π. Δανιήλ Ψωίνος: Πατερικός λόγος του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου στο «Ενορία εν δράσει»

Ο Πατερικός λόγος του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου στο «Ενορία εν δράσει»

Συνεχίστηκε την Τετάρτη 30 Μαρτίου, με την 8^η διαδικτυακή συνάντηση, η σειρά παρουσιάσεων με γενικό τίτλο «Πατερικός λόγος», που πραγματοποιείται  κάθε Τετάρτη, στο πλαίσιο των Εκπαιδευτικών Σεμιναρίων του προγράμματος «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…».

 

Η συνάντηση ήταν αφιερωμένη στον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο. Τη σειρά επιμελείται ο  Αρχιμανδρίτης π. Δανιήλ Ψωίνος, Θεολόγος, Ιεροκήρυκας.

Το   Σεμινάριο   είναι   ανοιχτό   σε   όλους   και   η παρακολούθηση του γίνεται μόνο διαδικτυακά, μέσα από το κανάλι του προγράμματος «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…» στο YouTube.

Ο ιερός Χρυσόστομος αποτελεί το καύχημα της Εκκλησίας. Γεννήθηκε στην Αντιόχεια το 347 μ.Χ. Η μητέρα του, αγία Ανθούσα, που κατέστη χήρα όταν ο άγιος ήταν πολύ μικρός, τον ανέθρεψε και τον μόρφωσε, κατά τον καλύτερο χριστιανικό τρόπο.

Ο άγιος ήταν ευφυέστατο μυαλό και σπούδασε πολλές επιστήμες, στην γενέτειρα του και αργότερα στην Αθήνα. Όταν αποπεράτωσε τις σπουδές του, επανήλθε στην Αντιόχεια και αποσύρθηκε στην έρημο για πέντε χρόνια, όπου ασκήτεψε, προσευχόμενος και μελετώντας τις άγιες Γραφές.

Εκεί όμως αρρώστησε και αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Αντιόχεια όπου χειροτονήθηκε Διάκονος και αργότερα Πρεσβύτερος. Κατά την ιερατική του διακονία, ανέπτυξε όλα τα ψυχικά του χαρίσματα, τον πύρινο θείο ζήλο και την πρωτοφανή ευγλωττία, στα κηρύγματα του.

Έσειε και συγκλόνιζε τα πλήθη της Αντιόχειας και συγκινούσε τις ανθρώπινες ψυχές βαθύτατα. Η φήμη του αυτή έφτασε μέχρι την Βασιλεύουσα  και το 397, εξελέγη Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Από τη θέση αυτή, εκτός άλλων, υπήρξε αυστηρός ασκητής και δεινός ερμηνευτής της Αγίας Γραφής, όπως φαίνεται και από τα πολλά συγγράμματα του, αφού έχουν σωθεί 804 ομιλίες του. Έργο δικό του είναι και η θεία Λειτουργία, που τελείται τις περισσότερες φορές τον χρόνο.

Κατά την διάρκεια της πατριαρχίας του, υπήρξε αδυσώπητος ελεγκτής κάθε παρανομίας, διαστρέβλωσης, αίρεσης και ανηθικότητας. Αυτό όμως, δεν άρεσε καθόλου και έγινε αιτία να δημιουργήσει φοβερούς εχθρούς, ακόμα και την αυτοκράτειρα Ευδοξία, επειδή ήλεγχε τις παρανομίες της.

Εκείνη συγκάλεσε παράνομη σύνοδο και πέτυχε την καθαίρεση και την εξορία του αγίου. Η απόφαση αυτή, οδήγησε τα πλήθη των πιστών που αγαπούσαν και σέβονταν τον άγιο Ιωάννη, να εξεγερθούν εναντίον της αυτοκράτειρας, ώστε αναγκάστηκε να τον ανακαλέσει από την εξορία και να τον αποκαταστήσει στο θρόνο, με άλλη συνοδική αθωωτική απόφαση.

Ο άγιος συνέχισε να την ελέγχει και λίγο αργότερα εκείνη κατάφερε και πάλι να τον εξορίσει, όπου μετά από πολλές κακουχίες και ταλαιπωρίες, εκοιμήθη στις 14 Σεπτεμβρίου του 407. Λόγω της μεγάλης εορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, η μνήμη του μετατέθηκε στις 13 Νοεμβρίου

Αναγνωρίζεται από παντού, ως ο πιο άριστος και δημοφιλής διδάσκαλος της Εκκλησίας. Κανένας δεν εξήγησε όπως αυτός, με τόση σαφήνεια, τα νοήματα των θείων Γραφών. Ήταν δεινός και θαυμαστός ρήτορας, απαράμιλλος λογοτέχνης βαθύτατος και διεισδυτικότατος, ψυχολόγος και καταπληκτικός κοινωνιολόγος, με αίσθημα χριστιανικής ισότητας, χωρίς προνομιούχους και με καθολική αδελφότητα.

Τα έργα του αποτελούν σπουδαίο εργαλείο για τους μεταγενέστερους θεολόγους, κληρικούς και ιεροκήρυκες, αφού μέσα από αυτά, αντλούν τεράστια αποθέματα πνευματικού υλικού. Κατατάσσονται κυρίως σε συγγράμματα, ομιλίες και επιστολές, και ειδικότερα ασκητικές, ποιμαντικές, ηθικές, παιδαγωγικές και απολογητικές πραγματείες, δογματικούς, κατηχητικούς, εόρτιους, εγκωμιαστικούς  και περιστατικούς λόγους, καθώς και ερμηνείες σε βιβλία της Αγίας Γραφής.

Η Αγία Γραφή, αποτελεί για τον ιερό Χρυσόστομο, ακένωτη πηγή, της οποίας η ανάγνωση, είναι κάτι γλυκύτερο του παραδείσου. Την θεωρεί θεόπνευστη και ότι βρίσκεται σε αυτήν, δεν είναι τυχαίο.

Μιλώντας περί Θεού, ο άγιος σημειώνει ότι είναι κάτι το ξένο προς τον άνθρωπο, κατά την ουσία και την ύπαρξη. Είναι αλλότριος και μεγαλειώδης, και ως το άκτιστο ον, είναι ακριβώς το αντίθετο των έργων Του, που είναι κτιστά. Είναι καταληπτός στους ανθρώπους, μόνο κατά τον τρόπο που κάθε φορά εμφανίζεται σε αυτούς και έρχεται σε σχέση με τον κόσμο μέσα από τις άκτιστες ενέργειες Του.

Ο κόσμος κυβερνάται από τον Θεό, και το γεγονός της δημιουργίας του από Εκείνον, αφενός μεν εξηγεί την αρμονία και το κάλλος του, και αφετέρου αποκλείει την ανάμειξη παντός είδους ειμαρμένης στην πορεία του και τα πάντα υπόκεινται στην πρόνοια και την αγάπη Του. Σκοπός του κόσμου είναι ο ίδιος ο άνθρωπος και φτιάχτηκε για εκείνον.

Ο άνθρωπος, κατά τον ιερό Χρυσόστομο, είναι σύνδεσμος και μεθόριο δύο κόσμων, του κτιστού και του άκτιστου. Όμως ενώ πλάστηκε από τον Θεό για να ζει κοντά Του, έπεσε στην αμαρτία. Το κακό δεν υπάρχει, γιατί δεν δημιουργήθηκε από τον Θεό, αλλά είναι αποτέλεσμα της κακής χρήσης της ελευθερίας του ανθρώπου. Η σωτηρία του ανθρώπου κατορθώνεται με την ενανθρώπιση του Υιού και Λόγου του Θεού.

Η Εκκλησία, όπως ισχυρίζεται, είναι μυστήριο μέγα και για την Εκκλησία προορίζονταν τα πάντα. Η αρχή της είναι στην προαιώνια βουλή του Θεού, άρχεται με την δημιουργία των πρωτοπλάστων και επανιδρύεται οριστικά δια του Ιησού Χριστού και της ενανθρωπίσεως Του. Μέσα στην Εκκλησία, υπάρχει η αγία ιεροσύνη του Χριστού, που είναι θείο χάρισμα και διακονία που αρμόζει σε αγγέλους. Οι ευθύνες του κληρικού είναι βαρύτατες, γιατί αναλαμβάνει το έργο της σωτηρίας των ψυχών των ανθρώπων.

Θεμέλιο του κοινωνικού βίου, κατά τον άγιο, και ρίζα όλων των αγαθών, είναι η φιλανθρωπία, ενώ ρίζα κάθε κακίας, είναι η απανθρωπιά. Ο θάνατος, τέλος, είναι πέρασμα του ανθρώπου στην πατρίδα του, όπου εκεί πραγματοποιείται η ανταπόδοση.