Χρήση κεριών παραφίνης στις εκκλησίες - Παλασόπουλος Αλέξης

Γιατί σήμερα στις περισσότερες ορθόδοξες εκκλησίες της Ελλάδας δεν χρησιμοποιείται γνήσιο μελισσοκέρι αλλά τα παραφινοκέρια;

Είναι λυπηρό φαινόμενο ότι ελάχιστες είναι πλέον οι εκκλησίες στην Ελλάδα που χρησιμοποιούν γνήσιο μελισσοκέρι είτε για τους πιστούς που προσέρχονται στο ναό, είτε για τις διάφορες ακολουθίες και τα μυστήρια, είτε ακόμα και στην ίδια την Αγία Τράπεζα (!!). 

Το επιχείρημα που ακούμε αν ρωτήσουμε τους επιτρόπους και τους Ιερείς είναι σχεδόν πάντα το ίδιο, "το υψηλό κόστος". Ας το δούμε.

Με ένα ελάχιστο ψάξιμο στο διαδίκτυο διαβάζουμε ότι τo γνήσιο μελισσοκέρι μεγέθους 2 (ύψους περίπου 22 cm) κάνει μεταξύ 8 - 9 ευρώ το κιλό. Ένα κιλό αντιστοιχεί σε περίπου 110 με 130 κεριά. Κάνοντας τη διαίρεση  το 9 ευρώ (τη μεγαλύτερη τιμή) με το 110 κεριά (ας πάρουμε τι μικρότερη δυνατή ποσότητα) μας κάνει 0.081 Ευρώ, δηλαδή ας πούμε χοντρικά 10 λεπτά. 10 λεπτάκια κάνει λοιπόν ένα κεράκι , ένα γνήσιο κεράκι από μέλισσες, ένα κεράκι που ευωδιάζει ακόμα και όταν δεν είναι αναμμένο.

Αυτό το κεράκι θα το προσφέρει ο κάθε άνθρωπος που προσέρχεται στο ναό για να προσευχηθεί για τους κεκοιμημένους, για να παρακαλέσει τον Χριστό και την Παναγία, τους Αγίους, για να τους ευχαριστήσει, για κάθε ακολουθία της εκκλησίας μας. Αν πάρουμε τη συνήθη περίπτωση που κάποιος ανάβει περίπου 2-3 κεριά (οι πατέρες της εκκλήσίας μας λένε ότι 2 κεριά είναι αρκετά ένα για τους ζώντες και ένα για τους κεκοιμημένους) το κόστος είναι 30 λεπτά στο μάξιμουμ. Ακόμα και αν ανάψει κάποιος 4, 5 ή και 6 κεριά είναι 60 λεπτά. Λοιπόν ας σκεφτούμε, δε ρίχνει κάποιος 10 , 20 ή 50 λεπτά όταν προσέρχεται στο ναό; Μην κοροϊδευόμαστε. Δεν υπάρχει καμία σοβαρή δικαιολογία κόστους για την χρήση των γνήσιων κεριών στις εκκλησίες. Αλλά ακόμα και αν δεχτούμε το επιχείρημα αυτό, πάλι είναι ντροπή για ολίγα "ευρώπουλα" να προσφέρουμε στο Χριστό τα υπολείμματα του πετρελαίου.

Σε άλλες ορθόδοξες χώρες όπως για παράδειγμα στη Ρωσία, χρησιμοποιείται αποκλειστικά γνήσιο μελισσοκέρι.

Έχει επικρατήσει λοιπόν να βάζουμε παραφινοκέρια (που βρωμάνε κυριολεκτικά) τα οποία κάνουν περίπου 2 με 3 ευρώ το κιλό και έτσι "κερδίζουμε" 6 ευρώ.

Μάλιστα. Δηλαδή για τον Χριστό, την Παναγία μας, τους Αγίους είναι καλά να ανάβουμε όχι το κερί από το καλύτερο υλικό, όχι, αλλά τα κεριά από παραφίνη. 

Διαβάζουμε με ένα απλό googlάρισμα για την παραφίνη (PARAFFIN): 

Παραφίνη ή αλλιώς αλκάνια. Μείγμα υδρογονανθράκων που αποτελεί μέρος του υπολείμματος της κλασματικής αποστάξεως των πετρελαίων. Το όνομά της οφείλεται στη μικρή χημική δραστηριότητά της (από τις λατινικές λέξεις (parum + affinis).

To κερί παραφίνης (Paraffin wax) δημιουργήθηκε πρώτη φορά το 1830 από τον Γερμανό χημικό  Karl von Reichenbach κατά την προσπάθειά του να απομονώσει με αποτελεσματικό τρόπο κηρώδεις ουσίες που προκύπτουν από το πετρέλαιο. Παραλαμβάνεται από το υπόλειμμα της κλασματικής απόσταξης των πετρελαίων, το οποίο καθαρίζεται με συνεχείς κατεργασίες με καυστικό νάτριο και θειικό οξύ και με πλύσεις με νερό.

Χρησιμοποιείται για την παρασκευή κεριών. Η σκληρή παραφίνη χρησιμοποιείται σαν μονωτική ύλη, ενώ η μαλακή για τη διαπότιση των ξυλαρίων των σπίρτων. Χρησιμοποιείται επίσης στη γαλβανοπλαστική και την ηλεκτροτεχνία.

Αν είναι δυνατόν λοιπόν να προσφέρουμε στο Χριστό (και μάλιστα εν ώρα λειτουργίας!) ότι το χειρότερο, τα υπολείμματα της κλασματικής απόσταξης του πετρελαίου (!!) 

Ευτυχώς σε κάποια μοναστήρια  ακόμα η αρχαία παράδοση της εκκλησίας μας κρατιέται και είναι από τα ελάχιστα μέρη που μπορεί κάποιος να ανάψει ένα γνήσιο κεράκι. Και κάποιοι λιγοστοί ιεροί ναοί , τόσο λιγοστοί που ίσως είναι στα δάχτυλα του ενός χεριού για μια πόλη σαν την Πάτρα.

Ας δούμε όμως και τι λέει η παράδοση αλλά και τι έχουν πει οι Άγιοι της Εκκλησίας μας.

1. O Άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης (+15 Σεπτεμβρίου 1429) αναφέρει για το κερί τα εξής (βλπ. Συμεών Θεσσαλονίκης τα Άπαντα εκ της Αρχαίας εις την καθομιλουμένην, "Περί του Θείου Ναού, τι συμβολίζει αυτός και τα περιεχόμενα εν αυτώ, Κεφάλαιον Ζ' , τι σημαίνει το προσφερόμενον κηρίον", Βενετία, 1863):

Τίποτα από αυτά που αναφέρει ο Άγιος Συμεών δεν ισχύει για το παραφινοκέρι μιας και αντί να φτιάχνεται από τα άνθη που ευωδιάζουν  φτιάχνεται από το πετρέλαιο ενώ ούτε είναι εύπλαστο όπως το γνήσιο κερί.

2. Ὁ Θεός διέταξε τόν Μωυ­σῆ νά φτιάξει θυμίαμα  ἀπό τά καλύ­τερα ὑλικά “ καὶ ποιήσουσιν ἐν αὐτῷ θυμίαμα, μυρεψικὸν ἔργον μυρεψοῦ, μεμιγμένον, καθαρόν, ἔργον ἅγιον.” (Ἔξ. 30: 35). Καί τό λάδι πού χρησιμοποιοῦσαν στό Ναό, ἔπρεπε, κατ’ἐντολή Θεοῦ, νά ἦταν τό καλύτερο,  γνήσιο καί καθαρό. “Καὶ σὺ σύνταξον τοῖς υἱοῖς Ἰσραὴλ καὶ λαβέτωσάν σοι ἔλαιον ἐξ ἐλαιῶν ἄτρυγον καθαρὸν κεκομμένον εἰς φῶς καῦσαι, ἵνα καίηται λύχνος διαπαντός. ”(Ἔξ. 27:20). Ἄν εἶχαν τότε κεριά, τό ἴδιο θά ἔλεγε καί γιά τό κερί.

3. Ἕνας μάγος ἔλεγε στόν Ὅσιο Παϊσιο τόν Ἁγιορείτη , πώς ὅταν ἄναβε κερί καθαρό,  τά δαιμόνια δέν τολμοῦσαν νά τόν πλησιάσουν! Ἐνῶ ὅταν ἄναβε σπαρματσέτο (κερί ἀπό λίπος) τόν πλησίαζαν! (βλπ. Στο  “ἀσκητική καί ἡσυχαστική Ἁγιορείτικη Παράδοση”, Ιερόν Ησυχαστήριον Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος ,  Ἅγιον Ὄρος 2011, σελ. 694).

4. Ὁ Θεός εἶπε στόν Κάϊν: «Δέν ἀρκεῖ ἁπλά νά μοῦ προσφέρεις κάτι, ἀλλά θά πρέπει αὐτό πού θά Μοῦ προσφέρεις, νά Μοῦ τό προσφέρεις καί μέ καλό τρόπο, διαφορετικά ἁμαρτάνεις» (Γέν. 4:7).

Να αναφέρουμε και κάτι άλλο που είχε πει ο Άγιος Παίσιος :

"Το αγαθότερο δημιούργημα (από τα έντομα κ.λ.π.) είναι η μέλισσα, η οποία ζει πολύ λίγο χρόνο, και καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής της εργάζεται για το αγαθό, τηρεί την εντολή αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου και γι’ αυτό παρασκευάζει το αγνό κερί, το οποίο εμείς οι άνθρωποι αντί αγνό να το προσφέρουμε στον Θεό, το νοθεύουμε με παραφίνη (διότι παρά-αφήνει)....."

Αυτό ακριβώς το τελευταίο , το ότι "παρά αφήνει",  αφού  110 κεριά παραφίνης κάνουν 2-2.5 ευρώ σημαίνει ότι το "κέρδος" από το κερί είναι μεγαλύτερο και άρα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ευκολότερα για τα υπόλοιπα έξοδα του ναού, όπως μισθοί ιεροψαλτών-νεοκόρων κλπ.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

[1] Αν λοιπόν είναι τόσο πολύ ακριβό το μελισσοκέρι, (το 10λεπτο για ένα κερί!)  μπορεί να γραφτεί στη θήκη των κεριών να ρίχνεται τουλάχιστον ένα 20λεπτο για κάθε κερί και έτσι να υπάρχει καθαρό κέρδος ~10 λεπτά από κάθε κερί για τα έξοδα του ναού.  Πιστεύουμε ότι δεν θα υπάρχει άνθρωπος που δεν θα το σεβαστεί αυτό.

Εξάλλου και σε άλλες ορθόδοξες χώρες (π.χ. Ρωσία) δεν είναι δωρεάν και "χύμα" τα κεριά αλλά αγοράζονται με συγκεκριμένο αντίτιμο. Εκεί δηλαδή είναι λιγότερο "καλοί" οι πιστοί;

[2] Μια άλλη λύση θα μπορούσε να είναι η εξής: Τα κεράκια να φτιάχνονται μικρότερα σε μήκος και λεπτότερα σε πάχος (αυτό γίνεται και σε αρκετές άλλες ορθόδοξες χώρες όπως τη Ρωσία και τη Ρουμανία αλλά και σε πολλά μοναστήρια στην Ελλάδα) και έτσι με ένα κιλό γνήσιου κεριού μέλισσας κατασκευάζονται περισσότερα κεριά και πέφτει το κόστος κάτω από τα 8 λεπτά/κερί.

Ας ελπίσουμε ότι αυτό το κακό συνήθειο να προσφέρεται το παραφινοκέρι στο Χριστό να σταματήσει και όλες οι εκκλησίες να μοσχομυρίζουν ξανά γνήσιο κεράκι το οποίο όπως θα λιώνει θα συμβολίζει την ψυχή μας που λιώνει από μετάνοια και αγάπη προς τον Χριστό , την Παναγία και τους Αγίους.

   Παλασόπουλος Αλέξης