Ὁμιλία Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου εἰς τό 7ον Διεθνές Μαθητικόν Συνέδριον Λογοτεχνίας «Ἀντώνης Σαμαράκης. Ὁ αἰώνιος ἔφηβος»

Ὁμιλία τῆς Α. Θ. Παναγιότητος τοῦ 

Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου 

εἰς τό 7ον Διεθνές Μαθητικόν Συνέδριον Λογοτεχνίας 

«Ἀντώνης Σαμαράκης. Ὁ αἰώνιος ἔφηβος» 

(Ζωγράφειον, 10 Ἀπριλίου 2019)

Εὐλαβέστατοι πατέρες καί συλλειτουργοί,

Ἐντιμότατε κύριε Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος,

Ἀγαπητή κυρία Ἑλένη Σαμαράκη,

Ἐντιμολογιώτατοι Ἄρχοντες,

Ἐλλογιμώτατοι καθηγηταί,

Φίλοι μαθηταί,

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Μέ πολλήν χαράν σᾶς καλωσορίζομεν εἰς τήν Πόλιν καί εἰς τό 7ον Διεθνές Μαθητικόν Συνέδριον Λογοτεχνίας «Ἀντώνιος Σαμαράκης. Ὁ αἰώνιος ἔφηβος». Σᾶς ὑποδεχόμεθα καί πάλιν εἰς τούς φιλοξένους χώρους τοῦ ἱστορικοῦ Ζωγραφείου, τό ὁποῖον ἀνεδείχθη εἰς κέντρον σπουδαίων πολιτιστικῶν ἐκδηλώσεων, χάρις εἰς τάς πρωτοβουλίας τοῦ Διευθυντοῦ του, Ἐντιμολογιωτάτου Ἄρχοντος Ἰωάννου Δεμιρτζόγλου. Συγχαίρομεν ἀπό καρδίας τούς συντελεστάς τοῦ παρόντος συνεδρίου καί εὐχαριστοῦμεν πάντας ὑμᾶς, μέ πρώτους τούς μαθητάς καί τάς μαθητρίας, διά τήν παρουσίαν σας, ἡ ὁποία μᾶς χαροποιεῖ καί μᾶς στηρίζει. Ἡ συνάντησις πρόσωπον πρός πρόσωπον, ἡ ἀλληλογνωριμία, ἡ ἀνταλλαγή ἀπόψεων, τό κλῖμα ἐμπιστοσύνης καί ἀνοικτοσύνης, εἶναι πάντοτε πηγή ἐμπνεύσεως καί δημιουργικότητος.

Τό Συνέδριον εἶναι ἀφιερωμένον εἰς τόν Ἀντώνη Σαμαράκη, τόν πασίγνωστον καί πολυδιαβασμένον συγγραφέα τῶν βιβλίων «Ζητεῖται ἐλπίς», «Ἀρνοῦμαι» καί «Τό Λάθος», τόν ἔνθερμον ἀνθρωπιστήν καί κοινωνικόν ἀγωνιστήν, τόν ἐνθουσιώδη προστάτην τῆς νεότητος, τόν ὁποῖον εἴχομεν τήν μεγάλην χαράν νά ὑποδεχθῶμεν, συνοδείᾳ καί τῆς εὐγενεστάτης συζύγου του Ἑλένης, εἰς τό Πατριαρχεῖον μας, νά συζητήσωμεν καί νά συμπνευματισθῶμεν. Διεπιστώσαμεν τήν κοινήν μας ἀγάπην καί τήν μέριμναν διά τά παιδιά καί τούς νέους, καί ἐξεφράσαμε τήν ἀγωνίαν μας διά τάς ἀπειλάς τάς ὁποίας σήμερον ἀντιμετωπίζει ἡ παιδική ἡλικία καί ἡ νεότης ἀπό τάς παγκοσμίους ἐξελίξεις καί τάς ἀπροσώπους δομάς, τήν ἀλαζονείαν τῆς ἐξουσίας καί τῆς ἰσχύος, ἀπό τήν κοινωνικήν ἀδικίαν, ἀπό τόν οἰκονομισμόν καί τήν τάσιν μετατροπῆς τῶν παιδιῶν εἰς πρωΐμους καταναλωτάς. Ἐθαυμάσαμεν τήν κοινωνικήν του εὐαισθησίαν, τάς πολλάς ἀνθρωπιστικάς πρωτοβουλίας του, τήν αἰσιοδοξίαν του διά τήν ἔκβασιν τοῦ ἀναγκαίου καί δικαίου ἀγῶνος κατά τῶν δυνάμεων πού φαλκιδεύουν τό ἀνθρώπινον πρόσωπον, τοῦ ὁλοκληρωτισμοῦ, τῆς βίας καί τοῦ πολέμου, τῆς ἐκμεταλλεύσεως καί τῆς περιθωριοποιήσεως τῶν ἀδυνάτων.

Χαιρόμεθα βλέποντες τό πλούσιον πρόγραμμα τοῦ παρόντος συνεδρίου, τόν ἐντυπωσιακόν κατάλογον τῶν ὁμιλητῶν, τάς θεματικάς ἑνότητας καί τήν ποικιλίαν τῶν δράσεων καί τῶν παραλλήλων ἐκδηλώσεων. Ἰδιαιτέραν ἀξίαν ἔχει ἡ μεγάλη καί ἐνεργός συμμετοχή μαθητῶν καί μαθητριῶν, οἱ ὁποῖοι, μέ τόν νεανικόν ἐνθουσιασμόν των, εἶναι βέβαιον ὅτι θά δώσουν παλμόν εἰς τάς συζητήσεις καί εἰς τήν ὅλην ἐκδήλωσιν μνήμης καί τιμῆς δι᾿ ἕνα ἰδιαίτερον ἄνθρωπον τοῦ πνεύματος καί τῆς πράξεως, ὁ ὁποῖος ἄγγιζε τάς χορδάς τῆς ψυχῆς τῆς νεολαίας, ἦτο «αἰώνιος ἔφηβος», καί τώρα γίνεται ἀντικείμενον μελέτης, στοχασμοῦ καί συζητήσεως ἀπό ἐφήβους, ἀπό τούς συμπαθεστάτους καί ἀγαπητούς μας μαθητάς καί τάς μαθητρίας.

«Τόν Θεό δέν θά τόν βρεῖτε μέσα στά βιβλία. Θά τόν βρεῖτε ἄν ἔχετε τά μάτια στραμμένα στή γῆ, στό πεζοδρόμιο, ἐκεῖ ὅπου πονάει ὁ κόσμος», ἐδήλωσεν ὁ Ἀντώνης Σαμαράκης εἰς μίαν συνέντευξίν του. Τά λόγια τοῦ συγγραφέως μας εἶναι πολύ κοντά στό πνεῦμα τοῦ Εὐαγγελίου, ὅπου ὡς κριτήριον διά τήν σωτηρίαν μας κατονομάζεται ἡ βοήθεια πρός τούς ἐνδεεῖς, τούς πεινῶντας, τούς διψῶντας, τούς ξένους, τούς γυμνούς, τούς ἀσθενεῖς, τούς ἐν φυλακῇ (Ματθ. κε’, 31 -46). Τό πνεῦμα, τό ὁποῖον ἐκφράζει ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός μέ τήν παραβολήν τοῦ «ἄφρονος πλουσίου» (Λουκ. ιβ’, 15 – 21) καί τήν κριτικήν εἰς τήν λογικήν τῆς αὐξήσεως τοῦ πλούτου καί τῆς συσσωρεύσεως ἀγαθῶν, ἐκπροσωπεῖ καί ὁ Ἀντώνης Σαμαράκης, ὅταν λέγῃ διά τήν ἐποχήν μας: «Φτάσαμε στό σημεῖον, οἱ μόνες ἀξίες πού εἶναι ζωντανές νά εἶναι οἱ ἀξίες τοῦ χρηματιστηρίου». Ἐπίσης, ἡ κριτική του εἰς τήν ἐποχήν μας, ὡς ἐποχήν μοναξιᾶς, ἀπομονώσεως τῶν ἀνθρώπων καί ἀτομοκεντρισμοῦ - «Ποτέ ἄλλοτε οἱ καρδιές τῶν ἀνθρώπων δέν ἦταν τόσο μακριά ἡ μία ἀπό τήν ἄλλη, ὅσο εἶναι σήμερα» - αὐτή ἡ κριτική του συμπίπτει μέ τήν τοποθέτησιν τῆς Ὀρθοδοξίας ἀπέναντι εἰς τόν σύγχρονον ἑαυτοκεντρισμόν, τήν ἀδιαφορίαν διά τόν πλησίον, συμπίπτει μέ τόν τονισμόν τοῦ κοινωνικοῦ καί κοινοτικοῦ περιεχομένου τοῦ ἤθους καί τῆς πίστεως εἰς τόν Τριαδικόν Θεόν, τόν Θεόν τῆς κοινωνίας καί τῶν σχέσεων, ὁ ὁποῖος καθ᾿ ἑαυτόν εἶναι «ἡ ἄρνησις τῆς μοναξιᾶς» καί τῆς κλειστότητος.

Εἰς τόν χῶρον τῆς Ὀρθοδοξίας, τά ἐκκλησιοτραφῆ βιώματα καί αἱ πατρογονικαί κοινοτικαί ἀξίαι τοῦ Γένους εἶναι ἀνεξάντλητος πηγή ἐμπνεύσεως καί δημιουργικότητος. Αὐτόν τόν ἀκένωτον θησαυρόν συναντοῦν καί οἱ εὐαίσθητοι λογοτέχναι καί οἱ ποιηταί, καί ὅλοι οἱ ἄνθρωποι καλῆς θελήσεως, καί εἶναι ἀδύνατον νά μή ἐντυπωσιασθοῦν ἀπό τό βάθος του καί τάς ἀληθείας πού αὐτός ὁ θησαυρός ἐμπερικλείει, ἀφοῦ πρόκειται περί τοῦ ὑψηλοτέρου ἤθους, τό ὁποῖον ἐγνώρισεν ἡ ἀνθρωπότης εἰς τήν ἱστορικήν αὐτῆς πορείαν. Ὅπως γράφει σύγχρονος στοχαστής, «ὅσο ἀναβαπτιζόμαστε στά νάματα τῆς παράδοσής μας, τόσο ἀνακαλύπτουμε ἐκεῖ τήν καθολικότερη καί τιμαλφέστερη ἔκφραση ζωῆς καί ἀνθρωπιᾶς, ἡ ὁποία συμπυκνώνεται στόν ὅρο ʺπολιτισμός τῆς ἀλληλεγγύηςʺ. Αὐτός ἀποτελεῖ τήν ἀνεκτίμητη προσφορά καί τήν αἰώνια παρακαταθήκη τῆς Ὀρθοδοξίας στήν ἀνθρωπότητα καί τήν ἐλπίδα γιά τό μέλλον».

Μέ αὐτάς τάς σκέψεις, κηρύσσομεν τήν ἔναρξιν τῶν ἐργασιῶν τοῦ 7ου Διεθνοῦς Μαθητικοῦ Συνεδρίου Λογοτεχνίας «Ἀντώνης Σαμαράκης. Ὁ αἰώνιος ἔφηβος», εὐχόμενοι ἐπιτυχῆ καθ᾿ ὅλα διεξαγωγήν, ὡραίας εἰσηγήσεις, ζωηράς συζητήσεις καί «καλήν δύναμιν» εἰς τούς ὑπευθύνους τῶν παραλλήλων ἐκδηλώσεων. Νά χαρῆτε ὅλοι τό συνέδριόν σας καί τήν ἀνοιξιάτικη Πόλι, τόν Βόσπορον καί τά Πριγκηπόννησα, τήν ἱστορίαν, τά μνημεῖα καί τά ἱερά προσκυνήματα τοῦ Γένους, τήν Θεολογικήν μας Σχολήν εἰς τήν Χάλκην, τά μουσεῖα καί τούς φιλοξένους ἀνθρώπους. Σᾶς ἀπευθύνομεν ἀκόμη μίαν φοράν τό «Ὡς εὖ παρέστητε», σᾶς ἀπονέμομεν τήν Πατριαρχικήν μας εὐλογίαν καί ἐπικαλούμεθα ἐπί πάντας ὑμᾶς καί ἐπί τούς οἰκείους σας, τήν χάριν, τό ἔλεος καί τήν προστασίαν τοῦ Θεοῦ τῆς ἀγάπης.