Ο αγιογράφος που έμαθε από δύο
Αγίους να αποδίδει το φως μιλά για την Ανάσταση | Κωνσταντίνος Λουδοβίκος
___
Ο Κώστας Λουδοβίκος, φιλόσοφος
και διάσημος καλλιτέχνης στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, διδάχθηκε από τον Αγ.
Παΐσιο και τον Αγ. Πορφύριο να αγιογραφεί το φως στις εικόνες του
___
Χριστός Ανέστη Αληθώς Ανέστη
Από τα νεκροποιά πάθη της
ιστορίας
Στα ζωοποιά πάθη του
Σταυρο-Αναστάντος Χριστού
Τα δάκρυα του θρήνου και η παγκόσμια
αμαρτία
___
Πώς είναι, τι αναμένεται και τι γίνεται όταν, από το ατομικό και
προβληματικό μας σήμερα, επιχειρούμε να αναλάβουμε και να υποδεχθούμε, μέσα στην
τεχνολογικά παγκοσμιοποιημένη και συνάμα κλειστή καθημερινότητα της Ιστορίας,
το «Χριστός Ανέστη»; Ο φιλόσοφος και διάσημος αγιογράφος στην Ελλάδα και το
εξωτερικό, βραβευμένος από πολλές Μπιενάλε τέχνης, Κώστας Λουδοβίκος, ο
καλλιτέχνης που διδάχθηκε από τον άγιο Παΐσιο και τον Άγιο Πορφύριο να
αγιογραφεί το φως στις εικόνες του, μιλά σήμερα στην Ο.Α για το Αναστάσιμο φως,
ξεκινώντας τη συζήτηση με τα παράλογα της ιστορίας.
Ένας χαοτικός κήπος κατακλυσμικών και παράλογων αντιφάσεων μέσα μας και εκτός μας οργιάζει, ένα θέατρο Θεού και ανθρώπων, αγγέλων και δαιμόνων και πάντων των όντων του Σύμπαντος Κόσμου και Υπερκόσμου συμβαίνει και μαίνεται.
Αναντίρρητα, το Άσμα του Οδυσσέα από τη «Θεία Κωμωδία» του Δάντη, δίνει στήριγμα σε όσα πρεσβεύει ο Πρίμο Λέβι που επιβίωσε μέσα στα κολαστήρια του Άουσβιτς και τελικά αυτοκτονεί σε καιρό ειρήνης αλλά και ο Κήπος του Γκαίτε, μας υπενθυμίζει ο Τζωρτζ Στάινερ, συνορεύει με το Μπούχενβαλντ, των απερίγραπτων βασανισμών.
Και πράγματι η κυρά Βάγια των πατρικών μου περιβολιών βρίσκει δύναμη στα ογδόντα της να μαζεύει ακόμη ελιές, λειτουργώντας μέσα στον παραδοσιακό τρόπο του ελληνικού αγροτικού κόσμου, ο οποίος μετατρέπει τον σκληρό κόπο της ζωής της στην φυσική αντοχή μιας αγάπης για την οικογένειά της, όπως και η διαχρονική λαϊκή Μήδεια ή η φόνισσα του Παπαδιαμάντη αφανίζει τα βιολογικά ανθρώπινα γεννήματα.
Και πολλοί επίσης άνθρωποι κορυφαίοι του Πολιτισμού, της Μεταφυσικής και του Ουμανισμού και άλλοι κορυφαίοι της απλής καθημερινότητας, έρχονται και με λόγους και έργα αγγίζουν ή τραυματίζουν ή διαλύουν τη ζωή μας, αλλά εντούτοις κανείς ακόμη από όλους αυτούς δεν μας απευθύνει αληθινά το θεραπευτικό και κοσμοσωτήριο, το μεταθανάτιο και ζωοποιό «Χριστός Ανέστη», όπως δύσκολα κι εμείς μπορούμε να βεβαιώσουμε σε αυτούς το «Αληθώς Ανέστη».
Αναμφίβολα ο Θεός, οσάκις καλεί τον άνθρωπο, είτε ως Δημιουργός «από παντός ξύλου του εν τω παραδείσω βρώσει φαγή, από δε του ξύλου του γινώσκειν καλόν και πονηρόν, ου φάγεσθε απ’ αυτού» είτε ως ενανθρωπήσας Θεός Λόγος, Σωτήρας και Αναδημιουργός Ιησούς Χριστός «ει τις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθείτω μοι» ή «ύπαγε πώλησόν σου τα υπάρχοντα και δος πτωχοίς, και έξεις θησαυρόν εν ουρανώ, και δεύρο ακολούθει μοι», του απευθύνει μια κλήση, η οποία λειτουργεί απολύτως, και κατά την Παλαιά και κατά την Καινή Διαθήκη, μέσα στο μυστήριο του ζωοποιού Σταυρού του Κυρίου.
Κανείς ποτέ δεν έλαβε την αναστάσιμη και μεταμορφοποιό θεοαγχιστεία «χωρίς της του Σταυρού δυνάμεως». Απέναντι στον θανατοποιό σταυρό της αμαρτίας, της εξορίας και του μίσους μέσα στην Ιστορία, ο Θεός ως αγάπη και πνεύμα και αρετή, στήνει και λειτουργεί τον ζωοποιό Σταυρό Του ως τον όντως μοναδικό δρόμο των τρόπων της Θεραπείας, της Σωτηρίας, της Αναστάσεως και Μεταμορφώσεως του ανθρώπου εν Θεώ.
Είμαστε, αλλά μας βοηθούν μαζί με τον Θεό και οι άγιοι. Το «έξελθε εκ της γης σου και εκ της συγγενείας σου, δεύρο εις γην ην αν σοι δείξω» προς τον Αβραάμ, και το «λύσαι το υπόδημα εκ των ποδών σου» προς τον Μωυσή, μαρτυρούν περί το Μυστήριο του Ζωοποιού Σταυρού, στις δύο ακριβώς λειτουργίες του, στη λειτουργία της σταυροαναστάσιμης φυγής από τον κόσμο, οπότε κατά την παύλεια θεολογία «ο κόσμος εμοί εσταύρωται», και στη λειτουργία της σταυροαναστάσιμης απόπτωσης της αμαρτίας από την ψυχή, οπότε «καγώ τω κόσμω» εσταύρωμαι.
Υπάρχει τρόπος από την παράδοση της Εκκλησίας μας να βοηθηθούμε;
Φυσικά και υπάρχει. Τα θαυμάσια της Ησυχαστικής Παραδόσεως, αναδεικνύουν το ασύμβατο ανάμεσα στην επιθυμία της σαρκός, η οποία ενεργείται στον τόπο της πτώσης του ανθρώπου, και στην επιθυμία του Πνεύματος, η οποία ενεργείται στον πνευματικό και χριστοειδή τόπο «της του Θεού ενσωματώσεως» και τελειούται ως η θεώρηση της θεανθρώπινης Βασιλείας των ουρανών. Η δύναμη της θεοπτίας νεκρώνει τον νόμο της αμαρτίας στην ψυχή μας, ελευθερώνει το νου από τις παρά φύσιν ενέργειές του και τον αποδεσμεύει ακόμη και από αυτές τις κατά φύσιν νοερές ενέργειές του.
«Έβγαινε από μέσα του ένα φως,
δεν τον φώτιζε ο ήλιος. Δυνάμωνε συνεχώς. Τότε γυρίζει ο γέροντας και μου λέει:
“Είμαι καλός; Πώς σου φαίνομαι;”»
Έχουμε μάθει από τους Πατέρες για την κατά Θεόν ομοίωση και για την
υιοθεσία. Αυτό μπορούμε να το πλησιάσουμε μόνο μέσα από την Σταυροαναστάσιμη
κατάσταση;Ο νους του ανθρώπου μέσα στη καρδιά, δοκιμασμένος στην χριστιανική ασκητική πρακτική και ενδυναμωμένος στην ορθόδοξη πνευματική θεωρία, εγκαταλείποντας τις ερήμους των δερματίνων χιτώνων και των παθών, παραδίδεται και μυσταγωγείται ελεύθερα στη χωρίς διαστάσεις χώρα της άκτιστης Αγάπης του Θεού. Και έχοντας τη δωρεά των φτερών του Παρακλήτου Αγίου Πνεύματος, ο πιστός διατρέχει τις ημέρες της θνητότητας του, της τρεπτής προαιρέσεως και της όλης φθαρτής σωματικότητας της Κοσμογονίας και της Ιστορίας και έτσι εισέρχεται στην σταυροαναστάσιμη κατάπαυση της ευλογημένης Ημέρας του Θεού, στην οποία αρχίζει ακριβώς να ενεργείται το θεανθρώπινο εκείνο Μυστήριο της αιώνιας θεοομοιώσεως και θεο-υιοθεσίας.
Ήμασταν μια παρέα φοιτητές που είχαμε πάει στον Άγιο και κοιτάζοντάς τον από πίσω, στο πλάι, έβλεπα τον τράχηλό του, το πανόρασό του το φτωχικό, τότε είδα το δέρμα του στο σβέρκο να λάμπει, όπως τα χιόνια της τηλεόρασης με τεθλασμένες γραμμές, όπως βλέπει κανείς το μέγα Σάββατο, το άγιο φως στο Ναό της Αναστάσεως. Άνοιξα διάπλατα τα μάτια και το στόμα μου από έκπληξη. Έβγαινε από μέσα του ένα φως, δεν τον φώτιζε ο ήλιος, δυνάμωνε συνεχώς αυτό το φως. Τότε γυρίζει ο γέροντας Πορφύριος και μου λέει: «Είμαι καλός; Πώς σου φαίνομαι; Είμαι καλός;» Αυτό ήταν το φως για το οποίο μου μιλούσε σε προηγούμενες συναντήσεις μας όταν συζητούσαμε πώς ζωγράφιζα το φως στις εικόνες. Ήταν στα 1982 και η εμπειρία αυτή με χάραξε και ενηλικιώθηκε με τα χρόνια μέσα μου.
Πλησιάζουν μυστικά οι άγιοι, όπως ο άγιος Πορφύριος, τον Αναστημένο Χριστό και γνωρίζουμε πως κι αυτοί θα αναστηθούν κοντά Του. Πώς κατανοεί κανείς αυτό το πλησίασμα για να πάρει κουράγιο για τη δική του πορεία;
Το Σάββατο του θανάτου του Ιησού και η Κυριακή της Αναστάσεως του Χριστού, σημειολογούν την εν Χριστώ προσωπική, ψυχοσωματική και πνευματική συν ανάσταση και μακαριότητα του καθενός αγίου, και συνάμα τον τόπο και τον τρόπο της γεγονότητας του Είναι της Ογδόης Ημέρας, εκείνης της επερχόμενης καινής και κοινής των πάντων Αναστάσεως της «κρίσεως» και της «ζωής» εν Θεώ, διά του Ιησού Χριστού συν τω Πατρί και τω Αγίω Πνεύματι.
Αυτό φυσικά προϋποθέτει την προσωπική μας βούληση να αναστηθούμε μαζί με τον Χριστό. Ωστόσο, αυτό που συμβουλεύουν οι δάσκαλοι των γραφών είναι να κάνουμε μια αρχή.
Η αρχή βεβαίως είναι σημαντική, κι αν συνεχίσει ο άνθρωπος την προσπάθεια, συν Θεώ θα λούζεται στα δάκρυα του θρήνου για την προσωπική του και την παγκόσμια αμαρτία, θα λούζεται στα απέραντα νάματα της άμετρης χαράς της θεανθρώπινης Δοξολογίας. Και αυτοί που θεία δυνάμει ανοίγονται νοερώς στα λαμπρά ύδατα του ποταμού της αθάνατης Ζωής και Αγάπης της Νέας Ιερουσαλήμ του Θεού και των κατά Χάριν θεών, αυτοί αισθανόμενοι από το Άγιο Πνεύμα ότι και ο άνθρωπος Ανέστη, μπορούν να αναλάβουν, να ενσωματωθούν και να φωνήσουν «φωνή μεγάλη» και «γλυκυτάτη» το υπερφυές Χριστός Ανέστη - Αληθώς Ανέστη μέσα στην επίγεια άκτιστη Εκκλησία Του, ως επερχόμενη Βασιλεία του Φιλανθρώπου εν Τριάδι Θεού, του Υπεραγάθου όντως και Υπερουρανίου.
* * *
Η Ανάσταση του Χριστού και το Φως της είναι ένα παγκόσμιο ποίημα, που
δεν θα μπορούσε παρά να εμπνέει και τους ποιητές
Λάμπουν λαμπάδες.
Λαμπρή. Σε κάθε χέρι
Φυτρώνει ένα φως
Ν. Σιδέρης
_____________Σοφία Χατζή
δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα
Ορθόδοξη Αλήθεια, 27.04.2022
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου