Τρίτη 8 Μαρτίου 2022

Όταν ο εξομολογούμενος είναι πιο προχωρημένος υπαρξιακά από τον πνευματικό - π. Βασίλειος Θερμός


 Ένα φαινόμενο που εμφανίζεται στην εποχή μας όλο και περισσότερο είναι να προσέρχεται ένας εξομολογούμενος πιο προχωρημένος υπαρξιακά από τον πνευματικό! Δεν μιλώ για πνευματική πρόοδο, που έτσι κι αλλιώς είναι δύσκολο να αξιολογηθεί από μας τους ανθρώπους, και που η παρουσία της συνοδεύεται από ταπείνωση ικανή να αποσβέσει τις όποιες δυσλειτουργίες τις οποίες επιφέρει η απόκλιση . Αναφέρομαι σε εξομολογούμενους πιο εκλεπτυσμένους από τον πνευματικό. Τι γίνεται τότε με το αίτημά τους;

Ίσως κάποιος να θεωρήσει ότι μιλώ για παιδεία, για μόρφωση. Κατά βάση όχι, αν και συχνά συνυπάρχει και μια τέτοια υπεροχή. Γνωρίζουμε καλά, όμως, ότι άνθρωποι με πλούσια τυπική μόρφωση (πτυχία, μεταπτυχιακά, διδακτορικά) ενδέχεται να είναι ρηχοί, στεγνοί, με κλειστούς ορίζοντες. Το είδος της νοημοσύνης την οποία ονομάζω υπαρξιακή αναφέρεται σε ικανότητες του ψυχισμούόχι της διάνοιας (παρόλο που και η διάνοια καλείται να τις εξυπηρετήσει).

Υπαρξιακά προχωρημένος άνθρωπος είναι εκείνος ο οποίος δεν δειλιάζει μπροστά στις αμφιβολίες του, ενώ ο πνευματικός στον οποίο τυχαίνει να απευθύνεται τρομάζει από αυτές.

Είναι εκείνος ο οποίος κατανοεί βαθιά την ποικιλία των ανθρώπων και την αποδέχεται. Πώς θα τον αντιμετωπίσει ένας πνευματικός ο οποίος πιέζει την ανθρωπότητα να χωρέσει  σε λίγους ανθρωπότυπους, όσους ο ίδιος μόνο καταλαβαίνει;

Επίσης είναι εκείνος που έχει νιώσει μέσα του το άγγιγμα της καλής λογοτεχνίας και του αξιόλογου κινηματογράφου, επίδραση η οποία ξύπνησε συναισθήματα με λεπτές αποχρώσεις. Πώς θα επικοινωνήσω με έναν πνευματικό ο οποίος δεν διαβάζει τίποτε ή έστω μόνο κείμενα με στερεότυπες απόψεις;

Ας μην θεωρηθούν αυτά ασήμαντες ή ενοχλητικές πολυτέλειες. Στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη προϋποτίθεται η ελληνιστική παιδεία και ο Απόστολος Παύλος στην Αθήνα ανέφερε στίχο ενός ποιητή των εθνικών. Για να μην αναφερθώ στα εξωθεολογικά ενδιαφέροντα των Πατέρων. Η παράδοσή μας είναι γεμάτη από ευαισθησία της Εκκλησίας απέναντι στη περιρρέουσα κουλτούρα.

Συνήθως το αίτημα ενός εξελιγμένου ανθρώπου, όταν προσέρχεται για πρώτη φορά, είναι να πεισθή (συναισθηματικά, όχι μόνο διανοητικά) πως η ζωή στην Εκκλησία διαθέτει την δύναμη να καλύψει τα υπαρξιακά ενδιαφέροντά του και να δώσει απαντήσεις στις ερωτήσεις τις οποίες θέτει ο συναισθηματικός του κόσμος. Αλλά και στις περιπτώσεις όπου βρισκόταν ήδη σε πνευματική ζωή και Εξομολόγηση αλλά εν τω μεταξύ εξελίχθηκε, το αίτημα είναι να ανανεώσει ο πνευματικός τη δική του ικανότητα να συντονίζεται μαζί του.

Η πορεία μέσα στην Εκκλησία μοιάζει με γάμο, όπου η ζωντάνια χρειάζεται να ανανεώνεται διαρκώς. Και δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο ο εξομολογούμενος να εμβαθύνει στα θεολογικά διαβάσματα περισσότερο απ' όσο ο πνευματικός του, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να καλυφθή πλέον. Να γίνει δηλαδή πιο εξελιγμένος υπαρξιακά κατά την πορεία της συνεργασίας τους.

Πηγή:  Το βλέμμα στην ενδοχώρα,: μια συνοδοιπορία με τον πνευματικό, π. Βασίλειος Θερμός,  εκδόσεις Γρηγόρη

5 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Η σχέση με τον πνευματικό με την κάθε ψυχή, είναι αυτή του νυμφαγωγού προς τον Νυμφίο Χριστό δια μέσου του φωτισμού του "εσωτερικού σκότους" και του σωτηριώδους χαρίσματος της άφεσης αμαρτιών. Μεταξύ των δύο ανθρώπων διαφορετικών στην ηλικία, ψυχισμό, κουλτούρα, μόρφωση υπάρχει ο Θεός του " μυστηρίου" που αμβλύνει τις διαφορές, φωτίζει τα δυσνόητα και καθοδηγεί προς επίγνωσιν Θεού ενίοτε και μέσω "μη ορθολογικών" παρεμβάσεων.
Με όλο το σεβασμό στη σοφία γνώση και εμπειρία του π. Θερμού, η εκφραζόμενη ανησυχία μολονότι απόλυτα κατανοητή, στην ουσία του ρόλου του πνευματικού, πάσχει από εκλογίκευση

Ανώνυμος είπε...

Καταπληκτικό βιβλίο.
Το διάβασα και μόλις το τελείωσα, το ξαναδιάβασα.
Να τον έχει ο Θεός καλά τον π. Βασίλειο.
Μας έχει ανοίξει τον ορίζοντα.

Ανώνυμος είπε...

Νομίζω ότι ο άνθρωπος που προσέρχεται στην εξομολόγηση, δεν ασχολείται με την ποικιλία των ανθρώπων ούτε με το άγγιγμα της καλής λογοτεχνίας και τού αξιόλογου κινηματογράφου. Επιθυμεί την εξομολόγηση διότι νοιώθει βάρος στη συνείδηση του και θέλει να το εναποθέσει στο πετραχήλι του Πνευματικού, για να λάβει την άφεση.
Ενας πνευματικός έλεγε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα μετατρέπουν την Εξομολόγηση σε συζήτηση, για να ανταλλάξουν απόψεις με τον Πνευματικό και κατόπιν να τούς διαβαστεί η συγχωρητική ευχή. Λίγοι είναι αυτοί που προσέρχονται έχοντας στο μυαλό τους τη φράση "Ημαρτον τω Κυρίω", και απαγγέλλουν τα λάθη τους.
Αυτοί που πιστεύουν το Μυστήριο της Εξομολόγησης δεν θα ζητήσουν από τον Πνευματικό "ευαισθησία για την περιρρέουσα κουλτούρα". Θα ζητήσουν συμβουλές για να πολεμήσουν τα πάθη τους. Γι αυτό άλλωστε πήγαιναν να εξομολογηθούν στον Αγιο Νικόλαο Πλανά (που η μνήμη του τιμήθηκε πριν από 6 ημέρες), στον Αγιο Πορφύριο, στον Αγιο Ιάκωβο, και σε άλλους παρόμοιους.
Πρέπει να υπάρχει σαφής διάκριση ανάμεσα στο Μυστήριο της Εξομολόγησης και
στην συνεδρία στον γραφείο του ψυχοθεραπευτή.

Ανώνυμος είπε...

Πολλοί πνευματικοί υποφέρουν με τους προσερχομένους στο ιερό μυστήριο της εξομολογήσεως εξ αιτίας της νοοτροπίας των τελευταίων να τη θεωρούν ως ένα είδος συζήτησης με τον πνευματικό και ψυχολογικής εκτόνωσης περισσότερο παρά ως μυστήριο αφέσεως των αμαρτιών και καταλλαγής με το Θεό.
Αυτό είναι ένα από τα κύρια προβλήματα σήμερα.

Ανώνυμος είπε...

Λυπάμαι πολύ για αυτούς που κατακρίνουν τον πατέρα Βασίλειο θερμό. Είναι σίγουρο ότι δεν είναι πνευματικoί, ούτε φυσικά έχουν εξομολόγησει άνθρωπο. Αυτοί που πήγαιναν στον πατέρα Πορφύριο έμειναν κατάπληκτοι από τις επιστημονικές γνώσεις που τους αραδιαζε, τις οποίες είχε με τη χάρη του θεού, για να ελκυσει την ψυχή τους. Συνεπώς είναι λανθασμένο το παράδειγμα.Επίσης ο πάτερ ο Άγιος Πλάνος ήταν άγιος άνθρωπος. Δεν μπορούμε να εξισώνουμε Άγιους με κοινούς ανθρώπους. Όταν ένας έρχεται να εξομολόγηθη, ο πνευματικός πρέπει να δείχνει άπειρη αγάπη και κατανόηση, διότι πολλές φορές αυτός που πάει δεν ξέρει καν τι είναι η εξομολόγηση. Και αν ακόμα έρχεται για διάλογο, αυτό προφανώς είναι επειδή πρώτη φορά πάει να εξομολογηθεί, και ο καλός πνευματικός, κάνει υπομονή και με τη χάρη του θεού και με πολλή αγάπη θα τον οδηγήσει στην σωστή εξομολόγηση μετά από την δεύτερη τρίτη φορά. Λυπάμαι για την σκληρότητα, την ξύλινη γλώσσα, και τον μαύρο φανατισμό τον κατηγορούν τον πατέρα Βασίλειο. Προφανώς οι άνθρωποι αυτοί δεν αξίζουν ποτέ να γίνουν πνευματικοί.