Επετειακό: 29 Μαΐου 1453
Οι τελευταίες στιγμές της
Βασιλεύουσας
Η
αυτοκρατορία της Χριστιανικής Ανατολής μετά από χίλια εκατό χρόνια ζωής,
φορτωμένη με αρετές και κρίματα, περνούσε τα τελευταία χρόνια της ταραγμένης
ζωής της. Προσπαθούσε να κρατήσει
αναμμένα τα φώτα του πολιτισμού και της ανθρωπιάς και ν’ αντισταθεί στη
βαρβαρότητα. Βέβαια περίμενε να την κατακτήσει ο Τούρκος και αυτό το ήξεραν και
εκείνος και οι ένδοξοι υπερασπιστές της Πόλης.
Το
γνώριζε πρώτος ο θρυλικός αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο Παλαιολόγος, αν και
πίστευε στη βοήθεια του Θεού και στην
προστασία της υπερμάχου στρατηγού. Ήλπιζε σ’ ένα θαύμα. Από τότε που έγινε
αυτοκράτορας, τα όρια του Κράτους του ήταν ουσιαστικά μόνο η Κωνσταντινούπολη
και λίγα νησιά. Το βασιλικό στέμμα του ήταν στην πραγματικότητα ένα ακάνθινο
στεφάνι.
Ο
Παλαιολόγος, στρατιώτης του Χριστού και της πίστεως,, αγωνίζονταν περισσότερο
για την τιμή παρά για το μεγαλείο της αυτοκρατορίας. Ανέλαβε το αυτοκρατορικό
αξίωμα το 1449 και πριν καλά-καλά γνωρίσει της υποχρεώσεις του αξιώματός του,
βρέθηκε να πολιορκείται η σκιά του άλλοτε οικουμενικού κράτους από τους Οθωμανούς Τούρκους. Άγρια και
απολίτιστα φύλα της Ασίας ντοπαρισμένα από το φανατισμό του νεοφώτιστου Ισλάμ,
με τη δίψα του κέρδους, με την προοπτική ενός υλιστικού παραδείσου και με
υπέρτερες στρατιωτικέ δυνάμεις, στράφηκε με μένος κατά της Πόλης.
Λίγοι
οι υπερασπιστές και εξουθενωμένοι, αλλά με ισχυρή ελπίδα στο Θεό και απατημένοι
από τη ελπίδα της Δυτικής βοήθειας, σήκωσαν το φορτίο της υπεράσπισης της
Πόλης. Ο εχθρός γνώριζε την τραγικότητα της κατάστασης, πρώτος ανάμεσά τους η
τραγική φυσιογνωμία του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου για να στηρίξει την πίστη των
υπερασπιστών, αλλά και τη δική του,όταν κλονίζονταν.
Καλύτερα
φαίνεται απ’ όλους γνωρίζει ο Μωάμεθ, γι’ αυτό κάποια στιγμή προσπάθησε να
γίνει κύριος της Πόλης μετά από μια συμφωνία και με ειρηνικό τρόπο: “Βούλει
καταλίπειν την πόλιν και απελθείν και βούλει μετά των σων αρχόντων και των
υπαρχόντων αυτοίς, καταλιπών τον δήμον αζήμιον είναι και παρ’ ημών και παρά σου
ή αντιστήναι και συν τη ζωή και τα υπάρχοντα απωλέσας συ τε και οι μετά σου, ο
δε δήμος αιχμαλωτισθείς παρά των Τούρκων διασπαρώσιν εις πάσαν τη γη;”.
Και
ο Κωνσταντίνος και “οι μετ’ αυτού” για τα υπάρχοντα δεν είχε αντίρρηση. Όμως “
το δε την Πόλιν σοι δούναι ουτ’ εμόν έστι, ουτ’ άλλου των κατοικούντων εν ταύτη. Κοινή γαρ γνώμη
πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν και ου
φεισόμεθα της ζωής ημών”.
Τι
μεγαλείο ψυχής! Πόσο συγκλονίζει το επίρρημα “αυτοπραιρέτως;” Αυτό ταιριάζει
μόνο σε μάρτυρες. Δηλαδή “μολών λαβέ”. Πρόκειται για διαχρονική αρετή των
Ελλήνων.
Με
την απάντηση αυτή του Κωνσταντίνου στον Μωάμεθ ξεκινάει και ο δρόμος του
μαρτυρίου από το πρωινό της Τρίτης της 29ης Μαΐου 1453. Διαβάζοντας τα κείμενα
της Αλώσεως της Πόλης, οδύνη κυριεύει την ψυχή κάθε Ρωμιού. Χιλιάδες άνδρες,
γυναίκες, παιδιά, γέροντες και νέοι ακολούθησαν τους αρχιερείς και ιερείς
ψάλλοντας ύμνους και ανακράζοντας το “Κύριε, ελέησον”.
Ο
Παλαιολόγος για τελευταία φορά μίλησε
στους υπερασπιστές της Πόλης, Βενετούς και Γενουάτες και τέλος προς
όλους. “Αποθάνωμεν υπέρ Χριστού πίστεως
και πατρίδος ημών. Έτοιμοι έστε το πρωί...”. Αργά το απόγευμα έγινε και η
τελευταία Λειτουργία. “ Ο Βασιλεύς εν των πανσέπτω ναώ της του Θεού Σοφίας
ελθών και προσευξάμενος μετά κλαυθμού τα έσχατα και θεία Μυστήρια μετέλαβεν. Είτα ελθών εις τα ανάκτορα σταθείς
και εις πάντας συγχώρησιν αιτήσας. Εν δε τη ώρα τις διηγήσεται τους τότε
κλαυθμούς και θρήνους του εν παλατίω; ει
και από ξύλου άνθρωπος ή εκ πέτρας ην ουκ ηδύνατο μη θρηνήσει.... και αναβάς
εις ίππον εξήλθομεν των ανακτόρων περιερχόμενος τα τείχη, ίνα τους φύλακας
διεγείρωμεν προς τον φυλάττειν αγρύπνως”.
Εκεί
στα τείχη θα τον βρει το τέλος. “ως
κοινός στρατιώτης τούτον θανατώσαντες αφήκαν”. Εκεί στην πύλη του αγ. Ρωμανού
ως κοινός στρατιώτης παρέδωκεν την ψυχή του στον Θεό ο μάρτυρας Βασιλεύς,
Κωνσταντίνος Παλαιολόγος.
“Τη
αυτή ημέρα μνήμη εθνομάρτυρος Κωνσταντίνου του Παλαιολόγου ,και των συν αυτώ,
μαρτυρήσαντος υπέρ πίστεως και πατρίδος”.
Αιωνία
αυτών η μνήμη
( Λίγα απ’ όσα γράφει η ιστορία
για την τραγωδία της Πόλης)
Πρωτοπρεσβύτερος Γερασιμάγγελος
Στανίτσας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου