Μοναξιά: Ἡ σύγχρονη μάστιγα - Ἀγγελική-Ἐλευθερία Ἰ. Παπασαραντοπούλου

Μέ τούς καταιγιστικούς ρυθμούς τῆς σύγχρονης ζωῆς, ἡ μοναξιά, ὡς κοινωνικό φαινόμενο, ἔχει ἀναδειχθεῖ σέ μείζονος σημασίας ζήτημα, καί ἀφορᾶ ἄτομα ὅλων τῶν ἡλικιῶν καί τῶν κοινωνικῶν στρωμάτων. Διαφέρει ἀπό τήν ὑγιῆ μοναχικότητα, ἡ ὁποία εἶναι ἐπιλογή καί μέσον προσωπικῆς ἀνάπτυξης καί ἀνασυγκρότησης. Ἡ μοναξιά εἶναι ἀποτέλεσμα κοινωνικῆς ἀπομόνωσης ἤ ἀποξένωσης, καί σέ αὐτήν ὁ ἄνθρωπος βιώνει συναισθήματα ὅπως θλίψη, κενότητα, ἀνασφάλεια, ἄγχος, ἀπομόνωση, ἀπελπισία, ἔντονη αὐτοκριτική καί φυσική κόπωση, ἀποτέλεσμα τῆς ψυχικῆς ἐξάντλησης.

Ἔρευνα τῆς Meta-Gallup σέ 142 χῶρες, διαπίστωσε πώς, παγκοσμίως, 1 στούς 4 ἐνήλικες αἰσθάνεται μοναξιά.

Φαίνεται παράδοξο, στήν ἐποχή τῆς ψηφιακῆς τεχνολογίας, μέ τά κοινωνικά δίκτυα καί τίς ψηφιακές ἐπικοινωνίες, πού φέρνουν «κοντά» ἀκόμη καί ἀνθρώπους πού δέν γνωρίζονται, ἤ βρίσκονται ἑκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά, νά ὑπάρχει μοναξιά, καί δή, ραγδαῖα αὐξανόμενη. Ἴσως αὐτό συμβαίνει, γιατί ἡ τεχνολογία, ἀντί νά ἐνισχύσει, ἁπλῶς ἀντικαθιστᾶ τίς πραγματικές μας σχέσεις, προσφέροντας μόνο μιά ψευδαίσθηση κοινωνικοποίησης.

Ἡ μοναξιά, ὡς πολυσύνθετη καί πολυδιάστατη κατάσταση, μπορεῖ νά ἔχει σοβαρές ἐπιπτώσεις στήν ψυχική καί σωματική μας ὑγεία.

Ἐπιπτώσεις σέ ψυχολογικό ἐπίπεδο: 

Ἡ μοναξιά εἶναι ἰσχυρά συνδεδεμένη μέ τήν κατάθλιψη. Ἡ ἀπουσία κοινωνικῆς στή ριξης καί συντροφικότητας μπορεῖ νά προ καλέσει συναισθήματα θλίψης καί ἀπελπισίας καί νά ἐντείνει μιά ἀγχώδη συμπτωματολογία. Οἱ ἄνθρωποι πού αἰσθάνονται μόνοι εἶναι πιό εὐάλωτοι στήν διαχείριση τοῦ στρές, ἔχουν χαμηλή αὐτοεκτίμηση, ἀνησυχοῦν ὑπερβολικά γιά τήν κοινωνική τους ἀποδοχή, καί νιώθουν ἀνεπαρκεῖς ἤ ἔχουν ἀρνητική εἰκόνα γιά τόν ἑαυτό τους. Ἐξαιτίας αὐτῶν, ἀποφεύγουν κοινωνικές ἐπαφές καί δραστηριότητες, διαιωνίζοντας τόν κύκλο τῆς μοναξιᾶς καί τῆς κοινωνικῆς ἀποσύνδεσης καί βρίσκοντας συχνά διέξοδο στο

Ἡ μοναξιά, ὡς κοινωνικό φαινόμενο, ἔχει ἀναδειχθεῖ σέ μείζονος σημασίας ζήτημα, καί ἀφορᾶ ἄτομα ὅλων τῶν ἡλικιῶν καί τῶν κοινωνικῶν στρωμάτων.

ἀλκοόλ ἤ τά ναρκωτικά. Ἐπίσης, ἡ μοναξιά συνδέεται μέ αὐξημένο κίνδυνο ἀνάπτυξης ψυχιατρικῶν διαταραχῶν, ὅπως σχιζοφρένεια καί διπολική διαταραχή, καί εἶναι γενεσιουργός παράγων αὐτοκτονικοῦ ἰδεασμοῦ. Τέλος, ἡ παρατεταμένη αἴσθηση μοναξιᾶς ἐπηρεάζει τίς γνωστικές λειτουργίες, ὅπως τή συγκέντρωση, τήν προσοχή καί τή μνήμη, ὁδηγώντας σέ γνωστική ἔκπτωση μέ τήν πάροδο τοῦ χρόνου.

Ἐπιπτώσεις σέ σωματικό ἐπίπεδο: Ἔρευνες δείχνουν πώς ἡ μοναξιά αὐξάνει τόν κίνδυνο καρδιακῶν προσβολῶν καί ἐγκεφαλικῶν ἐπεισοδίων, ὁδηγεῖ σέ αὐξημένη πίεση τοῦ αἵματος καί ἀποδυναμώνει τό ἀνοσοποι ητικό σύστημα, καθιστώντας τόν ὀργανισμό εὐάλωτο σέ λοιμώξεις καί ἀσθένειες. Ἔχει συνδεθεῖ μέ αὐξημένο κίνδυνο ἀνάπτυξης διαβήτη τύπου 2, μπορεῖ νά ὁδηγήσει σέ ἀνθυγιεινές διατροφικές συνήθειες καί καθιστική ζωή, αὐξάνοντας τόν κίνδυνο τῆς παχυσαρκίας, προξενεῖ προβλήματα ὕπνου καί ἐπηρεάζει τή λειτουργία τοῦ πεπτικοῦ συστήματος, μέ προβλήματα ὅπως σύνδρομο εὐερέθιστου

Διαφέρει ἀπό τήν ὑγιῆ μονα χικότητα, ἡ ὁποία εἶναι ἐπιλογή καί μέσον προσωπικῆς ἀνάπτυ ξης καί ἀνασυγκρότησης.

 ἐντέρου καί γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Ἐπιπλέον, ἡ μοναξιά ἐπιδεινώνει τήν ἀντίληψη τοῦ πόνου, συμβάλλει στήν ἐμφάνιση χρόνιων πόνων, ὅπως ἀρθρίτιδα καί μυοσκελετικοί πόνοι, καί ἔχει συνδεθεῖ μέ αὐξημένο κίνδυνο ἀνάπτυξης ἄνοιας καί νόσου Alzheimer, καθώς ἡ ἔλλειψη κοινωνικῆς ἀλληλεπίδρασης ἐπιταχύνει τή γνωστική παρακμή. Τέλος, ἡ παρατεταμένη αἴσθηση μοναξιᾶς αὐξάνει τόν κίνδυνο πρόωρου θανάτου, ὅπως συμβαίνει μέ τήν παχυσαρκία καί τό κάπνισμα.

Πῶς ἀντιμετωπίζεται ἡ μοναξιά;
Τί μποροῦμε νά κάνουμε; 

Πρωτίστως, νά ἐπενδύσουμε στήν καλλιέργεια οὐσιαστικῶν σχέσεων, μέ ἐνίσχυση τῶν οἰκογενειακῶν δεσμῶν, συμμετοχή σέ κοινωνικές δραστηριότητες καί νέα χόμπι, καί ἀναζήτηση νέων φίλων μέ κοινά ἐνδιαφέροντα, μέ τούς ὁποίους νά μποροῦμε νά συνδεθοῦμε οὐσιαστικά. Οἱ ἐπιφανειακές γνωριμίες δέν βοηθοῦν στή μείωση τοῦ συναισθήματος τῆς μοναξιᾶς, ἀλλά μᾶλλον τό ἐπιτείνουν.

Ἡ ἀνθρώπινη ἐπαφή καί ἡ ἀλληλεπίδρα ση μέ τούς ἄλλους μᾶς προσφέρουν στήριξη, κατανόηση καί αἴσθηση τοῦ ἀνήκειν, αἰσθήμα τα πού ἐνισχύουν τήν αὐτοεκτίμησή μας καί τήν ψυχική μας ἀνθεκτικότητα.

Ἐξίσου σημαντική εἶναι καί ἡ συμμετοχή στήν κοινότητα, καί ἰδίως ἡ προσφορά ἐθελοντικῆς ἐργασίας, ἡ ὁποία δημιουργεῖ ἕνα αἴσθημα σκοποῦ, μέσῳ τῆς προσφορᾶς στόν συνάνθρωπο.

Ἐπίσης, ἡ ἀνάπτυξη τῆς συναισθημα τικῆς νοημοσύνης, τῆς αὐτογνωσίας καί τῆς ἐνσυναίσθησης, μέ τήν βοήθεια ἑνός εἰδικοῦ ψυχικῆς ὑγείας, μπορεῖ νά μᾶς βοηθήσει νά κατανοήσουμε καλύτερα τά συναισθήματά μας καί νά ἐπικοινωνοῦμε καλύτερα μέ τούς ἄλλους.

Κυριότερη, ὅμως, εἶναι ἡ σύνδεσή μας μέ τόν Θεό.

Εἶναι ἡ συνειδητοποίηση ὅτι εἴμαστε παιδιά Του, ὅτι μᾶς ἀγαπάει, καί περιμένει νά ζητήσουμε τή βοήθειά Του, γιά νά ἐπέμβει στή ζωή μας.

Ἀκόμη καί ὅταν νιώθουμε πώς εἴμαστε ὁλομόναχοι στόν κόσμο, πώς κανείς δέν νοιά ζεται γιά ἐμᾶς καί δέν μᾶς καταλαβαίνει, ἄς θυμόμαστε πώς ὁ Θεός εἶναι πάντα ἐκεῖ γιά ἐμᾶς. Δέν εἴμαστε ποτέ πραγματικά μόνοι!

Ἡ προσευχή καί ἡ συμμετοχή στά Μυστήρια, μᾶς συνδέουν μέ τόν Θεό καί μᾶς γεμίζουν δύναμη, αἰσιοδοξία καί εὐγνωμοσύνη γιά τό δῶρο τῆς ζωῆς. Ὑπάρχει κάτι πιό ὄμορφο ἀπό τό ὅτι ξυπνήσαμε σήμερα τό πρωί καί μᾶς δίνεται ἄλλη μιά εὐκαιρία; Ἄς μήν τήν χαραμίσουμε, ἀναλογιζόμενοι τή μοναξιά μας, ἀλλά ἄς τήν ἀδράξουμε, συνδεόμενοι μέ τούς γύρω μας, προσφέροντας στόν συνάνθρωπο καί ἔχοντας πίστη στή Θεία πρόνοια. Δόξα τῷ Θεῷ γιά ὅλα!

Ἀγγελική-Ἐλευθερία Ἰ. Παπασαραντοπούλου,

Ψυχολόγος

Περιοδικό Σύνδεσμος τ. 591

________

Στο άρθρο αυτό η σπουδαία παιδαγωγός και λογοτέχνης κ. Ευτυχία Μάστορα μου είπε ότι όταν το διάβασε είδε το πρόσωπό μου. Την ευχαριστώ…