρωπο, πόσο σέβεται την ελευθερία που του έχει χαρίσει. Χωρίς την απόλυτη συναίνεσή του, δεν προχωράει ούτε στα αυτονόητα απέναντί του, πολύ περισσότερο σε κανένα εξαναγκασμό.

Και γιατί αυτό; Επειδή, «ου καλόν το καλόν, όταν ου καλώς γίνηται». Και το καλό ακόμα δεν είναι καλό, όταν δεν γίνεται με τρόπο καλό, λέει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος (25 Ιαν.). Ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα. Όσο άγιος κι αν είναι ο σκοπός, αν δεν υλοποιηθεί και με τρόπο θεμιτό και αποδεκτό, χάνει την αξία του, παύει να είναι καλό, μεταβάλλεται σε κακό. Και ο μόνος θεμιτός τρόπος για να γίνεται το καλό, είναι η ελευθερία. Να το πράττει ο άνθρωπος αυτεξουσίως. Να το επιλέγει ελεύθερα, μακριά από κάθε έννοια επιβολής και εξαναγκασμού.

Ο Θεός δίνει πρώτος το παράδειγμα, διότι η ελευθερία είναι στη φύση του, αλλά και στη φύση τού «κατ’ εικόνα», που χάρισε στον άνθρωπο. Ακόμα και για να σώσει τον άνθρωπο, ο Θεός δεν επεμβαίνει δυναμικά, παραμερίζοντάς τον. Γι’ αυτό και κλειδί στο όλο σχέδιο της Θείας Οικονομίας είναι το «γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου», το «ναι» της Παρθένου. Χωρίς αυτό ο Θεός αδυνατεί να προχωρήσει. Αν σώσει χωρίς τη συναίνεσή του τον άνθρωπο, αυτός παύει να είναι εικόνα του Θεού, παύει να είναι άνθρωπος, υποβιβάζεται στην τάξη του ζώου.

Θα ήταν σωστό, ακόμα και χωρίς να θέλουμε, να μας κάνει ο Θεός καλούς; Να μη μπορούμε να αμαρτήσουμε, ακόμα κι αν το θέλουμε; Θα ήμασταν τότε ά-λογοι και α-νόητοι. Με το να αναγκασθούμε στην αρετή, δεν γινόμαστε «αυτοκράτορες», αυτεξούσιοι. «Ταυτόν γάρ εστιν απολέσαι το αυτεξούσιον και απολέσαι τον άνθρωπον» (άγ. Νικόλαος Καβάσιλας). «Άνελε γαρ ημών το αυτεξούσιον και ούτε εικών Θεού εσόμεθα, ούτε ψυχή λογική και νοερά». Καταστρέφεται τότε η φύση μας. Δεν είναι ανθρώπινη (άγ. Μάξιμος Ομολογητής). «Άνευ της συναινέσεως του ανθρώπου, ούτε τη σωτηρία δεν δίδει ο Θεός… Οτιδήποτε υπάρχει έξω από την Ελευθερία, είναι κόλαση και θάνατος» (Αρχιμ. Βασίλειος, Εισοδικόν, σ. 69).

Η Εκκλησία κινείται εξ ολοκλήρου στη βάση της ελεύθερης επιλογής. Αδυνατεί να υπερβεί το όριο αυτό. Αλλιώς παύει να είναι Εκκλησία, αρνείται τη φύση της, γίνεται Καίσαρας, Ιερά Εξέταση, επαίσχυντος ολοκληρωτισμός. Δεν πολεμάει τότε το κακό. Εξοντώνει τον άνθρωπο.

Καλή εβδομάδα!