Στοχασμοί του Δεκαπενταυγούστου- Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας Στυλιανός

Για μας τους Ορθοδόξους, και ιδιαίτερα τους Έλληνες, το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου είναι ένας λειτουργικός χρόνος με τελείως δικό του χρώμα και μια ξεχωριστή πνευματικότητα: Καθημερινή παράκληση στην Παναγία. Νηστεία ήρεμη και φιλάνθρωπη, αφού είναι μια εποχή με πλήθος φρούτα και λαχανικά. Και πάνω απ’ όλα εξομολόγηση, περισυλλογή και ετοιμασία για την εορτή της κοιμήσεως της Θεοτόκου.
 Όλο όμως αυτό το 15νθήμερο του εκκλησιαστικού μας έτους δεν θα ήταν αυθεντικά ορθόδοξο, αν δεν είχε κι ένα ακόμη στοιχείο, που να το αγλαΐζει και να το καταξιώνει σε πραγματικά Θεομητορική λατρεία. Αυτό το νέο στοιχείο το δίνει μια Δεσποτική εορτή που παρεμβάλλεται, σχεδόν αθόρυβα θα λέγαμε, στο όλο ιερό σκηνικό του 15Αυγούστου. Πρόκειται για την εορτή της θείας Μεταμορφώσεως. Γιατί όπως στην εικονογραφία μας δεν θα δείτε πουθενά την Παναγία χωρίς τον Χριστό, έτσι και στη λατρεία και στη θεολογία μας δεν υπάρχει μαριολογία χωριστή και ανεξάρτητη από τη χριστολογία. Γι'αυτό λοιπόν τον ουσιώδη λόγο υψώνεται σχεδόν στη μέση του 15Αυγούστου η δεσποτική εορτή της Μεταμορφώσεως του Κυρίου.

 Ποιά όμως βαθύτερη σχέση θα μπορούσε να ενώνει αυτές τις δύο φωτεινές κορυφές, που προσανατολίζουν την πνευματική μας πορεία μέσα στο ιερό 15νθήμερο; Τί σχέση έχει η Μεταμόρφωση με την Κοίμηση; Απαντώντας κατ'αρχήν συνοπτικά σ'αυτό το εύλογο ερώτημα έχουμε να πούμε τούτο: Κοινός παρονομαστής και στα δύο ιερά αυτά συμβάντα της θρησκευτικής μας ιστορίας είναι η επιμαρτυρία του δυναμισμού της αγάπης, που δεν αφήνει τίποτε στατικό ή νεκρό. Και για να είμαστε ακριβέστεροι, πρόκειται όχι μονάχα για την αγάπη του Θεού προς τον άνθρωπο, αλλά και του ανθρώπου προς τον Θεό. Μια αγάπη που επιβεβαιώνει με άπειρους τρόπους και με διαρκώς καινούργιες εκπλήξεις ότι ο Θεός είναι Θεός ζώντων και νεκρών.

 Ας εξηγηθούμε όμως σαφέστερα και αναλυτικότερα: Τί νόημα έχει το γεγονός της Μεταμορφώσεως του Χριστού πάνω στο Θαβώριο όρος; Δεν είναι Θεός ο Χριστός και μάλιστα ο Υιός του Θεού του ζώντος; Και δεν είναι ο Θεός άτρεπτος και αναλλοίωτος, χθες και σήμερον ο  αυτός και εις τους αιώνας; Αφού λοιπόν δεν μεταβάλλεται και δεν αυξομειώνεται η ουσία του Θεού-όπως συμβαίνει με τα κτιστά και  φθαρτά δημιουργήματά Του- τότε τι σημαίνει η Μεταμόρφωση στην περίπτωση του Χριστού; Πριν απαντήσουμε, πρέπει να βεβαιώσουμε ότι θα ήταν κυριολεκτικά  βλάσφημο αν σκεπτόμασταν, έστω και για μια μονάχα στιγμή,  ότι ο Χριστός έκανε `` ταχυδακτυλουργικές`` επιδείξεις στα μάτια των έκπληκτων μαθητών Του.
  Αλλά ας γυρίσουμε ξανά στο αρχικό μας ερώτημα: Τί μετεμορφώθη απο τον Χριστό πάνω στο Θαβώρ; Μας το λέει σαφέστατα το κείμενο του ιερού ευαγγελίου: Και μετεμορφώθη έμπροσθεν αυτών, και έλαμψε το πρόσωπον Αυτού ως ο ήλιος, τα δε ιμάτια Αυτού εγένετο λευκά ως το φως.
Το ``πρόσωπό`` Του λοιπόν από τη μεριά, και τα ``ιμάτιά`` Του από την άλλη ήσαν εκείνα που άλλαξαν,  που έλαμψαν και μεταμορφώθηκαν, ώστε να κάμουν τους παρευρισκόμενους Μαθητές να θαμβωθούν και να τρομάξουν απο το εκτυφλωτικό και άκτιστο φως, που αποκάλυψε σε μια αστραπιαία στιγμή τη θεική δόξα.
 Δεν μεταμορφώθηκε λοιπόν η θεία ουσία του Χριστού, αλλά μονάχα φωτίσθηκε κι έγινε τελείως διαφανές ό,τι ανθρώπινο είχε η μορφή Του: Το πρόσωπο και τα ιμάτιά Του. Κι αν ρωτήσει κανείς: γιατί όλα αυτά; του απαντούμε: Για να υπενθυμίσει στον άνθρωπο το δυναμισμό της θείας αγάπης, που δεν επιτρέπει να ολιγοπιστήσπουμε μπροστά στα πιο πικρά αδιέξοδα της ζωής. Άλλωστε το υπογραμμίζει ιδιαίτερα αυτό το στοιχείο ο υμνογράφος της Θείας Μεταμορφώσεως, όταν λέγει: ``ίνα θεωρήσαντες τα θαυμάσιά Σου, μη δειλιάσωσι τα παθήματά Σου``.
  Μεταμορφούμενος λοιπόν ο Θεάνθρωπος ήταν σαν να έλεγε τα εξής στον άνθρωπο: ``όπως έγινα ορατός ο αόρατος, χωρητός ο αχώρητος, περιγραπτός ο απερίγραπτος, άνθρωπος ο Θεός, για να σε πλησιάσω όσο γινόταν περισσότερο και να σε σώσω, έτσι δεν θα πάψω να αγρυπνώ συνεχώς απο πάνω σου ως την τελική λύτρωσή σου, αρκεί να μην ξεχάσεις ποτέ ότι η αγάπη μου είναι πάντα έτοιμη να κάμει τα πάντα για σένα``.
 Ανάλογο είναι και το μήνυμα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Και η Μετάστασή Της από τα φθαρτά εις τα αιώνια ήταν κι αυτή μια άλλη μεταμόρφωση, που έδειξε ότι πέρα από τα όρια του φυσικώς δυνατού απλώνεται η παντοδυναμία της αγάπης που δένει τον Δημιουργό με το δημιούργημα.
 Ο δυναμισμός λοιπόν της θείας αγάπης εν πλήρει δράσει κι εδώ, ώστε θαυμάζοντας ο υμνωδός να υπομνηματίζει επιγραμματικά και πάλι: ``Νενίκηνται της φύσεως οι όροι εν Σοι, Παρθένε άχραντε...``.
  Αλλά μήπως και στη ζωή του καθενός από μας, δηλ. του κάθε κοινού ανθρώπου,  ο ίδιος δυναμισμός της αγάπης του Θεού δεν είναι  που προκαλεί πλήθος μεταμορφώσεωνς. Η μετάβασή μας από την ανυπαρξία στην ύπαρξη, η εξέλιξή μας απο έμβρυο σε νεογνό, η ανάπτυξή μας από νήπιο σε ολοκληρωμένο άνθρωπο που μιλά, σκέπτεται, αμαρτάνει, μετανοεί και αναγεννάται επιστρέφοντας στη μητρική γη από την οποία επλάσθη, όλα αυτά, τα καθημερινά και τα μεγάλα, δεν είναι άπειρες μεταμορφώσεις που τις καθιστά δυνατές μόνο του Θεού η αγάπη; Ποιός δίνει τη δύναμη στο ληστή, στον τελώνη, στον άσωτο και στον απελπισμένο να ξαναγυρίσει στους κόλπους του Θεού, αν όχι ο δυναμισμός της θείας αγάπης;
 Κορυφαίο λοιπόν και απρόσιτο ορόσημο στη ζωή μας η Μεταμόρφωση του Χριστού. Επίσης ιερή και απλησίαστη για μας τους αναξίους η Μετάσταση της Θεοτόκου, που κι αυτή ήταν μια άλλη ιερή μεταμόρφωση. Όμως και τα δυο αυτά ιερά γεγονότα αποτελούν εγγύηση και παρηγορία ότι ο ίδιος ο Θεός της αγάπης θα μεταμορφώσει σε άφθαρτο και από τον καθένα μας ό,τι Του εμπιστευθή με πίστη ακράδαντη και με ταπείνωση τελεία. Γιατί ασφαλώς δεν ξεχνούμε τη θεμελιώδη Του επαγγελία, που είναι συγχρόνως παράγγελμα και ευαγγελισμός: ιδού καινά ποιώ πάντα.  

Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας Στυλιανός  

  Υάκινθος