Ἀγαπητέ μου Ἀναστάσιε,
Στό 3ήμερο συνέδριο πού ἔγινε στό ξενοδοχεῖο ΑΣΤΗΡ τό 1997 (ἄν ἐνθυμοῦμαι καλά
τό ἔτος) γιά τόν Ἅγιό μας Ἀπόστολο Ἀνδρέα τόν Πρωτόκλητο ὁ μακαριστός Καθηγητής
Μούτσουλας μίλησε γιά τόν Σταυρό τοῦ Ἁγίου μας καί εἶπε μεταξύ τῶν ἄλλων, ὅτι
ΔΕΝ μαρτυρεῖται ἀπό τήν ἀρχαία παράδοση, ὅτι ἐσταυρώθη σέ σχῆμα Χ καί ὅτι ὁ
σταυρός Χ εἶναι νεωτέρα παράδοση 300 ἐτῶν περίπου. Αὐτό φαίνεται καθαρά (βλ.
φωτό τῆς ἀνάρτησης) καί στόν τρόπο πού στήθηκε ὁ Τίμιος Σταυρός τοῦ Πολιούχου
μας κατά τήν ἐπανακομιδή Του στήν Πόλη μας τό 1980 ἀπό τήν Μασσαλία.
Μέ πολλή ἀγάπη Χριστοῦ καί εὐχές
π. Νικόλαος Μεσσαλάς
6 σχόλια:
Σωστό αυτό που αναφέρει ο π. Νικόλαος Μασσαλάς, το γράφει και ο αρχιμανδρίτης Βασίλειος Μπακογιάννης στο εξαιρετικό βιβλίο για τον Απόστολο Ανδρέα.
Θεολόγος συνταξιούχος
Στο έργο του ο Επίτιμος Καθηγητής Παναγιώτης Τρεμπέλας «Ο Απόστολος Ανδρέας Βίος, δράσις και μαρτύριον αυτού εν Πάτραις»
γράφει παντού περί σταυρού και πουθενά περί χιαστή σταυρού.
«Και ταύτα ειπών ο μακάριος Ανδρέας εστώς επί της γης» και με το βλέμμα προσηλωμένον επί του σταυρού «εξέδυσεν εαυτόν» και παρέδωκε «τα ιμάτια αυτού» εις τους δημίους. Προτρέψας δε και πάλιν τα παριστάμενα πλήθη να μη αντιτάξουν αντίστασίν τινά, εκάλεσε τους δημίους να συμμορφωθούν προς τας διαταγάς του Αιγεάτου.
Όταν ο Πρωτόκλητος προσεκάλεσε τους δημίους, προσήλθον ούτοι και περιωρίσθησαν εις το να προσδέσουν σφιγκτά επί του σταυρού τας μασχάλας και τούς πόδας του, χωρίς να διατρυπήσουν αυτούς, ούτε και τας χείρας, αλλ' ούτε και να κατακόψουν τας κλειδώσεις των αγκώνων και των γονάτων. Διά της τοιαύτης προσδέσεως ο Αιγεάτης ήθελεν, ως είπομεν, περισσότερον να βασανίση τον απόστολον, ανέμενε δε, ότι κατά την διάρκειαν της νυκτός θα κατετρώγετο ζωντανός από τους κύνας68.
Εν τω μεταξύ ο ανθύπατος ίστατο «εννεός και τρόπον τινά εξεστηκώς». Επειδή όμως ολόκληρον το συρρεύσαν πλήθος εθορύβει και εκραύγαζεν αξιούν την αποδέσμευσιν και απελευθέρωσιν του αποστόλου, επροχώρησεν ούτος προς τον σταυρόν με την πρόθεσιν να λύση τον επ' αυτού κρεμάμενον. Αλλ' ο απόστολος «μετά φωνής μεγάλης ατενίσας εις τον ουρανόν, είπε: Μη επιτρέψης, Δέσποτα, εμέ τον επί ξύλου αναρτηθέντα πάλιν λυθήναι76. «Μη παραχωρήσης, Κύριε, τον σον θεράποντα από σου χωρισθήναι. καιρός γάρ εστιν, ίνα αποδοθή τη γη το σώμα μου» και ίνα προστάξης, όπως έλθω εις σε. «Συ ο ζωήν αιώνιον διδούς, ο διδάσκαλός μου ον αγάπησα, ον εν τούτω τω σταυρώ καθομολογώ, δέξαι με, Δέσποτα. και καθώς εγώ ομολογών υπήκουσά σοι, ούτως άρτι επάκουσόν μου και πριν ή το σώμα μου από του σταυρού καταβή, προσλαβού με προς σε»77. «Ιησού Χριστέ, ον είδον, ον φιλώ, εν τω οποίω ειμί και έσομαι, δέξαι με εν ειρήνη εις τας αιωνίους σου σκηνάς. Και ταύτα ειπών και πλείον δοξάσας παρέδωκε το πνεύμα»78.
Εις το Ἐγκώμιον εἰς τὸν Ἅγιον Ανδρέαν τὸν Ἀπόστολον ο Μέγας Αθανάσιος γράφει:
Σταυρὸς οὗν ἐπὶ μέσῃ Ἑλλάδος ἐπήγνυτο, καὶ Ἀνδρέας ἐκρεμᾶτο, σταυρῷ τὸν σταυρωθέντα κηρύσσων, καὶ τοῖς ἥλοις τοὺς ἥλους πιστούμενος, καὶ τῷ πάθει τὸ πάθος μαρτυρούμενος
Πρώιμα κείμενα, όπως οι «Πράξεις του Ανδρέα» που είναι γνωστές στον Γρηγόριο Τουρώνης (Στο Monumenta Germaniae Historica II, στήλες 821–847, The Apocryphal New Testament (Oxford) επανεκτύπωση 1963:369.) περιγράφουν ότι ο Ανδρέας δέθηκε, δεν καρφώθηκε, σε έναν σταυρό παρόμοιο με του Ιησού. Ωστόσο στη Δύση αναπτύχθηκε μια παράδοση ότι ο Ανδρέας σταυρώθηκε σε έναν χιαστό σταυρό, της μορφής που ονομάζεται crux decussata, υποτίθεται κατόπιν αιτήματός του, καθώς θεωρούσε τον εαυτό του ανάξιο να σταυρωθεί στον ίδιο τύπο σταυρού με τον Ιησού (Οι θρύλοι περί τον Ανδρέα αναφέρονται στο: Francis Dvornik, "The Idea of Apostolicity in Byzantium and the Legend of the Apostle Andrew", Dumbarton Oaks Studies, IV (Cambridge) 1958. Πάντως η εικονογραφία του μαρτυρίου του Ανδρέα σε σταυρό σε σχήμα Χ δεν φαίνεται παγιώθηκε παρά στον ύστερο Μεσαίωνα (σύμφωνα με τον Louis Réau, ο Σταυρός του Αγίου Ανδρέα εμφανίστηκε για πρώτη φορά τον δέκατο αιώνα, αλλά δεν έγινε εικονογραφικό πρότυπο πριν τον δέκατο έβδομο. Ο Calvert δεν μπόρεσε να βρει γλυπτική απεικόνιση του μαρτυρίου του Ανδρέα σε χιαστί σταυρό παλαιότερη από ένα κιονόκρανο στο Quercy, το οποίο χρονολογείται στις αρχές του 12ου αιώνα)
Από τα όσα παρέθεσα και στα 3 σχόλια με αυτό ως τώρα ο π. Νικόλαος έχει δίκιο.
π. Νεόφυτος
Καί τότε πώς προέκυψε το χιαστί;
Κάπου θα εδράζει....
Να γίνει μια ημερίδα αργότερα στην οποία να καταλήξουν σε κάποιο συμπέρασμα. Είναι σημαντικό συμβολικό θέμα.
Δημοσίευση σχολίου