Νύχτες στο Βόσπορο - Αρχιμ. Ευδόκιμος Καρακουλάκης

 

Αρχιμ. Ευδόκιμος Καρακουλάκης:

Νύχτες στο Βόσπορο

Να κι ένα βιβλίο που ενδιαφέρει πάρα πολύ τον σύγχρονο άνθρωπο. Δεν έχει να κάνει με ρομαντικά ηλιοβασιλέματα, ούτε με τρυφερές εικόνες, όπως ο τίτλος και το εξώφυλλο  δείχνουν. Έχει να κάνει με τη σκληρή και αγωνιώδη πραγματικότητα της ζωής των Ελλήνων της Πόλης στα δραματικά χρόνια της υποχρεωτικής «ανταλλαγής πληθυσμών» που υπογράφηκε με τη Συνθήκη της Λωζάννης το 1923. 

Το Σημειωματάριο του λοχαγού Παυλίδη  δημοσιεύθηκαν για πρώτη φορά το 1926 από τον Επαμεινώνδα Κ. Στασινόπουλο. Δυστυχώς, δεν σώζονται πρόσθετες πληροφορίες για τον συγγραφέα (όνομα, βιογραφικά κλπ). Ο Επαμεινώνδας Στασινόπουλος, υπήρξε συγγραφέας πολλών έργων, κυρίως ιστορικών, με θέματα τη σύγχρονη Τουρκία, τον Ελληνικό στρατό (και κυρίως τη Σχολή Ευελπίδων) κ.ά. Διετέλεσε για σύντομο διάστημα υπουργός. Το προκείμενο βιβλίο δεν το εξέδωσε λοιπόν ο συγγραφέας του, αλλά είχε σκεφθεί αυτή την προοπτική, όπως φαίνεται σε ένα σημείο του κειμένου του.

Το  βιβλίο έχει φόντο την περιβόητη  Συνθήκη της Λωζάννης. Σύρθηκαν σε υποχρεωτικό ξεσπιτωμό τότε πάνω από ενάμιση εκατομμύριο Έλληνες από τον Πόντο, την Καππαδοκία και τις άλλες ελληνικές εστίες όπου ζούσαν επί αιώνες. Ένα γιγαντιαίο καραβάνι ανθρώπων που εγκατέλειψαν τα σπίτια τους, τις εκκλησιές τους, τα σεντούκια με τα πράγματά τους, για να βαδίσουν μέσα από βουνά, λαγκάδια και ερήμους το δρόμο για την Ελλάδα. Μια απέραντη πορεία αίματος, βογγητών, οδύνης και φόβου.

Γιατί φόβο; Θα αναρωτηθείτε. Αφού ήταν όλα κανονισμένα και με υπογραφές του Κεμάλ. Η απάντηση δίνεται στο προκείμενο βιβλίο. Ο συγγραφέας του, δεν είναι χαμένος στην ομίχλη του τοπίου. Είναι σημειώσεις του λοχαγού Παυλίδη, που είχε κάποια διπλωματική αποστολή τότε στην Κωνσταντινούπολη. Αν και κινείται μέσα σε διακεκριμένο περιβάλλον ο διπλωμάτης λοχαγός, αν και μας μιλάει για πρόσωπα μιας κάποιας τάξης, εν τούτοις βλέπουμε σε όλους το βλέμμα του φόβου. 

Ο φόβος υπάρχει ακόμη και στην υποψία ότι μπορεί να σε ρωτήσει κάτι ένας τούρκος αστυνομικός, υπάρχει ακόμη κι όταν αναγκάζεσαι να δηλώνεις την ιδιότητά σου μπας και τον κάνεις να σου μιλήσει με στοιχειώδη ευπρέπεια.

Οι Νύχτες στο Βόσπορο θα σας δείξουν με πολύ ρεαλισμό πώς ζούν οι εκεί αδελφοί μας και ας ελπίσουμε ότι θα μας βοηθήσει να συνειδητοποιήσουμε την πραγματικότητα η οποία δεν ορίζεται από τον τρόπο που καθόμαστε στον εδώ καναπέ μας.         

 

Κριτικά σχόλια του Παναγιώτη Δρακόπουλου