Μια πρόσκληση για ΟΛΟΥΣ - Erik Varden

 

Μια πρόσκληση για ΟΛΟΥΣ

Erik Varden  Επίσκοπος Trondheim

Ευχαριστίες πολλές στον επίσκοπο Trondheim Erik Varden, γιατί και πάλι, με την, εξ᾽ αγάπης του για μας και την ενορία μας, καλή του διάθεση, συμφώνησε με χαρά, να δημοσιεύσουμε (απόσπασμα από το βιβλίο του “H συντριβή της μοναξιάς”) την όμορφα παρουσιασμένη, και με ενδιαφέροντα τρόπο για τους συγχρόνους, βιογραφία-συναξάρι του αγίου Σεραφείμ του Σάρωφ (1754-1833).

Τον ευχαριστούμε και τον παρακαλούμε να εύχεται και να προσεύχεται για μας και την ενορία μας, πράγμα το οποίο υποσχόμεθα και μεις να κάνουμε γι᾽ αυτόν και τους χριστιανούς του!

Dominus vobis cum – Ὅ Κύριος μεθ’ ἡμῶν.

Μια πρόσκληση για ΟΛΟΥΣ

Ένας Ψαλμός μας καλεί προεσερχόμενοι να κοιτάξουμε προς [τον Θεό] και να λάμψουμε” (Ψαλμ. 33.6). Η λάμψη αυτή που μας καλεί ο Θεός να αναδύουμε δεν είναι απλώς ένα αίσθημα χαράς, αλλά μια συμμετοχή στη δόξα, καθώς το πέπλο αποσύρεται προοδευτικά από το πρόσωπό μας (πρβλ. Β΄ Κορινθίους 3.18). Όταν, στη χριστιανική εικονογραφία, οι άγιοι απεικονίζονται με φωτοστέφανο, αυτό γίνεται για να δειχθεί τι σημαίνει αγιότητα, σε τελική ανάλυση: Μια ουσιαστική μεταμόρφωση με την οποία μια γυναίκα ή ένας άνδρας γίνεται σκήνωμα της δόξας του Θεού. Η πρόσκληση μετοχής σε μια τέτοια αγιότητα απευθύνεται σε όλους μας. Το θέμα είναι να έχουμε αυτί για να ακούσουμε αυτή την κλήση, και την θέληση να την ακούσουμε.

Στον πρόλογο του Βίου του Αγίου Σεραφείμ του Σάρωφ (1759-1833) που έγραψε η Ιουλία ντε Μποζομπρέ [Julia Michaelovna Kazarina (1893–1977) ρωσίδα συγγραφέας σύζυγος του άγγλου ιστορικού Lewis Bernstein Namier. Μεταξύ των άλλων που έγραψε είναι και η βιογραφία του αγίου Σεραφείμ με τίτλο: Flame in the Snow, A Life of St. Serafim of Sarov – Φλόγα στο χιόνι, η ζωή του αγίου Σεραφείμ του Σάρωφ] αναφέρει ένα περιστατικό που της συνέβη το χειμώνα του 1933, όταν ήταν έγκλειστη σε ένα στρατόπεδο νοτιοανατολικά της Μόσχας ως πολιτική κατάδικος, απασχολούμενη με τη νοσηλεία ασθενών. Ένα πρωί, ενώ συνόδευε μια άρρωστη γυναίκα από τις προσωρινές ανέσεις του νοσοκομείου στη σιωπηλή απεραντοσύνη ενός τοπίου καλυμμένου με χιόνι, που “περιγραφόταν” από όλες τις πλευρές από συμπαγή “τείχη” από σημύδες και πεύκα, η ασθενής, λέει η Μποζομπρέ, ξαφνικά:

με άρπαξε, αγκομαχούσε και άνοιγε το στόμα της. Ευθεία μπροστά μας, πέρα από τη χλωμή λωρίδα του φράχτη, ένα κατάμαυρο έλατο φάνηκε ξαφνικά μπροστά μας απλώνοντας τα κλαδιά του ψηλά στον ομιχλώδη ουρανό· δέσμες φωτός σαν φεγγαρόφωτο ξεπηδούσαν από μέσα του, αναδεικνύοντας τις μεγάλες προς τα κάτω ραβδώσεις με διάφορα γκρίζα χρώματα- τα κλαδιά. Το φως έμοιαζε να βγαίνει από το εσωτερικό του δέντρου, αλλά ο κορμός παρέμενε βελούδινα σκοτεινός. 

Θα μπορούσε να είναι ο ήλιος που ανατέλλει από πίσω;

Κοιτάξαμε προς τα ανατολικά, αλλά, μίλια από φουντωτές συστάδες δέντρων εμπόδιζαν τη διαδρομή οπτικής επαφής ανάμεσα στο δέντρο και τον ήλιο. “Ο πατέρας Σεραφείμ!” αναφώνησε η Κιλίνα εκστασιασμένη! “Αυτό είναι ένα σημάδι οίκτου, παρηγοριάς για σένα και για μένα από εκείνον· μας δόθηκε μέσω ενός κτίσματος που φανέρωσε τη δόξα της κτίσης, της σεσωσμένης κτίσης!”.

Η Μποζορμπέ ανακάλυψε ότι το στρατόπεδο συνορεύει με την έρημο με το Σάρωφ του αγίου Σεραφείμ. Βρισκόταν σε απόσταση μιας εύκολης ημερήσιας διαδρομής από την έρημο όπου ο άγιος είχε ζήσει, αγωνιστεί, προσευχηθεί, υποφέρει και όπου τον Νοέμβριο του 1831, άφησε στον κόσμο μια εξαιρετική διαθήκη με τη μεσολάβηση του Νικολάι Μοτοβίλοφ, ο οποίος είδε τον άγιο Σεραφείμ μεταμορφωμένο, μέσα στο  φως και τον άκουσε να εξηγεί την καρδιά του χριστιανικού καλέσματος, λέγοντας του ότι ο χριστιανός καλείται να αναγεννηθεί μέσω του Αγίου Πνεύματος· να δει την αξιοπρέπεια του Αδάμ να αποκαθίσταται και να στεφανώνεται βασιλικά με τη νίκη του Χριστού. Ο άγιος Σεραφείμ κατέστησε σαφές ότι το μήνυμα αυτό προοριζόταν για όλη την ανθρωπότητα.

Ο Μοτοβίλοφ 1809-1879 όταν ήταν νεαρός είχε θεραπευτεί από τον άγιο Σεραφείμ από παραλυτικούς ρευματισμούς. Αφιέρωσε μεγάλο μέρος της ζωής του στη διατήρηση της κληρονομιάς του αγίου, αλλά η αφήγησή του για τη μοιραία, για την πορεία της ζωής του, συνομιλία με τον άγιο Σεραφείμ το 1831 δημοσιοποιήθηκε μόνο μετά το θάνατό του. Η χήρα του, βρήκε το κείμενο ανάμεσα σε έναν σωρό αταξινόμητων εγγράφων. Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της Μόσχας τον Ιούλιο του 1903, για να συμπέσει με την αγιοποίηση του αγίου Σεραφείμ, η οποία γιορτάστηκε με ολονύχτιες αγρυπνίες σε όλη τη Ρωσία.

Η φήμη του αγίου Σεραφείμ είχε φτάσει παντού. Όταν έγινε η ανακομιδή των λειψάνων του, ένας από αυτούς που τα μετέφεραν ήταν ο τσάρος Νικόλαος Β΄, δισέγγονος του Νικολάου Α΄, του τσάρου, και κατά τη διάρκεια της βασιλείας του οποίου έλαβε χώρα η συνομιλία του αγίου Σεραφείμ με τον Μοτοβίλοφ. Ο άγιος Σεραφείμ έφερε ελπίδα και παρηγοριά σε μια εποχή πυρετώδους έντασης. Ο Georgy Fedótov υπογραμμίζει τη σημασία του για την τελευταία γενιά της προεπαναστατικής “ορθόδοξης αναγέννησης”, για τους άνδρες και τις γυναίκες που ήταν γεμάτοι αρνητικά προαισθήματα:

Για αυτά τα ψαγμένα, δημιουργικά μυαλά, που αναζητούσαν να ερμηνεύσουν και να εκφράσουν μέσω των εικαστικών τεχνών μέσων, την εσχατολογική τους αντίληψη για την επερχόμενη κρίση, ο άγιος Σεραφείμ ήταν ο προφήτης της αναμενόμενης αποκάλυψης του Αγίου Πνεύματος και ο πρόδρομος της νέας μορφής πνευματικότητας, που θα διαδεχόταν τον απλό ασκητικό μοναχισμό: με συμβολικούς όρους, ήταν η λευκή, πνευματοφόρος φλόγα της μοναχικής προσευχής, που αγκαλιάζει τις καρδιές όλων των ανθρώπων στην ενότητα της αγάπης του Θεού· και η οποία θα διαδεχόταν τη μαύρη νύχτα της πνευματικής αυστηρότητας.

Την έλξη του αγίου Σεραφείμ ένιωσαν τόσο οι απλοί αγρότες όσο και οι εκλεπτυσμένοι διανοούμενοι· τόσο οι άγιοι όσο και οι τσαρλατάνοι. Μέχρι σήμερα, υπάρχει μια ευαγγελική βεβαιότητα στη μαρτυρία του που προσδίδει στο κάλεσμά του στην αλήθεια ακαταμάχητο κύρος.

Ο άγιος Σεραφείμ αρχίζει τη συνομιλία του με τον Μοτοβίλοφ αναφέροντας ένα πρόβλημα που γνωρίζει ότι βασανίζει τον συνομιλητή του: “Ο Κύριος μου αποκάλυψε ότι από την παιδική σου ηλικία είχες μια μεγάλη επιθυμία να μάθεις τον σκοπό της χριστιανικής μας ζωής και ότι συχνά ρωτούσες εκκλησιαστικούς αξιωματούχους για το θέμα αυτό”. Οι συμβατικές απαντήσεις -ζήστε μια καλή ζωή, πηγαίνετε στην εκκλησία, προσευχηθείτε, ακολουθήστε τις εντολές- δεν ικανοποίησαν τον Μοτοβίλοφ. Ο άγιος Σεραφείμ μεταφέρει το θέμα σε άλλη διάσταση:

Εγώ, ο φτωχός Σεραφείμ, θα σας εξηγήσω τώρα σε τι συνίσταται πραγματικά αυτός ο στόχος. Η προσευχή, η νηστεία, οι αγρυπνίες και άλλες εξαιρετικές χριστιανικές πρακτικές, όσο καλές κι αν είναι από μόνες τους, δεν αποτελούν τον στόχο της χριστιανικής ζωής, αν και είναι απαραίτητα μέσα για την επίτευξή του. Ο αληθινός στόχος της χριστιανικής ζωής συνίσταται στην απόκτηση του Αγίου Πνεύματος του Θεού. Η νηστεία, η προσευχή, η ελεημοσύνη και κάθε καλό έργο που γίνεται για χάρη του Χριστού δεν είναι παρά μέσα προς το σκοπό. Και προσέξτε ιδιαίτερα αυτό, καλέ μου αδελφέ: Μόνο μια καλή πράξη που γίνεται στο όνομα του Χριστού φέρνει τους καρπούς του Αγίου Πνεύματος.

Ο άγιος Σεραφείμ μετατοπίζει την αισθητή τελειότητα της χριστιανικής κατάστασης και ζωής από τη σφαίρα της συμπεριφοράς στη σφαίρα της ύπαρξης. Αυτό που για τους περισσότερους χριστιανούς φαίνεται να είναι ένας σκοπός, δεν είναι στην πραγματικότητα παρά ένα μέσο -ένα απαραίτητο μέσο, αλλά μέσο παρ’ όλα αυτά επιμένει ο άγιος Σεραφείμ. Το Ευαγγέλιο προσφέρει περισσότερα από έναν ηθικό κώδικα. Προτείνει τη μεταμόρφωση του ανθρώπινου προσώπου.

Ο άγιος Σεραφείμ εξηγεί τι θέλει να πει, ερμηνεύοντας την παραβολή των φρονίμων και των μωρών παρθένων (Ματθαίος 25.1-13). Οι μωρές παρθένες δεν είχαν έλλειψη αρετής. Αντιθέτως, την κατείχαν σε μεγάλο βαθμό και, ως εκ τούτου, είχαν την τάση να υπερεκτιμούν τη σημασία της. Αυτό που τις χώριζε από τη σύνεση, ήταν η παραδοχή τους, ότι η αρετή ήταν το μόνο που χρειάζονταν για να αποκτήσουν πρόσβαση στη γαμήλια γιορτή: μέσα στην πνευματική τους άγνοια υπέθεταν ότι η χριστιανική ζωή συνίστατο απλώς στην εκτέλεση καλών έργων. “Αφού κάναμε μια καλή πράξη”, έλεγαν στον εαυτό τους, “με τον τρόπο αυτό ολοκληρώσαμε το έργο του Θεού”. Όσον αφορά τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, δεν έκαναν τον κόπο να την αποκτήσουν.

Το βασικό μας μέλημα θα πρέπει να είναι να αναπτύξουμε την ικανότητα να δεχόμαστε το Πνεύμα, δηλαδή να ζούμε μια θεούμενη ζωή. Οι καλές μας πράξεις διαμορφώνουν την καρδιά μας και αποτελούν ένα πνευματικό βαρόμετρο: λένε κάτι για το πού βρισκόμαστε στο μονοπάτι της αυτό-υπερβατικότητας. Ωστόσο, οι πράξεις είναι εμπνευσμένες μόνο αν πηγάζουν από μια σωστή πρόθεση (αν γίνονται “εις μνήμην” του Χριστού, για χάρη του) και δημιουργούν μια σωστή προσδοκία (να γεμίσουμε από το Πνεύμα του Χριστού). Οι περισσότεροι χριστιανοί δεν γνωρίζουν με τι ισοδυναμεί η απόκτηση του Πνεύματος. Κατά συνέπεια, αποτυγχάνουν να συνειδητοποιήσουν την κλήση τους. Δεν γνωρίζουν πώς να αγοράσουν και να διατηρήσουν το είδος του ελαίου που θα κάνει τα λυχνάρια τους να καίνε με φλόγα που είναι άσβεστη.

Οι περισσότεροι χριστιανοί βρίσκονται στην ίδια θέση με τις μωρές παρθένες, οι οποίες έτρεξαν στην αγορά χωρίς να γνωρίζουν τι είδους λαδιού χρειάζονταν.

Η διορατικότητα που αντλεί ο άγιος Σεραφείμ από την παραβολή είναι εξαίρετη. Ταυτόχρονα είναι πρακτική. Υπενθυμίζει ευγενικά στον Μοτοβίλοφ ότι προέρχεται από μια καταξιωμένη οικογένεια εμπόρων στο Κουρσκ: σε θέματα εμπορίου μπορεί να τον εμπιστευτεί κανείς.

Η αγορά του λαδιού συμβολίζει τη ζωή μας. Οι πόρτες του νυφικού θαλάμου, οι οποίες έκλεισαν και έφραξαν το δρόμο προς το Νυμφίο, είναι ο ανθρώπινος θάνατος. Οι φρόνιμες και οι μωρές παρθένες συμβολίζουν τις χριστιανικές ψυχές. Το λάδι δεν συμβολίζει τις πράξεις, αλλά τη χάρη του Πανάγιου Πνεύματος του Θεού, που μεταβάλλει τα πράγματα από τη μια κατάσταση στην άλλη: το φθαρτό σε κάτι άφθαρτο, τον θάνατο της ψυχής σε πνευματική ζωή, το σκοτάδι σε φως, τον στάβλο της ύπαρξής μας (όπου τα πάθη είναι δεμένα σαν βουβά θηρία) σε ναό του Θεού, σε νυμφώνα ανείπωτης χαράς με τον Χριστό Κύριό μας, τον Δημιουργό, Λυτρωτή και αιώνιο Νυμφίο των ψυχών μας.

Πόσοι από εμάς έχουν συνείδηση αυτής της δυνατότητας; Πόσοι από εμάς πιστεύουμε ότι η κατάσταση της ψυχής μας μπορεί πραγματικά να αλλάξει; Πολύ εύκολα συνδέουμε το Άγιο Πνεύμα, και ολόκληρο το μυστήριο της Πεντηκοστής, με χαρισματικές εμπειρίες και εξαιρετικές δράσεις: ως κάτι στο οποίο δεν τολμάμε να προσβλέπουμε· ή ακόμη και ως κάτι περιττό.

Όχι! Ο άγιος Σεραφείμ θα ήθελε να ανακαλύψουμε ότι το Πνεύμα είναι απαραίτητο. Όπως και η ανώτατη Πνευματολογία παρουσιάζει τον Παράκλητο πάνω απ’ όλα ως Creator Spiritus (Πνεύμα Δημιουργίας). Το Πνεύμα μεταμορφώνει τις ψυχές μας σύμφωνα με την αρχική πρόθεση του Πατέρα. Κάνει, αυτό που είναι φθαρτό, αιώνιο. Μας ανυψώνει από τον θάνατο στη ζωή. Κάνει τη σκόνη να λάμπει με τη λάμψη της αιωνιότητας. Από μόνη της, η ψυχή μας τείνει, όπως επισημαίνει ο άγιος Σεραφείμ, να κατρακυλήσει στην κατάσταση ενός κακοδιατηρημένου ζωολογικού κήπου. Με τη χάρη, μπορεί να γίνει το ιερό του Θεού. Η δυστυχία μας, η μόνη αληθινή δυστυχία μας, είναι “η αδιαφορία μας για τη φροντίδα Του για μας”, η άγνοιά μας για τα δώρα Του. Πρέπει να μάθουμε να είμαστε δεκτικοί, καθαροί στο μυαλό και στο σώμα. Όταν το Πνεύμα κατεβαίνει, πρέπει να το υποδεχόμαστε με μεγάλη προσοχή, σε βαθιά σιωπή.

Ο άγιος Σεραφείμ ενθαρρύνει τον Μοτοβίλοφ να δει τη ζωή του ως μια επιχειρηματική συναλλαγή. Θα πρέπει να επενδύσει με οξυδέρκεια, με το βλέμμα στραμμένο στο μέγιστο κέρδος:

Κάντε εμπόριο με τις αρετές που σας αποφέρουν το μεγαλύτερο κέρδος. Συγκεντρώστε κεφάλαιο από το ευλογημένο κέρδος της χάρης του Θεού και καταθέστε το στην αιώνια τράπεζα του Θεού με άυλο επιτόκιο, όχι τέσσερα ή έξι τοις εκατό, αλλά εκατό τοις εκατό, ακόμη και απείρως περισσότερο από αυτό! Για παράδειγμα, η προσευχητική αγρυπνία σας δίνει πολλή χάρη; Λοιπόν, τότε: αγρυπνήστε και προσευχηθείτε. Μήπως η νηστεία σας δίνει περισσότερη χάρη; Τότε, νηστεύστε. Η ελεημοσύνη σας δίνει ακόμη περισσότερα; Δώστε ελεημοσύνη. Σκεφτείτε με αυτόν τον τρόπο κάθε καλή πράξη που κάνετε στο όνομα του Χριστού. 

Θα ήταν λάθος να θεωρήσουμε αυτή τη δήλωση ως έκφραση βολονταρισμού, σαν να μπορούσαμε, με πράξεις βούλησης, να εγκαθιδρύσουμε τους εαυτούς μας σε κατάσταση χάριτος. Η άποψη του αγίου Σεραφείμ είναι μάλλον ότι η υπακοή στη διδασκαλία του Χριστού είναι δυνατή μόνο εν Πνεύματι. Οι εντολές και το Πνεύμα δεν βρίσκονται σε αντίφαση. Προϋποθέτουν το ένα το άλλο. Σε αυτή την αμοιβαία συσχέτιση βρίσκεται η απόδειξη της αυθεντικότητας: “Το Πνεύμα του Θεού μας υπενθυμίζει συνεχώς τα λόγια του Κυρίου μας Ιησού Χριστού”. Εκείνος που υποσχέθηκε να στείλει το Πνεύμα της αγάπης του είπε επίσης: “Αν με αγαπάτε, θα τηρείτε τις εντολές μου” (Ιωάννης 14.15).

Ο Μοτοβίλοφ, αν και οικοδομήθηκε και συγκινήθηκε από τα λόγια του αγίου Σεραφείμ, θέλει περισσότερα. Η ζωή της αρετής, λέει, έχει αντικειμενική σταθερότητα. Μπορούμε να την αξιολογήσουμε με σαφή κριτήρια. Όσο για την απόκτηση του Πνεύματος, φαίνεται δυνητικά παραδομένη στον ευσεβή πόθο και την υποκειμενική εκτίμηση. Αντιτείνει στον άγιο Σεραφείμ: “Δεν καταλαβαίνω πώς μπορώ να είμαι πραγματικά βέβαιος ότι βρίσκομαι στο Πνεύμα του Θεού;” Το ερώτημα προκύπτει από την αγωνία της ψυχής του. Ο άγιος Σεραφείμ, ως απάντηση, πιάνει τον φίλο του από τους ώμους και του λέει: “Είμαστε και οι δύο  “μέσα” στο Άγιο Πνεύμα τώρα”. Ο Μοτοβίλοφ περιγράφει αυτό που είδε στη συνέχεια: ένας άνθρωπος μετατράπηκε σε φλεγόμενη βάτο. Φανταστείτε το πρόσωπο ενός ανθρώπου που σας μιλάει μέσα από το κέντρο του ήλιου, στο εκτυφλωτικό φως των μεσημεριανών ακτίνων του. Μπορείτε να δείτε την κίνηση των χειλιών του και την αλλαγή της έκφρασης των ματιών του. Μπορείτε να ακούσετε τη φωνή του. Μπορείτε να νιώσετε τα χέρια που κρατούν τον ώμο σας. Αλλά δεν βλέπετε ούτε τα χέρια του, ούτε το σώμα του, ούτε το δικό σας σώμα· μόνο ένα εκτυφλωτικό φως που εκπέμπεται αρκετά μέτρα γύρω του, φωτίζοντας το χιόνι που καλύπτει το ξέφωτο και που πέφτει συνεχώς στους ώμους μας, τόσο στους δικούς μου όσο και σε εκείνους του μεγάλου Γέροντα. Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί την κατάσταση στην οποία βρισκόμουν;

Το όραμα είναι εξωπραγματικό, αλλά ο άγιος Σεραφείμ παραμένει ο γνώριμος εαυτός του. Ο Μοτοβίλοφ έχει την αίσθηση ότι στέκεται μέσα στη φλεγόμενη σφαίρα του ήλιου, όμως το χιόνι γύρω του δεν λιώνει. Ο άγιος Σεραφείμ τον ρωτάει τι αισθάνεται, εκμαιεύοντας έναν κατάλογο περιγραφικών όρων. Το δώρο του Πνεύματος, λέει ο Μοτοβίλοφ, εκδηλώνεται ως ειρήνη, γλυκύτητα και χαρά· στο σώμα του βιώνει υπέροχη ζεστασιά και μια ασύγκριτη γλυκύτητα αρώματος. Τα πνευματικά και τα σωματικά αισθητήρια απασχολούνται εξίσου. Ο άγιος Σεραφείμ εξηγεί το νόημα όσων αντιλαμβάνεται ο φίλος του.

Η ειρήνη είναι το αποχαιρετιστήριο δώρο του Χριστού στους μαθητές του – “την ειρήνη μου αφήνω σε σας” (Ιωάννης 14.27). Είναι κάτι περισσότερο από την ειρήνη του νου ή την ηρεμία που φέρνει η καλή συνείδηση. Είναι η συμμετοχή στη ζωή του ίδιου του Θεού. Η γλυκύτητα αντιστοιχεί στον “χείμαρρο απόλαυσης” για τον οποίο μιλάει ο Ψαλμός (Ψαλμός 35.8. Το έλεός σου, Κύριε, είναι άπειρο, όλοι οι άνθρωποι σαν νεοσσοί έχουν την ελπίδα τους στη δική σου προστασία). Μια κατάσταση ευημερίας τόσο τέλεια που, όταν τη γνωρίσουμε, κάθε πόρος της ύπαρξής μας διακηρύσσει: γι’ αυτό δημιουργήθηκα. Όσο για τη χαρά, “το Πνεύμα του Θεού αναγεννά με χαρά ό,τι αγγίζει”. Η χαρά είναι το σήμα κατατεθέν του, μια εγγύηση γνησιότητας. Η ζεστασιά και το γλυκό άρωμα δείχνουν ότι ολόκληρη η ύπαρξή μας, η ψυχή και το σώμα, είναι φτιαγμένα για να γνωρίσουν τον Θεό. Η αληθινή γνώση του Θεού είναι μια γνώση σαν εκείνη με την οποία ο Αδάμ “γνώρισε τη γυναίκα του την Εύα” (Γένεση 4.1). Εμπλέκει όλες τις αισθήσεις και τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά. Είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αγάπη. Δεν υπάρχει, λέει ο άγιος Σεραφείμ, τίποτα ασαφές για το Πνεύμα. Τα χαρίσματά του μπορούν να γίνουν γνωστά με βεβαιότητα.

Λέει στον Μοτοβίλοφ ότι αυτό που τους δίνεται να βιώσουν μαζί επιβεβαιώνει τη διαβεβαίωση του Χριστού, “η βασιλεία του Θεού είναι μέσα σας” (Λουκάς 17.21), λόγια που ειπώθηκαν, όχι μεταφορικά αλλά ως διαπίστωση. Το Πνεύμα μεταδίδει την ουσία της αιώνιας ζωής και ενώ ακόμη περπατάμε σε αυτή τη γη. “Γιατί”, αναρωτιέται ο άγιος Σεραφείμ, “κατέβηκε ο Χριστός σε μας από τον ουρανό, αν όχι με σκοπό να πάρει πάνω του τη φτώχεια μας και να μας κάνει πλούσιους με τον πλούτο της χάρης του και την ανεξάντλητη γενναιοδωρία του;”. Παρόλα αυτά, οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουμε ιδέα για το τι μπορούμε, με τη Χάρη, να γίνουμε. Αναθέτει στον Μοτοβίλοφ να μεταδώσει αυτή τη γνώση σε κάθε άνδρα, σε κάθε γυναίκα. Ο κόσμος πρέπει να ανακαλύψει τις δυνατότητες της ανθρώπινης φύσης που λυτρώθηκε εν Χριστώ.

Ο κόσμος στον οποίο αποκαλύφθηκε τελικά το μήνυμα επρόκειτο δυστυχώς να βυθιστεί στην αυτοκτονική τρέλα. Στο Ευαγγέλιο, η Μεταμόρφωση του Χριστού προηγήθηκε της πασχαλινής θυσίας του. Ήταν μια υπόσχεση δόξας που οι μαθητές μπορούσαν να θυμηθούν όταν, στον Γολγοθά, ο ήλιος είχε σκοτεινιάσει, ο Θεός φαινόταν απών και ο κόσμος ήταν τυλιγμένος στο σκοτάδι. Παρομοίως, η μαρτυρία του αγίου Σεραφείμ προέβλεπε τη φρενήρη επίθεση της αθεΐας. Η ασθενής της Ιουλίας Μποζομπρέ στο Temniki το αναγνώρισε ως “σημάδι παρηγοριάς” σε σκληρούς καιρούς. Ως τέτοιο προοριζόταν. Ως τέτοιο κατανοήθηκε και από αμέτρητους άλλους, οι οποίοι, εν μέσω διωγμών, κρατούσαν σταθερά το νόημα του χαιρετισμού με τον οποίο ο άγιος Σεραφείμ ήταν γνωστό ότι υποδεχόταν τους επισκέπτες: “Χαρά μου! Χριστός Ανέστη!”. Το παράδειγμα του αγίου Σεραφείμ έκανε το Ευαγγέλιο αξιόπιστο και κοντινό. Η διακήρυξη της Ανάστασης του Χριστού, η υπόσχεση της δωρεάς του Πνεύματος, έπαψαν να είναι αφηρημένες, ημιμυθικές αξιώσεις. Αντίθετα έγιναν οι καθοριστικοί ισχυρισμοί βάση των οποίων μπορούσαν να σταθμιστούν και να κριθούν όλοι οι άλλοι ισχυρισμοί.

Αυτό που είδε η Ιουλία ντε Μποζομπρέ το 1933 ήταν η σφραγίδα της Πεντηκοστής σε μια ζωή που διαμορφώθηκε από το θάνατο και την Ανάσταση του Χριστού. Σχεδόν ένας αιώνας τη χώριζε από τη βιολογική λήξη αυτής της ζωής, εκατό χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων η Ρωσία είχε αλλάξει ριζικά. Παρά την κοινωνική αναταραχή, η κληρονομιά αυτής της ιερής ζωής συνέχισε αμείωτη, τοποθετημένη ακόμη και σε άψυχα πράγματα, ως σημάδι ότι η απόλυτη συναίνεση στην εν Πνεύματι αναγέννηση μεταμορφώνει όχι μόνο το υποκείμενο που συναίνεσε, αλλά και τον κόσμο στον οποίο κατοικεί. Αυτή η εμπειρία που είχε η Ιουλία την σημάδεψε για μια ζωή.

Παρέμεινε κοντά στον άγιο του Σάρωφ ακόμη και όταν, ως Lady Namier, εγκατέλειψε την επισφαλή θέση της Ρωσίδας εμιγκρέ για μια ασφαλή θέση στο αγγλικό κατεστημένο. Η ζωή του αγίου Σεραφείμ (που έγραψε) δημοσιεύθηκε το 1945. Η Theodora Bosanquet, η αφοσιωμένη βοηθός του Henry James, έγραψε μία κριτική γι’ αυτό τον βίο εκείνο το φθινόπωρο για το Time and Tide, παρατηρώντας ότι τα σκληρά γεγονότα της ζωής του αγίου Σεραφείμ έρχονται σε αντίθεση με τις επιφανειακές αντιλήψεις για την ησυχαστική ζωή ως “ένα ειρηνικό είδος διαφυγής”.

Αυτή είναι μια πολύτιμη διαπίστωση. Η πνευματική ζωή δεν είναι, δεν μπορεί να είναι, ένα ευσεβές χόμπι. Προϋποθέτει την πλήρη παράδοση στις υποσχέσεις και τις απαιτήσεις του Ευαγγελίου. Φέρει το αποτύπωμα του Σταυρού και είναι γεμάτη με το Πνεύμα του Αναστημένου Ιησού. Καμία κοινότοπη “πνευματικότητα” δεν μπορεί να περιλάβει το μεγαλείο αυτής της θυσίας δοξολογίας. Ενώ η Ιουλία Μποζομπρέ βυθιζόταν στην τρομοκρατία του Στάλιν, συνάντησε μια ηλικιωμένη καλόγρια που τη διαβεβαίωσε ότι πρέπει μια μέρα να φύγει από τη Ρωσία και να μεταφέρει ένα μήνυμα στους “αδελφούς μας πέρα από τα σύνορα”. Πρέπει να τους το καταστήσει σαφές, είπε η καλόγρια, να διατηρούν αναμμένη στους βωμούς της καρδιάς τους τη φλόγα. Αν μόνο κάποιοι από αυτούς την κρατούν αναμμένη, θα την βρούμε στις προσευχές μας, στον ύπνο μας και στη φυγή μας μακριά από τα βασανισμένα μας σώματα. Θα λάμψει για μας σαν λαμπερός φάρος φωτός μέσα στο ληθαργικό σκοτάδι· εμείς θα παρηγορηθούμε και ο Χριστός θα χαρεί.

Η φλόγα που μετέδωσε ήταν το Φως που είχε δει, ένα Φως που πηγάζει από τη χριστιανική κατάσταση που βιώνεται στο μέγιστο βαθμό. Δίνοντας τα πάντα για να αποκτήσουμε το Πνεύμα, γινόμαστε “καύσιμο” για αυτή τη φλόγα. Η φωτιά Tου θα κυκλοφορήσει μέσα μας, όπως οι χυμοί του δέντρου…

ακόμη και όταν το έδαφος στο οποίο στεκόμαστε είναι παγωμένο, ακόμη και όταν οι ρίζες μας παρακάμπτουν τα ρεύματα του ζωντανού νερού… 

ακόμη και όταν είμαστε απογυμνωμένοι από το φύλλωμα και εκτεθειμένοι στις χειμωνιάτικες καταιγίδες! 

Θα το αναγνωρίσουμε, με την πίστη, ως Φως, ακόμη και μέσα στο σκοτάδι!

Θα ξέρουμε ότι “βάζουμε φωτιά στη γη”, ακόμη και όταν δεν μπορούμε να νιώσουμε τη ζεστασιά της. 

Με τον τρόπο αυτό μπορεί να συμβεί, με την Χάρη του Θεού και μόνο, κάποιος, κάπου, να αντιληφθεί μια λάμψη που βγαίνει “από τους σπασμένους και ταλαιπωρημένους κορμούς” και να βρει σε αυτούς, όπως στο λυτρωμένο δέντρο στο Temniki, ένα σημάδι οίκτου και παρηγοριάς.

Και ο Χριστός -ολόκληρος ο Χριστός, με όλα τα μέλη του- θα χαρεί.

Από το βιβλίο του επισκόπου Trondheim

π. Erik Varden

“Η συντριβή της μοναξιάς”

“Η χαρούμενη διάθεση δεν είναι αμαρτία! Αντίθετα. Διώχνει την κούραση, που απ᾽αυτήν προέρχεται η απογοήτευση ― το πιο χειρότερο απ᾽όλα! 

Όταν μπήκα στο μοναστήρι, έψελνα στον χορό. Τύχαινε καμιά φορά, όταν οι αδελφοί ήσαν κουρασμένοι, να φανερὠνεται αυτή η κούραση στο ψἀλσιμό τους, μέρικοι μάλιστα δεν ερχόντουσαν καθόλου να ψάλλουν. Κι εγώ, χαρά μου, ήμουν τόσο χαρούμενος. Όταν μαζεύονταν όλοι, τους έλεγα κάτι ευχάριστο και ξεχνούσαν την κούρασή τους. Στο ναό του Θεού, δεν επιτρέπεται ούτε να μιλάς, ούτε να κάνεις οτιδήποτε κακό. Μια καλή λέξη όμως ευχάριστη, ενθαρρυντική, δεν είναι αμαρτία. Βοηθά το πνεύμα του ανθρώπου να διατηρείται χαρούμενο μπροστά στο Θεό.”

Ως τα γεράματά του, εκείνος που αργότερα θα γίνει ο άγιος Σεραφείμ, θα πολεμήσει με όλες του τις δυνάμεις την αποθάρρυνση, την απογοήτευση, τη θλίψη, το πικρό ορθολογιστικό «για ποιο λόγο», που τυραννά τον σύγχρονο άνθρωπο. Γιατί ο διάβολος είναι σκυθρωπός.

Ακτινοβολώντας ο ίδιος τη χαρά, ο άγιος Σεραφείμ προσφωνεί τους επισκέπτες του: «χαρά μου», βλέποντας στον καθένα απ᾽ αυτούς τον Χριστό. Αλλ᾽ αυτός που ποθεί κάτι τέτοιο πρέπει να ξέρει πως δεν φθάνει κανείς από τη μια μέρα στην άλλη σ᾽ αυτή την κατάσταση.

Από τον βίο του αγίου Σεραφείμ.

Ο άγιος Σεραφείμ έλεγε: « Όποια και να ᾽ναι η προσβολή δεν πρέπει ποτέ κανείς να εκδικείται. Αντίθετα, πρέπει να συγχωρεί τον ένοχο με όλη του την καρδιά, ακόμη και αν η καρδιά αντιστέκεται σε αυτό. Δεν πρέπει κανείς να κρατά κατά του πλησίον του την παραμικρή μνησικακία, κανένα μίσος, αντιθέτως πρέπει να τον αγαπά, και όσον το δυνατόν να του κάνει καλό».

«Αγαπάτε τους εχθρούς υμών», είπε ο Χριστός και «προεσεύχεσθε υπέρ διωκόντων υμάς». (Ματθ. 5, 44).

«Εάν δε μη αφήτε τοις ανθρώποις τα παραπτώματα αυτών, ουδέ ο πατήρ υμὠν αφἠσει τα παραπτώματα υμών» (Ματθ. 6, 15).

Μήπως και εμείς κάθε μέρα, όταν απαγγέλουμε την Κυριακή προσευχή, δεν λέγουμε ― με το στόμα μας μόνο, δυστυχώς ―: «Άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ώς και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών»;

Ο πιστός μαθητής του Κυρίου, θεωρεί τη συγγνώμη τον ακρογωνιαίο λίθο της αληθινής πίστεως.

Από τον βίο του αγίου Σεραφείμ.

Ο άγιος Σεραφείμ

μετατοπίζει,

την αισθητή τελειότητα 

της χριστιανικής ζωής,

από την σφαίρα της συμπεριφοράς

στην σφαίρα της ύπαρξης.

Erik Varden

Επίσκοπος Trondheim

Πηγή: Ενοριακό info