Ένας κόσμος δίχως μάσκες... - Μάρω Σιδέρη

Ένας κόσμος δίχως  μάσκες...

Μάρω Σιδέρη

Χαιρετισμός στην Ημερίδα

«Το Μεγαλείο της Μετάνοιας στη ζωή του Ανθρώπου»

Η αγάπη του ανθρώπου για πρόσωπα κρυμμένα πίσω από προσωπεία αλλοιώνει τις μεγαλύτερες αλήθειες για τον άνθρωπο, το Θεό και τη σχέση μεταξύ τους. Η ομορφότερη ιστορία για την αρχή της περιπέτειάς μας στον κόσμο της φθοράς, φοράει στις διηγήσεις μας κι αυτή ένα προσωπείο που κρύβει την αλήθεια της. Τι βγάζει τον άνθρωπο από την παραδείσια θαλπωρή? Ένας καρπός; Μια παρακοή; Μια εξαπάτηση; Ή κάτι πολύ σημαντικότερο; Αν κλείσεις τα μάτια και θυμηθείς τη χιλιοπειπωμένη ιστορία που ακόμα δεν έχουμε καλά- καλά μάθει, θα δεις ότι το τέλος για τον άνθρωπο δεν ήρθε με την παρακοή... ήρθε λίγο αργότερα... Αν η ρήξη με το Δημιουργό είχε έρθει με την παρακοή και το φάγωμα ενός απαγορευμένου καρπού, τότε γιατί, λέει η Γένεση ότι ο Θεός ζήτησε εξηγήσεις για τις πράξεις των πρωτοπλάστων;

Γιατί δεν έδιωξε τα αφελή θύματα του όφη, χωρίς να διαλεχτεί μαζί τους; Προφανώς γιατί η παρακοή, παρά τη βλασφημία που έφερε, δεν ήταν αρκετή για να κλονίσει την κορωνίδα της δημιουργίας. Ο κλονισμός... ποιος κλονισμός; Ο σεισμός, ήρθε μετά την ευκαιρία που έδωσε στον άνθρωπο ο Θεός να ομολογήσει την πράξη του... κι όταν αυτή η ευκαιρία δεν αξιοποιήθηκε από τους πρωτόπλαστους, μόνο τότε, λέει η Γένεση, τελείωσε η παραδείσια ασφάλεια και άρχισε μια μεγάλη σε χρόνο και σε ωδίνες περιπέτεια για την ανθρώπινη ψυχή.

Ανοήτως η υπέροχη διήγηση της Γένεσης, γίνεται αντικείμενο συζήτησης ή αντιπαράθεσης για διάφορους μικρούς ή μεγάλους λόγους, από το είδος του καρπού ως το αν ο κήπος της Εδέμ βρισκόταν εδώ ή αλλού. Ανοήτως, η ομορφότερη και σημαντικότερη διάσταση της διήγησης ξεχνιέται... ίσως επειδή σε όλους μας αρέσουν οι μάσκες: και η σημαντικότερη διάσταση της διήγησης αυτής είναι ότι ο κόσμος του Θεού είναι ένας κόσμος χωρίς μάσκες! Να τι είναι η μετάνοια: η συνειδητή απόφαση του ανθρώπου να βγάλει από το πρόσωπό του το προσωπείο και να δει ο ίδιος στην αλήθεια του. Αν ο Αδάμ και η Εύα είχαν πετάξει τα προσωπεία των δικαιολογιών τους, αν είχαν δει κατάματα τις επιλογές τους, τότε ίσως ο κόσμος μας να ήταν διαφορετικός. Δεν είναι τυχαίο που η περίοδος της Αποκριάς,που θυμάται το μακρινό πρόγονό μας, έχει προσωπεία που πέφτουν και ολοκληρώνεται με μια από καρδιάς συγγνώμη. Την ώρα που οι μεταμφιέσεις της καθημερινότητάς μας μπαίνουν στο περιθώριο κι ο άνθρωπος στέκει γυμνός χωρίς μάσκες και χωρίς την ψευδαίσθηση πως είναι κάποιος τέλειος άλλος, τότε αρχίζει ένας πόνος δημιουργικός, ο πόνος της αναζήτησης του προσώπου χωρίς τo προσωπείο... κι η αναζήτηση αυτή μπορεί να ξεκινήσει μόνο μέσα από τη μετάνοια. Η ομορφιά της συγγνώμης είναι ο σεβασμός της στην ανθρώπινη αδυναμία, η εκλογίκευση των ανθρώπινων παθών. Η ίδια η λέξη μετανοώ (μετά+νους) αποκαλύπτει ότι η διαδικασία της συγγνώμης είναι μια διαδικασία έλλογη που στόχο δεν έχει την άρνηση της ατελούς ανθρώπινης φύσης αλλά την ομολογία της κάθε ήττας της, την παραδοχή της ατέλειάς της. Άρα στόχο δεν έχει τον εξευτελισμό της, αλλά την εξέλιξη του άλογου πάθους σε παθιασμένο λόγο, την αναγωγή του προσωπείου σε πρόσωπο, τη δημιουργία τελικά του ανθρώπου. Η συγγνώμη είναι ίσως η μοναδική παράμετρος στη διαδικασία της εξέλιξης που έχει ανάγκη την πτώση για να έχει υπόσταση: Η τελειότητα δεν θα είχε ούτε λόγο ούτε δικαίωμα να ζητήσει συγγνώμη. Μόνο η ατέλεια φέρει το δικαίωμα της μεταμέλειας, το δικαίωμα της ομολογίας ότι είναι τόσο κύριος των σφαλμάτων της όσο και των επιτυχιών της. Κι αφού η τελειότητα δεν αποτελεί συστατικό της ανθρώπινης φύσης, εκείνο το πλάσμα που δεν αισθάνεται την ανάγκη να ζητήσει συγγνώμη παύει να είναι λογικός, δεν βιώνει την ελευθερία της ατέλειας και την αναγέννηση της μεταμέλειας, άρα δεν εξελίσσεται.

Αν κάτι μας διδάσκει η Αγία Γραφή είναι ότι ο Παράδεισος δεν απαίτησε ποτέ από εμάς την τελειότητα: αυτό που απαιτεί είναι η συνειδητοποίηση της ατελούς μας φύσης, γιατί δε μας θέλει με προσωπεία. Μας θέλει με τα αληθινά μας πρόσωπα, όσο λαβωμένα κι αν είναι. Την ώρα που γονατίζω με δάκρυα στα μάτια της ψυχής και ζητώ συγγνώμη από το Δημιουργό μου, ομολογώ τέσσερα πολύ σημαντικά πράγματα για μένα:

-ομολογώ ότι δεν είμαι τέλειος, άρα αμαρτάνω,

-ομολογώ ότι δεν είμαι άκριτος αιχμάλωτος των παθών μου, άρα καταλαβαίνω το σφάλμα μου.

-ομολογώ ότι δεν είμαι δειλός, γιατί αναλαμβάνω με θάρρος το βάρος της ευθύνης μου...

-ομολογώ ότι επιθυμώ να σωθώ ως πρόσωπο και όχι σαν προσωπείο.

Την ώρα της μετάνοιας αυτό ομολογώ:

Ναι, Κύριε, είμαι αμαρτωλός και ναι, πονάω για το σφάλμα μου... και όσο κι αν φοβάμαι στέκομαι και Σου μιλώ και ικετεύω και ελπίζω στην αγάπη Σου... γιατί ναι: Θέλω να με σώσεις... όχι τη μάσκα μου... εμένα!

Γι’ αυτό κόντρα στο motto της εποχής που λέει ότι «δεν πρέπει να μετανιώνω για τίποτα», η αλήθεια είναι ότι μετανιώνω για πολλά... μετανιώνω για όσα έχω κάνει και για όσα έχω παραλείψει... και μόνο για ένα δε μετανιώνω: για τις φορές που μετάνιωσα...