Ἡ Ἡμέρα Κυρίου ἡ μεγάλη και ἐπιφανής - π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Ἡ Ἡμέρα Κυρίου ἡ μεγάλη και ἐπιφανής

 π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Σύγχυση, αμετροέπεια, αθεολόγητη παντογνωσία, φοβίες, ανασφάλειες, θρησκοληψία, καθένα από τα παραπάνω ξεχωριστά αλλά και σε συνδυασμό, δημιουργούν όλα μαζί αυτή την αποπνικτική ατμόσφαιρα των ημερών σχετικά με τον εορτασμό του Πάσχα.

Πότε πρέπει να γιορτάσουμε την Ανάσταση; Αργά το απόγευμα του Σαββάτου; Τα μεσάνυχτα, αφού λέμε και «...ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ...»; Ή έστω το πρωί της Κυριακής; Διχασμός ψυχής...!

Η χαμένη ευκαιρία, εκ μέρους της Συνόδου, να αποσαφηνίσει και επανατοποθετήσει στον σωστό τρόπο εορτασμού του, το Πάσχα, ελευθερώνοντάς το από την δεισιδαιμονία του ρολογιού και την πρόληψη του μεσονυκτίου, επαναφέροντάς το στη φυσική του θέση («Περί ἡλίου ἀνατολάς», Ιουστίνος) την Κυριακή το πρωί, έδωσε λαβή και έγινε αφορμή αθεολόγητων φόβων και αγχωτικών τοποθετήσεων από ανθρώπους που βρίσκονται στην σύγχυση να νομίζουν ότι ο Χριστός πρέπει να κάτσει στον τάφο τρία πλήρη εικοσιτετράωρα νεκρός και άπνους πριν... αναστηθεί! Το "τριήμερος" το διαβάζουν όχι με την σωστή λογική «ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡμέρα», αλλά με το σκεπτικό «ἀναστάντα μετά από τρεις ημέρες»!

Δεν θέλουν να σκεφτούν ότι πέθανε σχεδόν το απόγευμα της Παρασκευής και αναστήθηκε κάποια στιγμή της Κυριακής, τῆς μιᾶς τῶν Σαββάτων! Πότε; Μόνον Εκείνος ξέρει! Οι γυναίκες πάντως «διαγενομένου τοῦ Σαββάτου», αφού παρήλθε η δωδεκάτη, δηλαδή η έκτη απογευματινή, αγόρασαν αρώματα (πριν δεν ήταν δυνατόν λόγω της αργίας του Σαββἀτου) και όρθρου βαθέως, την μία των Σαββάτων, τον συνάντησαν Ἀναστάντα!

Για να κατανοηθούν όλα αυτά την σήμερον ημέραν, τα μορμολύκεια που ταράζουν τις ψυχές κάποιων μελών του ποιμνίου και κάμποσων ποιμένων (οι οποίοι ποιμένες φαντάζονται τις ακρότητες και το άγχος ευλάβεια ζήλο και γνησιότητα πίστης, ενώ είναι απλά ανασφάλειες και λάθος θεολογική θέαση του προσώπου του Χριστού), ας δούμε πώς "διάβαζαν" και τι ίσχυε στους Εβραίους για το θέμα του νυχθημέρου και της ημέρας.

Ξεκινώντας από τον Νόμο (Τορά) και μάλιστα από τις πρώτες του γραμμές ήξεραν οι Εβραίοι ότι η λέξη "ημέρα" προσδιορίζει ενέργεια του Θεού, δωρεά στον άνθρωπο, όχι απαραιτήτως συναρτημένη με το εικοσιτετράωρο! Ο ήλιος άλλωστε στην Γένεση δημιουργείται... την τρίτη ημέρα. Η Γραφή είναι κατάσπαρτη από την έκφραση Ἡμέρα Κυρίου (Μαλαχ. 4, 1 & 4), Ἐγγύς ἡμέρα Κυρίου (Ιεζ. 30, 3), η καταστροφή της Ιερουσαλήμ υπήρξε ἡμέρα Κυρίου (Ιεζ. 13, 5/34, 12) και γενικώς οι Ισραηλίτες με την έκφραση Ἡμέρα Κυρίου συνειδητοποιούσαν ότι ο Γιαχβέ είναι Κύριος της Ιστορίας, την οποία οδηγεί προς το τέρμα της. Η ημέρα αυτής της νίκης δεν θα έρθει στην διάρκεια του χρόνου, αλλά στο τέλος των καιρών, στο τέλος του σημερινού κόσμου.

Η έλευση του Χριστού, η ενσάρκωση, και η εντός του χρόνου παρουσία Του, δίνει μια νέα διάσταση για την ημέρα Κυρίου (Α΄ Θεσ. 5,2· Β΄ Θεσ. 2, 2), και κατά κάποιο τρόπο συνεχίζει να εκφράζει την ελπίδα των χριστιανών που περιμένουν την επάνοδο Του.

Η παρουσία του Χριστού πραγματώνεται στην λατρεία Του. Ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος μιλάει στην Αποκάλυψη για την Κυριακή ἡμέρα. Την ἡμέρα Κυρίου. Στην διάρκεια της οι χριστιανοί γιορτάζουν τον αναστάντα Κύριο. Η ημέρα αυτή δεν υποκαθιστά το Σάββατο, αλλά μνημονεύει (τοῦτο ποιεῖτε εἰς τήν ἐμήν ἀνάμνησιν) ένα ιστορικό γεγονός, που επικαιροποιεί στις συνειδήσεις τη νίκη του Χριστού, και συγχρόνως με την Ευχαριστία αναγγέλλει την επάνοδο του Κυρίου (τόν θάνατόν Σου καταγγέλομεν καί τήν ἀνάστασιν Σου ὁμολογοῦμεν) και η ημέρα του Πάσχα αποτελεί μια πρόγευση της Παρουσίας Του, ότι έφτασε η Πρώτη ημέρα της Βασιλείας του Θεού.

Η ανάσταση του Χριστού είναι εκείνη η «Ἡμέρα τοῦ Κυρίου ἡ μεγάλη καί ἐπιφανής» [Συμεών Ν. Θεολόγος, Βίβλος τῶν ἠθικῶν, Λόγος Ι΄ (290)]. Μια παρουσία με άλλα δεδομένα, ευγενική και διακριτική, χωρίς αγωνία επιβολής. Μια νίκη κατά του θανάτου, όχι με τη λογική της αποκατάστασης ενός περιστατικού (κάποιος πέθανε και ξαναζωντανεύει! Οι αναστάσεις νεκρών ακολουθήθηκαν από εκ νέου σωματικό θάνατο των εγερθέντων) αλλά με τη λογική μιας νίκης, που εξαφανίζει τον θάνατο και οδηγεί σε μια νέου είδους ζωή ἐν Χριστῷ. Η λατρεία της Εκκλησίας υπομνηματίζει περιγράφει και προβάλει την διδασκαλία της. Όταν βέβαια λέμε ότι η λατρεία είναι αντίγραφο των επουρανίων δεν πρέπει να σκεφτόμαστε αφελώς ότι από εκεί πήραμε... το τυπικό ή το ωράριο!

Τώρα εμάς άλλα βάσανα μας τυραννάνε. Επιτρέπεται να γιορτάσουμε πριν τις 12 τα μεσάνυχτα την Ανάσταση, ή όχι; Για τους Εβραίους (ο Χριστός ήταν Εβραίος είτε μας αρέσει είτε δε μας αρέσει) το ημερονύκτιο υποδιαιρείται σε 12 ώρες ημέρα και 12 ώρες νύχτα. Το τέλος της έκτης ώρας της ημέρας είναι μεσημέρι και το τέλος της δωδεκάτης ώρας είναι το κλείσιμο της ημέρας. Η ημερολογιακή πολιτική ημέρα (= ημερονύκτιο) ξεκινά από την δύση του ηλίου (στις έξι το απόγευμα) μέχρι την δύση της επόμενης ημέρας (στις έξι το απόγευμα). Αυτός ο τρόπος μέτρησης των Εβραίων χρησιμοποιείται και από την Εκκλησία του Χριστού, που ξεκινά τις γιορτές της με την Εσπερινή ακολουθία (η ημέρα αρχίζει με τον Εσπερινό και ο Εσπερινός αρχίζει με τον Ψαλμό 103 που ονομάζεται προοιμιακός, στον οποίο περιγράφεται η όλη Δημιουργία. Τι σημαίνει προοιμιακός; Έναρξη του δρόμου και της διαδρομής) για να τις συνεχίσει το πρωί μετά το πέρας της νυκτός (Όρθρος).

Η μέτρηση του χρόνου με τα σύγχρονα ρολόγια καμία σχέση δεν έχει με την Ανάσταση και αποτελεί πρόληψη και παραφθορά ο συνδυασμός με την (παγανιστική;) λογική της δωδεκάτης νυκτερινής, που "πρέπει" να ακουστεί ακριβώς το «Χριστός Ἀνέστη»! Κάτι τέτοια υποβιβάζουν τον εορτασμό σε φολκλορική αφέλεια. Η δυσκολία δε της ώρας εμποδίζει τη μετοχή στην εορτή (ει μη μόνον ένα τυπικό δεκάλεπτο) των οικογενειών με παιδιά και στους ηλικιωμένους. Αντί να δούμε το ενδεχόμενο αλλαγής σε πρωινό εορτασμό υπερμαχούμε σε εμμονή που αυθαίρετα θεωρεί ότι η Κυριακή αρχίζει στις δώδεκα τα μεσάνυχτα συγχέοντας την εβραϊκή μέτρηση με την ένδειξη του ρολογιού μας.

Η απόφαση για τον εορτασμό στις 9:00 μ.μ. ξύπνησε αντιρρήσεις και φόβους. Φόβους ανέρειστους και αβάσιμους. Φόβους που γεννήθηκαν από την λάθος ερμηνεία του Κανόνος της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου για τον εορτασμό του Πάσχα. «Ἐφοβήθησαν φόβον, οὗ οὐκ ἦν φόβος» λέει ο λόγος του Θεού. Φοβήθηκαν για πράγματα στα οποία δεν υπάρχει φόβος (Ψαλμ. 52, 6) και αναστάτωσαν τους απλοϊκούς και αφελείς ότι θα συνεορτάσουμε με τους Εβραίους που έχουν Πάσχα την 1^η Μαΐου (πράγμα που είναι fake news, καθώς γιόρτασαν ήδη το Πάσχα τους την 27^η Μαρτίου!) και οι οποίοι όμως έτσι ή αλλιώς τελειώνουν το Πάσχα τους στις έξι το απόγευμα (6:00 μ.μ.), οπότε και κλείνει γι’ αυτούς η ημέρα του Σαββάτου!

Να αρχίζεις τη γιορτή του Πάσχα των χριστιανών στις εφτά το πρωί του Σαββάτου (7:00 π.μ.) με τον Εσπερινό της Εορτής του Πάσχα και την Θ. Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου, Σάββατο στο οποίο μπορεί να συμπίπτει το Ιουδαϊκό Πάσχα και να κάνεις ότι δεν το βλέπεις(;!) και να σε νοιάζει μήπως στις... εννιά το βράδυ, η δεύτερη Θ. Λειτουργία είναι μέσα στο ιουδαϊκό Πάσχα (που δεν είναι φέτος γιατί όπως είπαμε ήδη το εόρτασαν στις 27 Μαρτίου 2021), είναι το λιγότερο... ασυνάρτητο. Από την άλλη να λειτουργείς χρόνια το Μεγάλο Σάββατο με τον Εσπερινό της Αναστάσεως και να φωνάζεις ότι δε γίνονται δύο Λειτουργίες την ίδια ημέρα σημαίνει ή ότι δεν άκουγες ούτε εσύ ό,τι έλεγες, ή ότι δεν ξεμπέρδεψες ποτέ το «...ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ...» από το «...αναστάντα μετά από τρεις ημέρες»!!!

Μπροστά όμως σε μια τέτοια «Ἡμέρα Κυρίου Μεγάλη και Ἐπιφανῆ» για το περιεχόμενό της και τις προσφερόμενες δωρεές σ’ εμάς, ας αφήσουμε τους παρατηρούντας «ἡμέρας καί μήνας καί καιρούς καί ἐνιαυτούς...» (Γαλ. 4, 10) και ας αγωνιστούμε να συνειδητοποιήσουμε ότι «όλα είναι δικά μας» ακριβώς επειδή όλα είναι του Θεού. Ο χριστιανισμός είναι θρησκεία αγάπης, η κορύφωση της οποίας αγάπης είναι η ανάσταση των νεκρών, των ψυχικά τώρα και των σωματικά στην κατάληξη. Ο χριστιανισμός δεν είναι η θρησκεία ενός νόμου αλλά ενός Προσώπου. Ο νόμος μας είναι η αγάπη Του και είναι απόλυτος. Η υπακοή σ’ αυτόν το νόμο μας κάνει να Του μοιάζουμε σαν πρόσωπα. Μας κάνει σαν τον Θεό. Μας γεμίζει με τη ζωή και την ελευθερία που αυτός μας έμαθε να επιδιώκουμε. «Ἐγώ ἤλθον ἵνα ζωήν ἔχωσι καί περισσόν ἔχωσι» (Ιω. 10, 10). Διατρέχουμε βεβαίως μονίμως τον κίνδυνο η αγάπη που θεωρούμε αληθινή να γίνεται δυστυχώς κάποιες φορές αποφυγή της πραγματικότητας και των ευθυνών. Να καταλήγει συναισθηματικό καταφύγιο στο οποίο αποσυρόμαστε για να μην ενοχλούμαστε από τις δυσκολίες και τις αντιξοότητες της ζωής. Ένα ψεύτικο ιερό καταφύγιο, όπου παρηγορούμαστε από ένα φανταστικό Χριστό. Τελικώς να γίνεται η σχέση με τον Θεό ασχολία με τυπικά, ώρες, ρυθμίσεις, απαγορεύσεις, «...νουμηνίες καί σάββατα» (Ησαΐας), για τα οποία ο Χριστός μας διαβεβαιώνει ότι «τα μισεί η ψυχή Του»!

Η αγάπη είναι ο μεγάλος καρπός του Σταυρού του Χριστού, αφού η αγάπη Του, που τον έκανε να πεθάνει για μας, έδωσε και την δυνατότητα να ζει μέσα στις ψυχές μας.

Η ζωτική για μας σημασία του Πασχαλινού μυστηρίου είναι ότι ο ἀναστάς Χριστός ζει μέσα μας και αυτό γίνεται φανερό με την αγάπη που έχουμε ο ένας για τον άλλον και στην εν λόγω εορτή κυριαρχεί με τον Πασχαλινό ασπασμό. Πέρα από μέρες ημερομηνίες και ώρες (υποθέσεις τεχνικών ρυθμίσεων) ο Χριστός με την Ανάσταση Του μας μεταφέρει από το Νόμο του φόβου (Παλαιά Διαθήκη) στο Νόμο της Αγάπης (Καινή Διαθήκη – καινούργια, άλλης βάσεως «Διαθήκη-συμφωνία» για το στήσιμο της σχέσεως Θεού-ανθρώπου) ζητώντας να μας κάνει αληθινούς και πραγματικούς. Να μας οδηγήσει στην εκπλήρωση του προορισμού μας, στην «τέλεια ευτυχία» (Μακαρισμοί), στην ειρήνη με τον εαυτό μας και τους άλλους, πράγματα που είναι χαραγμένα στην ίδια μας την φύση και τώρα το θέλημα Του μας τα αποκαλύπτει υπερφυσικά.

Αυτοί που αγαπάνε γνωρίζουν τον Θεό. Εκείνοι που μισούν δείχνουν μ’ αυτό ότι δεν Τον γνωρίζουν. Αυτός έρχεται κάθε χρονιά να μας πει ότι Αυτός είναι η «Ἡμέρα Κυρίου ἡ μεγάλη και ἐπιφανής». Εμείς ας μη νηπιάζουμε «ταῖς φρεσίν, ἀλλά τῇ κακίᾳ», για να μπορούμε να Τον αγαπήσουμε.

Lux Christi mentis et cordis