Μεγάλη Σαρρακοστή «Ο δρόμος που δεν πάρθηκε» - π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Μεγάλη Σαρρακοστή

«Ο δρόμος που δεν πάρθηκε»

(Ρόμπερτ Φροστ, 1874-1963)

ή

Η άγνωστη Σαρακοστή

«Αν δεν ξέρεις το λιμάνι στο οποίο κατευθύνεσαι, κανένας άνεμος δεν είναι ούριος» έλεγαν οι αρχαίοι παππούδες μας, και όλοι συμφωνούμε ότι είχαν απόλυτα δίκιο. Όταν κάποιος ξεκινάει ένα ταξίδι θα πρέπει να ξέρει που πηγαίνει. Ξεκίνησε το ταξίδι της Μεγάλης Σαρακοστής, και είναι βάσιμος ο φόβος, ότι κάμποσοι χριστιανοί αγνοούμε τον λόγο της ύπαρξής της ή ακόμα περισσότερο αγνοούμε και το στοχοθέσιο-τέρμα της.

Στην αρχαία Εκκλησία ο βασικός σκοπός και λόγος της Σαρακοστής ήταν να προετοιμαστούν οι Kατηχούμενοι, δηλαδή οι υποψήφιοι χριστιανοί. Τότε το Βάπτισμα δεν ήταν ατομική- οικογενειακή (με τη στενή έννοια του αίματος) υπόθεση, αλλά θέμα της οικογένειας του Χριστού, της Εκκλησίας, και των μελών της. Την νύχτα της Αναστάσεως η γιορτή άρχιζε με το Βάπτισμα όσων ήταν έτοιμοι γι’ αυτό.

Ατυχώς είναι απαραίτητο να εξηγήσουμε ότι το Πάσχα δεν είναι απλώς μια γιορτή. Δεν είναι ανάμνηση ενός γεγονότος που έγινε κάποτε! Δεν θυμόμαστε τι έκανε κάποτε ο Χριστός, αλλά πανηγυρίζουμε το τι έδωσε σε μας τώρα με το Πάσχα του ο Χριστός. Ένα δώρο που αλλάζει ριζικά την θέασή μας και τη διάθεσή μας απέναντι σε κάθε κατάσταση αυτού του κόσμου, μαζί φυσικά και με το πελώριο θέμα του θανάτου.

Ο Χριστός με τον δικό του θανάτου άλλωστε, άλλαξε την φύση ακριβώς του θανάτου. Τον έκανε πέρασμα-διάβαση-Πάσχα στην Βασιλεία του Θεού. Όπως θα μας πει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος στην λειτουργία της Αναστάσεως: Ἀνέστη Χριστός καί ζωή πολιτεύεται. Ἀνέστη Χριστός καί νεκρός οὐδείς ἐν τοῖς μνήμασι».

Πώς όμως μπορούμε, πώς είναι δυνατόν να αναζητήσουμε μια Βασιλεία για την οποία δεν έχουμε ιδέα; Πώς μπορούμε να αγαπάμε και να επιθυμούμε κάτι που δεν ξέρουμε; Η σχέση μας με τον Χριστό είναι διαδικασιακή θρησκευτικότητα, τύπων και εθίμων, που και αυτά εξαφανίζονται όταν αλλάξουμε περιβάλλον διαβίωσης. Το Βάπτισμα, ως άρνηση και απόταξη του παλαιού μας τρόπου, και περιεχόμενο της νέας μας ζωής, μάς είναι άγνωστο. Δεν ξέρουμε τίνος πνεύματος είμαστε εμείς. Το ασήμαντο ιδανικό της ζωής μας καμωμένο με καθημερινές φροντίδες αναζήτησης υλικών αγαθών, ασφάλειας και απόλαυσης, αισθανόμαστε ότι μας είναι δύσκολο να το απαρνηθούμε, έστω κι αν έχουμε ακούσει τον Χριστό να μας προτρέπει σε κάτι τέτοιο. Εμείς δεν θεωρήσαμε δεσμευτική την προτροπή και θέλουμε να συνδυάζουμε τα ασυνδύαστα. Χάνουμε και προδίδουμε διαρκώς αυτό που ακριβώς λάβαμε με το Βάπτισμα: Να ζούμε κατά Χριστόν. Κατά την σκέψη Του (Ευαγγέλιο) και κατά τον τρόπο Του. Είμαστε βαπτισμένοι αλλά όχι χριστιανοί.

Εδώ έρχεται η Μεγάλη Σαρακοστή να μας "αγκαλιάσει" τη στιγμή που η ζωή μας γίνεται "παλαιά", ευτελής, σκοτεινή, χωρίς σημασία! Ένα ταξίδι χωρίς σκοπό και νόημα. Τότε που εντελώς αιφνιδιαστικά μέσα στις απολαύσεις της ζωής έρχεται αναιτιολόγητα αναπόφευκτα τρομακτικός και παράλογος ο θάνατος.

Έρχεται η Μεγάλη Σαρακοστή να μας μάθει ότι δεν έχει σημασία να παραδεχόμαστε ότι είμαστε αμαρτωλοί, ακόμα και να το ομολογούμε, αλλά σημασία έχει να έχουμε τον Χριστό σημείο αναφοράς της ζωής μας όλης, σκοπός της οποίας είναι να ακολουθήσουμε αυτήν την ζωή, που Εκείνος έφερε. Η μόνη πραγματική αμαρτία είναι το να ζούμε σαν να μη σαρκώθηκε ο Χριστός για μας και να μη μας αποκάλυψε μια νέα ζωή. Αυτή τη νέα ζωή του Χριστού μας μαθαίνει στην αγκαλιά της, η Μεγάλη Σαρακοστή.

Η Μεγάλη Σαρακοστή δεν είναι ένα μεγάλο "απαγορεύεται". Δεν είναι μια άρνηση, ένα "όχι" και μια πρόταση να... υποφέρουμε! Δεν είναι περίοδος στέρησης! Δεν είναι περίοδος εκπλήρωσης των θρησκευτικών υποχρεώσεων! Δεν είναι πολύ περισσότερο, μια περίοδος πειθαρχίας νομικής σα να χρειαζόταν ο Χριστός την νηστεία και όχι εμείς.

Ο Χριστός νίκησε τους πειρασμούς στην έρημο, τις σαράντα μέρες που ήταν εκεί. Ο κάθε Αδάμ όμως, (ο καθένας μας δηλαδή) "πειράζεται" και ατυχώς υποκύπτει! Έτσι μέσα στην αναλογία των δικών μας ημερών νηστείας πρέπει να ανακαλύψουμε ότι η χριστιανική ζωή είναι μάχη και προσπάθεια. Αν το συνειδητοποιήσουμε, τότε θα ‘χουμε καταλάβει το βασικό στοιχείο της νηστείας. Δυστυχώς βέβαια δεν υπάρχει καμιά προσπάθεια χωρίς την πικρή εμπειρία της αποτυχίας. Το ίδιο και η νηστεία. Ξεκινάμε και μετά... κουραζόμαστε. «Δεν γίνεται, δεν μπορώ...», λέμε στον εαυτό μας. Όμως μέσα σ’ αυτό το διάστημα της Σαρακοστής πρέπει να βρούμε την μεγάλη θεϊκή αρετή της υπομονής, που κινείται ανάμεσα στην αγιότητα και την απογοήτευση του κυνισμού που μας κυριεύει από τον θιγμένο εγωισμό μας στις αποτυχούσες προσπάθειες.

Η Σαρακοστή μας δίνει την παρηγοριά της αγκαλιάς της. (Στις σαράντα πρώτες μέρες της ζωής μας συναντάμε τον Χριστό!!). Δηλαδή μας δίνει μια θαυμάσια ευκαιρία για να τιθασεύσουμε τον απίστευτα υπεροπτικό χαρακτήρα μας, που αυταπατάται ότι πρέπει πάντα να κερδίζει και να ’ναι παντού πρώτος.Η αποτυχία μπορεί να γίνει βάση και βάθρο για να στηθεί μια νίκη και μια επιτυχία.

Είναι δηλαδή τελικώς η Σαρακοστή ένα ταξίδι στο βάθος του εαυτού μας ( ο Χριστός μας δίδαξε ότι η Βασιλεία του Θεού εντός ημών εστί ) το οποίο αν δεν το καταλάβουμε και πολύ περισσότερο αν δεν το κάνουμε, τότε η Σαρακοστή χάνει το νόημά της.

Τα όποια έθιμα συναρτώνται με την Σαρακοστή ήταν εκφράσεις κάποτε μιας κοινωνίας που έπαιρνε στα σοβαρά την Εκκλησία και τον Χριστό. Δεν ήταν απλώς σύμβολα, ήταν εκφράσεις της ίδιας της ζωής. Σήμερα τα πράγματα είναι σε άλλη βάση και η Εκκλησία δεν διαμορφώνει την κοινωνική ζωή στην ολότητά της. Υπάρχει σήμερα ο τραγικός κίνδυνος να αντιλαμβάνεται κάποιος την Εκκλησία, σαν ένα σύστημα από έθιμα και σύμβολα και να μη τα ερμηνεύει σαν ευκαιρία και αφορμή για κατανόηση ανανέωση και προσπάθεια, αλλά ως φολκλορική παράδοση!

Σαρακοστή και Πάσχα λοιπόν έχουν μια... σιαμαία σχέση. Το "χώρισμά" τους, φέρνει και στα δύο θάνατο. Η Σαρακοστή μπορεί (αν την αφήσουμε!) να λειτουργήσει σαν «μετασχηματιστική ζύμη» που θα αναπλάσει την σχέση μας με τον Χριστό... και με τον εσωτερικό μας εαυτό.

Θα μας γαλουχήσει στην συνειδητοποίηση της Ενσάρκωσης του Χριστού, του θανάτου Του και της Αναστάσεώς Του, γιατί θα μας λέει ότι η όλη μας προετοιμασία στη διάρκεια της, έχει σκοπό την συνάντηση μ’ Αυτόν, που ήρθε και συγχρόνως τώρα έρχεται! Την συνάντηση με τον Αναστημένο Χριστό που έγινε άνθρωπος για μας και την σωτηρία μας και μας έμαθε ότι δεν ζει κανείς μονάχα με ψωμί. Νηστεία δεν είναι απλώς η αλλαγή φαγητών ή το τι απαγορεύεται και τι επιτρέπεται...! Νηστεία είναι θυσιαστική υπακοή στον τρόπο της Εκκλησίας που "εκβάλλει" στην αγάπη για τον Αναστημένο Χριστό και τους δικούς Του... δηλαδή για όλο τον κόσμο!

Η Σαρακοστή θα μας διαφυλάξει από τον κίνδυνο θεωρητικών απόψεων και πτήσεων και θα μας πει ότι όλη η θεωρητική διδασκαλία έχει αξία όταν υλοποιείται. Όταν αντέχουμε να πούμε ότι δεν τρώμε κάτι επειδή νηστεύουμε. Όταν μπορούμε να θυσιάσουμε στοιχεία της αυτονόητης καθημερινότητάς μας (χάσιμο χρόνου στην τηλεόραση και το ίντερνετ, φλυαρία και κουτσομπολιό, περισπασμοί άχρηστοι) αγαπώντας τον Χριστό και με την ελπίδα να θεραπευτούν και να εξυγιανθούν κάμποσα από αυτά μέσα μας.

Η Σαρακοστή θα μας γίνει ένας "χώρος" συμφιλίωσης ειρήνης και συνάντησης δια της εξομολογήσεως και του αυτοπεριορισμού. Ένας χώρος ελευθερίας από την απελπισία, την παραίτηση και το σκοτάδι, που πολλές φορές κυριαρχούν και φαντάζουν αήττητα γύρω μας και μέσα μας.

Η Σαρακοστή θα μας μάθει

α. Την νηστεία, δηλαδή το να αφήνουμε τον εαυτό μας στα χέρια του Θεού ο οποίος (όταν εμείς αυτοπαραδοθούμε σ’ Αυτόν) θα αποκαταστήσει την ομορφιά μας, που είναι απλά πηλός,  εύθραυστη και φτωχή, και χρειάζεται τα χέρια Του και την αναπνοή Του· και

β. Την προσευχή, όχι ως καθήκον αλλά ως συνάντηση με τον ερχόμενο Χριστό από τον οποίον αγαπητικά ζητάμε

«Καθάρισε ότι είναι ρυπαρό,

Πότισε ότι είναι στεγνωμένο,

Θεράπευσε ότι είναι πληγωμένο.

Ότι είναι άκαμπτο, μαλάκωσε το,

Ότι είναι κρύο, θέρμανέ το,

Ίσιωσε αυτό που είναι στραβό»

ώστε να πορευθούμε... ίσια στην Ανάσταση.

Με ευχές και αγάπη

Ο εφημέριός σας

π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Πηγή: Ενοριακό info