Η ελεημοσύνη είναι η αρετή της καρδιάς

Η ελεημοσύνη είναι η αρετή της καρδιάς

Αν κάτι μας φέρνει κοντά στον Θεό και μας κάνει να του μοιάσουμε, αυτό είναι η αγάπη και η ελεημοσύνη. Ο ελεών άνθρωπος έχει το ίδιο ένδυμα του ελεούντος Θεού.

Του Σταμάτη Μιχαλακόπουλου

Την τρίτη κατά σειρά ομιλία του με θέμα: «Μακάριοι οι ελεήμονες ότι αυτοί ελεηθήσονται…», πραγματοποίησε ο Πρωτοπρεσβύτερος Ανδρέας Μαρκόπουλος, στον Ιερό Ναό Ευαγγελιστρίας Πειραιώς, την Τετάρτη 23 Νοεμβρίου.

Η ομιλία δόθηκε στο πλαίσιο του τρίμηνου προγράμματος καθημερινών δράσεων και εκδηλώσεων «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…» που οργανώνει ο Ιερός Ναός και θα ολοκληρωθεί στις 31 Δεκεμβρίου.

Της ομιλίας προηγήθηκε Ιερά Παράκληση προς την Υπεραγία Θεοτόκο την Βηματάρισσα, την Βατοπαιδινή, αντίγραφο της οποίας φυλάσσεται στον Ναό.

Η ελεημοσύνη και η φιλανθρωπία λοιπόν, ήταν στο επίκεντρο της ομιλίας του π. Ανδρέα. Χαρακτήρισε μάλιστα την ελεημοσύνη, ως την αρετή της καρδιάς.

Με τους όρους ελεημοσύνη και ελεήμονες, εννοούμε σήμερα κυρίως εκείνους που ασκούν την αρετή της φιλανθρωπίας και εκφράζουν τα θρησκευτικά τους αισθήματα με φιλανθρωπικές πράξεις και δραστηριότητες.

Ο Κύριος μακαρίζει εκείνους που συγκαταβαίνουν για να στηρίξουν τους αδύναμους, να θρέψουν τους πεινώντες, να ανορθώσουν τους ταλαιπωρημένους.

Ο «άλλος», σύμφωνα και με την ασκητική θεολογία, είναι ο ίδιος ο Θεός. Είναι το πρόσωπο του σαρκωμένου Χριστού που με άπειρη αγάπη, πρώτος μας αγάπησε.

Στην Π. Διαθήκη ο Θεός εμφανίζεται δίκαιος και ελεήμων. Ποτέ μόνο δίκαιος ή μόνο ελεήμων, αλλά πάντα και τα δύο μαζί. Την ευσπλαχνία και ελεημοσύνη Του ο Θεός την διαχέει σε όλη την φύση.

Και συνέχισε λέγοντας:

«Θεμελιώδης αρετή η ελεημοσύνη, γι᾽ αυτό και ο Κύριος την μακαρίζει. Θεωρείται έμπρακτη και ανιδιοτελής ευσπλαχνία του χριστιανού προς κάθε άνθρωπο, ακόμα και προς τον εχθρό. Είναι αγαπητική διάθεση που μετουσιώνεται σε βιωματική πράξη. Έχει δε πανανθρώπινο και οικουμενικό χαρακτήρα.

Αν κάτι μας φέρνει κοντά στον Θεό και μας κάνει να του μοιάσουμε, αυτό είναι η αγάπη και η ελεημοσύνη. Απλόχερα ο Κύριος παρέχει τις ευλογίες Του επί δικαίους και αδίκους. Με απλοχεριά πρέπει λοιπόν κι εμείς να δίνουμε σε αυτούς που έχουν ανάγκη.»

Οι άνθρωποι που αποδέχτηκαν το ευαγγέλιο της σωτηρίας και με το βάπτισμα τους ενσωματώθηκαν στην κοινωνία του Θεού, οφείλουν να πρωτοστατούν σε έργα αγάπης και ευποιίας.

Η βιβλική έννοια της ελεημοσύνης περιλαμβάνει και έργα πνευματικής φύσεως και πρέπει να επεκτείνεται προς όλες τις απαιτήσεις της ζωής. Ο πλησίον προς τον οποίον καλούμαστε να είμαστε ελεήμονες, δεν έχει μόνο οικονομικές και κοινωνικές ανάγκες, έχει και πνευματικές ανάγκες που επιβάλει ο εσωτερικός και ψυχικός κόσμος.

Ο ελεήμων, τόνισε ο π. Ανδρέας, με τις πράξεις του ελέους, δεν υπερβαίνει μόνο την εγωκεντρικότητα, αλλά και κάθε άλλη αντιμετώπιση της ζωής. Δια του ελέους, βγαίνει ο άνθρωπος από τον εαυτό του, κοινωνεί με τους αδελφούς. Και συνεργεί με ουσιαστικό τρόπο για την πραγμάτωση της ενότητας και την μεταμόρφωση του διεσπαρμένου κόσμου σε κοινωνία, σε Εκκλησία.

Η ελεημοσύνη αποτελεί επομένως εκκλησιολογική λειτουργία και ουσιαστικό κριτήριο για την τελείωση του ανθρώπου και την είσοδο του στην βασιλεία του Θεού. Γι’ αυτό και έχει εσχατολογικό χαρακτήρα. Κάνει τον Θεό χρεώστη του ανθρώπου.

Είναι χρέος των χριστιανών το δόσιμο, το «προσφέρειν», χωρίς καταναγκασμό. Είναι έργο ελευθερίας και καλής θελήσεως.

Η φιλοσοφία της Εκκλησίας προκάλεσε επανάσταση στο χώρο της φιλανθρωπίας, θεωρώντας τους πτωχούς σαν αντιπροσώπους του Χριστού. Ο ελεών καθίσταται μακάριος, διότι συμμετέχει, με την ελεημοσύνη στην ζωή της μακαρίας Τριάδος.

Και κατέληξε τον λόγο του ο π. Ανδρέας:

«Η ελεημοσύνη θεωρήθηκε αρετή της καρδιάς, γιατί η καρδιά ενεργεί ταχύτερα από το νου. Ο ελεών άνθρωπος έχει το ίδιο ένδυμα του ελεούντος Θεού.

Ο Κύριος μακαρίζει τους ελεήμονες, γιατί εφαρμόζουν την αγιότατη αρετή των αρετών. Η ελεημοσύνη γίνεται ευεργετική όταν πραγματοποιείται με σεβασμό. Δεν πρέπει να γίνεται με επιδεικτικότητα, αλλά με πολύ μυστικότητα.

Πρέπει να αντιληφθούμε ότι πρέπει να ανοίξουμε την καρδιά μας. Δεν έχουμε παρά να εφαρμόσουμε αυτήν την θεομίμητη αρετή. Κι όχι μόνο θα μακαριστούμε, αλλά θα γίνουμε και πολίτες της βασιλείας του Θεού.»

Την ομιλία του π. Ανδρέα μπορείτε να παρακολουθήσετε εδώ.