Μουσική; Μήπως είναι λίγο νωρίς; - Ευτυχία Τσεσμελή

 Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι γονείς επιλέγουν μαθήματα μουσικής για τα παιδιά τους που βρίσκονται στην προσχολική ηλικία. Τα ομαδικά τμήματα «βρεφικής μουσικής» (Baby music) γεμίζουν όλο και περισσότερο, συναντώντας βρέφη από 10 μηνών να ζουν μουσικές εμπειρίες μαζί με τους γονείς τους. Τα τμήματα Mουσικής Προπαιδείας και Μουσικοκινητικής Αγωγής παραμένουν μια σταθερή αξία για παιδιά ηλικίας 4-6 χρονών, στα οποία βιώνουν μουσικές έννοιες που θα συναντήσουν αργότερα στη συστηματική τους εκπαίδευση εντός και εκτός του σχολείου. Η Πιανιστική Προπαιδεία έχει κάνει την εμφάνισή της στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, ενώ στο εξωτερικό τη συναντάμε αρκετά νωρίτερα. Παιδιά από 4 χρονών, σε ομάδες των 2-4 ατόμων προσεγγίζουν το μουσικό όργανο που κάποτε φάνταζε αδύνατο να παίξουν σε τόσο μικρή ηλικία.

Οι έρευνες που συνεχώς δημοσιεύονται αποκαλύπτουν ότι «όσο πιο νωρίς, τόσο το καλύτερο». Όταν ο άνθρωπος έρχεται σε επαφή με τη μουσική από τη βρεφική κιόλας ηλικία, ο εγκέφαλός του διαμορφώνεται ανάλογα με τις εμπειρίες που έχει μιας και δημιουργούνται περισσότερες εγκεφαλικές συνάψεις. Οι στοχευμένες μουσικές εμπειρίες στις οποίες εκτίθενται τα βρέφη, δημιουργούν περισσότερες πιθανότητες να ασχοληθούν με κάποιο μουσικό όργανο μεγαλώνοντας. Τα οφέλη της εκμάθησης μουσικών οργάνων έχουν μελετηθεί εδώ και πολλές δεκαετίες και οι έρευνες που συνεχώς γίνονται καταλήγουν σε παρόμοια συμπεράσματα. Η εξέλιξη της τεχνολογίας μάς επιτρέπει να μελετήσουμε τον ανθρώπινο εγκέφαλο και να καταλήξουμε σε συμπεράσματα που παλαιότερα απλώς υποψιαζόμασταν. O εγκέφαλος δημιουργεί το ηλεκτρικό του σύστημα στα πρώτα χρόνια της ζωής, φτιάχνοντας τις μικροσκοπικές ηλεκτρικές συνδέσεις, που ονομάζονται συνάψεις. Η ποσότητα των ερεθισμάτων που δέχεται ο άνθρωπος στη βρεφική ηλικία, έχει άμεσο αντίκτυπο στον αριθμό των συνάψεων που σχηματίζονται. Η επανάληψη των ερεθισμάτων ενισχύει αυτές τις συνδέσεις και τις κάνει μόνιμες. Σε αντίθετη περίπτωση, όταν οι συνδέσεις δε χρησιμοποιούνται, τελικά εξαφανίζονται.

Ένας από τους ρόλους μας ως γονείς είναι να δημιουργούμε το κατάλληλο περιβάλλον εμπειριών για τα παιδιά μας. Είναι σημαντικό να αλληλεπιδρούμε μαζί τους σε κάθε ευκαιρία. Διαβάζοντας μαζί τους ένα βιβλίο, περπατώντας στη φύση και συζητώντας, τραγουδώντας μαζί τους επιλεγμένα παιδικά τραγούδια, ζωγραφίζοντας, παίζοντας κάποιο μουσικό όργανο, φτιάχνοντας ένα παζλ. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει πληθώρα εκπαιδευτικών βιβλίων και παιχνιδιών που μπορούμε να αξιοποιήσουμε. Δεν είναι απαραίτητο να είμαστε άριστοι γνώστες του κάθε αντικειμένου. Αρκεί να είμαστε δίπλα τους και να προσπαθούμε κι εμείς μαζί τους.

Όταν τα παιδιά χτίσουν μια σχέση με τη μουσική από νωρίς, όταν τα κατευθύνουμε να γίνουν ενεργητικοί ακροατές μουσικής (να κάνουν προσεκτική ακρόαση της μουσικής και όχι απλώς να ακούνε), τότε το αισθητικό κριτήριο που θα διαμορφώσουν θα τους επιτρέπει να ξεχωρίζουν την καλής ποιότητας μουσική από την κακής ποιότητας μουσική. Δεν θα χρειάζεται να επεκταθούμε σε αναλύσεις της κακής μουσικής, γιατί δεν θα επιλέγουν να την ακούσουν ακόμα κι αν είναι της μόδας. Όπως μαθαίνουν μία ξένη γλώσσα, έτσι μπορούν να μάθουν και τη μουσική. Ακούγοντας ένα μουσικό έργο αντιλαμβάνονται τη δομή του, τη μορφή του, την ενορχήστρωση, τα ηχοχρώματα των μουσικών οργάνων. Τότε η μουσική αποκτά άλλο ενδιαφέρον. Όπως και η γλώσσα. Αν ακούσουμε να συνομιλούν δύο άνθρωποι σε μια γλώσσα που δε γνωρίζουμε καθόλου, ακόμα κι αν αναπτύσσουν ένα θέμα που μας ενδιαφέρει πολύ, γρήγορα θα κουραστούμε να τους ακούμε αφού δεν θα τους καταλαβαίνουμε. Όπως φέρνουμε τα παιδιά μας σε επαφή με κάποια ξένη γλώσσα νωρίς, έτσι να τα φέρουμε κοντά και στη μουσική: νωρίς και επιλέγοντας τους κατάλληλους δασκάλους για αυτές τις ηλικίες. Δίνοντάς τους την ευκαιρία να παρακολουθήσουν ατομικά και ομαδικά μαθήματα και συνοδεύοντάς τα σε συναυλίες. Κι όλα αυτά με τη δική μας ενεργή παρουσία.

Ευτυχία Τσεσμελή

Η Ευτυχία Τσεσμελή είναι απόφοιτη του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθηγήτρια πιάνου και Ανώτερων Θεωρητικών, Διπλωματούχος Σύνθεσης και Διεύθυνσης Χορωδίας. Από το 2005 εργάζεται στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Δείτε όλο το βιογραφικό της εδώ.

Πηγή: Έαρ