Ευρώ: Φάρμακο ή δηλητήριο; - Του Δημήτρη Ι. Ευσταθιάδη

Ευρώ: Φάρμακο ή δηλητήριο;

Του Δημήτρη Ι. Ευσταθιάδη*

Πριν από λίγες μέρες το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα έκλεισε 20 χρόνια. Ήδη σήμερα περίπου 340 εκατ. Ευρωπαίοι πολίτες, πραγματοποιούν τις καθημερινές τους συναλλαγές με το Ευρώ.

Το Δεκέμβριο του 1995,οι Ευρωπαίοι ηγέτες αποφάσισαν το όνομα του νέου νομίσματος, απορρίπτοντας άλλες ονομασίες, όπως π.χ. "δουκάτο","φιορίνι","ecu" . Κι αυτό γιατί θεωρήθηκε σκόπιμο ότι το όνομα αυτό θα πρέπει να είναι όμοιο σε όλες τις επίσημες ευρωπαϊκες γλώσσες,παρά τα διαφορετικά αλφάβητα. Το δε σύμβολο του Ευρώ, εμπνεύστηκε από το ελληνικό γράμμα Ε,που είναι το πρώτο γράμμα της λέξης Ευρώπη.

Το όραμα των Ευρωπαίων ηγετών ήταν το κοινό ευρωπαϊκο νόμισμα, να αποτελέσει σταθμό στην πορεία της Ευρωπαϊκης Ένωσης, με απώτερο στόχο την ευημερία των πολιτών της Ευρωζώνης. Ωστόσο σήμερα, 20 χρόνια μετά, η υιοθέτηση του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος μάλλον διχάζει παρά ενώνει την κοινή γνώμη και τους Ευρωπαίους πολίτες.

Από τη μια πλευρά οι υπέρμαχοι του Ευρώ υποστηρίζουν ότι μέσω του Ευρώ,έχει επιτευχθεί μια ασφαλής οικονομική σταθερότητα. Συγκεκριμένα υποστηρίζουν την άποψή τους αυτή παραθέτοντας τα εξής στοιχεία:

1)Διατήρηση σταθερότητας τιμών: Από 01/01/1999 που πρωτοκυκλοφόρησε το Ευρώ ο πληθωρισμός (η αυξητική τάση των τιμών) έχει σταθεροποιηθεί γύρω στο 1,7% κατά μέσο όρο. Επίπεδο χαμηλότερο καταγεγραμμένο από το 1970 μέχρι και το 1990.

2)Αυξημένο ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν):Το όφελος δηλαδή που θεωρητικά αντιστοιχεί σε κάθε πολίτη-άτομο από τον εθνικό πλούτο του κάθε κράτους-μέλους της ΕΕ, θα ήταν περίπου 20% χαμηλότερο χωρίς το Ευρώ.

3)Η οικονομία μιας ενιαίας Ευρωζώνης καθίσταται ως η δεύτερη ισχυρότερη οικονομία στην παγκόσμια κατάταξη, με βάση το κατά κεφαλήν ΑΕΠ.

4)Το Ευρώ από μόνο του, είναι το δεύτερο πιο ισχυρό νόμισμα για δανεισμό ή επιχορηγήσεις, μετά το δολάριο.

5)Οι πολίτες στηρίζουν το Ευρώ. Σύμφωνα με τις τελευταίες μετρήσεις του Ευρωβαρόμετρου, τρείς στους τέσσερις Ευρωπαίους πολίτες, τάσσονται υπέρ του Ευρώ, δηλαδή σε ένα ποσοστό περίπου 74%.Όλα τα παραπάνω στοιχεία προκύπτουν από έρευνες που έγιναν για λογαριασμό της Ευρωπαϊκης Κεντρικής Τράπεζας.

Στον αντίλογο, υπάρχουν και οι πολέμιοι του ενιαίου ευρωπαϊκου νομίσματος. Διότι, ναι, επενοήθει για να διευκολυνθεί το εμπόριο εντός της ΕΕ, απαλλάσοντας το από την αστάθεια των διακυμάνσεων των συναλλαγματικών ισοτιμιών, παρόλα αυτά όμως πολλοί οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι κράτη που έχουν έλλειμμα εμπορικό(εισαγωγές περισσότερες από τις εξαγωγές) ή προϋπολογισμού(δαπάνες μεγαλύτερες από τα έσοδα) οδηγούνται σε οικονομικά αδιέξοδα. Και αυτό γιατί το κράτος που διατηρεί εθνικό νόμισμα μπορεί να προβεί σε εσωτερικό δανεισμό, δηλαδή να δανεισθεί στο δικό του νόμισμα με ευνοϊκότερους όρους αποπληρωμής του δανείου.Αντιθέτως ένα δάνειο σε Ευρώ, δανείζει "ακριβότερο" χρήμα, από ό,τι π.χ. σε δραχμή.

Ακόμη, υπάρχει η δυνατότητα το κράτος με εθνικό νόμισμα να τυπώσει χρήμα με εγγυήσεις στο Εθνικό Νομισματοκοπείο, κάτι που δεν μπορεί να γίνει στην νομισματική ένωση με το κοινό νόμισμα. Οπότε η μόνη λύση είναι η μείωση των κρατικών δαπανών(απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, μειώσεις κρατικών κονδυλίων σε διάφορους τομείς, όπως υγεία, παιδεία, αμυντικές δαπάνες κτλ) και η αύξηση των δημοσίων εσόδων(αύξηση της φορολογίας και σε περίπτωση μεγαλύτερων αναγκών,  ιδιωτικοποίηση κρατικής περιουσίας).

Η Ελλάδα μπήκε επίσημα στη ζώνη του Ευρώ την 1η Ιανουαρίου του 2002.Κατά πολλούς ήταν η μεγαλύτερη νομισματική αλλαγή στην ιστορία. Εώς τις 3 Ιανουαρίου του ίδιου έτους το 96% των Αυτόματων Ταμειακών Μηχανών έδιναν χαρτονομίσματα Ευρώ. Μέσα σε δυο μήνες είχε ήδη ολοκληρωθεί η διαδικασία αλλαγής του νομίσματος.Τ α πρώτα χρόνια του Ευρώ, η Ελλάδα ομολογουμένως απολάμβανε όλα τα πλεονεκτήματα που απορρέουν από την ιδιότητα του πλήρους μέλους της ΕΕ. Ενδεικτικά το 2005,η Ελλάδα απέσπασε συνολικούς πόρους άνω των 20 δις Ευρώ. Στην πορεία, όμως, άρχισαν να διαφαίνονται και οι αρνητικές όψεις του νομίσματος ή του "νομίσματος". Οι Έλληνες διαμαρτύρονται ότι το Ευρώ έφερε ανατιμήσεις και αυξήσεις τιμών στα αγαθά και τις υπηρεσίες. Οι περισσότεροι θεωρούν αρνητική εξέλιξη στην ελληνική οικονομία, συνδέοντας την με την οικονομική κρίση που μαστίζει την χώρα τα τελευταία χρόνια. Συγκριτικά οι Έλληνες μαζί με τους Ισπανούς είναι οι πλέον δυσαρεστημένοι Ευρωπαίοι εντός της Ευρωζώνης.

Εξετάζοντας και τις δυο πλευρές, το ερώτημα παραμένει το ίδιο,20 χρόνια μετά. Ωφέλησε το Ευρώ τον μέσο Ευρωπαίο πολίτη ή μήπως ήταν ένα τρικ, προκειμένου να αυξήσουν τον πλούτο τους οι λίγοι; Την απάντηση ας την δώσει ο καθένας κρίνοντας από την εξέλιξη της ζωής του από την δραχμή μέχρι και το Ευρώ...

* αποφ. Τμήματος Τουριστικών Επιχειρήσεων,

Α.Τ.Ε.Ι. Πάτρας