Κυριακή της Τυρινής
(Ματθ. στ΄, 14-21)
Του Παναγιώτου Σ. Μαρτίνη, Δρ.
Θ.
Η Κυριακή της Τυρινής ή της
Τυροφάγου, όπως αποκαλείται, είναι η τελευταία της πρώτης περιόδου του κατανυκτικού Τριωδίου. Προηγήθηκαν
οι Κυριακές με τις Ευαγγελικές περικοπές του Τελώνου και του Φαρισαίου
(Λουκ. ιη΄, 10-14), του Ασώτου (Λουκ.ιε΄, 11-32) και της Κρίσεως - Απόκρεω
(Ματθ. κε΄, 31-46). Η περίοδος αυτή, που κλείνει με την Ευαγγελική περικοπή, που αναφέρεται στη Νηστεία (Ματθ. στ΄, 14-21), μας προετοιμάζει για την είσοδο στη δεύτερη περίοδο του
Τριωδίου σ΄ αυτή της Μ. Τεσσαρακοστής. Μας οπλίζει με τις βασικές αρετές
του πνευματικού μας αγώνα, όπως είναι η προσευχή, η μετάνοια, η έμπρακτη
αγάπη και η νηστεία. Σύμφωνα με τον Συναξαριστή, σήμερα Κυριακή
της Τυροφάγου: “Την ανάμνησιν της του Αδάμ εξορίας από του παραδείσου
της τρυφής, μη φυλάξαντες (την νηστείαν), ην λαβόντες οι πρωτόπλαστοι,
ως πρώτη εντολή του Θεού”.
“Εξεβλήθη Αδάμ του Παραδείσου
δια της βρώσεως, διο και καθεζόμενος απέναντι τούτου ωδύρετο ...οίμοι,
τί πέπονθα ο τάλας εγώ! μίαν εντολήν παρέβην, του Δεσπότου, και των αγαθών
παντοίων εστέρημαι...”. (Δοξαστικό Αποστίχων).
Οι Πατέρες την αρχή της νηστείας
την βλέπουν στην εντολή του Θεού: “Και ενετείλατο Κύριος ο Θεός τω Αδάμ
λέγων: από παντός ξύλου του εν τω παραδείσω βρώσει φαγή, από δε του
ξύλου του γινώσκειν καλόν και πονηρόν, ου φάγεσθε απ΄ αυτού...”. (Γεν.
Β΄, 16-17). Από τότε αρχίζει και ο θεσμός της νηστείας, ο οποίος εφαρμόζεται
τόσο στην Π. Διαθήκη, όσο και στην Καινή. Από τα πολλά χωρία της Π. Διαθήκης,
που αναφέρονται στην τήρηση της νηστείας από τους Ισραηλίτες, θα
σταθούμε σ΄ αυτό που βρίσκεται στο βιβλίο των Βασιλείων Β΄(Κεφ. Α΄.
στίχ. 12). Όταν ο Δαυίδ πληροφορήθηκε το θάνατο του Σαούλ και του Ιωνάθαν
“...εκράτησε Δαυίδ των ιματίων αυτού και διέρρηξεν αυτά, και πάντες
οι άνδρες οι μετ΄ αυτού... και έκοψαντο και έκλαυσαν και ενήστευσαν
έως δείλης...”.
Στην Κ. Διαθήκη πρώτη μορφή
που αναφέρεται ως μέγας νηστευτής είναι αυτή του Ιωάννου του Προδρόμου,
ο οποίος “..ην ενδεδυμένος τρίχας καμήλου και ζώνην δερμάτινην...
και εσθίων ακρίδας και μέλι άγριον” (Μάρκ.α, 6). Αλλά και ο Κύριος προτού
αρχίσει το έργο Του, αμέσως μετά τη βάπτισή Του από τον Ιωάννη “...ανήχθη
εις την έρημον... και νηστεύσας ημέρας
τεσσαράκοντα και τεσσαράκοντα νύκτας ύστερον επείνασεν...” (Ματθ.
δ,1-2).
Οι Ιουδαίοι ενήστευαν δύο φορές την εβδομάδα, Τρίτη και Πέμπτη.
Ο Φαρισαίος στη γνωστή παραβολή του Κυρίου καυχάται, όταν προσευχόμενος
προβάλλει ότι τηρεί και το θεσμό της νηστείας λέγοντας: “νηστεύω δις
του Σαββάτου”, δηλ. “νηστεύω δύο φορές την εβδομάδα”. Σε αντιδιαστολή
προς την Ιουδαϊκή νηστεία η Εκκλησία καθόρισε ως εβδομαδιαία νηστεία
την Τετάρτη (προδοσία) και την Παρασκευή (σταύρωση Κυρίου). Η νηστεία
της Τετάρτης και της Παρασκευής θεωρείται ως η πλέον αρχαία νηστεία,
η οποία μαζί με τη νηστεία της Μ. Τεσσαρακοστής έχουν θεσπιστεί από
Οικουμενική Σύνοδο. Με βάση αυτές τις δύο νηστείες καθορίστηκαν
και οι λοιπές νηστείες (Κοιμήσεως της Θεοτόκου, Αγ. Αποστόλων
κ.ά.).
Έτσι η νηστεία αποτελεί θεσμό
της Εκκλησίας, ως μέσο που βοηθάει τους χριστιανούς στον πνευματικό
αγώνα. Ο Κύριος για την καταπολέμηση του διαβόλου, ο οποίος “ως λέων
ωρυόμενος” θέλει την απομάκρυνση
του ανθρώπου από τον Θεό, συμπληρώνει στη γνωστή θεραπεία του
“σεληνιαζόμενου” νέου: “Τούτο το γένος εν ουδενί δύναται εξελθείν
ει μη εν προσευχή και νηστεία” (Μαρκ. θ΄, 29). Αλλά και οι Απόστολοι
τηρούν τον θεσμό της νηστείας. Όταν ο Απόστολος Παύλος μαζί με τον
Βαρνάβα βρέθηκαν στις πόλεις Λύστρα, Ικόνιο και Αντιοχεία, εκεί
“χειροτονήσαντες αυτοίς κατ΄ εκκλησίαν πρεσβυτέρους, προσευξάμενοι
μετά νηστειών παρέθετο αυτούς τω Κυρίω” (Πραξ. ιδ΄, 23).
Αλλά και στην επί του Όρους ομιλία
Του ο Κύριος θα αναφερθεί και στο θεσμό της νηστείας. Μάλιστα θα τονίσει
ότι η προσευχή, η ελεημοσύνη και η νηστεία πρέπει να γίνονται: “εν
τω κρυπτώ”. Σχετικά με τη νηστεία αναφέρει: “Όταν δε νηστεύετε, μη
γίνεσθε ως οι υποκριταί σκυθρωποί ...συ δε νηστεύων... μη φανής τοις
ανθρώποις νηστεύων, αλλά τω πατρί σου εν τω κρυφώ...” (Ματθ. στ΄,
16-18).
Αλλά και ο Απόστολος Παύλος
γράφει στους Ρωμαίους: “...ως εν ημέρα ευσχημόνως περιπατήσωμεν,
μη κώμοις και μέθαις... ος μεν πιστεύει φαγείν πάντα, ο δε ασθενών εσθίει.
Ο εσθίων τον μη εσθίοντα μη εξουθενείτω, ο δε μη εσθίων τον εσθίοντα
μη κρινείτω”. (18΄, 13 - ιδ΄ 2-3).
Βέβαια η νηστεία είναι ένα μέσον
που οδηγεί τον πιστό στην εκτέλεση των εντολών και απόκτηση των αρετών,
όπως είναι η αγάπη, η ελεημοσύνη, η προσευχή και η μετάνοια. Είναι
ένας τρόπος άσκησης. Ο αγ. Ισαάκ ο Σύρος γράφει: “Εάν θέλεις, ίνα γένηται
η καρδία σου τόπος μυστηρίου... πρώτον μεν πλούτισον εν έργοις...νηστεία,
αγρυπνία ...καθαιρέσει λογισμών”.
Κατά δεν τον 51ο Κανόνα των
Αγ. Αποστόλων: “ει τις επίσκοπος ή πρεσβύτερος....γάμου και κρεών
και οίνου, ου δια άσκησιν, αλλά δια βδελυρίαν (περιφρόνησιν) απέχεται,
επιλαθόμενος ότι πάντα καλά λίαν ...εποίησεν ο Θεός... καθαιρέσθω
...Οσαύτως και λαϊκός αφοριζόσθω”.
O μακαριστός π. Γεώργιος Καψάνης,
π. ηγούμενος της Ιεράς Μονής Γρηγορίου Αγ. Όρους, σημειώνει: “...πότε
και τι θα νηστεύσωμεν (το) ρυθμίζει η Εκκλησία... Ο χριστιανός ενεργεί
εκκλησιαστικώς, συνοδικώς, καθολικώς μετά των εν Χριστώ αδελφών
του. Η τήρησις ιδίων κανόνων... εις την νηστείαν σημαίνει επάρατον
έπαρσιν και καταδικάζεται αυστηρότατα”.
Ο Μ. Βασίλειος σε ομιλία του
περί νηστείας δίνει το πραγματικό της νόημα. Σημειώνει: “Να μη νομίζης,
ότι η νηστεία είναι απλώς αποχή από τροφάς, διότι νηστεία αληθινή
είναι η απομάκρυνσις από κάθε κακόν... Διότι τί το όφελος να μη τρώγης
κρέας, αλλά να κατατρώγης τον αδελφόν σου, και να μη πίνης οίνον, αλλά
να μη παύης τα ύβρεις; Αληθής νηστεία είναι η αποφυγή από το κακόν,
η εγκράτεια της γλώσσης, η αποφυγή από τον θυμόν, η απομάκρυνσις από
την συκοφαντίαν, το ψεύδος και την επιορκίαν. Η απομάκρυνσις από
αυτά είναι νηστεία αληθής...”.
Από την Καθαρά Δευτέρα μπαίνουμε
στη δεύτερη περίοδο του Τριωδίου, στη Μ. Τεσσαρακοστή, που, μεταξύ
των άλλων, ψάλλει η Εκκλησία: “Προκαθάρωμεν εαυτούς, αδελφοί, τη
βασιλίδι των αρετών, ιδού γαρ παραγέγονε πλούτον ημίν αγαθών κομίζουσα...
διο μετ΄ ευφρασύνης ταύτην υποδεξώμεθα...”. (Δοξ. Κυριακής Απόκρεω).
Και η περίοδος αυτή κλείνει
την Παρασκευή προ του Λαζάρου, που και πάλι η Εκκλησία μας πληροφορεί
με το Στιχηρόν: Την ψυχωφελή, πληρώσαντες Τεσσαρακοστήν, και την αγίαν
εβδομάδα του Πάθους σου, αιτούμεν κατιδείν φιλάνθρωπε...”.
Η ανάσταση του Λαζάρου και η
Κυριακή των Βαϊων που ακολουθούν μας προϊδεάζουν για τη νίκη του
Χριστού στο θάνατο, αφού, σύμφωνα με το Απολυτίκιο των δύο εορτών:
“Την κοινήν ανάστασιν προ του σου πάθους πιστούμενος, εκ νεκρών ήγειρας
τον Λάζαρον Χριστέ ο Θεός...”.
Έτσι, με όλα αυτά τα πνευματικά
όπλα, μεταξύ αυτών και η νηστεία, ας υποδεχτούμε με κατάνυξη το θείος
Πάθος, που περιέχει “Χαρμολύπη” και “Χαροποιόν πένθος” αφού συγχρόνως
προαναγγέλλει και την Ανάσταση του Κυρίου.
Πηγή: "Ο ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΟΣ΄'
Πηγή: "Ο ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΟΣ΄'
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου