Χριστιανός καί κόσμος - π. Γρηγόριος Μουσουρούλης

ΙΓ´ Κυριακή Ἐπιστολῶν (Κυριακή πρό τῆς Ὑψώσεως)

Λόγος εἰς τόν Ἀπόστολον

Χριστιανός καί κόσμος

 «... ἐμοί κόσμος ἐσταύρωται κἀγώ τῷ κόσμῳ»

(Γαλ. στ´14)

˜˜˜˜˜˜˜˜

« ... ἐμοί κόσμος ἐσταύρωται κἀγώ τῷ κόσμῳ»

****

Ἀπό καιρό ἡ Ἁγία Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας μᾶς ἑτοιμάζει ἐπιμελῶς γιά τήν ὑποδοχή τῆς ἑορτῆς  τῆς Παγκόσμιας Ὕψωσης τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ. Σ᾽αὐτό συμβάλλουν καί τά ἀναγνώσματα τῆς λειτουργίας τῶν ἡμερῶν αὐτῶν καί μάλιστα τῆς σημερινῆς Κυριακῆς πού εἶναι γνωστή ὡς «Κυριακή πρό τῆς Ὑψώσεως».

Στό ἀποστολικό ἀνάγνωμσα ὁ θεῖος Παῦλος μᾶς εἶπε, πώς μοναδικό καύχημα στή ζωή του ἔχει τόν σταυρικό θάνατο τοῦ Χριστοῦ. Καί τοῦτο διότι χωρίς τήν σταυρική θυσία τοῦ Κυρίου σωτηρία δέν ὑπάρχει οὔτε γιά τούς Ἰουδαίους οὔτε γιά τούς εἰδωλολάτρες. Καί μέ τήν πίστη στόν θάνατο τοῦ Χριστοῦ, λέγει ὁ Ἅγιος Ἀπόστολος, ἔχει νεκρωθεῖ καί ἔχει χάσει τήν δύναμή του ὁ κόσμος γιά μένα. Ἀλλά καί ἐγώ ἔχω νεκρωθεῖ γιά τόν κόσμο. Τί ἐννοεῖ ἆραγε ὁ Ἀπόστολος μέ τά λόγια αὐτά;

*****

« ... ἐμοί κόσμος ἐσταύρωται κἀγώ τῷ κόσμῳ»

        Μέ τήν λέξη κόσμος ἀντιλαμβανόμαστε ὅτι ὁ ἅγιος Ἀπόστολος δέν ἐννοεῖ τήν δημιουργία πού μᾶς περιβάλλει. Τήν γύρω μας φύση ἡ ὁποία εἶναι ἔξοχο δημιούργημα τοῦ Θεοῦ. Δημιούργημα τό ὁποῖο μαρτυρεῖ τήν σοφία, τήν δύναμη καί τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Δημιούργημα τό ὁποῖο κυ-βερνᾶται καί ὑπακούει στούς σοφούς νόμους Του. Αὐτή ἡ φύση εἶναι πράγματι κόσμος. Κό-σμημα, στολίδι ἐξαίσιο. Ὁ κόσμος αὐτός, ὅταν τόν ἀτένισεν ὁ Δημιουργός μετά τήν δημιουργία ἐβεβαίωσεν ὅτι εἶναι «καλός λίαν» (Γεν. α´31).

        Οὔτε πάλι μέ τή λέξη κόσμος ἐννοεῖ τά πλήθη τῶν ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι ζοῦν ἐπάνω στή γῆ. Διότι οἱ ἄνθρωποι εἶναι τά ἐκλεκτά δημιουρ-γήματα τοῦ Θεοῦ, γιά τά ὁποῖα ἡ Πρόνοιά Του μένει ἀκοίμητη καί στά ὁποῖα ἡ ἀγαθωσύνη του συνεχῶς προσφέρει τά δῶρα τῆς ἀγάπης του. Ἄλλωστε ὁ ἴδιος μᾶς βεβαιώνει  ὅτι «οὕτως ἠγά-πησεν ὁ Θεός τόν κόσμον, ὥστε τόν Υἱόν αὐτοῦ τόν Μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτόν μή ἀπόληται ἀλλ᾽ἔχῃ ζωήν αἰώνιον» (Ἰω. γ´16). Χάριν τοῦ κόσμου τῶν ἀνθρώπων ὁ Θεός πού εἶναι Ἀγάπη παρέδωκε στόν φρικτό θάνατο τοῦ Σταυροῦ τόν ἀγαπημένο του Υἱό.

        Ἀφοῦ ἔτσι ἔχουν τά πράγματα, τότε δέν πρέπει Θεός καί κόσμος τῶν ἀνθρώπων νά εὑρίσκονται σέ ἀντίθεση. Καί ὅμως εὑρίσκονται. Τό τέρας, πού λέγεται ἔχθρα μεταξύ τοῦ Θεοῦ καί τοῦ κόσμου τό ἐγέννησεν ἡ ἁμαρτία τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ ἄνθρωπος μέ τήν ἁμαρτία ξεχώ-ρισε τόν ἑαυτόν του ἀπό τόν Θεόν. Ἀντιτάχθηκε στήν βουλή καί τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Θέλησε νά κάμει κέντρο τοῦ σύμπαντος τόν ἑαυτό του. Γιά νά ἐπιτύχει αὐτό τόν ἄφρονα σκοπό του, ζήτησε νά χρησιμοποιήσει τά «καλά λίαν» κτίσματα τοῦ Θεοῦ.

Μ᾽αὐτό τόν τρόπο προέκυψεν ἡ ἔννοια «κόσμος» μέ εἰδική, κακή σημασία. Κόσμος τώρα εἶναι τά πλήθη τῶν ἀνθρώπων, τά ὁποῖα ἔχουν ὡς σκοπό τῆς ὕπαρξής τους τό τώρα καί τίς στιγμιαῖες ἀπολαύσεις αὐτῆς ἐδῶ τῆς ζωῆς. Κόσμος εἶναι ἡ ποικιλόμορφη ἁμαρτία πού κυρι-εύει τήν ψυχή μέ διάφορους τρόπους καί μέσα. Κόσμος εἶναι ἡ ἀγάπη στήν ματαιότητα καί  τήν ἐπίδειξη. Εἶναι ἡ συμμόρφωση πρός τίς ἀντιλή-ψεις καί τόν τρόπο τῆς ζωῆς ὁ ὁποῖος δέν συμβι-βάζεται μέ τήν ζωή τοῦ Εὐαγγελίου.

        Τόν κόσμο τόν περιγράφει πολύ παραστα-τικά ὁ ἱερός Εὐαγγελιστής Ἰωάννης μέ τά  ἑξῆς λόγια: «πᾶν τό ἐν τῷ κόσμῳ ἡ ἐπιθυμία τῆς σαρ-κός καί ἡ ἐπιθυμία τῶν ὀφθαλμῶν καί ἡ ἀλαζο-νεία τοῦ βίου» ( Α´Ἰω. β´16). Κόσμος λοιπόν σύμφωνα μέ τόν Μαθητή τῆς ἀγάπης εἶναι τά πλήθη τῶν ἀνθρώπων, πού στρέφουν τά βλέμ-ματα καί τήν καρδιά τους σέ πράγματα καί ἐπιδι-ώξεις ἁμαρτωλές.

        Σύνθημά τους ἔχουν τό «φάγωμεν, πίωμεν, αὔριον γάρ ἀποθνήσκομεν» (Α´Κορ. ιε´32). Μιά τέτοια τακτική καί νοοτροπία ὅμως ὁδηγεῖ τούς ἀνθρώπους τοῦ κόσμου σέ ἐξευτελισμό. Ἰσχύει γι᾽αὐτούς ὁ θεόπνευστος προφητικός λόγος τοῦ Δαυίδ: «ἄνθρωπος ἐν τιμῇ ὤν οὐ συνῆκε, παρα-συνεβλήθη τοῖς κτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις καί ὡμοιώ-θη αὐτοῖς» (Ψαλμ. μη´13).

        Ἐνῶ  ἔχει τιμή καί ἀξία ὁ ἄνθρωπος ὡς δη-μιούργημα τοῦ Θεοῦ, δέν ἀντιλαμβάνεται καί δέν κατανοεῖ τήν ἀξία του. Καί χαμηλώνει τόν ἑαυτό του καί τόν ἐξομοιώνει μέ τά ἄλογα κτήνη. Ὡς κτῆνος ζεῖ καί ὡς κτῆνος πεθαίνει ὁ ἄνθρωπος πού μένει μακριά ἀπό τόν Θεόν.

        Ἡ σαρκοποίηση καί ἡ ἀποκτήνωση εἶναι δυστυχῶς ἡ κατάληξη τῆς κοσμικῆς ζωῆς, ἀδελ-φοί μου, ὅσο σκληρός κι ἄν μᾶς φαίνεται ὁ λό-γος.

*****

        Ἔπειτα ὁ κόσμος εἶναι γεμάτος ἀπάτη. Προβάλλει θελκτικός καί λαμπρός. Ζωγραφίζει στά μάτια μικρῶν καί μεγάλων, πλούσιων καί φτωχῶν τό κάθε τι μέ ἐντυπωσιακές πινελλιές. Διαστρέφει τά πάντα. Τά παραλλάσει καί τά μο-λύνει.

        Ὁ κόσμος εἶναι γόης καί μάλιστα ἐπιδέξιος. Πλησιάζει τήν ψυχή γιά νά τῆς προσφέρει δῆθεν ὡραία ἀνθοδέσμη ἀπό πολύχρωμα ἐξωτικά λου-λούδια, πού σκορπίζουν ἀρώματα μεθυστικά. Μό-λις ὅμως ἡ ψυχή θελήσει νά ἀπολαύσει τό ἄρω-μα, τό φαρμακερό φίδι τῆς ἁμαρτίας, πού ἔχει κρύψει μέσα στήν ἀνθοδέσμη ὁ γόης κόσμος, ξετυλίγεται καί τήν δηλητηριάζει θανάσιμα.       Αὐτός εἶναι ὁ κόσμος τοῦ ὁποίου ἐμπνευ-στής εἶναι ὁ « τοῦ κόσμου τούτου ἄρχων» δηλα-δή  ὁ διάβολος (Ἰω. ιβ´31). Καί αὐτός ὁ κόσμος γιά τόν Ἀπόστολο Παῦλο εἶναι σταυρωμένος δηλαδή νεκρωμένος. Διότι σταυρός σημαίνει θάνατος. Ὁ νεκρός δέν ἀντιλαμβάνεται τίποτε ἀπό ὅσα λέγονται καί γίνονται γύρω του. Δέν ἔχει πνοή καί ζωή. Ἀλλά δέν εἶναι μόνο ὁ κόσμος νεκρός γιά τόν Παῦλο. Εἶναι καί ὁ ἴδιος ὁ Παῦλος νεκρός γιά τόν κόσμο. Τίποτε ἀπό ὅσα προβάλλει ὁ κόσμος δέν τόν ἑλκύει. Τίποτε δέν τόν συγκινεῖ. Οὔτε ὁ πλοῦτος, οὔτε ἡ δόξα, οὔτε οἱ ἐπιθυμίες τῆς σαρκός, οὔτε ἡ ἀλαζονεία τοῦ βίου.

        Ὁ Ἀπόστολος τοῦ Χριστοῦ ἦταν πάνω ἀπό τά μειδιάματα καί τίς συνοφρυώσεις τοῦ κόσμου. Καί μέ τήν συμπεριφορά του αὐτή μᾶς δείχνει τόν δρόμο γιά τήν ἀντιμετώπιση τοῦ κόσμου ἀνάμεσα στόν ὁποῖο ζοῦμε, κινούμαστε καί μέ τόν ὁποῖο κατ᾽ἀνάγκην ὄχι σπάνια συναλλασσό-μαστε.

*****

        Ἡ διάθεση αὐτή τῆς καρδιᾶς καί ἡ πρός τόν κόσμο νέκρωση πού κυριαρχοῦσε στήν ψυχή τοῦ μεγάλου Ἀποστόλου πρέπει νά γίνει κτῆμα κάθε χριστιανοῦ. Εἶναι σαφής ἡ ἐντολή τοῦ Παναγίου Πνεύματος σχετικά μέ τό θέμα «χριστιανός καί κόσμος». «Μή ἀγαπᾶτε τόν κόσμον μηδέ τά ἐν τῷ κόσμῳ», μᾶς λέγει. «Ἐάν τις ἀγαπᾶ τόν κόσμον, οὐκ ἔστιν ἡ ἀγάπη τοῦ πατρός ἐν αὐτῷ» (Α´Ἰω. β´15). Μή ἀγαπᾶτε τόν μάταιο κόσμο. Ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἀγαπᾶ τόν κόσμο, χάνει τήν ἀγάπη πρός τόν Πατέρα Θεό. Ἐπιπλέον δέ «ὅς ἄν βουληθῇ φίλος εἶναι τοῦ κόσμου, ἐχθρός τοῦ Θεοῦ καθίσταται» κατά τόν Ἀδελφόθεο Ἰάκωβο (Ἰακ. δ´4). Ὁποιοσδήποτε θελήσει νά γίνει καί νά μένει φίλος τοῦ ἁμαρτωλοῦ κόσμου, γίνεται ἐχθρός τοῦ Θεοῦ. Ὅταν ὁ χριστιανός πηγαίνει μέ τόν κόσμο, ἀπομακρύνεται ἀπό τόν Θεόν. Ὅμως αὐτός ὁ κόσμος  «παράγεται» (Α´Ἰω. β´17), περνᾶ καί φεύγει καί χάνεται. Ὁ κόσμος εἶναι ρευστός, ἀσταθής, ἐφήμερος, μάταιος, κούφιος καί ψεύτικος. Γι᾽αὐτό μή ξεγελιόμαστε, ἀδελφοί μου, ἀπό τά γλυκόλογά του. Ἐμεῖς νά ἀγαπήσουμε τόν Θεόν μας. Ἄς ὑποταχθοῦμε στόν Θεόν Πατέρα καί τόν Ἐνανθρωπήσαντα Υἱόν του Κύριον Ἰησοῦν. Βεβαίως ὁ Θεός μᾶς ζητεῖ αὐτοκυριαρχία, ἐγκράτεια αὐταπάρνηση. Ἀλλά οἱ ἀρετές πού μᾶς ζητεῖ ὁ Θεός εἶναι οἱ δρόμοι πού ὁδηγοῦν στήν λύτρωση.

Πρός αὐτή  τήν κατεύθυνση ὀφείλουμε νά καταβάλλουμε ὅλες τίς δυνάμεις μας καί ὅλες τίς προσπάθειές μας ἐφόσον θέλουμε νά ἀνήκουμε πραγματικά στόν Χριστό. Καί τό πιό ἀσφαλές μέσο γιά τήν ἐπίτευξη τοῦ σκοποῦ αὐτοῦ εἶναι νά σκεπτόμαστε καί νά μελετοῦμε ὅσο τό δυνατό συχνότερα τό Πάθος τοῦ Κυρίου. Ὅσο περισσότερο ἐκτιμοῦμε τό Πάθημα τοῦ Κυρίου, τόσο περισσότερο θά ἐμπνεόμαστε ἀπό περιφρόνηση πρός τόν κόσμο τῆς ἁμαρτίας. Καί ὅσο περισσότερο θεωροῦμε καί συναισθανόμαστε τά παθήματα τά ὁποῖα ὑπέστη ἀπό τόν κόσμο ὁ θεῖος Λυτρωτής μας, τόσο λιγότερο θά διατιθέμεθα εὐμενῶς πρός τόν κόσμο αὐτό.

*****            

« ... ἐμοί κόσμος ἐσταύρωται κἀγώ τῷ κόσμῳ»

        Θεός καί κόσμος εἶναι ἐχθροί καί μάλιστα ἄσπονδοι. Ἀσυμβίβαστοι. Ἀνάμεσά τους διεξάγε-ται ἀέναη καί σκληρή μάχη. Στήν μάχη αὐτή δέν μπορεῖ κανείς νά μείνει οὐδέτερος. Κάθε ἄνθρω-πος θά προσχωρήσει εἴτε στοῦ ἑνός εἴτε στοῦ ἄλλου τήν παράταξη. Καί εἶναι γεγονός ὅτι καί οἱ δύο μᾶς καλοῦν. Σέ κάθε καμπή τοῦ δρόμου μας εἶναι στημένα τά μεγάφωνα τοῦ κόσμου καί μεταδίδουν σ᾽ ὅλους τούς ἤχους τά ταξίματά του καί τά συνθήματά του. Πολλοί ἀδελφοί μας τρέμουν σάν φθινοπωρινά φύλλα μπροστά στά θέλγητρα καί τίς ἀπειλές τοῦ κόσμου. Ὅσοι ὅμως θέλουμε νά ἀνήκουμε στόν Χριστό, ἄς κλείσουμε τά αὐτιά μας στίς σηρεῖνες τοῦ κόσμου. Μή μᾶς ἐνδιαφέρει τί θά πεῖ γιά μᾶς ὁ κόσμος, ἀλλά τί θά πεῖ ὁ Χριστός. Αὐτός ἀπό τοῦ ὁποίου τά τρυπη-μένα χέρια κρέμμεται τό αἰώνιο μέλλον μας. 

Αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Μουσουρούλης