Κοσμητεία Θεολογικής Σχολής Αθηνών AΠΟ ΤΟΝ ΕΠΙΣΗΜΟ ΕΟΡΤΑΣΜΟ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ (2019)

Την Τετάρτη, 30 Ιανουαρίου 2019 πραγματοποιήθηκε ο επίσημος εορτασμός της ημέρας των Τριών Ιεραρχών και της Ελληνικής Παιδείας στη Μεγάλη Αίθουσα του Πανεπιστημίου Αθηνών (κεντρικό κτήριο, Πανεπιστημίου 30).

Το πρόγραμμα της τελετής περιελάμβανε προσφώνηση από τον Πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών Καθηγητή Μελέτιο-Αθανάσιο Κ. Δημόπουλο και ομιλία του καθηγητή του Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας και Θρησκειολογίας της Θεολογικής Σχολής Θεοφιλέστατου Επισκόπου Αβύδου κ. Κυρίλλου Κατερέλου με τίτλο: «H οικουμενικότητα της διδασκαλίας των Τριών Ιεραρχών», ενώ Βυζαντινή Χορωδία του Τμήματος Μουσικών Σπουδών απέδωσε επίκαιρους ύμνους.

- Περίληψη της ομιλίας:

 † Κυρίλλου

 ̓Επισκόπου Ἀβύδου

Ἡ Οἰκουμενικότητα τῆς διδασκαλίας τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν

Οἱ τρεῖς Ἱεράρχες δὲν ὑπῆρξαν παθητικοὶ θεατὲς τῶν προκλήσεων τῆς ἐποχῆς τους, δὲν ὑπῆρξαν ἱστορικοὶ σχολιαστὲς γεγονότων, δὲν ὑπῆρξαν θεωρητικοὶ δάσκαλοι ἑνὸς συστήματος ἰδεῶν. Τέθηκαν οἱ ἴδιοι μπροστὰ καὶ ἀντιμετώπισαν οἱ ἴδιοι συγκεκριμένα προβλήματα καὶ μὲ τὴν πολύπλευρη παιδεία τους, τὸ ἦθος τους, τὴ δύναμη τοῦ λόγου καὶ τὴ ρομφαία τοῦ πνεύματός τους κατέδειξαν τὴ δύναμη τῆς ἀλήθειας. Κατέδειξαν ὅτι ἡ ἴδια ἡ ἀλήθεια δὲν εἶναι μέγεθος ἀριθμητικό.

Ἡ ἐπαλιθευσιμότητα τῆς ἀλήθειας συναρτᾶται καί ἀπορρέει ἀπό τὴν ἴδια τήν ἐσωτερική της δύναμη. Εἶναι αὐτὴ ποὺ τῆς χαρίζει τὴ διαχρονικότητα καὶ τὴν οἰκουμενικότητα, μιὰ διαχρονικὴ οἰκουμενικότητα ποὺ ἀσφαλῶς δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι ἀποκομμένη ἀπὸ τὴν καθολικότητα.

Οἱ τρεῖς μεγάλοι Ἱεράρχες τοῦ δ ́ αἰώνα ὁδήγησαν τὰ δύο ξεχωριστὰ καὶ μοναδικὰ μεγέθη, τὸ Ἑλληνισμὸ καὶ τὸ Χριστιανισμὸ σὲ μιὰ ἐκλεκτικὴ προσέγγιση, ὑπερβαίνοντας ἐν πολλοῖς τήν ἔνταση τοῦ μεταξύ τους χάσματος μέ τή βαθειά δημιουργική τους σκέψη. Βιώνοντας ἀληθινὰ στὴ ζωή τους τὸ μυστήριο τοῦ ἐνανθρωπίσαντος Λόγου καὶ μοναδικὰ τὴν ἐμπειρία τῆς πίστης, ἀνατόμοι τοῦ κοινωνικοῦ γίγνεσθαι τῆς ἐποχῆς τους καὶ μὲ τὴ βοήθεια τῆς ἑλληνικῆς τους παιδείας, κατόρθωσαν νὰ ὑπερβοῦν τὴ δυναμικὴ τῆς αὐτοπεριχαράκωσης ποὺ τότε καὶ σήμερα ἀναπτύσσεται στοὺς κόλπους τῆς Ἐκκλησίας, ὅσο καὶ τὸ αἴσθημα τῆς ἀλαζονείας τοῦ ἑλληνικοῦ πνεύματος. Ἀπέναντι σὲ τάσεις ἀπομονωτικὲς καὶ ἀποκλειστικές, ἀπέναντι στὴν ἀνασφάλεια τῆς αὐτάρκειας καὶ τῆς ἐσωστρέφειας ἐπέλεξαν συνειδητὰ μὲ τὴ ζωή τους καὶ τὸ ἔργο τους τὴν ὑπέρβαση, ἔχοντας συνείδηση τῆς οἰκουμενικότητας τοῦ σωτηρίου χριστιανικοῦ μηνύματος καὶ βεβαιότητα γιὰ τὴν καθολικότητα τῆς ἀλήθειας του. Κατέδειξαν, ὅτι τό ἄλλο τό φοβᾶσαι, ὅταν δέν ἔχεις ἤ ἀμφιβάλλεις γιά τή δική σου ταυτότητα.

Ἡ στάση ὅμως τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν συνιστᾶ ἀλλαγὴ παραδείγματος καὶ τὸ παράδειγμα ἔχρηζε καὶ χρήζει ἀναλογιῶν. Μὲ τὸν ὑπερβατικὸ διαλογισμό τους πού δέν ἀπέκλεισε καί τήν υἱοθέτηση καί ἐπιμελῆ καλλιέργεια τεχνικῶν τῆς ἑλληνικῆς ρητορικῆς προκειμένου νά καταστήσου περισσότερο κατανοητή τή χριστιανική κοσμοεικόνα καθιστώντας τό λόγο τους περισσότερο πειστικό, κατέδειξαν στήν πράξη τὸ ἀδιέξοδο τῶν ἀποκλειστικῶν ἀντιλήψεων καὶ τῶν τάσεων ἐσωστρέφειας καὶ ἀπομόνωσης. Ἀνέδειξαν τὴν οἰκουμενικότητα τοῦ χριστιανικοῦ λόγου ποὺ ὄχι μόνο διαλέγεται καὶ καταφάσκει στό μέτρο τοῦ ἐφικτοῦ τὴν ἑτερότητα, ἀλλὰ τὴν ἀναδεικνύει ὡς οὐσιῶδες στοιχεῖο τῆς χριστιανικῆς ταυτότητας. Ἔδειξαν καὶ ἐμαρτύρησαν καὶ μάλιστα μπροστὰ στὸν ὀγκόλιθο τῆς ἑλληνικῆς κληρονομιᾶς, ὅτι οἱ γνήσιοι Χριστιανοὶ δὲν εἶναι γνήσιοι, γιατὶ αὐτοαποκαλοῦνται ὡς γνήσιοι, ἀλλὰ ἐπειδὴ εἶναι πολῖτες τῆς Οἰκουμένης, ἀνοικτοὶ στὸ ἱστορικὸ εἶναι καὶ γίγνεσθαι τοῦ κόσμου.

Ἡ Οἰκουμενικότητα τῆς Ἐκκλησίας βιώνεται ταυτόχρονα ἀπὸ τοὺς τρεῖς Ἱεράρχες ὡς πνευματικὸ χάρισμα καὶ ἄθλημα. Εἶναι ἡ βάση τοῦ ἁγιασμοῦ τοῦ ὀνόματος τοῦ Θεοῦ ποὺ πραγματώνεται μὲ τὴν παρουσία τοῦ πνεύματός Του καὶ τὴν οἰκειοποίηση τοῦ θελήματός του. Ὑπὸ τὴν ἔνννοια αὐτὴ ἡ οἰκουμενικότητα δὲν εἶναι εὐθύνη ἑνός, ἀλλὰ εὐθύνη καὶ χρέος τοῦ καθενός. Αὐτὴ ἡ πορεία ἀπὸ τὴν ἀποκλειστικότητα πρὸς τὴν οἰκουμενικότητα, αὐτὸ τὸ ἱερὸ καταπίστευμα καὶ ἡ ἱερὰ παρακαταθήκη τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, σηματοδοτεῖ τὴ δυναμικὴ διαχρονικὴ παρουσία τῆς χριστιανικῆς ἀλήθειας στὸν κόσμο.

Ο Θεοφιλέστατος καταλήγει:

Μπορεῖ κανείς βέβαια νά μην βιώνει ἤ νά ζῇ τή δυστυχία τοῦ νά μή

μπορεῖ νά βιώσει τόν πνευματικό κόσμο τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, ἀπό τόν ὁποῖο ἀναβλύζει ἡ δημιουργική ἔμπνευση καί προσδοκία τῆς ὑπέρβασης. Κάποιος ἐνδεχομένως νά ἐμμένει στη διπλῆ καί ἀντιφατική, ὅπως θά τήν ἔβλεπε, φύση τῆς σκέψης τους καί τοῦ ἔργου τους, καθώς συγκροτεῖ ἀφενός πεδίο διαλόγου μέ τόν ἀρχαιοελληνικό στοχασμό καί ἀφετέρου πεδίο κριτικῆς του

πού ἀδικαιολόγητα θά τόν ἐνοχλοῦσε. Δέν μπορεῖ ὅμως νά ἀμφισβητήσει, ὅτι ἡ φωτεινή τους παρουσία ἀνοίγει μιά μεγαλειώδη προοπτική στό ἀνθρώπινο μέλλον γιά τή συνύπαρξη, τήν ἀνοχή, τόν ἀλληλοσεβασμό καί τό διάλογο, ἀξίες πού πρέπει ὁπωσδήποτε νά καλλιεργεῖ ἀληθινά ἕνα Ἀνώτατο Πνευματικό Πανεπιστημιακό Ἵδρυμα, μέ τό ἱερό καθῆκον νά τίς ἐμφυτεύει στην κοινωνία. Ὁ κοινὸς ἑορτασμὸς τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν δὲν ἔπαυσε καὶ δὲν παύει νὰ σηματοδοτεῖ τὴν οἰκουμενικὴ ὑπέρβαση τῆς ἀποκλειστικότητας καὶ τῆς ἐσωστρέφειας, ὡς φῶς καὶ ἐλπίδα γιὰ τὸ παρὸν καὶ τὸ μέλλον, γιὰ ὅ,τι μᾶς διαιρεῖ καὶ μᾶς ἀποξενώνει, στὴν προοπτικὴ μιᾶς κοινῆς πορείας εἰρήνης καὶ καταλλαγῆς.