ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΘΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΙΧΑΣΜΩΝ - ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

ΓΙΑ  ΤΗΝ  ΥΠΕΡΒΑΣΗ  ΤΩΝ  ΑΝΤΙΘΕΣΕΩΝ  ΚΑΙ  ΔΙΧΑΣΜΩΝ   

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ  ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

Α.   Αν στις πρότερες αναρτήσεις κ. Κ.Ν. και κ. Ε.Β. η κατά των Χριστιανικών Οργανώσεων και Αδελφοτήτων αντίθεση και πολεμική ήταν εμφανής, στην τελευταία τους είναι απροκάλυπτη. Ώρα να κλείσει πια αυτή η ιστορία -«είναι σαφές ότι δεν έχουν λόγο ύπαρξης»- γράφει ο πρώτος, αντίκειται η ύπαρξη και παρουσία τους στην ορθόδοξη εκκλησιολογία -τη δική του βέβαια- επικυρώνει ο δεύτερος. 

      Στην αντίπερα όχθη με όχι τυχαία επισήμανση ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος Β΄. «Και αν δεν υπήρχαν οι αδελφότητες η Εκκλησία έπρεπε να τις εφεύρει»! Αμέτρητοι οι συμπορευόμενοι μαζί του, πλημυρίδα τα υπέρ αυτών σχόλια από τον οικείο χώρο.

     Δεν ξέρω αν λαμβάνουμε υπόψη το ακόλουθο βασικό για όλους. «Το μυστήριο της Εκκλησίας έγκειται στο ότι είναι: «Εκκλησία των μετανοούντων και Εκκλησία των απολωλότων» -Άγιος Εφραίμ ο Σύρος. Αλλά ταυτόχρονα και communio sanctorum, κοινωνία αγίων, κοινωνία δηλαδή των αμαρτωλών με τα «άγια», θεοποιός μέθεξη τον στο «μόνο Άγιο»*. Που έχει να πει ότι, στην Εκκλησία. «Εις Άγιος, Εις Κύριος, Ιησούς Χριστός εις δόξαν Θεού Πατρός», ο και Αρχηγός αυτής, από τούτο ότι από Αυτόν και μόνο η Εκκλησία είναι και λέγεται Αγία. Όπερ με τη σειρά του έχει να πει, πως η ανθρώπινη πλευρά της, το ανθρώπινο στοιχείο της, είναι ανοιχτό, ορθάνοιχτο, στο ενδεχόμενο του λάθους και της πτώσης ανά πάσα στιγμή!

      Χρέος, λοιπόν, να αναρωτηθούμε, τι λέει και ορίζει γι αυτή την ιστορία ο Ιησούς Χριστός. Η αντιγραφή από το Ευαγγέλιο εδώ. «Αποκριθείς δε ο Ιωάννης είπεν. “Επιστάτα, είδομεν τινά επί τω ονόματί σου εκβάλλοντα δαιμόνια, και εκωλύσαμεν αυτόν, ότι ουκ ακολουθεί μεθ΄ ημών”. Και είπε προς αυτόν ο Ιησούς. “Μη κωλύετε, ου γαρ εστί καθ’ υμών. Ος γαρ ουκ έστι  καθ΄ υμών, υπέρ υμών εστί»”». Και σε Νεοελληνική μεταγραφή. «Αποκρίθηκε ο Ιωάννης του είπε. “Διδάσκαλε, είδαμε κάποιον που έδιωχνε δαιμόνια επικαλούμενος το όνομά σου και τον εμποδίσαμε, γιατί δεν είναι δικός μας“. Και ο Ιησούς του απάντησε. “Μην τον εμποδίζετε, γιατί αυτός δεν είναι εναντίον σας. Όποιος δεν είναι εναντίον σας, είναι με το μέρος σας“»-Λκ.9,49.

       Αυτά λέγονται και διαμείβονται μόλις που ο Χριστός έχει πάρει ένα παιδάκι, το έστησε μπροστά του, και τους είπε. «Ο γαρ μικρότερος εν πάσιν υμίν υπάρχων, ούτος εστίν ο ανώτερος». Και σε νεοελληνική μεταγραφή. «Εκείνος που είναι ο πιο ταπεινός μεταξύ όλων σας, αυτός είναι ο ανώτερος».

     Εύρος με τεράστιες διαστάσεις τα λόγια αυτά!

       Η αντιγραφή τώρα από Απόστολο Παύλο. «Τι γαρ; Πλην παντί τρόπω, είτε προφάσει είτε αληθεία, Χριστός καταγγέλλεται. Και εν τούτω χαίρω. Αλλά και χαρήσομαι … είτε δια της ζωής, είτε δια του θανάτου»-Και σε νεοελληνική μεταγραφή. «Και τι μ’ αυτό; Ένα πράγμα έχει σημασία. Ότι με κάθε τρόπο, είτε με υστεροβουλία, είτε με ειλικρίνεια, ο Χριστός κηρύσσεται»-Φλπ.1,18.

    Ίσια και κατευθείαν στο ψαχνό, στην ουσία που προέχει διαπαντός. «Ο Χριστός κηρύτεται»!

      Πού, πώς, πότε γράφτηκε αυτό; Στη Ρώμη, στη φυλακή, δια χειρός Παύλου, δέσμιου για το Χριστό. Που όμως μέσα του δονούσε. «Αλλ’ ο λόγος του Θεού ου δέδεται»-2Τμ.2,9. Και τότε που κάποιοι διέδιδαν το χριστιανικό μήνυμα με διάθεση ανταγωνιστική, όχι με αγνά ελατήρια, νομίζοντας ότι έτσι θα του προσθέσουν μεγαλύτερη θλίψη. Αυτός όμως ήταν έτοιμος για όλα. «Εμοί το ζην Χριστός, και το αποθανείν κέρδος». Και λίγο αργότερα, αιμάτινη ήταν η υπογραφή.

   Καταλαβαίνουμε, ελπίζω, μετά και από αυτά μένουν στη θέση τους οι πιο πάνω κατατριβές ! 

******   ***   ******

Β.    «Οι οργανωσιακοί σύμφωνα με τους σύγχρονους αγίους και πατέρες δεν είναι εντός της ορθοδόξου παραδόσεως», το γυρίζει αλλού τώρα ο επί παντός επιστητού κ. Κ. Ν. Πάει να μπλέξει τους «σύγχρονους αγίους» στη δική του αντίθεση και πολεμική. Ιδιαίτερα τον Όσιο Πορφύριο που ως αποκλειστικός ερμηνευτής του λέει, ότι τους κρατούσε σε απόσταση, πιο πολύ, ότι τους είχε βάλει απέναντι. 

    Αλλά! «Αναστάσιος», 22.11.23 και διαβάζω. «Ο π. Ιάκωβος -Τσαλίκης- είναι Άγιος», έλεγε ο μακαριστός Μητροπολίτης Χαλκίδος Νικόλαος -Σελέντης. Το ίδιο έλεγε αργότερα ο π. Ιάκωβος, όταν είχε κοιμηθεί ο Χαλκίδος Νικόλαος. «Ο Δεσπότης μας είναι στη χορεία των Αγίων, όπως μου αποκάλυψε ο Θεός» !

      ‘Ετος 1965 ο π. Ηλίας Μαστρογιαννόπουλος επισκέπτεται το Άγιο Όρος, συναντιέται και γνωρίζει τον τότε ονομαστό μοναχό Γέροντα Παϊσιο. «Το Γέροντα Παϊσιο τον γνώρισα, όταν είχα πάει να επισκεφτώ το Γοντικάκη και τον Χατζηεμμανουήλ στη Σταυρονικήτα … Είχαν πάει στο Μοναστήρι με την παρότρυνση του Γέροντα Παϊσίου για να το αναστήσουν … Τον είχαν παρακαλέσει ,,, να μένει κι εκείνος εκεί κοντά, ώστε να έχουν τη βοήθειά του και την καθοδήγησή του … Εγκαταστάθηκε στην Καψάλα στην απέναντι πλαγιά … Έτσι όταν στα χρόνια του 70 πήγα για δεύτερη και τρίτη φορά στο Άγιο Όρος … πήγα εκεί που έμενε μόνος του ο Γέροντας».

     Αν και είναι περιττό, σημειώνω ότι, ο μοναχός Γέροντας Παϊσιος γνώριζε το πώς και τι των δυο που παροτρύνει για τα της Σταυρονικήτα, πιο πολύ βέβαια, την πνευματική αξία του επισκέπτη του, που είχε διατελέσει και Πρϊστάμενος της «Ζωής». Χρήσιμα αυτά για κάποιους που δεν ξέρουν, τ’ αφήνω όμως και προχωρώ στο καίριο και ουσιαστικό. Πρώτα στην αίσθηση που αποκομίζει και την εκτίμηση που καταθέτει ο π. Ηλίας για τον τότε «μοναχό Γέροντα Παϊσιο», ως υπέγραφε ο νυν Όσιος.

    «Ήταν γλυκός άνθρωπος, γράφει ο π. Ηλίας. Εκφραζόταν πάντα παραστατικά, με εικόνες και παραδείγματα. Η ματιά του ήταν ζωντανή και  διεισδυτική … Είχε λεπτή διάκριση, και δεν έμπαινε σε καλούπια, και σε έτοιμες λύσεις. Ήταν μακριά από τις απολυτοποιήσεις, δεν είχε κατά κόσμον παιδεία, αλλά είχε άλλη σοφία» !

     «Ένα παράδειγμα. Κάποια φορά, συνεχίζει, με ρώτησε. ”Τι γίνεται π. Ηλία εκεί κάτω στην Αθήνα”. Είχε ακούσει για το Επισκοπικό μεταθετό, και που ένας από τους υπέρσυντηριτικούς αρχιερείς, έτσι λίγο υπερβολικός, έλεγε στους ιερείς. ”Δίπλα στο Ευαγγέλιο θα έχετε το Πηδάλιο και τους ιερούς Κανόνες”. Και ο Γέροντας Παϊσιος σχολίασε: “Τι το λέει έτσι; Εγώ ξέρω ότι ο καλός ο καπετάνιος το κουμαντάρει το πηδάλιο. Αν το κρατήσει σκληρά, όπως λέει αυτός, θα πέσει πάνω στα βράχια”! Και, σε θεολόγο που εκτός από κήρυγμα στην εκκλησία, έκανε και συγκεντρώσεις νέων, όπως είχε μάθει στις Ομάδες-ΧΜΟ. “Μπράβο, να το κάνεις, να συνεχίσεις”, του είπε, αλλά και πρόσθεσε. “Μόνο πρόσεχε, μη βάλεις ταμπέλα, ¨τάδε σωματείο¨, γιατί θα σου επιτεθούν όλοι μαζί οι διάβολοι” !

      Η σειρά τώρα να δούμε την αίσθηση του τότε «μοναχού Γέροντα», νυν Οσίου Παϊσίου για τον π. Ηλία. Και ιδού από σχετική επιστολή του. «Σεβαστέ πάτερ Ηλία ευλογείτε, την δεξιάν σας κατασπάζομαι ευλαβώς. Σας ευχαριστώ για το καλό βιβλίο σας που μου στείλατε, και χάρηκα που θα συγκεντρώσετε πολλούς χουρμάδες, ¨στερεά τροφή¨ δια να θρέψετε τα πνευματικά σας τέκνα. Πιστεύω ότι και μετά την προσπάθειά σας θα αφήσουν τα μούρα … Θα παρακαλώ το Θεό να σας δίνει τον άφθονον φωτισμό του δια να δοξάζεται το Πανάγιο Όνομά του. Σας φιλώ το χέρι και πάλι με ευλάβεια. Μοναχός Παϊσιος 01.09.1970».

     Με την ευκαιρία και η αντίστοιχη αίσθηση για τον π. Ηλία από επιστολή του τότε Ιερομόναχου, νυν Οσίου Εφραίμ Κατουνακιώτη. «Σεβαστέ μοι και Αγαπημένε μοι Γέροντα. Υποβάλω ταπεινώς τα σέβη μου ασπαζόμενος την Αγίαν Σας δεξιάν, ζητώντας τας αγίας Σας ευχάς. Ευλογείτε. Λαμβάνω τακτικά κατά διαλείμματα την Πατρικήν σας αγάπην, τα «Άνθη της Ερήμου»*, και Σας υπέρ ευχαριστώ. Και έρχομαι να σας εξομολογηθώ, δεν ικανοποιούμαι πλήρως, δεν πληρούται η ψυχή μου αναπαύσεως με το να σας μνημονεύω μόνον. Και τι άλλο μπορώ να ανταποκριθώ σ’ αυτήν Σας την αγάπην την Πατρικήν. Και θέλω να πιστεύω ότι θα με αναπαύσετε. Μετά του προσήκοντος σεβασμού. Το Πνευματικόν Σας τέκνον. Εφραίμ Ιερομόναχος. Κατουνάκια Αγίου Όρους, τη 4^η Αυγούστου 1976».

      Ολοκληρώνω με τον πιο αγαπημένο μου, δεν ξέρω πώς ή γιατί, Όσιο Πορφύριο Καυσοκαλυβίτη, της ίδιας ειρηνικής, ανοιχτής, αδελφικής προς όλους γραμμής. Έχω στο γραφείο μικρή φωτογραφία του από πριν αγιοκαταταχτεί, μνήμη αείμνηστου συμμαθητή, συνάδελφου, φίλου, αδελφού. Στο νου και στην καρδιά κρατώ όσα λίαν αγαθά, περί του αυτού έχω ακούσει από το συμφοιτητή, φίλο, αδελφό, συνάδελφο θεολόγο αείμνηστο Γιώργο Παπαζάχο, μετά ταύτα Καθηγητή της Καρδιολογίας, προσωπικό ιατρό του Οσίου Πορφυρίου και όχι μόνο.

      Και κλείνω με εντελώς άλλη από του κ.Κ.Ν. αίσθηση. Ότι, δηλαδή, «οι σύγχρονοι άγιοι και πατέρες» Παϊσιος, Πορφύριος, Ιάκωβος, Εφραίμ … είναι στην αντίπερα όχθη, σε άλλης τάξεως θέση και γραμμή. Πέρα, πολύ πέρα από τις πιο πάνω αντιθέσεις και τους διχασμούς. Δείχνουν σταθερά την οδό της ειρηνικής υπέρβασης και της αδελφικής αλληλοπεριχώρησης του Χριστού ! 

Αθανάσιος Κοτταδάκης

ΥΓ.  1. Τα αποσπάσματα επιστολών Οσίων, Παϊσίου και Εφραίμ από το βιβλίο. Αρχιμανδρίτης Ηλίας Μαστρογιαννόπουλος, «Ο τρίτος κορυφαίος της Ζωής», εκδόσεις «Ταώς». π.14 Άγιο Όρος Παϊσιος Βασίλειος … σ.102.

2. «Άνθη της Ερήμου» σειρά Ασκητικών Κειμένων. Εισαγωγικά και νεοελληνική μεταγραφή. Αθαν. Κοτταδάκης, τα με αριθμ. 4, «Βίος Οσίου Δανιήλ του Στυλίτου», και 9, «Βίος Οσίων Αλυπίου και Λουκά Στυλιτών», έκδοσις Ι.Μ.Βαρλαάμ Μετεώρων 1972, και Ι.Μ.Θηβών και Λεβαδείας 1975 αντίστοιχα.