Η μοναδικότητα της Εκκλησίας – π. Κάλλιστος Ware

Η μοναδικότητα της Εκκλησίας

π. Κάλλιστος Ware

               Η Ορθοδοξία θεωρεί τον εαυτό της ως τη μία ορατή Εκκλησία. Ο ισχυρισμός αυτός είναι αρκετά τολμηρός, και μπορεί να φαίνεται σε πολλούς αρκετά υπεροπτικός. Θα πρέπει όμως να καταλάβουμε το πνεύμα με το οποίο γίνεται. Οι Ορθόδοξοι πιστεύουν πως αποτελούν την αληθινή Εκκλησία, όχι βέβαια βάσει κάποιων προσωπικών αρετών, αλλά με τη χάρη του Θεού. Ομολογούν, μαζί με τον απ. Παύλο, «Έχομεν δε τον θησαυρόν τούτον εν οστρακίνοις σκεύεσιν, ίνα η υπερβολή της δυνάμεως η του Θεού και μη εξ ημών» (Β’ Κορινθ. 4, 7). Ενώ όμως οι Ορθόδοξοι δεν προβάλλουν κάποια αξιομισθία, είναι με κάθε ταπείνωση πεπεισμένοι πως έχουν λάβει από τον Θεό ένα πολύτιμο και μοναδικό δώρο: αν προσποιηθούν πως δεν έχουν λάβει αυτό το δώρο, θα είναι ένοχοι προδοσίας ενώπιον του ουρανού.

               [...] Η Ορθοδοξία διδάσκει επίσης πως εκτός της Εκκλησίας δεν υπάρχει σωτηρία. Η πίστη αυτή βασίζεται επίσης στην ίδια πεποίθηση για την αδιάσπαστη ενότητα της Εκκλησίας: προέρχεται από τη στενή σχέση μεταξύ Θεού και Εκκλησίας. Σύμφωνα με τον αγ. Κυπριανό, «Δεν μπορεί κάποιος να έχει Πατέρα τον Θεό, αν δεν έχει την Εκκλησία ως Μητέρα»^[1]. Για τον αγ. Κυπριανό αυτό ήταν μια προφανής αλήθεια, επειδή δεν μπορούσε να σκεφτεί τον Θεό και την Εκκλησία ως ξεχωριστές οντότητες.

Ο Θεός είναι η σωτηρία και η σωστική δύναμη του Θεού μεταδίδεται στους ανθρώπους με το σώμα Του, την Εκκλησία. «Extra Ecclesiam nulla salus. Όλη η δύναμη και η σημασία αυτής της αφοριστικής φράσης βρίσκεται ακριβώς στην ταυτολογία της. Δεν υπάρχει σωτηρία εκτός της Εκκλησίας, επειδή η Εκκλησία είναι η σωτηρία»^[2]. Σημαίνει λοιπόν πως όποιος δεν βρίσκεται μέσα στην ορατή Εκκλησία θα καταδικαστεί; Φυσικά όχι. Ακόμη δε λιγότερο σημαίνει πως όποιος βρίσκεται μέσα στην ορατή Εκκλησία θα σωθεί κατ’ ανάγκην. Σύμφωνα με τη σοφή παρατήρηση του Αυγουστίνου, «Πόσα πρόβατα βρίσκονται έξω, και πόσοι λύκοι βρίσκονται μέσα!»^[3]. Αν και δεν υπάρχει κανένας χωρισμός μεταξύ «ορατής» και «αόρατης» Εκκλησίας, υπάρχουν όμως μη ορατά μέλη της Εκκλησίας, που είναι γνωστά μόνο στον Θεό. Αν θέλει λοιπόν κάποιος να σωθεί, θα πρέπει κατά κάποιο τρόπο να είναι μέλος της Εκκλησίας× δεν είμαστε όμως πάντοτε σε θέση να πούμε κατά ποιο τρόπο.

---

[1] Περί της ενότητος της Καθολικής Εκκλησίας, 6.
[2] G. Florovsky, «The Catholicity of the Church», στο Bible, Church, Tradition, σσ. 37-8.
[3] Ομιλίες στον κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο, 45, 12.