Η Σιωπηλή Σχολή

«Η Σιωπηλή Σχολή»

ένα ντοκιμαντέρ για την ιστορία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης

Τη Δευτέρα, 4 Απριλίου 2011, και ώρα 19.30 θα πραγματοποιηθεί στο Μέγαρο μουσικής Αθηνών προβολή του ντοκιμαντέρ «Η Σιωπηλή Σχολή», με θέμα την ιστορία της Ιεράς Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Η εκδήλωση πραγματοποιείται προς τιμήν της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου, με αφορμή την 50η επέτειο της αποφοίτησής του από τη Σχολή.

Την παραγωγή του ντοκιμαντέρ, που γυρίστηκε με αφορμή την 50η επέτειο της αποφοίτησης του Οικουμενικού Πατριάρχη από τη Σχολή της Χάλκης, συνυπογράφουν το Ελληνικό Ίδρυμα Ιστορικών Μελετών (ΙΔ.ΙΣ.ΜΕ.) και η ΕΡΤ. Το ντοκιμαντέρ «Η Σιωπηλή Σχολή» παρουσιάζει μια αναδρομή στην ιστορία της Σχολής από την ίδρυσή της το 1844 μέχρι και το κλείσιμό της το 1971. Για τις ανάγκες των γυρισμάτων, η ερευνητική ομάδα του ΙΔΙΣΜΕ, έπειτα από πολύμηνη ιστορική έρευνα, ταξίδεψε σε Χάλκη, Κωνσταντινούπολη, Κάλυμνο και Θεσσαλονίκη, συνάντησε και πήρε συνέντευξη από πρώην μαθητές της Σχολής, καθηγητές αλλά και από τον ηγούμενο της Ιεράς Μονής. Συνέντευξη παραχώρησε και ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, ο οποίος αποφοίτησε από τη Σχολή το 1961. Το ντοκιμαντέρ πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία Ελλήνων και Τούρκων ιστορικών. Τη σκηνοθεσία συνυπογράφουν η Ειρήνη Σαρίογλου και η Μαρίνα Λεοντάρη, ενώ την πρωτότυπη μουσική συνέθεσε ο Βασίλης Δημητρίου.
_______________________________________

Ὁμιλία τῆς Α.Θ.Παναγιότητος, τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, εἰς τήν ἐπίσημον προβολήν τοῦ ἱστορικοῦ ντοκυμαντέρ ῾Ἡ σιωπηλή Σχολή῾ (28 Φεβρουαρίου 2011).

 

Ἱερώτατοι Ἀδελφοί,

Ἐντιμότατε κύριε Γενικὲ Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος,

Φιλόμουσος ὁμήγυρις,

Ὅσον καὶ ἐὰν ὁ Ἐντιμότατος Γενικὸς Πρόξενος κ. Βασίλειος Μπορνόβας μᾶς ἔχῃ συνηθίσει εἰς ἐπαλλήλους εὐχαρίστους ἐκπλήξεις, τὸ ἀποψινὸν γεγονὸς εἶναι μία ἀπὸ τὰς μεγαλυτέρας τοιαύτας καὶ ἡ συγκίνησις τὴν ὁποίαν χαρίζει εἰς τὰς καρδίας ὅλων, καὶ μάλιστα ὅσων ηὐτύχησαν νὰ σπουδάσουν εἰς τὴν περίπυστον Σχολὴν τῆς Χάλκης, ἐν οἷς καὶ ὁ ὁμιλῶν, εἶναι κυριολεκτικῶς ἀπερίγραπτος.

Ἡ Θεολογικὴ Σχολὴ τῆς Χάλκης, ἀπὸ τὴν ὁποίαν ἀπεφοιτήσαμεν πρὸ πεντήκοντα ἐτῶν, ὑπῆρξε τὸ νεώτερον σέμνωμα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Τὸ φυτώριον ὅπου ἐκαλλιεργήθη ἡ Θεολογικὴ σκέψις ἐν συνδυασμῷ πρὸς τὴν πρᾶξιν τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς, τόσον εἰς τὰς λειτουργικάς, ὅσον καὶ εἰς τὰς ἀσκητικὰς καὶ ἠθικὰς συνιστώσας της. Ἡ Μονὴ τῆς Ἁγίας Τριάδος, ἀρχαῖον χαλκεῖον ἀρετῆς καὶ ἁγιασμοῦ, ὑπεδέχετο φιλοστόργως ἐπὶ μακρὰν σειρὰν δεκαετιῶν τοὺς εὐέλπιδας τῆς Ἐκκλησίας καί, διὰ τῶν εὐχῶν τῶν κατὰ καιροὺς Οἰκουμενικῶν Πατριαρχῶν, τοὺς ἔθαλπεν εἰς τὰς πνευματικὰς ἀγκάλας της, ἐνῷ σεβάσμιοι καὶ σοφοὶ Σχολάρχαι καὶ Καθηγηταὶ μετελαμπάδευαν εἰς αὐτοὺς τὰ φῶτα τῆς ἱερᾶς γνώσεως καὶ εὐαγγελικῆς ἀρετῆς. Τὸ ἄνθος τῶν κατὰ τόπους ἐπαρχιῶν τοῦ Θρόνου, ἀλλὰ καὶ ἐκλεκτοὶ νέοι ἐξ ἄλλων Πατριαρχείων καὶ ἐκκλησιαστικῶν δικαιοδοσιῶν, ἐμαθήτευσαν εἰς τὴν Χάλκην, ἐτράφησαν μὲ τὸ γάλα τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας, μὲ τὸν γλυκὺν ἄρτον τῆς Θεολογίας καὶ μὲ τὰ νάματα τῆς συστοίχου μὲ τὴν εὐσέβειαν ἐπιστήμης, ἠνδρώθησαν πνευματικῶς καὶ ἐπέταξαν μετὰ ταῦτα, ὡς ἀετοὶ ὑψιπέται, εἰς τὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης, εὐαγγελιζόμενοι τὸν Χριστόν, ποιμαίνοντες τὰς κατὰ τόπους Ἐπαρχίας, προκινδυνεύοντες τοῦ πιστοῦ λαοῦ εἰς ὥρας χαλεπάς, συνιστῶντες εἰς πάντας τὸ μέγα μυστήριον τῆς Μητρὸς καὶ Τιθηνοῦ ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ τὴν εὐγένειαν τοῦ εὐσεβοῦς ἡμῶν Γένους. Οὐκ ὀλίγοι δὲ ἐκλέϊσαν καὶ τὸν ἅγιον Ἀποστολικὸν καὶ Οἰκουμενικὸν Θρόνον, ὡς καὶ Θρόνους Πατριαρχικοὺς καὶ Ἀρχιεπισκοπικοὺς ἄλλων Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν. Ὁ Λόφος τῆς Ἐλπίδος τῆς ἐρατεινῆς Πριγκηποννήσου Χάλκης κατέστη Λόφος τῶν χρυσῶν ἐλπίδων τῆς ποιμαινούσης Ἐκκλησίας.

Ὁ ὁμιλῶν ηὐτύχησεν νὰ ὑπάρξῃ ὄχι μόνον μαθητὴς τῆς Χάλκης ἐπὶ ἑπταετίαν, ἀλλὰ ἀργότερον καὶ βοηθὸς τοῦ μακαριστοῦ Σχολάρχου μας ἐπὶ τετραετίαν. Ἐζυμώθη μὲ τὴν Μονὴν καὶ τὴν Σχολήν, ἐγεύθη τὴν χρηστότητα τῆς Ὀρθοδόξου θεωρίας καὶ πράξεως εἰς τοὺς ἱεροὺς περιβόλους της, ἐκεῖ ἔζησε μοναδικὰ βιώματα καὶ πνευματικὰς ἀνατάσεις, ἐκεῖ ἐθεμελίωσε τὰ ὄνειρά του διὰ τὴν ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ ταπεινὴν διακονίαν του. Τούτου ἕνεκεν ἡ Χάλκη εἶναι πάντοτε ἕνα κομμάτι τῆς καρδίας του, τῆς ψυχῆς του, τοῦ ὅλου εἶναι του! Διὰ τοῦτο καὶ ὁ πόνος του διὰ τὴν τεσσαρακονταετῆ αἰχμαλωσίαν καὶ σιωπήν της εἶναι ἀπαραμύθητος. Ἐπὶ τεσσαράκοντα ἔτη ὁ περιούσιος λαὸς τοῦ Θεοῦ ὑπέφερεν εἰς τὴν αὐχμηρὰν ἔρημον τοῦ Σινᾶ μὲ τὴν γλυκεῖαν προσδοκίαν τῆς Γῆς τῆς Ἐπαγγελίας. Ἐπὶ τεσσαράκοντα ἔτη ἡ Θεολογικὴ Σχολὴ τῆς Χάλκης ὑποφέρει τὸν αὐχμὸν τῆς ἀκουσίου ἐρημώσεως, τῆς φιμώσεως καὶ τῆς σιωπῆς. Ἐπὶ τεσσαράκοντα ἔτη κρουνοὶ πικρῶν δακρύων καταχέονται ἀπὸ τοὺς ὀφθαλμοὺς Πατριαρχῶν, Ἱεραρχῶν, Θεολόγων, Καθηγητῶν καὶ παλαιῶν ὁμογαλάκτων, ἀλλὰ καὶ πολλῶν ἄλλων πιστῶν τέκνων τῆς Ἐκκλησίας διὰ τὴν «Σιωπηλὴν Σχολήν» μας. Ἐπὶ τεσσαράκοντα ἔτη προσευχόμεθα, παρακαλοῦμεν, ἱκετεύομεν, κρούομεν θύρας, ἐνοχλοῦμεν ἀκοὰς ἁρμοδίων, «καὶ οὐκ ἦν φωνὴ καὶ οὐκ ἦν ἀκρόασις»! Ἆραγε ἕως πότε; Ἆραγε δὲν ἔχομεν ἡμεῖς στοιχειώδη δικαιώματα θεολογικῆς παιδείας εἰς τὴν δημοκρατικὴν Τουρκίαν; Ἆραγε δὲν ἔχομεν ἀνάγκας καταρτισμοῦ τῶν στελεχῶν τοῦ Θρόνου κατὰ τὴν παράδοσιν ἡμῶν; Ἆραγε δὲν εἴμεθα ἄξιοι μιᾶς ἐντίμου καὶ σαφοῦς ἀπαντήσεως ἀπὸ μέρους τῶν ἁρμοδίων ἀρχῶν; Ἀκούομεν κατὰ καιροὺς καθησυχαστικοὺς λόγους καὶ ὑποσχέσεις καὶ πάλιν λόγους καὶ νέας ὑποσχέσεις καὶ μετὰ ταῦτα λόγους καὶ ὑποσχέσεις, ἄνευ, δυστυχῶς, εὐτυχοῦς ἀντικρύσματος. Εἴμεθα κατὰ πάντα νομιμόφρονες πολῖται τῆς χώρας ταύτης καὶ οὐδέποτε παρέσχομεν πράγματα εἰς τὴν τεταγμένην ἐφ' ἡμᾶς ἀρχήν. Καὶ ἐρωτῶμεν: Διατί; Τίνος ἕνεκεν τοῦτο πάσχομεν; Ποῖον τὸ κέρδος τῆς Χώρας ἀπὸ τὴν στάσιν αὐτήν; Διεθνεῖς Ὀργανισμοί, Χῶραι ἰσχυραί, προσωπικότητες ἐπιφανεῖς τοῦ πνεύματος ἐνταῦθα καὶ ἐν τῷ ἐξωτερικῷ, συνηγοροῦν ὑπὲρ τῶν δικαίων τῆς Χάλκης καὶ ἑνώνουν διάτορον τὴν φωνήν των μὲ τὴν ἰδικήν μας ὑπὲρ τῆς ἀμέσου ἐπαναλειτουργίας τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς. Ἡ ἔκδοσις τῆς ἀδείας οὕτως ἤ ἄλλως θὰ ἀνύψωνε τὴν Τουρκίαν εἰς τὰ ὄμματα πάντων τούτων καί, σὺν τοῖς ἄλλοις, θὰ ἐλείαινε τὴν ὁδὸν τῆς ἐπιθυμητῆς ἐντάξεώς της εἰς τὴν Εὐρωπαϊκὴν Ἕνωσιν. Ἀλλά, «ἐβραγχίασεν ὁ λάρυγξ» ἡμῶν ταῦτα λεγόντων. Εἴθε ὁ Θεὸς νὰ διασκεδάσῃ τὰς βουλὰς τῶν ἁρμοδίων, λαλῶν ἀγαθὰ εἰς τὰς καρδίας των καὶ νὰ μᾶς ἀξιώσῃ νὰ ἴδωμεν -ἐπὶ τέλους- τὸ θαῦμα τῆς ἐπαναλειτουργίας τῆς Θεολογικῆς ἡμῶν Σχολῆς.

Ἀπὸ καρδίας συγχαίρομεν τὸ «Ἑλληνικὸν Ἵδρυμα Ἱστορικῶν Μελετῶν» διὰ τὴν ἀξιέπαινον πρωτοβουλίαν τῆς δημιουργίας τοῦ ὡραίου ἱστορικοῦ «ντοκυμαντέρ» «Ἡ Σιωπηλὴ Σχολή», διὰ τοῦ ὁποίου ἀναδεικνύεται τὸ πρόβλημα καὶ ὁ πόνος τῆς Χάλκης. Τόσον αἱ Εὐγενέσταται κυρίαι Εἰρήνη Σαρίογλου καὶ Ἑλένη Μπακατσῆ, ὅσον καὶ ὁ συνθέτης τῆς μουσικῆς Μουσικολογιώτατος κύριος Βασίλειος Δημητρίου καὶ ὅλοι οἱ παράγοντες καὶ συντελεσταὶ τῆς παραγωγῆς, εἶναι ἄξιοι τῆς ὁλοθύμου εὐαρεσκείας ἡμῶν, τὴν ὁποίαν καὶ ἔχουν, καθὼς καὶ ἡ ἀξιότιμος Διεύθυνσις τοῦ Ἱδρύματος Ἱστορικῶν Μελετῶν. Τὸν Ἐντιμότατον κύριον Γενικὸν Πρόξενον ἰδιαιτέρως εὐχαριστοῦμεν διὰ τὴν φιλοξενίαν τῆς πρώτης ἐπισήμου προβολῆς τοῦ περὶ οὗ ὁ λόγος ἱστορικοῦ «ντοκυμαντὲρ» ἀπόψε, εἰς τοὺς πάντοτε φιλοξένους χώρους τοῦ Σισμανογλείου Μεγάρου. Εἰς πάντας εὐχόμεθα μακροημέρευσιν μὲ πλουσίαν τὴν χάριν καὶ τὴν εὐλογίαν τοῦ Θεοῦ, καὶ εἴθε νὰ ἀξιωθῶμεν νὰ ἴδωμεν συντόμως ἐν λειτουργίᾳ τὴν περίπυστον καὶ καλλίτεκνον Θεολογικὴν ἡμῶν Σχολήν, πρὸς κοινὴν χαρὰν τοῦ Οὐρανοῦ καὶ ἡμῶν τῶν ἐπὶ γῆς. Νὰ ζῆτε ὅλοι, ἀγαπητοὶ ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ προσφιλῆ, ὑγιαίνοντες καὶ εὐοδούμενοι ἐν τοῖς καταθυμίοις!