«Ταυτότητα και ετερότητα στο δημόσιο σχολείο. Το μάθημα των Θρησκευτικών σήμερα»

«Ταυτότητα και ετερότητα στο δημόσιο σχολείο.

Το μάθημα των Θρησκευτικών σήμερα»

Επιστημονική Διημερίδα του Πανελλήνιου Θεολογικού Συνδέσμου «ΚΑΙΡΟΣ», Αμφιθέατρο «Αντώνης Τρίτσης», Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων, Παρασκευή 27 & Σάββατο 28 Ιανουαρίου 2023

Με ιδιαίτερη έγνοια και αδιάπτωτο ενδιαφέρον για την υπόθεση του μαθήματος των Θρησκευτικών στην εκπαίδευση, προχωρήσαμε στην ετοιμασία και οργάνωση μιας νέας Επιστημονικής Διημερίδας του Πανελλήνιου Θεολογικού Συνδέσμου «ΚΑΙΡΟΣ», η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 27 και 28 Ιανουαρίου 2023, στο Αμφιθέατρο «Αντώνης Τρίτσης» του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Αθηναίων. Πρόκειται για μια δημόσια και ανοικτή συζήτηση για τις πρόσφατες εξελίξεις στο μάθημα των Θρησκευτικών. Το 2018 και το 2019, το Συμβούλιο της Επικρατείας εξέδωσε τέσσερις Αποφάσεις με τις οποίες ακύρωσε τα ισχύοντα τότε Προγράμματα Σπουδών του μαθήματος των Θρησκευτικών, με το σκεπτικό ότι ήταν αντίθετα με το άρθρο 16, 2 του Συντάγματος.

Με τις Αποφάσεις αυτές, το Συμβούλιο της Επικρατείας όρισε ότι το μάθημα των Θρησκευτικών πρέπει να έχει ομολογιακό περιεχόμενο (ουσιαστικά με κατηχητικό προσανατολισμό), καθότι απευθύνεται «αποκλειστικά» προς Ορθόδοξους μαθητές. Ύστερα από σχετικές προσφυγές διάφορων πολιτών, οι οποίοι ζητούσαν ελεύθερες απαλλαγές από το μάθημα των Θρησκευτικών για τους μαθητές που επικαλούνται λόγους συνείδησης, ακολούθησε νέα Απόφαση (Ολομέλεια ΣτΕ 1478/2022) η οποία ακύρωσε για τυπικούς λόγους την ισχύουσα Υπουργική Απόφαση για τη χορήγηση απαλλαγής, επειδή ο νομοθέτης είχε παραλείψει να ζητήσει τη γνώμη της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. Ταυτόχρονα, το Συμβούλιο της Επικρατείας κάλεσε την Πολιτεία να θεσπίσει ένα ισότιμο μάθημα συναφούς περιεχομένου για τους μαθητές που απαλλάσσονται από το μάθημα των Θρησκευτικών.

Οι παραπάνω εξελίξεις, έθεσαν για μια ακόμη φορά στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος του εκπαιδευτικού κόσμου και της κοινής γνώμης το μάθημα των Θρησκευτικών. Πολλοί ήδη επισήμαναμε ότι οι Αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας θα οδηγήσουν στην υποβάθμιση της θρησκευτικής εκπαίδευσης με την de facto κατάργηση της υποχρεωτικότητας του μαθήματος των Θρησκευτικών και την αμφισβήτηση της παιδαγωγικής και μορφωτικής αποστολής του. Μεταξύ άλλων, αναδύεται έντονος προβληματισμός για την περαιτέρω οργάνωση, τον χαρακτήρα και τη λειτουργία της θρησκευτικής εκπαίδευσης στο δημόσιο σχολείο, σε μια εποχή όπου η ανάπτυξη του θρησκευτικού γραμματισμού, η προώθηση της αλληλογνωριμίας και της ειρηνικής συνύπαρξης είναι επιτακτική ανάγκη. Επιπλέον, καθώς έχουμε ήδη επισημάνει «… Η απόφαση του ΣτΕ χρειάζεται να συζητηθεί οπωσδήποτε πέρα από τη στενά νομική θεώρησή της, γιατί σε αυτήν υπολανθάνει και ένα πλήθος άλλων ζητημάτων που αποτελούν αντικείμενο ευρύτερου διεπιστημονικού διαλόγου της θεολογίας, της παιδαγωγικής και των άλλων ανθρωπιστικών, νομικών και κοινωνικών επιστημών που σχετίζονται με την εκπαιδευτική θεωρία και πράξη και ευρύτερα με τις υπάρχουσες συνθήκες στην καθημερινή ζωή και στον σχολικό πολιτισμό μας. Έχοντας υποκαταστήσει τον επιστημονικό ρόλο των Θεολογικών Σχολών, την επίσημη θέση της Εκκλησίας, καθώς και των θεσμοθετημένων γνωμοδοτικών επιστημονικών και εκπαιδευτικών οργάνων του Υπουργείου Παιδείας, η εν λόγω απόφαση μάλλον επέλεξε να καθορίσει και να ελέγξει δικαστικά το ίδιο το περιεχόμενο της θρησκευτικής εκπαίδευσης στο δημόσιο σχολείο, αποδεχόμενη πλήρως τις αιτιάσεις και τις κατηγορίες μιας συντηρητικής ομάδας, δεσμεύοντας, όμως, αυτό καθαυτό το δημόσιο σχολείο και εν γένει την ασκούμενη εκπαιδευτική πολιτική» (https://mag.frear.gr/ta-thriskeytika-se-nea.../...).

Σταύρος Γιαγκάζογλου