Απάντηση Αβύδου στο γραφείο αιρέσεων της Ι.Μ. Πειραιώς του Θεοφ. Επισκόπου Αβύδου κ. Κυρίλλου

Του Θεοφ. Επισκόπου Αβύδου κ. Κυρίλλου

 Πηγή: Ρομφαία

Διαβάζοντας μέ πολλή συμπάθεια στό ἐκκλησιαστικό Πρακτορεῖο Romfea τήν ἀπάντησή σας σέ προγενέστερο δικό μου ἄρθρο μέ τίτλο «ἐμπιστεύομαι τήν Ἐκκλησία» καί ἀναφερόμενο στό κείμενο πού ἀφορᾶ τίς σχέσεις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μέ τό λοιπό χριστιανικό κόσμο καί πού εἰσάγεται πρός συζήτηση στήν προσεχῆ Σύνοδο μοῦ ἔγινε ἤδη ἀπό τίς πρῶτες σελίδες ἀντιληπτό ὅτι ὁ συντάκτης τῆς δικῆς σας ἀπάντησης δέν εἶναι ὁ ἐν Χριστῷ ἀδελφός Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης σας, ἀλλά οὔτε κἄν - ἐξ ὀλοκλήρου ἤ ἐν μέρει - ἐσεῖς.

Αὐτό ἀπετέλεσε μιά κάποια παραμυθία γιά μένα μπροστά ὄχι μόνο στίς ἐκφραστικές καί γλωσσικές ἀδυναμίες τοῦ κειμένου, ἀλλά κυρίως στό γεγονός ὅτι αὐτό ἀγνοεῖ τίς βιβλικές, δογματικές, πατερικές καί κανονικές παραμέτρους τοῦ σημαντικοῦ αὐτοῦ θέματος.

Δέν προτίθεμαι νά ἐπαναλάβω, ὅσα ἔγραψα καί ἀσφαλῶς καί κυρίως δέν προτίθεμαι νά ἀνατρέψω πρόταση – πρόταση τό δικό σας κείμενο πού ἀρχίζει μέ ἀναφορά στούς «ὁμολογητές» ἐπισκόπους πού ἔλαβαν μέρος στήν ἐπιστημονική ἡμερίδα πού ἀναφέρεστε καί τελειώνει μέ τήν αὐθαίρετη διαπίστωση στήν 29η σελίδα τῆς «σύντομης» ἀπαντήσεώς σας ὅτι οἱ ἀποφάσεις τῆς Συνόδου πού δέν ἔχουν ἀκόμα ληφθεῖ δέ θά εἶναι σύμφωνες μέ τήν κανονική παράδοση τῆς Ἐκκλησίας.

Ὁ συντάκτης τοῦ κειμένου σας ἀδυνατεῖ νά ἀπαντήσει στίς δικές μου θέσεις καί στούς δικούς μου προβληματισμούς.

Περιορίζομαι ἀπευθυνόμενος πρός τό ἐπί τῶν αἰρέσεων Γραφεῖο τῆς Ι.Μ. Πειραιῶς στά ἑξῆς:

• Ὑπεστήριξα τή μή ἀποκλειστικότητα τῆς Ἐκκλησίας ἐπί τῇ βάσει συγκεκριμένων χωρίων καί γεγονότων τῆς Βίβλου. Τί ἀπαντᾶτε ἐσεῖς σ’ αὐτό: Ἀπολύτως τίποτα. Δέ σχολιάζετε οὔτε ἕνα ἀπό τά παραπάνω χωρία. Προφανῶς ἀδυνατεῖτε. Ἡ ὑπέρβαση τῆς χριστιανικῆς καί ἰουδαϊκῆς ἀποκλειστικότητας εἶναι στά βιβλικά αὐτά χωρία πρόδηλος.

• Ὑπεστήριξα τή μή ἀποκλειστικότητα τῆς Ἐκκλησίας στηριζόμενος σέ συγκεκριμένα πατερικά χωρία. Τί ἀπαντᾶτε ἐσεῖς σ΄ αὐτἀ; Ἀπολύτως τίποτα. Δέν σχολιάζετε οὔτε ἕνα ἀπό τά πατερικά χωρία. Ἐξ ἴσου σημαντικό εἶναι ὅτι δέν προσάγετε κάποιο πατερικό χωρίο, γιά νά στηρίξετε τήν ἀντίθετη ἄποψη, κυρίως τήν ἄποψη δηλ. ὅτι Ἅγιο Πνεῦμα ὑπάρχει μόνο μέσα στήν Ἐκκλησία καί ὄχι ἔξω ἀπό αὐτή, πλήν βεβαίως τοῦ Ἁγίου Κυπριανοῦ Καρθαγένης.

• Ἐξέθεσα τήν ἄποψη ὅτι οἱ Ἱεροί κανόνες δέν ἔχουν πάντα λειτουργικότητα στή σύγχρονη κοινωνία, ὥστε νά εἶναι ἀναγκαία ἡ ἀναπροσαρμογή κάποιων ἀπό αὐτούς. Τί ἀπαντᾶτε ἐσεῖς σ’ αὐτό; Ἀπολύτως τίποτα. (Μήπως θεωρεῖτε ὅτι πρέπει νά κάψουμε τά βιβλία τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν;)

• Ὑπεστήριξα ὅτι οἱ περί ἀποκλειστικότητας τῆς Ἐκκλησίας ἐκκλησιολογικές θέσεις τοῦ Ἁγ. Κυπριανοῦ δέν ἀποτελοῦν δογματική διδασκαλία, γιά τό λόγο αὐτό δέ ἀκόμα καί ὁ ἴδιος ὁ Ἁγ. Κυπριανός δέν ἀπέκοψε τήν κοινωνία του μέ τό Στέφανο Ρώμης. Τί ἀπαντᾶτε σ΄ αὐτό; Ἀπολύτως τίποτα.

• Ἡ Πενθέκτη Οἰκουμενική Σύνοδος χαρακτηρίζει τίς ἀποκλειστικές θεωρήσεις τοῦ Ἁγ. Κυπριανοῦ ὡς ἔθος. Ὑπεστήριξα ὅτι μιά δογματική διδασκαλία δέν ἀποτελεῖ ἔθος. Τά ἔθη ποικίλουν κατά τόπον καί εἶναι δυνατόν νά ἔχουν μεγαλύτερη ἤ μικρότερη χρονική ἰσχύ. Τά δόγματα τῆς Ἐκκλησίας εἶναι διαχρονικές ἀλήθειες καί ὄχι ἔθος. Τί ἀπαντᾶτε σ’ αὐτό; Ἀπολύτως τίποτα.

• Ἡ Πενθέκτη Οἰκουμενική Σύνοδος ἀποδίδει στόν κανόνα τοῦ Ἁγ. Κυπριανοῦ τοπική ἰσχύ, δηλ. μόνο στήν Ἀφρική. Εἶναι δυνατόν μιά δογματική διδασκαλία, ὅπως ἐσεῖς τή θεωρεῖτε, νά ἰσχύει μόνο σέ ἕνα τόπο καί κάπου ἀλλοῦ νά μήν ἰσχύει; Γιατί λέτε ὅτι ὁ κανόνας αὐτός ἔχει οἰκουμενικό κῦρος, ὅταν ἡ Πενθέκτη ἐπισημαίνει ὅτι ἔχει μόνο τοπική ἰσχύ; Γιατί προσπαθεῖτε νά πείσετε αὐτούς πού δέ γνωρίζουν;

Εἶναι αὐτό ὀρθόδοξο ἤ εἶναι κάτι ἄλλο πού δέ θέλω νά γράψω; Περιορίζομαι μόνο νά ρωτήσω τό ἑξῆς: Ἑλληνικά δέ γνωρίζετε; Σᾶς παρακαλῶ νά ξαναδιαβάσετε τό κείμενο τοῦ κανόνα. Σᾶς εὐχαριστῶ γιά τήν πληροφορία ὅτι ἐπί Ἁγίου Κυπριανοῦ συγκλήθηκαν 3 τοπικές σύνοδοι γιά τό θέμα. Ἀγνοεῖτε ὅμως τήν ἐπιρροή πού ἄσκησε ὁ ἐπίσκοπος Καρχηδόνος σ’ αὐτές, ὅπως αὐτό προκύπτει ἀπό τίς πηγές καί τήν ἔρευνα.

• Τό γεγονός ὅτι ἀπό τή Μία Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ἀπεσπάστηκαν ὁμάδες ἐκ δογματικῶν ἤ μή δογματικῶν λόγων, αὐτό ἀποτελεῖ πραγματικό γεγονός πού δέ θίγει τήν ἑνότητα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας πού διαθέτει τήν καθολικότητα τῆς πίστης. Τό ἐντυπωσιακό εἶναι ὅτι ἅγιοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἀποκαλοῦν αὐτές τίς ἐκτός Ἐκκλησίας χριστιανικές ὁμάδες ὡς Ἐκκλησίες.

Ὁ δικός μου προβληματισμός ὑπῆρξε, (γνωρίζοντας βεβαίως ὅτι ἐσεῖς δέν ἔχετε προβληματισμούς, γιατί γιά σᾶς ὅλα τά θέματα εἶναι λυμένα), ἐάν κάποιες ἀπό τίς σύγχρονες ἐκτός τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας χριστιανικές κοινότητες ἔχουν ἐκκλησιαστικό χαρακτῆρα καί μπορεῖ - μέ δεδομένη τή μή ἐκκλησιαστική ἀποκλειστικότητα - νά τούς ἀναγνωριστοῦν μυστήρια, μέ πρῶτο τό βάπτισμα.

Τό ἐάν ὅμως τελικά θά γίνει αὐτό, αὐτό ἀνήκει στήν ἀρμοδιότητα τῆς Ἐκκλησίας καί δέν εἶναι δική μου ὑπόθεση. Στά πλαίσια αὐτοῦ τοῦ ὅλου προβληματισμοῦ ἀνέφερα 4 καί ὄχι 3 πατερικά χωρία μή ἔχοντας σκοπό νά συντάξω ἐγχειρίδιο Πατρολογίας. Ἐγώ φταίω πού ὁ Μᾶρκος ὁ Εὐγενικός λέγει ὅτι ἡ Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία εἶναι ἀδελφή Ἐκκλησία;

Ἐγώ φταίω πού ὁ Μᾶρκος ὁ Εὐγενικός χαρακτηρίζει τόν Πάπα Ρώμης ὡς ἁγιώτατο καί δέν τόν ὀνομάζει ἁπλᾶ κύριο (Βενέδικτο ἤ Φραγκίσκο); Μπροστά σ’ αὐτήν τήν ἀδυναμία σας νά δικαιολογήσετε ἀκόμα καί τίς δικές σας θέσεις ὑποστηρίζετε ὅτι ὁ Ἁγ. Μᾶρκος ὁ Εὐγενικός καί οἱ λοιποί Πατέρες χρησιμοποιοῦν τόν ὅρο «καθ’ ὑπερβολήν».

Τί ἀκριβῶς ἐννοεῖτε; Ἐννοεῖτε ὅτι ὑπερβάλλοντας ἔκαναν «πλάκα»; Ἐννοεῖτε ὅτι μερικά πράγματα τούς «ξέφυγαν»; Ἐννοεῖτε ὅτι δέν εἶχαν συνείδηση τοῦ τί ἔλεγαν; Ἡ ἀναγνώριση τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ χαρακτήρα σέ ἄλλες ἐκτός τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας χριστιανικές κοινότητες δέν τίς ἐξομοιώνει ἀσφαλῶς μέ αὐτή, διότι μόνον ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία διαθέτει τήν καθολικότητα τῆς πίστης.

• Ἀναφέρετε κάποιες συνόδους μέ πρώτη τή σύνοδο τῶν ἐτῶν 879/80 γιά νά δείξετε τήν καταδίκη τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν ὡς αἱρετικῶν. Εἶμαι στή δυσάρεστη γιά σᾶς θέση νά σᾶς ἐπισημάνω, ἀφοῦ δέν τό ξέρετε ἤ κάνετε ὅτι δέν τό ξέρετε, ὅτι τό 879/80 δέν ὑπῆρχαν Ρωμαιοκαθολικοί μέ τίς σύγχρονες δογματικές ἀποκλίσεις καί ὅτι ὁ ὅρος τῆς συνόδου, ἐνῶ τό Filioque δέν εἶχε ἀκόμα ἐπίσημα υἱοθετηθεῖ ἀπό τή Ρώμη, ἀπαγορεύει τήν ὁποιαδήποτε προσθήκη στό σύμβολο τῆς Πίστεως. Πῶς μποροῦσε νά ὑπάρξει καταδίκη τῆς Ρώμης σέ μιά σύνοδο, στήν ὁποία οἱ ἐκπρόσωποί της ἦταν παρόντες, συμφώνησαν στόν Ὅρο της καί συνυπέγραψαν τά πρακτικά της; Ἐξέλιπε ὁ κοινός νοῦς;

Ὑπεστήριξα ὅτι οἱ σύγχρονοι ἑτερόδοξοι δέν ἔχουν καταδικαστεῖ ἀπό Οἰκουμενική Σύνοδο. Οἱ Σύνοδοι, τίς ὁποῖες ἀναφέρετε καί τίς ἀποφάσεις τῶν ὁποίων εἴχατε ὑποχρέωση μέ σαφήνεια νά παραθέσετε, γιά νά στηρίξετε τή θέση σας, δέν μποροῦν νά στηρίξουν τή θέση σας, γιατί δέν εἶναι Οἰκουμενικές. Τό κῦρος μιᾶς οἰκουμενικῆς συνόδου, ἐάν ὑπῆρχε, θά ἀπέκλειε ὁποιαδήποτε συζήτηση σήμερα.

• Ἑρμηνεύοντας τούς κανόνες πού ἀποδέχονται τήν εἰσδοχή τῶν αἱρετικῶν στήν Ἐκκλησία χωρίς βάπτισμα ἤ χρῖσμα, ὑποστηρίζετε ὅτι γίνονται ἀποδεκτοί κατ’ οἰκονομία. Ὑπεστήριξα ὅτι, ἐάν ἡ ἀποκλειστική ἐκκλησιολογία ἀποτελεῖ δογματική διδασκαλία, ὅπως ἐσεῖς ὑποστηρίζετε, τότε δέν μπορεῖ νά ἀσκηθεῖ Οἰκονομία. Οἰκονομία δέν ἀσκεῖται στά δόγματα. Αὐτό εἶναι ἀδιαμφισβήτητο.

Τί ἀπαντᾶτε σ’ αὐτό; Ἀπολύτως τίποτα. Ἐσεῖς θέλετε καί τήν ἀποκλειστική Ἐκκλησιολογία ἰσχυρή καί τήν ἄσκηση τῆς Οἰκονομίας δυνατή. Δέν γίνεται ὅμως νά συνυπάρχουν καί τά δύο. Παρέπεμψα σέ σχετικά χωρία Ἁγίων Πατέρων. Ὑπέδειξα, ποῦ κατά τή γνώμη μου ἀναφέρεται ἡ Οἰκονομία στίς περιπτώσεις αὐτές. Δέ θά ἐπαναλάβω τά ἴδια.

• Ἐτόνισα τόν ποιμαντικό χαρακτῆρα τῶν κανόνων. Αὐτό ἔδινε τή δυνατότητα στήν Ἐκκλησία ἀπέναντι στούς ἴδιους αἱρετικούς νά πάρει κατά τίς περιστάσεις διαφορετικές - ἀντιφατικές εὔλογα φαίνονται ἐκ τῶν ὑστέρων - θέσεις. Πῶς ἀξιολογεῖτε αὐτή τή διαφοροποίηση; Δέν ἀναφέρετε τίποτα.

Πῶς ἐξηγεῖτε τίς διαφοροποιήσεις καί αὐτοῦ τοῦ Μ. Βασιλείου πού μάλιστα ὑποβάλλει τίς θέσεις του στήν κρίση τῆς συνοδικά λειτουργούσης Ἐκκλησίας καί θεωρεῖ καί αὐτός ἔθος, στό ὁποῖο μάλιστα ἐνδίδει, τόν τρόπο εἰσδοχῆς στήν Ἀσία τῶν ἐκτός Ἐκκλησίας; Ἀντ’ αὐτοῦ ἐσεῖς ἀπαξιώνετε τό συνοδικό θεσμό, θεωρώντας ὅτι ἐσεῖς ἀποτελεῖτε τήν Ἐκκλησία καί ἀξιώνετε νά ἀποδεχθοῦμε τίς θέσεις σας, αὐτές πού δέν σύμφωνες μέ τήν Ὀρθόδοξη Θεολογία.

• Ὑποστηρίξατε ὅτι ἡ εἰσδοχή τῶν αἱρετικῶν στήν Ἐκκλησία χωρίς βάπτισμα εἶναι δυνατή ἐξ αἰτίας τῆς μετανοίας τους καί τῆς ὀρθῆς πίστεως. Ὑπεστήριξα ὅτι ἡ ὀρθή πίστη δέν μπορεῖ νά ὑποκαταστήσει τό βάπτισμα, ὥστε νά γίνεται κάποιος μέλος τῆς Ἐκκλησίας χωρίς αὐτό, γιατί τότε ὅλοι οἱ κατηχούμενοι πού ἀποκτοῦν τήν ὀρθή πίστη δέ θα ἔπρεπε νά βαπτίζωνται καί θά μποροῦσαν χωρίς αὐτό νά γίνωνται ἤ νά θεωροῦνται μέλη τῆς Ἐκκλησίας. Τί ἀπαντᾶτε σ’ αὐτό; Ἀπολύτως τίποτα.

• Θεωρεῖτε ὅτι ἡ χωρίς βάπτισμα εἰσαγωγή στήν Ἐκκλησία ὅλων τῶν ἀβαπτίστων –καθ’ ὑμᾶς- σχισματικῶν ἤ αἱρετικῶν γίνεται κατά τρόπο ἀνερμήνευτο, ὅπως γίνεται ἡ μεταβολή τῶν θείων δώρων στή Θ. Εὐχαριστία. Παραβλέπετε ὅτι αὐτά τά δύο δέν εἶναι οὔτε συγκρίσιμα οὔτε ἀνάλογα. Ἡ Θ. Εὐχαριστία ἀποτελεῖ Μυστήριο πού τελεῖται μέσα στήν Ἐκκλησία καί μετά ἀπό ἐπίκληση τοῦ Ἁγ. Πνεύματος, σύμφωνα μέ τήν ἐντολή τοῦ Χριστοῦ πού συνέστησε το μυστήριο.

Τίποτα ἀπό αὐτά δέν ὑπάρχει πού νά ἐπιτρέπει αὐτή τή μυστηριώδη καί ἀνερμήνευτη – καθ’ ὑμᾶς - εἰσδοχή (πρώην) αἱρετικῶν ἤ σχισματικῶν στήν Ἐκκλησία μέ παράλειψη τοῦ βαπτίσματος. Ποῦ ὅμως ἑδράζετε τήν ἄποψη σας αὐτή; Ποιόν ἐκκλησιαστικό Πατέρα ἐπικαλεῖσθε; Ποιό χωρίο τῆς Ἁγ. Γραφῆς ἐπικαλεῖσθε; Ἀπολύτως κανένα. Βλέπετε θαύματα ἐκεῖ πού δέν ὑπάρχουν, ἐνῶ οὐδείς ἐκκλησιαστικός Πατέρας ἀποδίδει μυστηριακό χαρακτῆρα στήν προσέλευση αἱρετικοῦ στήν Ἐκκλησία, ἱκανή μάλιστα νά ὑποκαταστήσει τό βάπτισμα, τό χρῖσμα καί τή χειροτονία. Αὐτό τό λέτε μόνον ἐσεῖς καί ἀποτελεῖ δική σας ἀτυχῆ ἐπινόηση.

Σύμφωνα δέ μέ τίς ἀπόψεις σας κάποιος πού διαθέτει ὀρθή πίστη καί ἐπιθυμεῖ ἤ θά ἐπιθυμοῦσε, ἀλλά οἱ περιστάσεις δέν τοῦ ἐπέτρεψαν, νά εἰσέλθει στήν Ἐκκλησία, θά πρέπει νά θεωρεῖται – καί χωρίς τό βάπτισμα – μέλος αὐτῆς. Ξέρετε ὅμως αὐτό τό Votum Ecclesiae, στό ὁποῖο καταλήγετε, ἀπό ποιό χῶρο προέρχεται; Προέρχεται ἀπό τό χῶρο τῆς Ἐκκλησίας πού μέ τόσο πάθος πολεμᾶτε, γιά νά μᾶς δείξετε ἤ νά πείσετε τόν ἑαυτό σας ὅτι εἴστε ὀρθόδοξοι.

Ἀρέσκεσθε στό νά κατασκευάζετε ἐχθρούς, γιά νά ἐπιβεβαιώνετε τήν παρουσία τῆς ὕπαρξής σας. Λυπᾶμαι νά ἐπισημάνω ὅτι θεωρῶ αὐτό τό δρόμο, ἄν ὄχι ὀδυνηρά ὀλισθηρό, τοὐλάχιστον πνευματικά ἐπικίνδυνο.

Δέν εἶστε περισσότερο ὀρθόδοξοι ἀπό ἐμᾶς, ἐνῶ ἀνήκουμε ὅλοι χωρίς ἀποκλεισμούς στήν ἴδια οἰκογένεια. Στήν ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαθαίνουμε ἀπό τούς ἁγίους Πατέρες μας νά δέιχνουμε τόν ἑαυτό μας πρωτίστως καί ὄχι τούς ἄλλους, πρός τούς ὁποίους ὀφείλουμε ἕνα ἐν ἀληθείᾳ καί ἀγάπῃ διάλογο. Ἐσεῖς καταλάβατε κάτι ἄλλο;

• Τό γεγονός ὅτι ἕνας σχισματικός ἤ αἱρετικός προερχόμενος στήν Ἐκκλησία προσέρχεται στή μερίδα «τῶν σωζομένων» σύμφωνα μέ τήν ἀποκλειστικά ἑρμηνευόμενη ἀπό ἐσᾶς κανονική διατύπωση, αὐτό δέν ἀποκλείει τήν πνοή τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ καί ἐκτός αὐτῆς. Ὅπως ἀκριβῶς δέ τό βάπτισμα ἀπό μόνο του δέν ἀρκεῖ γιά τή σωτηρία τοῦ κάθε μέλους τῆς Ἐκκλησίας, κατά τόν ἴδιο τρόπο ἡ ἀναγνώριση θείας χάριτος καί ἡ ἀναγνώριση βαπτίσματος ἐκτός αὐτῆς δέν προσδίδει κατ’ ἀνάγκην τή σωτηρία.

Οὔτε στήν πρώτη, οὔτε στή δευτέρα περίπτωση εἶναι ἐξασφαλισμένη ἡ σωτηρία. Δέ σᾶς προβληματίζει ὅμως τό γεγονός ὅτι γιά τόν Ἀπόστ. Παῦλο τά ἔθνη «τά μή νόμον ἔχοντα», «ὅταν … φύσει τά τοῦ νόμου ποιῇ» (Ρωμ. 2,14) δέν ἀποκλείονται ἀπό τή δυνατότητα τῆς σωτηρίας «ἐν ἡμέρᾳ ὅτε κρινεῖ ὁ Θεός τά κρυπτά τῶν ἀνθρώπων»;

Ὅταν ἡ σωτηρία εἶναι δυνατή γιά τά ἔθνη, δέν εἶναι δυνατή γιά τούς ἐξ ἡμῶν ἀποκοπέντας ἀδελφούς μας, ἀκόμα καί ἄν δέν ἀνήκουν στή μερίδα «τῶν σωζομένων», ἐκεῖ ὅπου τοποθετεῖτε ἀλαζονικά τόν ἑαυτό σας; Ἡ δυνατότητα ὅμως αὐτή δέν ἀπομειώνει τήν ἀλήθεια ὅτι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία θεωρεῖ ἑαυτήν ὡς τή βεβαία καί ἀσφαλῆ ὁδό σωτηρίας.

Τό νά θεωρήσει ὅμως κάποιος αὐτή τήν ὁδό ὡς ἀποκλειστική, αὐτό ἀντιστρατεύεται στή Θεολογία τῶν ἁγίων Πατέρων μας καί στόν ἴδιο τόν Ἀπόστολο Παῦλο, ὁ ὁποῖος δέν ἀποστερεῖ αὐτῆς τῆς δυνατότητας ἀκόμα καί τούς ἐθνικούς. Ἐξ ἄλλου ἡ ὀρθόδοξη πίστη ὡς ἀλήθεια δέ χρειάζεται νά χρησιμοποιεῖ τήν ἀπειλή καί τήν τρομοκρατία οὔτε πρός ἐκείνους, ὅσοι εὑρίσκονται ἐκτός αὐτῆς, οὔτε πρός ὄσους προτίθενται, ἐνδεχομένως, γιά ὁποιοδήποτε λόγο νά τήν ἐγκαταλείψουν.

Γιά τό λόγο αὐτό οὐδέποτε ἡ ὀρθόδοξη Ἐκκλησία υἱοθέτησε τήν πρόταση τοῦ Ἁγ. Κυπριανοῦ «Salus extra Ecclesiam non est». Υἱοθετήθηκε ἀπό τή Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία καί γι’ αὐτό τό λόγο ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Τιράνων καί πάσης Ἀλβανίας Ἀναστάσιος στό βιβλίο του «Ἴχνη ἀπό τήν ἀναζήτηση τοῦ ὑπερβατικοῦ» (Ἀθήνα 2004, 423) εὔστοχα ἐπισημαίνει ὅτι ἡ πρόταση αὐτή ἔχει «ρωμαιοκαθολική ἰθαγένεια». Τί δουλειά ἔχετε ἐσεῖς μέ τούς Ρωμαιοκαθολικούς;

• Ἀπαξιώνετε τό συνοδικό σύστημα γιά τή λειτουργία τῆς Ἐκκλησίας καί προτιμᾶτε νά λέτε τίς ἀπόψεις σας στά γήπεδα καί ὄχι στή σύνοδο. Ἀρνεῖστε δηλ. τό συνοδικό σύστημα ὡς τήν ὕψιστη αὐθεντία στήν Ἐκκλησία. Σᾶς παραπέμπω καί πάλι στήν ἱστορική πράξη. Ἀπό τούς νεώτερους θεολόγους σᾶς παρέπεμψα στόν Παν. Τρεμπέλα. Μήπως ὁ Παν. Τρεμπέλας εἶναι οἰκουμενιστής;

• Ζητᾶτε τή λήψη τῶν ἀποφάσεων τῆς συνόδου διά πλειοψηφίας καί ὄχι δι’ ὁμοφωνίας, παραπέμποντας λανθασμένα στόν στ’ κανόνα τῆς πρώτης Οἰκουμενικῆς Συνόδου καί ἀγνοώντας ὅτι ὁ συγκεκριμένος κανόνας ἀναφέρεται στήν ἐκλογή ἐπισκόπων καί σέ τίποτα ἄλλο. Θέλετε τήν ὁμοφωνία νά ἰσχύει μόνο σέ δογματικά θέματα, ἀγνοώντας ὅτι ἡ ἀναγνώριση ἤ μή τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ χαρακτῆρος ἄλλων ἐκτός τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας χριστιανικῶν κοινοτήτων εἶναι κατ’ ἐξοχήν θέμα δογματικό καί ὄχι κανονικό ἤ ὅ,τι ἄλλο.

Τι σᾶς ἐμποδίζει, λοιπόν, νά λάβετε μέρος στή σύνοδο, ἡ ὁμοφωνία; Δέν ἔχω καμία δυσκολία νά σᾶς πῶ ὅτι τό κείμενο πού εἰσάγεται προς συζήτηση στην προκείμενη σύνοδο δέ διακρίνει μέ σαφήνεια τά δογματικά θέματα, γιά τά ὁποῖα ἀπαιτεῖται ὁπωσδήποτε ὁμοφωνία, ἀπό τά ὑπόλοιπα.

Σέ ὅ,τι ἀφορᾶ τίς κανονικές προϋποθέσεις συγκλήσεως οἰκουμενικῆς συνόδου καί τοῦ ἀριθμοῦ τῶν ἐπισκόπων πού ἐλάμβαναν μέρος σε αὐτές σᾶς παρέπεμψα ἀρκούντως σέ ἱστορικές πηγές. Ἀδιαμφισβήτητα ὑπάρχουν καί ἄλλες. Δέν ἔχετε παρά νά ἀνατρέξετε σέ αὐτές, γιά νά δεῖτε τό λάθος σας. Ἐσεῖς καταλήγετε νά ἀγνοεῖτε καί τή σημασία τοῦ θεσμοῦ τῆς Πενταρχίας γιά τή λειτουργία τοῦ συνοδικοῦ συστήματος.

• Δυσκολεύτηκα καί δέν κατόρθωσα πλήρως νά καταλάβω τήν ἄποψή σας στή θέση μου ὅτι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δέν εἶναι μόνο ἡ Ἐκκλησία τῶν 7 Οἰκουμενικῶν Συνόδων, ἀλλά συμπεριλαμβάνει τή διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, ὁ ὁποῖος συστηματοποιεῖ καί συνοψίζει τήν προγενέστερη πατερική διδασκαλία. Μέ μέμφεστε καί γιά αὐτό! Αὐτό δείχνει τρικυμία λογισμῶν. Καταλάβατε ὅτι εἶπα ὅτι δέ θά ἔπρεπε νά εἶχε συγκληθεῖ ἡ Σύνοδος τῆς Κων/λεως τοῦ 1351; Λάθος καταλάβατε ἤ ἐσκεμμένα διαστρέφετε τά γραφέντα.

• Μιλᾶτε γιά «συνοδικό κενό», ἀφοῦ δέν ἀναγνωρίζεται καί ἡ οἰκουμενικότητα τῆς συνόδου τῶν ἐτῶν 879/80. Διαβάστε καί πάλι τό κείμενό μου καί τή σχετική παραπομπή. Ὅταν κρίνουμε τό κείμενο τοῦ ἄλλου τό διαβάζουμε μέ προσοχή ὁλόκληρο, ἐκτός ἐάν διαβάζουμε μόνο ὅσα θέλουμε, τά παρανοοῦμε, γιά νά ἐξάγουμε αὐθαίρετα τά συμπεράσματα πού θέλουμε. Δέ χρειάζεται νά ἐπαναλάβω τά ἴδια γιά τό θέμα.

• Ἀντί νά τοποθετηθεῖτε στήν ἄποψη ὅτι ὁ μικτός γάμος εἶναι θεσμός γενόμενος ἀποδεκτός ἀπό τήν ἐκκλησιαστική συνείδηση καί ὑπάρχει σέ ὅλες τίς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες, ἐκτός ἀπό μία, παραπέμπετε στούς γενικούς κανόνες πού ἀπαγορεύουν τό γάμο οἱουδήποτε αἱρετικοῦ μέ μέλος τῆς Ἐκκλησίας.

Κόπτεστε γιά τή συνείδηση τοῦ σώματος τῆς Ἐκκλησίας, τό ὁποῖο θά ἔπρεπε μάλιστα νά ἐγκρίνει τίς ἀποφάσεις τῆς παρούσης συνόδου πρίν ἀκόμα ἐκδοθοῦν, ἀλλά ἀρνεῖστε νά ἀναγνωρίσετε ὅτι οἱ μικτοί γάμοι δέν ἀποτελοῦν πρόβλημα γιά τή συλλογική ἐκκλησιαστική συνείδηση. Στό σημεῖο αὐτό σᾶς ὑπέδειξα νά ἔχετε τή μεταξύ τῶν λόγων καί ἔργων συνέπεια.

Δέν μπορεῖ νά ἱερολογεῖτε μικτούς γάμους καί νά στρέφεστε ἐναντίον αὐτῶν. Θά ἔπρεπε νά ἔχετε πρόβλημα συνείδησης. Τί ἀπαντᾶτε σ’ αὐτά; Ἀπολύτως τίποτα. Εἴπα τό αὐτονόητο: Ἡ σύναψη γάμου μέ ἑτερόδοξο προϋποθέτει ἀπαραίτητα καί ὑποδηλοῖ τήν ἀναγνώριση τοῦ βαπτίσματος τοῦ ἑτεροδόξου. Τι ἀπαντήσατε σ’ αὐτό; Ἀπολύτως τίποτα.

• Ἀνέφερα ὅτι σύμφωνα μέ τήν Πενθέκτη, οἱ Ἀντιχαλκηδόνιοι θά ἔπρεπε νά γίνωνται δεκτοί διά λιβέλλου καί ὄχι διά χρίσματος, ὅπως γίνεται σήμερα. Ἀνέφερα ἀκόμη ὅτι ὁ ἐπιστρέφων ἐξ αἱρέσεως στήν Ἐκκλησία Ἐπίσκοπος δέν μπορεῖ νά κρίνεται ἀπό τόν τοπικό ἐπίσκοπο, ἐάν θά γίνει δεκτός ὡς ἐπίσκοπος ἤ πρεσβύτερος, σύμφωνα μέ τόν 8ο κανόνα τῆς Α’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου.

Τί ἀπαντήσατε σέ αὐτά; Ἀπολύτως τίποτα. Τί νά ἀπαντήσετε ἄλλωστε, ὅταν ἰσχυρίζεστε ὅτι ἡ Ἐκκλησία κατά τρόπο ἀνεξήγητο ἀναγνωρίζει βάπτισμα, χρῖσμα καί χειροτονία χωρίς αὐτά νά τελοῦνται; Στήν περίπτωση τοῦ ἐκτός Ἐκκλησίας ἐπισκόπου πού ἐπιστρέφει στήν ἀληθινή Ἐκκλησία, εἶναι δυνατόν ἡ διάθεση τοῦ τοπικοῦ ἐπισκόπου να ὑποκαθιστᾶ τήν ὅλη Ἐκκλησία, ὥστε, γιά παράδειγμα, στόν Πειραιᾶ νά ἀναγνωρίζεται ὁ ἐπιστρέφων ἐπίσκοπος ὡς ἐπίσκοπος, στήν Πάτρα ὅμως ὁ ἴδιος ἐπίσκοπος νά θεωρεῖται πρεσβύτερος; Πνέει διαφορετικά ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ ἀπό τόπο σέ τόπο;

• Τά ὅσα ἀναφέρετε γιά τό Π.Σ.Ε. δέ θά τά σχολιάσω καθόλου. Διαβάζοντας στήν ἀρχή τοῦ κειμένου σας ὅτι θεωρεῖτε τό Π.Σ.Ε. ὡς ὑπερ - Ἐκκλησία, κάτι πού τό ἴδιο τό καταστατικό του ἀπορρίπτει μέ σαφήνεια, ἐκτιμῶ ὅτι δέ χρειάζεται περαιτέρω σχολιασμός.

• Ἑρμηνεύετε τό χωρίο Ἰω. 3,8 «τό πνεῦμα ὅπου θέλει πνεῖ», ἐπισημαίνοντας ὅτι τό Ἁγ. Πνεῦμα ὁδηγεῖ στο Χριστό. Παραλείπετε κατ’ ἀρχήν νά ἑρμηνεύσετε καί νά λάβετε ὑπ’ ὄψιν τή φράση (γιά τό Πνεῦμα) «οὐκ οἶδας πόθεν ἔρχεται καί ποῦ ὑπάγει».

Ποιός ὅμως σᾶς εἶπε ὅτι δικαιοῦσθε σύμφωνα μέ τήν ὀρθόδοξη καί πατερική θεολογία νά κάνετε διάκριση μεταξύ τῆς Οἰκονομίας τοῦ Πνεύματος καί τῆς Οἰκονομίας τοῦ Λόγου, δεδομένου ὅτι ἡ ἐκ τῆς θείας φύσεως ἀπορρέουσα ἐνέργεια τῶν θείων προσώπων εἶναι μία καί κοινή; Ὑπάρχει περίπτωση ἡ ἐνέργεια τοῦ Πνεύματος νά εἶναι διαφορετική καί διακριτή ἀπό τήν ἐνέργεια τοῦ Λόγου;

Τέτοιες θέσεις εὐδοκιμοῦν στο χῶρο τῆς Θεολογίας τῶν Θρησκειῶν ἀπό πλουραλιστές «Θεολόγους» πού ἐπιζητοῦν τήν ἰσοπέδωση τῶν Θρησκειῶν. Εἶναι δυνατόν ἐσεῖς - ἀσυνείδητα καί ἐξ ἀγνοίας βεβαίως – νά συμμαχεῖτε μέ τέτοιες θεωρήσεις πού διευκολύνουν τήν Πανθρησκεία; Τό χωρίο ὑποδηλοῖ ὅτι ἡ ἐνέργεια τοῦ Πνεύματος, κοινή μέ αὐτή τοῦ Πατέρα καί τοῦ Υἱοῦ δέν μπαίνει καί δέν περιορίζεται στά «καλούπια» πού ἐσεῖς θέλετε. Σᾶς εὐχαριστῶ πάντως γιά τή μνεία τοῦ χωρίου πού παρέλειψα νά ἀναφέρω.

• Ἰδιαίτερη ἐντύπωση μοῦ προκάλεσαν οἱ παραπομπές 19-27, ὅπου παραπέμπετε σέ κείμενο, Συνημμένον Α’, σημειώνοντας τήν παράγραφο καί τήν ἀντίστοιχη σελίδα: Ἐρωτῶ: Τί συνάπτεται καί σέ τί συνάπτεται; Ὑπάρχει καί Συνημμένον Β’; Ποῦ ὑπάρχει; Ἀπό ποιό βιβλίο (ἀντι)γράψατε αὐτές τίς παραπομπές; Πάντως, ὄχι ἀπό τό τεῦχος 1 τοῦ ἔτους 2008 τῆς Θεοδρομίας πού σημειώνετε στήν παραπομπή 18, γιατί ἐκεῖ δέν ὑπάρχει τίποτα τό Συνημμένον.

Θά μπορούσα νά γράψω πολλά ἄλλα ἀκόμα, παρότι ἡ ἀλήθεια δέν ἔχει σχέση μέ τόν ἀριθμό τῶν σελίδων. Θέλησα ἁπλᾶ μέ τήν εὐκαιρία νά ξεκαθαρίσω περισσότερο τίς ἀπόψεις μου, παρότι προσπάθησα καί στό πρῶτο κείμενο νά εἶμαι ἁπλός, σαφής καί ξεκάθαρος. Δέν ἀξιώνω ἀπό κανένα νά υἱοθετήσει τίς ἀπόψεις μου.

Πολύ περισσότερο δέν ἀξιώνω κάτι τέτοιο ἀπό τήν Ἐκκλησία, ἡ ὁποία μπορεῖ νά ἀναγνωρίσει ἤ ὄχι τήν ἐκκλησιολογική ὑπόσταση συγκεκριμένων ὁμάδων ἑτεροδόξων, ὅπως κατ’ ἐπανάληψη ἔγραψα. Τό δυστύχημα βεβαίως εἶναι ὅτι ἡ ἐπικείμενη σύνοδος γιά τή σύγκληση τῆς ὁποίας συμφώνησαν καί ὑπέγραψαν ὅλες οἱ ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες, ἐνῶ τώρα κάποιες ἀπό αὐτές θεωροῦν ὅτι δέν εἶναι ἐπαρκῶς προετοιμασμένη, μᾶλλον δέ θά ἔχει τούς ἐπί δεκαετίες ἀναμενόμενους καρπούς, ὄχι τόσο γιά θεολογικούς λόγους καί θεολογικές διαφωνίες, ἀλλά γιά ἄλλους λόγους πού ὁ καθένας περισσότερο ἤ λιγότερο γνωρίζει. Αὐτό ἀσφαλῶς θά τραυματίσει βαθειά τήν ἑνότητα τῆς Ὀρθοδοξίας, ἀλλά αὐτό δέ φαίνεται νά σᾶς ἐνδιαφέρει πολύ.

Ἐσεῖς συγχαίρετε κάποιες ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες γιά τήν ἀσύγγνωστη ἀσυνέπειά τους καί τήν ἔλλειψη στοιχειώδους ἐκκλησιαστικοῦ ἤθους, σοβαρότητας καί ὑπευθυνότητας.

Δέν προτίθεμαι νά ἐπανέλθω στό θέμα, ἀκόμα καί ἄν θελήσετε ἐκ δευτέρου νά σχολιάσετε τό κείμενό μου. Αὐτό βεβαίως, ὄχι γιατί ἀρνοῦμαι τό διάλογο, παρότι ἐσεῖς ἐπιζητεῖτε ἕναν πολεμικό διάλογο, γιά νά ἀναδειχθεῖτε σέ «ὁμολογητές». Ἀντίθετα, πιστεύω ὅτι τέτοιες περιπτώσεις χρειάζονται ἰδιαίτερης προσοχῆς, ἀφοῦ υἱοθετοῦνται ἀπό ἀνθρώπους πού ἀγαποῦν τήν Ἐκκλησία καί ἐπιδιώκουν – μέ λάθος ὅμως φρόνημα, πράξεις καί τρόπο – τή διατήρηση ἀνοθεύτου τῆς ὀρθοδόξου διδασκαλίας.

Εἶναι δυστύχημα ὅτι τό ἐπί τῶν αἱρέσεων γραφεῖο σας υἱοθέτησε ὅλες τίς ἀπόψεις τοῦ ἐκ Πατρῶν ὑποβολέα πού σᾶς ὁδήγησε σέ κείμενο χωρίς βιβλικό, πατερικό, δογματικό καί κανονικό ἔρεισμα. Χωρίς καμία διάθεση νά σᾶς μεμφῶ ἤ νά σᾶς ἐπιτιμήσω ἤ νά σᾶς προσβάλω, σᾶς λέγω ξεκάθαρα ὅτι δέ θεωρῶ τίς ἀπόψεις σας ὀρθόδοξες. Ἀποφεύγοντας δέ νά μετατρέψω τή διαφωνία μας σε προσωπική ἀντιπαράθεση θά σκεφθῶ πολύ, ἐάν θά πρέπει νά ἐπανέλθω, ἐάν ἐκ νέου προκληθῶ. Δίκαιο ἐξ ἄλλου δέν ἔχει κάποιος, ἐπειδή μιλάει τελευταῖος.

Θά ἐπανέλθω ὅμως καί θά υἱοθετήσω τίς ἀπόψεις σας, ἐάν μοῦ δείξετε ὅτι ὁ Χριστός, ὁ ὁποῖος ἀποδοκίμασε τούς μαθητές Του, γιατί δέν μποροῦσαν νά ἀνεχθοῦν ὅτι κάποιος ἄλλος ἔξω ἀπό τόν κύκλο τους μποροῦσε στό ὄνομά Του νά κάνει θαύματα, (Μάρκ. 9, 38,39), ἔκανε λάθος! Τότε ἀσφαλῶς κάνω καί ἐγώ λάθος καί δέν ὑπάρχει ἄλλος δρόμος ἀπό τό νά τό παραδεχθῶ. Ἐάν ὅμως τό λάθος τό κάνετε ἐσεῖς;

Κάτι τελευταῖο: Δέν μοῦ προκάλεσαν ἔκπληξη οἱ οἰκουμενιστικές δραστηριότητες τοῦ Πατριάρχη Ἀντιοχείας πού μέ φωτογραφίες ὡς ἀποδεικτικό ὑλικό, κυκλοφοροῦν καί στό Διαδίκτυο, οὔτε ἡ συμφωνία τοῦ Πατριαρχείου Ἀντιοχείας γιά πολλαπλές μορφές Intercommunio μέ αὐτούς πού ἐσεῖς ἀποκαλεῖτε αἱρετικούς καί πού ξεπερνοῦν κατά πολύ τίς σχέσεις τῶν ἄλλων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν μέ ἑτεροδόξους.

Ἡ τελευταία ἄλλωστε συμφωνία προκάλεσε τή δεδηλωμένη διαφωνία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Ἔκπληξη μοῦ προκάλεσαν τά δικά σας συγχαρητήρια γιά τήν ἀποχή τοῦ Πατριαρχείου Ἀντιοχείας ἀπό τή σύνοδο πού θά βοηθήσει – καθ’ ὑμᾶς- στή διατήρηση ἀνοθεύτου τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως!

Ἰσχύει φαίνεται αὐτό πού ἔλεγαν οἱ Σοφιστές προγονοί μας: Ἀλήθεια εἶναι ὅ,τι συμφέρει στήν περίπτωση. Μπορεῖ ὅμως πράγματι αὐτή ἡ πρόταση νά ἔχει ἰσχύ γιά τήν ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, τό ὀρθόδοξο φρόνημα καί τήν ὀρθόδοξη συνείδηση;