ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ - π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

 ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ

π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

α) Η Εκκλησία σύμφωνα με το Σύμβολο της Πίστεως εκτός από το ότι είναι μία, είναι ταυτόχρονα «αγία, καθολική και αποστολική». Και είναι αγία, διότι αγιάζεται από την κεφαλή της που είναι ο Χριστός (βλ. Εφεσ. 5,25-27) και συγκροτείται από το Άγιο Πνεύμα, «που οδηγεί εις πά­σαν την αλήθειαν» (βλ. Ιωάν. 16,13). Θα μπορούσε ακόμη να λεχθεί, ότι εί­ναι αγία, αφού αποτελεί χώρο φανερώσεως χάριτος και αγιασμού των αν­θρώπων. Η δομή, η οργάνωση, ο λατρευτικός πλούτος και τα ιερά μυ­στήρια της Εκκλησίας αποβλέπουν στον αγιασμό του λαού του Θεού.

β) Συγχρόνως όμως η Εκκλησία χαρακτηρίζεται ως κα­θο­λική, διότι δι­ασώζει την καθολική αλήθεια που απο­κά­λυψε ο Χριστός και τείνει να προ­σ­λάβει στους κόλπους της όλον τον κόσμο. Επιδιώκει τον εκκλησια­σμό του «σύμπαντος κόσμου», αφού σύμφωνα με τον άγιο Μά­ξιμο τον Ομο­λογητή το σχέδιο του Θεού προβλέπει να γίνει ολόκληρος ο κόσμος Εκ­κλησία. Ακόμη η Εκ­­κλησία προσδιορίζεται ως αποστολική, δι­ό­τι στε­ρεώθηκε στο κήρυγμα των αγίων Α­ποστόλων, οι οποίοι ακολου­θώ­ντας την ε­ντο­λή του διδασκάλου τους ε­πέκτειναν τα όριά της «εις πάντα τα έθνη».

γ) Στη βιβλική και πατερική παράδοση δεν απαντούν συγκεκρι­μένοι ορισμοί για την Εκκλησία. Κι αυτό δεν είναι τυχαίο. Η Εκκλησία ως θεανθρώπινη κοινωνία, έχει μυστηριακό χαρακτήρα και οποιοσδήποτε ορισμός αδυνατεί να περιγράψει τη μυστηριακή και αγιοπνευματική της διά­σταση. Παρόλα αυτά, στα ιερά κείμενα απαντούν συμβολικές εκφρά­σεις που αποδίδουν την εικόνα της. Ορισμένες από αυτές είναι: «Σώμα Χριστού», «άμπελος», «ποίμνη», «κιβωτός», «ναύς», «κοινωνία θεώσεως» κ.ά.  

δ) Πρέπει όμως να σημειωθεί, ότι η Εκκλησία είναι και πατερική. Οι άγιοι Πατέρες συνερχόμενοι σε τοπικές και Οικουμενικές Συνόδους και εμπνεόμενοι από το Άγιο Πνεύμα «συγκρότησαν ποιμαντικήν επιστή­μην», για να κρατήσουν σε σωστή τροχιά το σκάφος της Εκκλησίας. Οπότε το έργο των αγίων Πατέρων στην ιστορική πορεία της Εκκλησίας υπήρξε θε­με­λιώδες. Και η πατερική παράδοση δεν τερματίσθηκε στον ορθό­δοξο κόσμο με τον άγιο Ιωάννη Δαμα­σκηνό ή τον ιερό Φώτιο, όπως πρεσβεύουν οι δυτικοί, αλλά συνε­χί­σθη­κε και στους με­τα­­γε­νέ­στερους αιώνες, αλλά και μέχρι σήμερα.

ε) Χρειάζεται όμως να γίνουν κάποιες αναγκαίες επισημάνσεις με αφορ­μή τον εορτασμό της Πεντηκοστής, που αποτελεί «γενέθλια ημέρα» της Εκκλησίας. Μπορεί οι αγράμματοι ψαράδες με το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος να έγιναν οι τολμηροί κήρυκες της αληθείας. Παράλλη­λα όμως, οι ευαγγελιστές και οι Απόστολοι που διέσωσαν στα κείμενά τους τα γεγονότα της ζωής του Χριστού και των Αποστόλων διέθεταν ευρύτερη θύραθεν μόρφωση  (λ.χ. Λουκάς, Ιωάννης, Απ. Παύλος κλπ.).

στ) Κατά τον ίδιο τρόπο οι άγιοι Πα­τέρες στην πλειονότητά τους ε­κτός από θείο φωτισμό διέθεταν και πλούσια εγκύκλια παιδεία όντας γνώστες των επιστημών της εποχής τους. Από την άλλη μεριά, υ­πήρ­ξαν Πατέρες άγιοι που με την απλότητα και αγιότητά τους στήριξαν την ορθόδοξη πίστη. Οι σπουδαιότεροι όμως από τους α­γίους Πατέρες σπού­­δασαν στις μεγάλες Σχολές της Αλεξάνδρειας, της Α­ντιό­­χειας, της Αθή­νας και της Κωνσταντινούπολης, ενώ παράλ­ληλα ασκή­θη­καν για με­γά­λα χρονικά διαστή­μα­τα στο «πανε­πι­στή­μιο της ερήμου».

ζ) Στις μέρες μας, παρά την πρόοδο στα γράμματα, τις τέχνες και τις επιστήμες, φαίνεται ότι οι ανώτεροι κληρικοί περιορίζονται μόνο σε α­πο­σπασματικές θεολογικές σπουδές. ΄Ετσι, αδυνατούν εκ των πραγμά­των να διαλεχθούν με το σύγχρονο κόσμο, διότι λείπει και το χάρισμα που διαθέ­τουν οι χαρισματικοί γέροντες. Η ημιμάθεια, η προχειρότητα, η γραφειοκρατική αντίληψη, η τάση εγκλωβισμού σε εγκόσμιες αξίες και εκφοράς γνώμης επί παντός του επιστητού αποτελούν κακή μαρτυρία στο σύγχρονο κόσμο. Μήπως τελικά χρειάζεται περισσότερη σύνεση, όταν εκ­προ­σωπούμε την Εκκλησία; Διότι μένοντας άγευστοι της ζωής του Πνεύματος, μπορεί να μην επιτρέπουμε και σε άλλους να εισέλ­θουν σ’ αυτήν.