Δυό φτερά χρειαζόμαστε - π. Γρηγόριος Μουσουρούλης

Κυριακή τῆς Τυρινῆς

Ὁμιλία εἰς τό Εὐαγγέλιον

Δυό φτερά χρειαζόμαστε

 (Ματθ. στ΄ 14-21)

Α´. Συγχώρηση ἀληθινή

Β΄ Νηστεία θεάρεστη

                ˜˜˜˜˜˜˜˜  

        Ἡ Ἐκκλησία μας σήμερα τό πρωῒ μέ τό στόμα τοῦ ψάλτου μᾶς ἔκαμεν ἐπίσημη ἀνακοί­νωση. «Τό στάδιον τῶν ἀρετῶν, μᾶς εἶπε,  ἠνέῳ­κται». Ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή, τό στάδιο τῶν πνευματικῶν ἀγώνων, τῶν ἀγώνων τῆς ἀρετῆς καί τῆς ἁγιότητος εἶναι ἤδη ἀνοικτό, «οἱ βουλόμενοι ἀθλῆσαι εἰσέλθετε». Ὅσοι θέλετε νά ἀγωνισθεῖτε γιά τήν κατάκτηση τοῦ Παραδείσου ἀπό τόν ὁποῖο μᾶς ἐξόρισεν ἡ παρακοή τῶν Πρωτοπλάστων, εἰσέλθετε μέ διάθεση καλή, μέ ὄρεξη πνευματική καί ξεκινεῖστε τόν ἀγώνα.

        Τήν ἡμέρα αὐτή, τήν Κυριακή τῆς Τυρινῆς, ἐκεῖνο πού κυριαρχεῖ στούς ὕμνους τῆς θείας λατρείας εἶναι ὁ θρῆνος, τό γοερό κλάμα τοῦ Ἀδάμ καί τῆς Εὔας γιά τόν χαμένο Παράδεισο. Καί δέν εἶναι θρῆνος μόνον τῶν Πρωτοπλάστων. Εἶναι θρῆνος ὁλόκληρης τῆς κτίσης.

        Μέσα ἀπ’ αὐτή τήν προοπτική λοιπόν τῆς κατάκτησης τοῦ χαμένου Παραδείσου τό εὐαγγε­λικό ἀνάγνωσμα τῆς ἡμέρας μᾶς δείχνει τόν δρόμο τῆς ἐπιστροφῆς.

*****

Α´. Συγχώρηση ἀληθινή

        Τό πρῶτο σκαλοπάτι εἶναι καί τό πιό δύσκολο. Ἐάν, εἶπεν ὁ Κύριος, συγχωρεῖτε στούς ἀνθρώπους τά λάθη πού ἔκαμαν ἀπέναντί σας, τότε θά συγχωρήσει καί ὁ οὐράνιος Πατέρας τίς δικές σας ἁμαρτίες. Ἐάν ὅμως ἐσεῖς δέν μπορεῖτε νά ξεχάσετε τό κακό πού σᾶς ἔκαμαν οἱ ἄλλοι, καί δέν τούς συγχωρεῖτε, τότε μήν περιμένετε νά συγχωρήσει καί τίς δικές σας ἁμαρτίες ὁ οὐράνιος πατέρας σας». Ἁπλᾶ καί ξεκάθαρα πράγματα. Μᾶς ζητάει νά συγχωροῦμε τά λάθη τῶν ἄλλων ἀπέναντί μας, γιά νά συγχωρεῖ κι Ἐκεῖνος τίς δικές μας ἁμαρτίες. Ἄν θέλουμε νά εἴμαστε εἰλικρινεῖς μέ τόν ἑαυτό μας, πρέπει νά ὁμολογήσουμε ὅτι συχνά καί πολύ δυσκολευόμαστε στό θέμα αὐτό.

Δέν εἶναι μάλιστα σπάνιο τό φαινόμενο νά λέμε πώς συγχωρηθήκαμε μέ κάποιον, συγχωρεθήκαμε μέ συγγενεῖς, γείτονες, συνεργάτες πού μᾶς ἔβλαψαν ἐξ ἀντικειμένου καί ὅμως νά μή μποροῦμε νά ξεχάσουμε ὅ,τι ἔγινε. Δέν μποροῦμε νά ἀμνηστεύσουμε ἀκόμη καί τά πιό ἀσήμαντα γεγονότα στίς σχέσεις μας μέ τούς ἄλλους. Δέν μποροῦμε νά  ξεχάσουμε ἕνα ἄστοχο λόγο, μιά ἀδέξια συμπεριφορά, μιά παρεξήγηση. Δέν μποροῦμε νά ξεχάσουμε ὅτι δέν μᾶς χαιρέτησε ὁ ἄλλος ὅπως ἐμεῖς θέλαμε.

Δέν ἀποκλείεται βέβαια καί κάποιο  μεγάλο κακό νά μᾶς ἔκαμε ὁ συνάνθρωπός μας. Μπορεῖ νά μᾶς ἀδίκησε, νά μᾶς ἐσυκοφάντησε, νά μᾶς προξένησε πάνω στή ζήλεια καί τόν φθόνο του ζημία οἰκονομική, νά ἐπιβουλεύθηκε τήν ὑγεία, τήν τιμή καί τή ζωή μας ἤ τῶν ἀνθρπώπων τῆς οἰκογένειάς μας. Τότε ἡ συγχώρηση, ἀδελφοί μου, γίνεται ἀκόμη πιό δύσκολη. Τότε μπορεῖ νά ἀκούσει κανείς ἀπό τά χείλη πικραμμένων ἀνθρώπων πού δέν μποροῦν νά συγχωρήσουν καί νά ξεχάσουν: «Εἶναι ἀδύνατο νά τόν συγχωρήσω»,  «δέν μπορῶ νά τόν συγχωρήσω». Μερικοί μάλιστα πάνω στό πεῖσμα καί τόν πληγωμένο ἐγωϊσμό τους φθάνουν νά λένε: «Δέν τόν συγ­χωρῶ, ἄς μή  μέ συγχωρήσει κι ἐμένα ὁ Θεός». Μιά τέτοια κατάσταση στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου εἶναι πολύ τραγική, θανατηφόρα πνευματικῶς.  

        Ἄς μή  κρατᾶμε λοιπόν  ἐγωϊστικές ἀποστά­σεις, οὔτε νά ἀφήνουμε τίς καχυποψίες νά μᾶς βασανίζουν, σέ σημεῖο μάλιστα πού νά μᾶς ἐνο­χλεῖ ἀκόμη καί ἡ παρουσία τῶν ἄλλων. Γνήσια συγχώρηση σημαίνει νά διαγράψουμε διαπαντός ἀπό τή σκέψη καί τήν καρδιά μας κάθε δυσαρέσκεια καί κάθε ψυχρότητα. Τό σημεῖο μάλιστα πού θά μᾶς δείξει ἄν πράγματι συγχωροῦμε, εἶναι ὅταν μπορέσουμε νά συγχωρήσουμε ἀνθρώπους δύστροπους, ἰδιόρρυθμους ἀκόμη καί ἐχθρικούς ἀπέναντί μας. Καί ὄχι μόνο νά τούς συγχωρήσουμε ἀλλά καί νά τούς χωρέσουμε στήν καρδιά μας, νά προσευχόμαστε γι’αὐτούς καί νά τούς ἀγαπήσουμε.

        Ἄλλωστε μή μᾶς διαφεύγει ὅτι καί ἐμεῖς ἔχουμε ἁμαρτίες καί μάλιστα ἀμέτρητες. Ἁμαρτίες τίς ὁποῖες ὁ Κύριος ὡς πολυεύσπλγχνος πού εἶναι μᾶς τίς συγχωρεῖ. Ζητεῖ ὅμως νά κάνουμε κι ἐμεῖς τό ἴδιο στούς ἀδελφούς μας.  Εἶναι πραγματικά δύσκολο τό ἀγώνισμα τῆς συγχωρητικότητας, ἀδελφοί. Θέλει αἷμα καί δάκρυ. Πόνο καί ἱδρώτα αἱμάτινο γιά νά τό κατορθώσει κανείς. Πρέπει νά νικήσει τόν ἐγωϊσμό, νά λογαριάσει τόν ἑαυτό του νεκρό. Κι αὐτό εἶναι ὀδυνηρό. Χωρίς ὅμως αὐτή τή νίκη δέν εἶναι δυνατό νά συγχωρηθοῦν οἱ ἁμαρτίες μας. Δέν εἶναι δυνατό νά κερδίσουμε τήν αἰώνια σωτηρία μας. Ὅσες ἐλεημοσύνες κι ἄν κάνουμε, ὅσες καλωσύνες, καί στό Μυστήριο τῆς Ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως ἀκόμη νά τρέχουμε καί νά ὁμολογοῦμε ἐκεῖ τίς ἁμαρτίες μας, ἐάν ἐπιμέ­νου­με νά μή συγχωροῦμε τούς ἄλλους, συγχώρηση δέν παίρνουμε.

        Τώρα τήν Μεγάλη Τεσσαρακοστή ἄς πάρουμε τήν ἀπόφαση μέ τήν χάρη καί τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ νά ξεπεράσουμε τόν ἑαυτό μας. Νά συγχωρήσουμε ὅσους μᾶς ἔφταιξαν. Νά σβήσουμε ἀπό τήν καρδιά μας τήν κακία. Νά τρέξουμε νά συμφιλιωθοῦμε μέ τούς ἀδελφούς μας. Ἔτσι θά γίνουμε ἐπιδεκτικοί τοῦ θείου ἐλέους, θά γίνουμε παιδιά τοῦ Θεοῦ ἀληθινά, ἄξιοι νά συγχωρήσει καί τίς δικές μας ἁμαρτίες ὁ Θεός.

****

Β΄ Νηστεία θεάρεστη

        Τό δεύτερο σκαλοπάτι πού μᾶς καλεῖ ὁ Κύριος νά ἀνεβοῦμε, τό δεύτερο φτερό πού θά βοηθήσει τήν ψυχή μας νά ἀνέβη στόν οὐρανό εἶναι ἠ νηστεία. «Ὅταν νηστεύετε, εἶπεν ὁ Κύριος στή συνέχεια τῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς, μή τό κάμνετε ὅπως οἱ ὑποκριτές Φαρισαῖοι. Αὐτοί γιά νά δείξουν στούς ἄλλους  ὅτι νηστεύουν παριστάνουν τούς λυπημένους, τούς ταλαιπωρημένους. Ἀλήθεια σᾶς λέγω, συνεχίζει ὁ Κύριος, ὅποιο ἔπαινο εἶχαν νά πάρουν, τόν πῆραν ἀπό τούς ἀνθρώπους, πληρώθηκαν ἀπ’αὐτούς». Γι’ αὐτό, συνεχίζει ὁ Κύριος, ἐσύ ὁ πιστός χριστιανός, ὅταν νηστεύεις, περιποιήσου τό κεφάλι σου καί νίψε τό πρόσωπό σου, γιά νά φαίνεσαι χαρούμενος καί νά μή γίνει ἀντιληπτό ἀπό ἀνθρώπους ὅτι νηστεύεις. Ἀλλά ἄς ξέρει τή νηστεία σου μόνο ὁ οὐράνιος Πατέρας σου, ὁ ὁποῖος θά σέ ἀμείψει κάποτε ἐπίσημα καί φανερά».

        Γνωστό εἶναι τό θέμα τῆς νηστείας καί ὅλοι λίγο-πολύ κάτι ξέρουμε. Ὅμως εἶναι καί πολλοί ἄνθρωποι πού ἔχουν καταργήσει ἀπό τή ζωή τους τήν νηστεία. Δέν νηστεύουν Τετάρτη καί Παρασκευή. Δέν νηστεύουν τίς Τεσσαρακοστές. Ὅσον ἀφορᾶ βέβαια τούς πιστούς πού εἶναι ἀσθενεῖς, ἡ Ἐκκλησία συγκαταβαίνει καί διά τοῦ Πνευματικοῦ ρυθμίζει τό θέμα πρός οἰκοδομή καί σωτηρία τῶν μελῶν της.  Ἐδῶ πρόκειται γιά τούς ἀνθρώπους ἐκείνους πού καταργοῦν τή νηστεία εἴτε ἀπό λαιμαργία, εἴτε διότι θέλουν νά τρῶνε ὅ,τι εὐχαριστεῖ τόν σαρκικό ἄνθρωπο. Γιά νά εἶναι ἀσύδοτοι. Ἄλλοι πάλι δέν νηστεύουν ἀπό περιφρόνηση πρός τόν θεσμό τῆς νηστείας. Δυστυ­χῶς μάλιστα τό συγκεκριμένο εὐαγγελικό κείμενο πού ἀναλύουμε τό παίρνουν ὡς ἀφορμή γιά νά δικαιολογήσουν τά ἀδικαολόγητα λέγοντας μέ περισσή ἐπιπολαιότηττα: προκειμένου νά καταντήσουμε ὑποκριτές, καλύτερα νά μή νηστεύουμε καθόλου. Μέ τόν τρόπο αὐτό ὅμως διαστρέφουν τό πνεῦμα τῶν λόγων τοῦ Κυρίου μας. Ὁ Κύριος δέν ἀπορρίπτει τή νηστεία, ἀντίθετα μάλιστα τήν συνιστᾶ, καί μάλιστα μᾶς δείχνει καί τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο πρέπει νά γίνεται. Τό ὅτι κάποιοι κάμνουν τή νηστεία ἀφορμή πρός ἐπίδειξη, δέν σημαίνει ὅτι πρέπει νά τήν καταργήσουμε. Μερικοί μάλιστα παραποιοῦν καί ἄλλα χωρία τῆς Ἁγίας Γραφῆς λέγοντας πώς δέν βλάπτουν τά εἰσερχόμενα», ἀλλά τά «ἐξερχόμενα». Καί ἄλλοι δημιουργοῦν δικά τους ρητά λέγοντας πώς «ἀσθενεῖς καό ὁδοιπόροι ἁμαρτίαν οὐκ ἔχουσι». Ἄς μήν εἴμαστε τόσο εὔκολοι στό νά βρίσκουμε δικαιολογίες γιά νά ἀποφύ­γουμε τήν θεσμοθετημένη νηστεία τῆς Ἐκκλησίας μας. Μή φοβούμεθα τήν εἰρωνεία τῶν ἄλλων γιά τήν πιστότητα στήν τήρηση τῆς νηστείας. Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ὡς ἄνθρωπος ἐνήστευσε κατά τήν πρώτη ἐπί γῆς παρουσία Του.  Μάλιστα συνέστησε τή νηστεία ὡς ἄριστο ὅπλο στήν ἀντιμετώπιση τοῦ ἴδιου τοῦ ἐχθροῦ τῆς ψυχῆς μας τοῦ ἀρχεκάκου Διαβόλου. Ὅταν μετά τήν θεραπεία τοῦ σεληνιαζομένου νέου οἱ Μαθητές ἐρώτησαν τόν Κύριο γιατί δέν μπόρεσαν νά ἐκδιώξουν τό πονηρό πνεῦμα, ἐνῶ τούς εἶχε δώσει τέτοια ἐξουσία, ὁ Κύριος τούς ἀπήντησε μεταξύ ἄλλων ὅτι «τοῦτο τό γένος», αὐτό τό γένος τῶν δαιμονίων «ἐν οὐδενί ἐκπορεύεται εἰμή ἐν προσευχῇ καί νηστείᾳ». Δέν ἀπμακρύνεται ἀπό τόν ἄνθρωπο παρά μόνο μέ προσευχή καί νηστεία.

        Ταυτόχρονα ὅμως μέ τή νηστεία τῶν τροφῶν εἶναι ἀνάγκη νά μάθουμε νά νηστεύουμε καί τήν ἄλλη νηστεία τήν οὐσιαστικώτερη, τή νηστεία τῶν παθῶν. Αὐτό ἄλλωστε εἶναι καί τό βαθύτερο νόημα τῆς νηστείας. Διότι μαθαίνοντας νά κυριαρχοῦμε στίς τροφές, μαθαίνουμε νά κυριαρχοῦμε καί στόν κόσμο τῶν ἐπιθυμιῶν, τῶν παρορμήσεων καί τῶν λογισμῶν.

****

        Ἡ προτροπή τοῦ Κυρίου μέ τήν ὁποία τελειώνει τό σημερινό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα ἄς ἀποτελέσει τήν κατακλείδα τῶν ὅσων εἴπαμε. Καί ἡ  προτροπή τοῦ Κυρίου λέγει νά φροντίζουμε νά θησαυρίζουμε ὄχι θησαυρούς ἐπίγειους πού εἶναι εὐάλωτοι καί ἀβέβαιοι καί ἐπισφαλεῖς, ἀλλά νά θησαυρίζουμε γιά τούς ἑαυτούς μας θησαυρούς οὐράνιους, πού δέν χάνονται ποτέ. Τέτοιοι θησαυροί εἶναι καί ἡ συγχωρητικότητα πρός τούς ἀδελφούς μας καί ἡ διπλή ἄσκηση τῆς νηστείας τῶν τροφῶν καί τῶν παθῶν. Καλό Στάδιον καί Καλήν Ἀνάσταση.

Αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Μουσουρούλης

Ἱερός Καθεδρικός Ναός  Ἁγίου Ἰωάννου Λευκωσίας,

  Κυριακή  22.02.2015