Τύφλωση και… aids - π.Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Κυριακή ΙΔ' Λουκά 

Τύφλωση και… aids

π.Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Σήμερα διαβάσαμε ένα μικρό κομμάτι από το Ευαγγέλιο του Λουκά, στο οποίο ένας τυφλός ενώ ζητούσε ελεημοσύνη σε κάποια γωνιά ενός δρόμου, άκουσε ότι περνάει μπροστά του ο Χριστός και άρχισε να του φωνάζει: Ιησού, Υιέ Δαυίδ ελέησόν με.

Ο Χριστός τον φώναξε να πάει κοντά του και τον ρώτησε, τι θέλει. Εκείνος του είπε: Φυσικά, να αναβλέψω. Να δω. Να ξαναδώ, γιατί προφανώς έβλεπε κάποτε, για να πει να αναβλέψω. Και του λέει Εκείνος: Ανάβλεψον, η πίστις σου σέσωκέ σε.

Η τύφλωση είναι μια σκληρή αμεσότητα ανάγκης συντριπτικής τού να μη μπορεί κανείς να αντιληφθεί, τι συμβαίνει γύρω του. Τι αξίζει απ’ αυτά που υπάρχουν γύρω του. Τι είναι κίνδυνος απ’ αυτά τα οποία υπάρχουν γύρω του. Οι αρχαίοι παππούδες μας, οι ειδωλολάτρες, όταν ήθελαν να πουν για κάποιον ότι βρίσκεται σε μια ανάλογη ψυχική κατάσταση έκαναν ένα λογοπαίγνιο με το γράμμα ταυ (τ) και λέγανε: Τυφλός τα τ’ ώτα, τον τε νουν, τα τ’ όμματ’ εί (Οιδίπους Τύραννος, Σοφοκλής). Δηλαδή, αυτός είναι τυφλός στα αυτιά, στο μυαλό και στα μάτια, θέλοντας να πουν ότι δεν μπορεί να κρίνει και να αξιολογήσει.

Η πιο σκληρή δυσκολία στους ανθρώπους, που δεν έχουν το τεχνικό βιολογικό πρόβλημα της τύφλωσης, αλλά έχουν το ουσιαστικό που επεσήμαναν και οι αρχαίοι παππούδες μας, είναι το γεγονός, να ψάχνεις ευτυχία εκεί που δεν υπάρχει. Τι είδους τυφλότητα άραγε είναι αυτή; Πολύ χειρότερη απ’ τη βιολογική, εννοείται! Έκανα τη σκέψη ότι φέτος που συνέπεσε αυτό το Ευαγγέλιο με την 1η Δεκεμβρίου, στην οποία η παγκόσμια κοινωνία έχει αποφασίσει ότι θα είναι η ημέρα για το AIDS, να πούμε δυο σκέψεις για την τραγωδία τού να ψάχνεις, ψυχικά τυφλός, ευτυχία εκεί που δεν υπάρχει!

Το AIDS είναι μια αρρώστια η οποία προκύπτει από την επικοινωνία, την σεξουαλική. Έρχεται δηλαδή συνήθως όταν ψάχνεις ευτυχία εκεί που δεν υπάρχει! Όταν μπερδεύεις την ευτυχία με την ευχαρίστηση. Την ηδονή με την ευτυχία. Ή μάλλον όχι να τα μπερδεύεις, αλλά και να τα ταυτίζεις. Και να πιστεύεις, όταν θα υπάρχει το ένα θα υπάρχει και το άλλο. Και υπάρχει το ένα και δεν υπάρχει το άλλο. Και όχι απλώς δεν υπάρχει, αλλά μπερδεύονται τα πράγματα πολύ περισσότερο, και ο άνθρωπος φορτώνεται μια θανατηφόρα κατάσταση διαδρομής δύσκολη και οδυνηρή. Δεν κάνουμε απαξίωση των ανθρώπων, κάνουμε κρίση στην αξιολόγηση και τα κριτήρια τα δικά μας.

Εμείς οι χριστιανοί πολλές φορές χώνουμε το κεφάλι μας σαν την στρουθοκάμηλο στην άμμο και φανταζόμαστε ότι ό,τι δεν βλέπουμε δεν υπάρχει. Αμ’ υπάρχει, και όχι απλώς υπάρχει, αλλά υπάρχει και μεσ’ στο σπίτι μας, και μεσ’ στις συνθήκες μας, και μέσα στην καθημερινότητά μας.

Κάθεται άραγε ποτέ ένας γονιός να μεταφέρει, πρώτα απ’ όλα με την ποιότητα της σχέσεως (οι γονείς είναι συνήθως δύο, είναι βέβαια και ένας από ανάγκη θανάτου ή κι από συνθήκες μοντέρνες και περίεργες σημερινές), μια ομορφιά που φανερώνει την χαρά και την ικανοποίηση από την ύπαρξη, του/της συζύγου; Άραγε τι βλέπει ένας πιτσιρίκος σ’ αυτόν που προπορεύεται; Βλέπει έναν άνθρωπο που έχει μάτια, μυαλού και καρδιάς και αυτιών, για να βλέπει και να αξιολογεί; Ή βλέπει κάποιον, τον οποίο μετά από λίγο τον καταφρονεί και ο πιτσιρίκος ακόμα; Λέει ο Κάφκα, αυτός ο μεγάλος συγγραφέας, πριν πεθάνει (πέθανε από φυματίωση), σ’ ένα γράμμα που το άφησε για τον πατέρα του: Πατέρα (ήταν Εβραίοι αυτοί), μάς πήγαινες κάθε Σάββατο στη Συναγωγή, αλλά εγώ έβλεπα πίσω από την πλάτη σου ότι ήσουν κούφιος και άθεος.

Πολλές φορές εμείς οι παπάδες, οι γονείς, ο κάθε υπεύθυνος για κάθε κατάσταση, δεν θέλουμε να συζητήσουμε τις οδυνηρές καταστάσεις. Μέσ’ στην Εκκλησία η σεξουαλικότητα είναι μια υπόθεση η οποία είναι κάτω απ’ το χαλί. Μπορεί όμως να υπάρξει επικοινωνία, που είναι η σεξουαλικότητα, χωρίς προϋποθέσεις; Χωρίς κριτήρια;

Αν είμαι τυφλός, πώς θα «στήσω» αυτή την επικοινωνία; Αν δεν έχω κριτήρια, πώς θα διαλέξω; Αν δεν βλέπω, θα πέσω σε παγίδες, που δεν είναι οι άλλοι άνθρωποι, αλλά τα πάθη μου, που βρίσκουν ικανοποίηση στους λάθος ανθρώπους… Δεν φταίνε οι άλλοι για μας… Αν δεν μπορέσουμε να το καταλάβουμε αυτό, δεν θα καταλάβουμε ποτέ αυτό που έκανε ο τυφλός σήμερα όταν φώναζε: Ελέησόν με! Του λέγανε οι άλλοι: Σταμάτα, ενοχλείς. Κι εκείνος έλεγε: Ελέησόν με, πιο δυνατά. Αν δεν το καταλάβουμε αυτό σαν στάση, ότι είναι απαραίτητο, να δούμε, να αποχτήσουμε κριτήρια, να καταλάβουμε, δεν θα προσοικειωθούμε αυτό που συνέβη παρακάτω.

Όταν ο Χριστός φώναξε τον τυφλό του είπε: Τι θέλεις; Άραγε γιατί τον ρωτάει ο Χριστός τι θέλει; Δεν είναι προφανές; Δεν υπάρχουν προφανή… Καθένας μας ταξινομεί τις προτεραιότητές του αναλόγως των κριτηρίων του! Η ελεημοσύνη είναι συνήθως «συνυφασμένη» με τα χρήματα. Ο Χριστός τον ρωτάει για να καταστεί σαφές το ποια προτεραιότητα έχει! Εδώ που τα λέμε βέβαια, κανένας ζητιάνος δεν περιμένει απ’ τους περαστικούς την υγεία του, αν κάποια αναπηρία τον έκανε ζητιάνο. Και υπάρχει και το τραγικό στον βίο του αγίου Μαρτίνου επισκόπου Tour της Γαλλίας, οι ζητιάνοι να κρύβονται όταν τον έβλεπαν, μήπως… τους θεραπεύσει και χάσουν «την ελπίδα της εργασίας τους»! Άραγε κι εμείς πόσες φορές δεν μηρυκάζουμε τα προβλήματά μας! Ο Χριστός λοιπόν μας λέει, μαζί με την ερώτηση στον τυφλό, να αποσαφηνίσουμε τον λόγο για τον οποίον Τον πλησιάζουμε.

Ο τυφλός είπε: Να αναβλέψω. Ανάβλεψον, του απάντησε ο Χριστός και πρόσθεσε: Η πίστις σου σέσωκέ σε. Η πίστις σου σε θεράπευσε. Δηλαδή; Τι ήταν αυτό που τον θεράπευσε; Κάτι μαγικό που το κουβάλαγε μέσα του σαν δύναμη; Όχι! Του λέει: Τώρα απόχτησες κριτήρια. Τώρα μπορείς να ζυγιάζεις τι συμβαίνει γύρω σου. Εμπιστεύεσαι Εμένα και αποχτάς κριτήρια γι’ αυτά που συμβαίνουν γύρω σου. Πίστη σημαίνει εμπιστοσύνη. Δηλαδή, αποχτάει κανείς την δυνατότητα να μπορεί να βλέπει τι σημαίνουν ανθρώπινες σχέσεις, τι σημαίνει ποιότητα των ανθρωπίνων σχέσεων, τι προϋποθέσεις θέλουν οι ανθρώπινες σχέσεις, τι σημαίνει απαίτηση επικοινωνίας για ανθρώπινες σχέσεις. Όλα αυτά για να υπάρξουν στην καρδιά ενός ανθρώπου πρέπει να αποχτήσει κριτήρια, πρέπει να βλέπει, πρέπει Κάποιος να του ανοίξει τα μάτια τα εσωτερικά, για να βλέπει.

Όταν λέει λοιπόν στον τυφλό «Η πίστις σου σέσωκέ σε», σημαίνει ότι: Η εμπιστοσύνη σου σ’ Εμένα, σου δίνει πλέον όλα αυτά τα κριτήρια ώστε να μπορείς να αξιολογήσεις και να καταλάβεις. Η τραγωδία είναι ότι εμείς είμαστε χριστιανοί, και τα κριτήρια του Χριστού μάς είναι άγνωστα. Φανταζόμαστε τη σχέση με τον Χριστό συναλλακτική θρησκευτικότητα για εξασφάλισή μας. Τον φανταζόμαστε σαν μια πελώρια ασφαλιστική εταιρεία. Αλλά δεν είναι έτσι τα πράγματα. Γιατί αν δεν πεθάνουμε σήμερα, θα πεθάνουμε μετά από μερικά χρόνια. Η διαφορά θα είναι χρονική. Για να γίνει ποιοτική θα πρέπει να καταλάβουμε αυτό που φωνάζουν τα κακόμοιρα τα πιτσιρίκια και το γράφουν στους τοίχους: Πεθαίνετε στα δεκαεφτά και σας θάβουν στα εβδομήντα. Όλη η ζωή περνάει μέσα σε πεθαμένα κριτήρια. Αυτό είναι τραγωδία.

Σήμερα ο τυφλός μάς μαθαίνει ότι θα πρέπει, όποιοι κι αν μας εμποδίζουν, ό,τι κι αν μας εμποδίζει, να φωνάζουμε: Ελέησόν με. Για να μπορέσουμε να καταλάβουμε τι σημαίνει «Τον εμπιστεύομαι» και τι σημαίνει αποχτάω κριτήρια. Τι σημαίνει αρχίζω να βλέπω, τι σημαίνει αναιρώ τελικά την εμπαικτική αποστροφή των αρχαίων: «Τυφλός τα τ’ ώτα, τον τε νουν, τα τ’ όμματ’ ει». «Στραβός και στα αυτιά, και στο νου, και στα μάτια». Εμείς το παίζουμε ανοιχτομάτηδες! Παριστάνουμε αυτούς που λένε ότι βλέπουν… πολύ μπροστά! Ότι ξέρουμε τι μας γίνεται! Ατυχώς όλα αυτά (ακόμα κι εκεί που εν μέρει ισχύουν) είναι αυταπάτες. Έρχεται ο περιεσκεμμένος τραγουδοποιός και φωνάζει για λογαριασμό όλων μας: «… κλείσε τα μάτια μου, και έλα να σε δω…»!!!

Αδελφοί μου, δεν είναι τα εξωτερικά θέματα-προβλήματα τα χειρότερα. Τα εσωτερικά είναι τα χειρότερα. Δεν είναι να μη βλέπουν τα μάτια σου. Να μη «βλέπει» το μυαλό σου και να μην «ακούνε» τα αυτιά σου σωστά είναι οι ανθρώπινες τραγωδίες.

Αυτό, το να ακούω τον λόγο του Θεού με τα αυτιά, να τον αποδέχομαι με το μυαλό και να τον «βλέπω» με τα μάτια της όλης ύπαρξης, είναι το δυσκολότερο και το ουσιαστικότερο. Εμείς θα πρέπει να το αποχτήσουμε για μας, για να μπορούμε να το μεταφέρουμε και σ’ αυτούς που αγαπάμε.