Η ΣΑΡΚΩΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ - π Γερασιμάγγελος Στανίτσας

Η ΣΑΡΚΩΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ

Πρωτοπρεσβύτερος Γερασιμάγγελος Στανίτσας 

               Αγαπητοί,
   Από τις 14 Νοεμβρίου εισήλθαμε στην περίοδο του Σαρανταήμερο κατά το κοινώς λεγόμενο, προ των Χριστουγέννων.
     Όσοι πηγαίνουν πρωί στην Εκκλησία ακούνε τις καταβασίες των Χριστουγέννων και άλλους ύμνους που υμνούν την Γέννηση του Χριστού ή την προαναγγέλλουν.
  Επίσης, είναι γνωστό πως το Σαρανταήμερο είναι και περίοδος ελαφράς νηστείας για τους ορθοδόξους.
   Όλα αυτά σημαίνουν πως οι χριστιανοί κατά την περίοδο αυτή προετοιμάζονται για να γιορτάσουν τα Χριστούγεννα με βαθύτερη συναίσθηση και πληρέστερη κοινωνία με το εορταζόμενο γεγονός.

     Και να τώρα βρισκόμαστε προ των πυλών.
   Η εορτή των Χριστουγέννων πλησιάζει και καλούμαστε από την Εκκλησία  να ζήσουμε όλοι την σωτηρία σ’ όλο της το βάθος. Προσπαθεί να μας οδηγήσει να καταλάβουμε την ανθρώπινη αθλιότητά μας, όταν στηριζόμαστε  στα δικά μας δημιουργήματα και να εννοήσουμε το μεγαλείο του ανθρώπου μέσα από το μυστήριο της αγάπης του γεννηθέντος Θεού.

    ΟΙ καμπάνες της Εκκλησίας θα ηχήσουν κι εφέτος χαρμόσυνα, για να αναγγείλουν στον κόσμο την Γέννηση του Θεανθρώπου. «Δεύτε ίδωμεν πιστοί που εγεννήθη ο Χριστός» και «Δόξα εν υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη» θα ψάλλουν οι χριστιανοί στην Εκκλησία.
     Έρχεται όμως στιγμή που αναρωτιέται κανείς κατά πόσο οι άνθρωποι κατάλαβαν τη σημασία της Γεννήσεως του Ιησού Χριστού και αναλογιζόμαστε μήπως η άγνοια της σημασίας του θείου μυστηρίου είναι ίσως η κυριώτερη αιτία, για την οποία, ενώ εκατομμύρια άνθρωποι προσφέρουν τη «λατρεία των χειλέων, στο νεογέννητο Χριστό- Μεσσία, ο σκοπός για τον οποίο ενηνθρώπησε , εξακολουθεί να παραμένει απραγματοποίητος.
  Κι’ όμως, όταν κάθε φορά ο άνθρωπος στέκεται μπροστά στη φάτνη, βρίσκεται μπροστά στο μεγαλύτερο θαύμα της αγάπης. 
   Ο Υιός του Θεού, που σαν άνθρωπος πρωτογνώρισε τον κόσμο μας μέσα σε μια φάτνη και τον αποχαιρέτησε πάνω από τον Σταυρό Του, κάνει  α λυγίσουν τα γόνατα του ανθρώπου μπροστά στο φοβερώτερο και γλυκύτερο μυστήριο της ζωής, που είναι η Αγάπη.
    Ο  άγιος Ιωάννης ο ευαγγελιστής γράφει: «Ο Θεός αγάπη εστί, και ο μένων εν τη αγάπη εν τω  Θεώ μένει και  ο Θεός εν αυτώ».
     Η γλώσσα του ανθρώπου μπερδεύεται και η λογική αποδεικνύεται ανίκανη για να  περιλάβει και να εξηγήσει κάτι, που δεν είναι για τα μέτρα της. Μόνο η βαθειά σιωπή και η βαθειά ποίηση μπορούν να πουν κάτι για το μυστήριο αυτό.

               «Η Παρθένος σήμερον τον προαιώνιον λόγον

εν σπηλαίω έρχεται, αποτεκείν απορρήτως.

Χόρευε η οικουμένη ακουτισθείσα

 Δόξασον μετά αγγέλων και των ποιμένων,

      Βουληθέντα εποφθήναι, πεδίον νέον, τον προαιώνων Θεόν».

               Δηλαδή, η Παρθένος σήμερα, έρχεται   στο σπήλαιο της Βηθλεέμ για να γεννήσει κατά τρόπο ανέκφραστο και μυστηριώδη, χωρίς να  πάρει είδηση κανένας, τον Λόγο Χριστό που υπήρχε προ πάντων των αιώνων.
               Χόρευε από χαρά η οικουμένη, που άκουσε με τ’ αυτιά σου τη χαρμόσυνη είδηση. Δόξασε μαζί με τους Αγγέλους και τους ποιμένες, το πρωτοφανές βρέφος που θέλησε  να φανερωθεί σε μας που είναι ο προ των αιώνων Θεός μαζί μας.
               «Επεσκέψατο ημάς εξ ύψους ο Σωτήρ ημών»
   Γιατί; Χριστός  γεννάται, «την πριν πεσούσαν αναστήσω εικόνα».
    Οι στίχοι αυτοί αναφέρονται στη Γένεση της Π. Δ. , όπου εξιστορείται η δημιουργία του ανθρώπου από τον Θεό. Λέγει η Γραφή: «ποιήσωμεν άνθρωπον κατ’ εικόνα ημετέραν…» Επομένως, όταν λέγει «εικόνα» ο σχετικός ύμνος εννοεί τον άνθρωπο, που είναι η εικόνα του Θεού αφού πλάστηκε «κατ’ εικόνα αυτού».
   Ο άνθρωπος όμως έπεσε στην αμαρτία δια της παρακοής του θείου θελήματος. Πεσούσα εικόνα, λοιπόν, είναι ο πεπτωκός άνθρωπος, όπου το κατ’ εικόνα     αμαυρώθηκε και αχρειώθηκε και έγινε θνητός και φθαρτός.
    Ο Χριστός, λοιπόν, τώρα γεννάται για να ανορθώσει τον «κατ’ εικόνα» πλασθέντα άνθρωπο, που είχε ξεπέσει στην αμαρτία και την εξαθλίωση.
     Πως έγινε αυτό το μεγάλο θαύμα της ανορθώσεως του ανθρώπου; Με την ενανθρώπιση του Χριστού.
       Όλα τα ανθρώπινα όντα, άνδρες και γυναίκες, έχουν πλασθεί κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσι του Θεού.
    Το να δημιουργηθούμε κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση του Θεού, σημαίνει ότι είμαστε προσωπικοί, ελεύθεροι και έχουμε συνείδηση του εαυτού μας.   
    Σημαίνει, ότι είμαστε ικανοί να γνωρίζουμε και να πράττουμε το αγαθό, ότι είμαστε ικανοί να ενεργούμε και  να μεριμνούμε.
   Σημαίνει,  ότι είμαστε άξιοι να κυβερνάμε, να δημιουργούμε και να εξουσιάζουμε.
    Σημαίνει, με μια λέξη, όπως έχουν διδάξει όλοι οι ορθόδοξοι χριστιανοί άγιοι, ότι είμαστε ικανοί με τη χάρη και τη ευδοκία του Θεού  ‘ο, τι ο Θεός είναι εκ΄ φύσεως.
   Ο Θεός είναι ένας Θεός ζωντανός κι εμείς έχουμε πλασθεί επίσης για να ζούμε.
    Ο Θεός είναι αγαθός, και εμείς πλαστήκαμε  αγαθοί. Ο Θεός είναι ειρηνικός, ισχυρός, έτσι  πλαστήκαμε κι’  εμείς.
    Ο Θεός ζει και ποτέ δεν πεθαίνει. Αλλά κι εμείς πλαστήκαμε  να είμαστε αθάνατοι. Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε τις συσχετίσεις σε κάθε περίπτωση. ‘Ο, τι δήποτε είναι ο Θεός, έχουμε πλασθεί απ’ Αυτόν να είμαστε   κι εμείς. Και  το ποιο  σημαντικό απ’ όλα το οποίο εμπεριέχει όλα τα άλλα ιδιαίτερα στοιχεία είναι: Ο Θεός είναι αγάπη. Μα και εμείς πλαστήκαμε για να είμαστε  αγάπη.  Ν’ αγαπάμε όπως Αυτός. Και όλα όσα αγαπά Εκείνος. Και να Τον αγαπάμε πρώτα  και πάνω απ’ όλα.
   Η αιτία κάθε λύπης είναι ότι οι άνθρωποι έχουν
αποτύχει να είναι συνεχώς, αυτό που ο Θεός τους έπλασε να είναι.
               Δηλαδή απέτυχαν ν’ αγαπήσουν.
      Αυτό είναι το νόημα της αμαρτίας των προπατόρων του Αδάμ και της Εύας.
     Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τις θεοειδείς φύσεις τους και διοχετεύουν τις θειες ενέργειες στο κακό αντί στο καλό, στο ψέμα αντί στην αλήθεια, στην καταστροφή αντί για τη δημιουργία, για το θάνατο αντί της ζωής. Διαφθείρουν την ύπαρξή τους, διαστρέφοντας τη θεία εικόνα μέσα τους και χάνουν την ομοιότητα τους με τον Θεό.
    Οι ορθόδοξοι χριστιανοί βεβαιώνουν, ότι ο Ιησούς Χριστός ήλθε ν’ αποκαταστήσει την εικόνα και την ομοίωση με τον Θεό στα ανθρώπινα όντα.
    Ο Χριστός αποκαθιστά την εικόνα του Θεού στις ανθρώπινες υπάρξεις, όντας ο ίδιος αιώνια εικόνα του Θεού γενόμενος αληθινά άνθρωπος, ο έσχατος Αδάμ, ο άνθρωπος εξ ουρανού.
      Ο δεύτερος και τελευταίος Αδάμ, ο Χριστός κάνει όλα όσα κλήθηκε να κάνει ο πρώτος και αρχικός Αδάμ, ο οποίος απέτυχε,  Νέος Αδάμ, Ο Χριστός,  η τέλεια εικόνα του Θεού του αοράτου.
       Αυτό είναι ακριβώς το μήνυμα των Χριστουγέννων.
    Υπάρχει ένας νέος Αδάμ, μια αποκατεστημένη εικόνα του Θεού.
    Σ’ Αυτόν το ανθρώπινο γένος βρήκε την εκπλήρωση και την τελειότητα.  Με Αυτόν μπορούν να ζήσουν οι άνθρωποι, να τελειοποιηθούν ως πλάσματα που δημιουργήθηκαν για να είναι με τη χάρη του Θεού  ‘ο, τι είναι ο Ίδιος ο Θεός εκ φύσεως.
 Ένας ωραίος ύμνος των Χριστουγέννων λέγει:

    «Ετοιμάζου Βηθλεέμ, άνοιξε για όλους η Εδέμ-Παράδεισος- εσύ Εφραθά στολίσου, διότι το ξύλο της ζωής άνθισε μέσα στο Σπήλαιο από την Παρθένο.

  Διότι και παράδεισος νοητός  φανερώθηκε η κοιλία εκείνης που μέσα του υπάρχει το θείο φυτό, από το οποίο αν φάμε, θα ζήσουμε και δεν θα πεθάνουμε, όπως ο Αδάμ. Ο Χριστός γεννιέται για  να επανακτήσει την εικόνα του που έπεσε άλλοτε».
    Ένας Άγιος σύγχρονος και ομολογητής της πίστεως, άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς γράφει:
      «Ο Θεός Λόγος έγινε άνθρωπος για να χριστοποιήσει και να θεώσει τον άνθρωπο δηλαδή το κάθε τι που κάνει τον άνθρωπο άνθρωπο.  Χωρίς αυτή τη χριστοποίηση και θέωση του χαρίζει ο Λόγος του Θεού στην ψυχή και το σώμα μας και τις αισθήσεις μας είναι τέρατα και φαντάσματα και φρίκη.
   Η ημέρα της Γεννήσεως του Λόγου του Θεού- τα Χριστούγεννα- είναι γιορτή θαυμαστή και για το μεγαλείο της, και για το μυστήριό της και για νόημά της…..
         Γιατί την ημέρα της Γεννήσεως του Κυρίου «ανέτειλε το φως το της γνώσεως» του θεϊκού μηνύματος και γέμισε όλο τον κόσμο και αποκάλυψε σε μας το σκοπό αυτού του κόσμου και του ανθρώπου που ζει μέσα στον κόσμο…. Γι’ αυτό είναι αγαπητός ο άνθρωπος, επειδή ανήκει στο Λόγο του Θεού.
      Και ένας άλλος αγιορείτης, ο Γέροντας –ηγούμενος της Μ. Γρηγορίου, π. Γεώργιος σημειώνει όσον αφορά την ουσία και το νόημα της Γεννήσεως του Χριστού:
    «Οι άγιες αυτές ημέρες της επιφανείας του Θεού που επιτρέπει κι φέτος να εορτάσουμε, μας δίνουν την ευκαιρία να σταματήσουμε για λίγο από τις κοσμικές μέριμνες και να εμβαθύνουμε στα ύψιστα και τιμιότατα της ζωής μας, αυτά που μπορούν να δικαιώσουν την ύπαρξή μας και να μας δώσουν χαρά και δύναμη ν’ αγωνισθούμε για την εκπλήρωση του υψηλού προορισμού μας.
      Οι άγιες αυτές ημέρες μας υπενθυμίζουν, ότι ο Θεός μας αγαπά. Και από αγάπη παίρνει δούλου μορφή, σαρκώνεται, πτωχεύει, νηπιάζει, παίρνει ανέκφραστη ταπείνωση και απερίγραπτη αγάπη για μας ό, τι δεν είχε: την ανθρώπινη φύση για τη θεώσει.
    Όσες κι αν είναι οι πίκρες της καθημερινής ζωής, η χαρά μας για το δώρο του ενανθρωπίσαντος Θεού ας είναι πάντα  ζωντανή μέσα μας, φως και παρηγοριά.
     Τώρα βλέπουμε καθαρότερα τη δική μας μεγάλη ευθύνη ν’ αγωνιστούμε και να αξιοποιήσιμε το δώρο της ενανθρωπήσεως του Θεού.
    Τι απολογία θα δώσουμε στον Κύριο, αν δεν αγωνισθούμε με συνέπεια να ξεντυθούμε τον παλιό εαυτό μας και να ντυθούμε τον καινό δηλ. τον ίδιο τον Χριστό; Εκείνος έλαβε τη δική μας μορφή, για να λάθουμε εμείς τη δική Του.
   Και η μορφή του Χριστού είναι: η ταπείνωση, η αγάπη, η φιλανθρωπία, η υπομονή, η συγχωρητικότητα, η αγνότητα.
    Είναι άραγε η πορείας μας στην παρούσα ζωή πορεία μορφώσεως με τον Χριστό;
               Αγαπητοί,
  Καθώς ατενίζουμε το θ. Βρέφος, έρχεται στο νου μας η φράση του Αγ. Αθανασίου: «Ο Θεός  έγινε άνθρωπος, ίνα ημείς θεοποιηθώμεν».
     Πολλοί από μας νομίζουμε, ότι η ανθρωπιά είναι κάτι το αυτονόητο, και όσο ποιο αυτονόητη έγινε η ανθρωπιά ανάμεσά μας, τόσο περισσότερο άδειασε από αληθινό νόημα.
    Η φράση ο Θεός έγινε άνθρωπος ίνα ημείς θεοποιηθώμεν θεωρεί την ολοκλήρωση του ανθρώπου, την ομοιότητά του προς τον Θεό, την αληθινή ανθρωπιά σαν κάτι το αυτονόητο, όχι σαν μια φυσική ιδιότητα του ανθρώπου.
    Απεναντίας τονίζει πως έπρεπε ο Θεός να γίνει άνθρωπος, για να μπορούμε εμείς ν’ αποκτήσουμε την ολοκλήρωσή μας, την αληθινή ανθρωπιά μας.
     Μ’ άλλα λόγια εκείνο που ανεβάζει τον άνθρωπο στο ύψος του ανθρώπου δεν είναι οι διαστημικές πτήσεις, είτε των διαστημοπλοίων είτε του πνεύματος στα γράμματα και τις τέχνες.
   Κάθε τέτοια πτήση του ανθρώπου προς τα άνω σημαίνει στην καλύτερη περίπτωση μια νοσταλγία του ανθρώπου.
   Συνήθως αυτές οι πτήσεις, αυτά τα πετάγματα γεμίζουν τον άνθρωπο με υπεροψία και εγωισμό, με αυτάρκεια και ψευδαισθήσεις για ανύπαρκτη δύναμη και υπεροχή.
    Μόνο η κάθοδος του Θεού προς τον άνθρωπο, η ταπείνωση και η αγάπη, αυτά και μόνο μπορούν να κάνουν τον άνθρωπο, άνθρωπο και να ολοκληρώσουν τη ζωή του. 
    Χωρίς ταπείνωση και αγάπη, όλες οι πτήσεις του ανθρώπου-ακόμη και οι πιο ευγενικές- στο τέλος μας οδηγούν στη απογοήτευση.
        Το Βρέφος που γεννήθηκε στη Βηθλεέμ δεν ήταν μόνον ο υιός του Θεού. Μαζί ήταν και άνθρωπος σαν όλους εμάς.
  Ήταν ο τύπος του νέου ανθρώπου- αυτού του ολοκληρωμένου ανθρώπου, του θεοποιημένου ανθρώπου
         Οι άγιοι Πατέρες λένε, ότι ο αρχικός άνθρωπος είχε την δυνατότητα να γίνει σωστός άνθρωπος.
     Αυτή η αποτυχία του αρχικού ανθρώπου να αναπτύξει αυτή τη δυνατότητα την θεραπεύει ο Χριστός με τη γέννησή του.
        Μέσα δηλ. στη φτωχική φάτνη, στο πρόσωπο του θ. Βρέφους έχουμε τον τύπο του νέου ανθρώπου και μιας νέας ανθρωπότητας.
      Αν ο αρχικός άνθρωπος πλάστηκε «κατ’ εικόνα Θεού», μέσα στο σπήλαιο της Βηθλεέμ είναι ο ίδιος ο Θεός μέσα στον άνθρωπο.
    Έτσι γιορτάζοντας  τη γέννηση του Χριστού, η ανθρωπότητα γιορτάζει τη γέννηση ενός καινούργιου εαυτού της. Δηλ. τα γενέθλια σε μια καινούργια ζωή. Αυτό εννοούσαν οι Πατέρες όταν έλεγαν πως ο Θεός έγινε άνθρωπος, ίνα ημείς θεοποιηθώμεν.
    Αλλά η φράση αυτή έχει και μια άλλη σημασία. Η γέννηση του Θεανθρώπου επάνω σε μια αφιλόξενη γι’ αυτόν γη, το ότι ο Θεός της αγάπης και της ευσπλαχνίας πήρε επάνω του την αδύνατη φύση μας , αποτελεί τη μεγαλύτερη , τη μόνη εγγύηση θα λέγαμε, όχι μόνο για την επιβίωσή του ανθρώπου και του αληθινού πολιτισμού, αλλά την πιο δυνατή αναγνώριση της ιερότητας της ζωής μέσα στο μυστήριο της αγάπης.
      Σήμερα αναζητούμε διάφορα στηρίγματα είτε στη δύναμη, είτε στα όπλα, είτε στην οικονομία, κάποιο στήριγμα και κάποια βεβαιότητα για την επιβίωσή μας, ανάμεσα σε τόσους κινδύνους και απειλές.
    Κάποιοι συγγραφείς και διανοούμενοι προσπαθούν να μας πουν  κάτι για την αξιοπρέπεια της ζωής. Για τον πιστό  άνθρωπο που στέκεται γονατιστός μπροστά στο σπήλαιο του Χριστού η μόνη ασφαλής και βέβαιη εγγύηση της επιβίωσης μας, το βάθρο της αξιοπρέπειάς μας  για ένα καλύτερο κόσμο είναι ότι « τοσούτο ηγάπησεν ο Θεός τον κόσμο, ώστε τον υιόν αυτού τον μονογενή εδωκεν».
               Ο κόσμος είναι προϊόν  αγάπης.
      Συντηρείται από αγάπη και θα φθάσει μια μέρα στην κοινωνία  της αγάπης του Θεού.
      Η αγάπη βρίσκεται μέσα στον πυρήνα της ζωής του κόσμου, όσο κι αν το μίσος μπερδεύει τα πράγματα.
      Η αγάπη είναι ο τελικός νικητής επάνω απ’ όλα τα μίση και τις διαιρέσεις, τα ψεύδη και τις κακοήθειες πού μαστίζουν τον  άνθρωπο στην πορεία του. Μπορεί να γεννιέται μέσα στον κόσμο σας αδύναμο Βρέφος. Είναι όμως παντοδύναμη!
    Η γλώσσα μας μπερδεύεται μπροστά στο μυστήριο της αγάπης του Θεού για τον κόσμο.
     Καθώς υποκλινόμαστε μπροστά στο θ. Βρέφος, νιώθουμε την τραγικότητα τη ζωής και συγχρόνως την υπέρβαση της από μια ανεξιχνίαστη αγάπη που διέπει τον κόσμο.
Αισθανόμαστε  μπροστά σ’ αυτό το αδύναμο Βρέφος μια σιγουριά και ασφάλεια, και το βλέμμα μας με αισιοδοξία ατενίζει προς το μέλλον, προς τον κόσμο που έρχεται και που μοιάζει με τον χριστό.
 Μας προσφέρεται ακόμα μια ευκαιρία για να συνειδητοποιήσουμε όλοι το χρέος μας.
      Για να γίνει το σήμερα η απαρχή μιας καινούργιας ζωής. Έχουμε χρέος να έχουμε τον Χριστό στην καρδιά μας, γιατί Αυτός είναι ο Σωτήρας.
        Δεν απογοητευόμαστε. Δεν χάνουμε την ελπίδα μας μπροστά στον όγκο των δυσκολιών  και στα πολλά προβλήματα του συναντούμε.
     Ελπίζουμε. Και όποιος ελπίζει αγωνίζεται. Και όποιος αγωνίζεται νικάει και όποιος νικάει παίρνει τον στέφανο της ζωής.
Μια καινούργια ζωή, ένα καινούργιο ξεκίνημα ας σημάνουν τα εφετινά Χριστούγεννα που μας βρίσκουν μ’ ένα πλήθος σοβαρών προβλημάτων.
Βλέπουμε την κοινωνική αναταραχή, αναστάτωση, τη φτώχεια που απλώνεται παντού.
Βλέπουμε την αποστασία του ανθρώπου και του κινδύνους που διατρέχουμε στην κοινωνία μας.
Με ποιόν θα περπατήσαμε στον δρόμο της ζωή μας; σε ποιον να ελπίσουμε, παρά στον αληθινό σύντροφο, φίλο, και σωτήρα; Τον Ιησού Χριστό, τον εκ Παρθένου γεννηθέντα.
Ας χαρούμε αδελφοί γιατί «ετέχθη ημίν σήμερον Σωτήρ.
Ο αγ. Γρηγόριος ο Θεολόγος  έλεγε: « Η ενανθρώπηση του Χριστού ήταν η άνοιξη για μια νέα ανθρωπότητα».
Ακόμα περιμένουμε το θέρος και τον ώριμο καρπό.
               ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ     

   Ομιλία η οποία πραγματοποιήθηκε την Δευτέρα 16 Δεκεμβρίου 2024, στο Πνευματικό  Κέντρο του Ιερού Ναού Αγίας Βαρβάρας Πατρών, εν όψει της Μεγάλης Εορτής των Χριστουγέννων, με  επίκαιρη εορταστική εκδήλωση η οποία  περιλάμβανε: απόδοση επίκαιρων βυζαντινών ύμνων από χοροδία και προβολή του Ναού της Γεννήσεως στην Βηθλεέμ.

Στην εκδήλωση αυτή μου δόθηκε η ευκαιρία να συναντήσω και τους αγαπητούς μου Χαράλαμπο, Νίκο, και Δημήτρη, κατά σάρκα παιδιά του πολυσέβαστου π. Γερασιμάγγελου. Δόξα τω Θεώ.