Όταν ο εξομολογούμενος είναι πιο προχωρημένος υπαρξιακά από τον πνευματικό - π. Βασίλειος Θερμός

 Ένα φαινόμενο που εμφανίζεται στην εποχή μας όλο και περισσότερο είναι να προσέρχεται ένας εξομολογούμενος πιο προχωρημένος υπαρξιακά από τον πνευματικό! Δεν μιλώ για πνευματική πρόοδο, που έτσι κι αλλιώς είναι δύσκολο να αξιολογηθεί από μας τους ανθρώπους, και που η παρουσία της συνοδεύεται από ταπείνωση ικανή να αποσβέσει τις όποιες δυσλειτουργίες τις οποίες επιφέρει η απόκλιση . Αναφέρομαι σε εξομολογούμενους πιο εκλεπτυσμένους από τον πνευματικό. Τι γίνεται τότε με το αίτημά τους;

Ίσως κάποιος να θεωρήσει ότι μιλώ για παιδεία, για μόρφωση. Κατά βάση όχι, αν και συχνά συνυπάρχει και μια τέτοια υπεροχή. Γνωρίζουμε καλά, όμως, ότι άνθρωποι με πλούσια τυπική μόρφωση (πτυχία, μεταπτυχιακά, διδακτορικά) ενδέχεται να είναι ρηχοί, στεγνοί, με κλειστούς ορίζοντες. Το είδος της νοημοσύνης την οποία ονομάζω υπαρξιακή αναφέρεται σε ικανότητες του ψυχισμού, όχι της διάνοιας (παρόλο που και η διάνοια καλείται να τις εξυπηρετήσει).

Υπαρξιακά προχωρημένος άνθρωπος είναι εκείνος ο οποίος δεν δειλιάζει μπροστά στις αμφιβολίες του, ενώ ο πνευματικός στον οποίο τυχαίνει να απευθύνεται τρομάζει από αυτές.

Είναι εκείνος ο οποίος κατανοεί βαθιά την ποικιλία των ανθρώπων και την αποδέχεται. Πώς θα τον αντιμετωπίσει ένας πνευματικός ο οποίος πιέζει την ανθρωπότητα να χωρέσει  σε λίγους ανθρωπότυπους, όσους ο ίδιος μόνο καταλαβαίνει;

Επίσης είναι εκείνος που έχει νιώσει μέσα του το άγγιγμα της καλής λογοτεχνίας και του αξιόλογου κινηματογράφου, επίδραση η οποία ξύπνησε συναισθήματα με λεπτές αποχρώσεις. Πώς θα επικοινωνήσω με έναν πνευματικό ο οποίος δεν διαβάζει τίποτε ή έστω μόνο κείμενα με στερεότυπες απόψεις;

Ας μην θεωρηθούν αυτά ασήμαντες ή ενοχλητικές πολυτέλειες. Στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη προϋποτίθεται η ελληνιστική παιδεία και ο Απόστολος Παύλος στην Αθήνα ανέφερε στίχο ενός ποιητή των εθνικών. Για να μην αναφερθώ στα εξωθεολογικά ενδιαφέροντα των Πατέρων. Η παράδοσή μας είναι γεμάτη από ευαισθησία της Εκκλησίας απέναντι στη περιρρέουσα κουλτούρα.

Συνήθως το αίτημα ενός εξελιγμένου ανθρώπου, όταν προσέρχεται για πρώτη φορά, είναι να πεισθή (συναισθηματικά, όχι μόνο διανοητικά) πως η ζωή στην Εκκλησία διαθέτει την δύναμη να καλύψει τα υπαρξιακά ενδιαφέροντά του και να δώσει απαντήσεις στις ερωτήσεις τις οποίες θέτει ο συναισθηματικός του κόσμος. Αλλά και στις περιπτώσεις όπου βρισκόταν ήδη σε πνευματική ζωή και Εξομολόγηση αλλά εν τω μεταξύ εξελίχθηκε, το αίτημα είναι να ανανεώσει ο πνευματικός τη δική του ικανότητα να συντονίζεται μαζί του.

Η πορεία μέσα στην Εκκλησία μοιάζει με γάμο, όπου η ζωντάνια χρειάζεται να ανανεώνεται διαρκώς. Και δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο ο εξομολογούμενος να εμβαθύνει στα θεολογικά διαβάσματα περισσότερο απ' όσο ο πνευματικός του, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να καλυφθή πλέον. Να γίνει δηλαδή πιο εξελιγμένος υπαρξιακά κατά την πορεία της συνεργασίας τους.

Πηγή:  Το βλέμμα στην ενδοχώρα,: μια συνοδοιπορία με τον πνευματικό, π. Βασίλειος Θερμός,  εκδόσεις Γρηγόρη