Δευτέρα 29 Αυγούστου 2022

E, όχι και προαιρετικά τα Θρησκευτικά! - Του Χάρη Ανδρεόπουλου

E, όχι και προαιρετικά τα Θρησκευτικά!

Του Χάρη Ανδρεόπουλου*

Στα μέσα της περασμένης εβδομάδας το μαντάτο που έγινε πρωτοσέλιδο (στα «ΝΕΑ» 26.08.2022, σ. 1η και 36η) ήρθε να (ξανα-) “ταράξει τα νερά”: «Μάθημα Θρησκευτικών: Δικαίωμα απαλλαγής και για Ορθοδόξους». Στο ρεπορτάζ παρουσιαζόταν η Γνωμοδότηση 2/2022 (με ΑΠ 2092/22.08.2022) της ανεξάρτητης Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ - εφεξής: «Αρχή») βάσει της οποίας η δυνατότητα της απαλλαγής από την υποχρέωση παρακολούθησης του (ομολογιακού, με περιεχόμενο ορθοδόξου χριστιανικού χαρακτήρα) μαθήματος των Θρησκευτικών (εφεξής: «ΜτΘ»), η οποία παρέχεται σήμερα σε μη χριστιανούς Ορθόδοξους μαθητές (αλλοθρήσκους, ετεροδόξους, αθρήσκους, αθέους και αγνωστικιστές) με την επίκληση λόγων «θρησκευτικής συνείδησης», θα πρέπει τώρα να διευρυνθεί και παρασχεθεί και στους χριστιανούς Ορθοδόξους μαθητές. Σύμφωνα με το σκεπτικό της Αρχής η απαλλαγή αυτή θα μπορούσε να ερείδεται στην επίκληση λόγων «συνείδησης» (γενικώς και όχι ρητώς της «θρησκευτικής»)  που ως τέτοιοι λόγοι, λέει η Γνωμοδότηση της Αρχής, μπορούν να νοηθούν οι «ευρύτερες συνειδησιακές πεποιθήσεις» στις οποίες περιλαμβάνονται και οι «κοσμοθεωρητικές αντιλήψεις, πέραν των αμιγώς θρησκευτικών (…)».

Η Αρχή (όπως και με τις προηγηθείσες, σχετικές αποφάσεις της 28/2019 και 32/2020), θεωρώντας ότι η επίκληση λόγων «θρησκευτικής συνείδησης» συνιστά βαθεία επέμβαση στο «forum internum» (ενδιάθετο θρησκευτικό φρόνημα) του μαθητή, εισηγείται η απαλλαγή να δίνεται χωρίς διάκριση: σε μη χριστιανούς Ορθοδόξους, αλλά και σε χριστιανούς Ορθοδόξους - γενικώς προς πάντα ενδιαφερόμενo - με την επίκληση, γενικώς, λόγων «συνείδησης».

Επειδή, όμως, η λειτουργία του Κράτους διέπεται από ορισμένους βασικούς κανόνες θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι βάσει διατάξεως - και μάλιστα συνταγματικής (αρθ. 95) - η Διοίκηση έχει την υποχρέωση να συμμορφώνεται προς τις δικαστικές αποφάσεις και δη όταν αυτές προέρχονται από το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της χώρας, το Συμβούλιο της Επικρατείας (εφεξής: ΣτΕ). Για το θέμα του ΜτΘ έχουμε συγκεκριμένες και σαφείς, κρυσταλλίνης διαυγείας αποφάσεις τις οποίες (μας αρέσει - δεν μας αρέσει το διατακτικό τους) οφείλει ο Κράτος (η Διοίκηση) όχι απλώς να τις σεβασθεί, αλλά και να τις εφαρμόσει.

Υπενθυμίζουμε, λοιπόν, ότι με τις αποφάσεις Ολομ. ΣτΕ 660/2018 (για το Γυμνάσιο) και 926/2018 (για το Λύκειο) – για τις οποίες θα πρέπει να καταγραφεί ότι αποτέλεσαν την πρώτη νομολογιακή στιγμή που το ΣτΕ ασχολήθηκε ευθέως και όχι παρεμπιπτόντως με τον συνταγματικά θεμιτό χαρακτήρα του ΜτΘ -  το δικαστήριο, θεωρώντας ότι το ΜτΘ είναι μάθημα (θρησκευτικής) ταυτότητας και όχι (διαχριστιανικής ή διαθρησκειακής) ενημέρωσης ή διαλόγου, επιβεβαίωσε, αλλά και εμπλούτισε την πάγια νομολογία του, συμπεραίνοντας ότι το ΜτΘ, κατά το Σύνταγμα, επιβάλλεται να είναι αφενός μεν ομολογιακό αφετέρου δε υποχρεωτικό για τους χριστιανούς ορθοδόξους μαθητές. Προκειμένου δε να προστατεύσει τη θρησκευτική ελευθερία όσων μαθητών δεν είναι χριστιανοί ορθόδοξοι, διέγνωσε το δικαίωμα των τελευταίων σε πλήρη απαλλαγή από τη σχετική διδασκαλία.

Ενεργώντας θετικά προς την κατεύθυνση υλοποίησης των εν λόγω δικαστικών αποφάσεων η Διοίκηση και εν προκειμένω το  Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων (εφεξής: ΥΠΑΙΘ), με τη συνδρομή και εποπτεία του αρμοδίου θεσμικού επιστημονικού οργάνου που λέγεται Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), εξέδωσε τα νέα Προγράμματα Σπουδών (Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου) για το ΜτΘ, τα οποία εφαρμόζονται ήδη σε πιλοτικό επίπεδο στα πρότυπα και πειραματικά σχολεία της χώρας, πρόκειται δε να εφαρμοσθούν σε καθολικό επίπεδο από τη μεθεπόμενη σχολική χρονιά (2023-2024).  Εν τω μεταξύ επίκεινται οι επιμορφώσεις των εκπαιδευτικών (Θεολόγων-ΠΕ01, Δασκάλων-ΠΕ70) από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, η έκδοση των νέων βιβλίων, ενώ έχει ήδη τεθεί (και εφαρμόζεται μετά θρησκευτικής ευλαβείας) και το (καθορισμένο από το ΣτΕ) πλαίσιο για το δικαίωμα απαλλαγής από την παρακολούθηση του ΜτΘ για τους μη χριστιανούς ορθόδοξους μαθητές.

Η Γνωμοδότηση της Αρχής είναι, κατά τη γνώμη μας, προδήλως αντισυνταγματική γιατί έρχεται σε κατάφωρη αντίθεση με το άρθρο αρθ. 16 § 2 του Συντάγματος με το οποίο ορίζεται ως ένα βασικό, δομικό στοιχείο της Παιδείας «η ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης», νοουμένης, εν προκειμένω, σύμφωνα με την ερμηνεία του ΣτΕ, ως «θρησκευτικής συνείδησης» της «ορθόδοξης χριστιανικής συνείδησης», ενώ έρχεται, επίσης, και σε αντίθεση με την υποχρεωτικότητα παρακολούθησης του ΜτΘ για τους χριστιανούς ορθοδόξους μαθητές , όπως αυτή κατοχυρώνεται με τις αποφάσεις του ΣτΕ, προτείνοντας επί της ουσίας - η Αρχή – την μετατροπή του ΜτΘ σε προαιρετικό! Βεβαίως δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό, καθώς το ίδιο εισηγείτο προ 14ετίας (το 2008) και η άλλη (ανεξάρτητη) Αρχή, αυτή του Συνηγόρου του Πολίτη (ΣτΠ), προτείνοντας (με την υπ. αριθμ. πρωτ. 15595.2/14.11.2008 «Σύστασή» του προς το ΥΠΑΙΘ) την απαλλαγή για όλους όσους ήθελαν να επικαλεσθούν λόγους «συνείδησης» (γενικώς) – είτε ήταν μη χριστιανοί ορθόδοξοι, είτε ήταν χριστιανοί ορθόδοξοι (βλ. «Ελευθερία» Λαρίσης, 19.11.2008, σ. 17). Ο τότε Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Ευριπίδης Στυλιανίδης, λαμβάνοντας υπόψη του την μέχρι τότε  νομολογία του ΣτΕ, με την οποία προβλεπόταν η υποχρεωτικότητα παρακολούθησης του ΜτΘ (ΣτΕ 3356/1995 και 2176/1998), έθεσε την Σύσταση του ΣτΠ στο αρχείο. Πιστεύουμε – και θέλουμε να ελπίζουμε – ότι το ίδιο θα πράξει και η νυν Υπουργός Νίκη Κεραμέως με την τωρινή Γνωμοδότηση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων. Το ΣτΕ είναι υπεράνω της (εν λόγω και πάσης άλλης «ανεξάρτητης» ή «υπηρεσιακής») Αρχής και οι αποφάσεις του για το ΜτΘ (για την υποχρεωτικότητα παρακολούθησής του από τους χριστιανούς Ορθοδόξους μαθητές και το δικαίωμα απαλλαγής της παρακολούθησής του όλως περιοριστικώς για τους μη χριστιανούς ορθοδόξους μαθητές) είναι φρέσκιες, σαφείς και συγκεκριμένες.

* Στη κατακλείδα αυτού του άρθρου που αφορά στα Θρησκευτικά θα πρέπει να επισημάνουμε ότι το ζήτημα της απαλλαγής για λόγους (όχι «θρησκευτικής» - προσδιορισμός που έχει απαλειφθεί για την προτεινόμενη απαλλαγή από το ΜτΘ – ή «εθνικής» [σύμφωνα με με την ακριβή διατύπωση του 16 § 2 Σ], αλλά,  σύμφωνα με τη διατύπωση της «Αρχής», γενικώς, «κοσμοθεωρητικής»…) «συνείδησης», μπορεί να ανοίξει τον «ασκό του Αιόλου» και για άλλα μαθήματα, όπως π.χ. για την Ιστορία – και δεν θα΄ ναι η πρώτη φορά. Σε ανύποπτο χρόνο είχαμε αναφερθεί τον Νοέμβριο του 2008 σε πληροφορίες ότι, με αφορμή την τότε «Σύσταση» του ΣτΠ να δοθεί το δικαίωμα της απαλλαγής για το ΜτΘ και στους χριστιανούς ορθοδόξους μαθητές, αλλοδαποί που διαμένουν στην Ελλάδα, δια υποβληθεισών αιτήσεών τους στην «Αρχή Προστασίας Δεδομένων», είχαν ζητήσει να δοθεί στα παιδιά τους που φοιτούσαν σε σχολεία της Β/θμιας εκπαίδευσης, το δικαίωμα της απαλλαγής από τη παρακολούθηση του μαθήματος της Ιστορίας, για λόγους «συνείδησης», όπως ακριβώς επρότεινε, τότε, ο ΣτΠ για το ΜτΘ (βλ. ιστοσελίδες,  «Ζωηφόρος, https://www.zoiforos.gr [17.11.2008] και Θεολογικό ιστολόγιο Λάρισας, http://theologylar.blogspot.com [18.11.2008]). Ο «ασκός του Αιόλου» ξεφούσκωσε, τότε (για τα Θρησκευτικά και γενικώς για κάθε μάθημα στο οποίο θα μπορούσε να τεθεί ζήτημα απαλλαγής λόγω «συνείδησης»), με την πολιτική παρέμβαση του ΥΠΑΙΘ - στο οποίο εναπόκειται και η ευθύνη για το τώρα.

* Ο Χάρης Ανδρεόπουλος είναι καθηγητής Β’/θμιας (ΠΕ01), δρ. Εκκλησιαστικής Ιστορίας του Α.Π.Θ. (xaan@theo.auth.gr).

Orthodoxia.info

32 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Eξαιρετικό άρθρο, γράφει τα πράγματα με τ΄ όνομά τους! Ελπίζουμε να εισακουσθεί από την Κα Υπουργό - γιατί άν κάνουν το μάθημα προαιρετικό θα είναι τεράσιο πολιτικό λάθος που θα το πληρώσει το έθνος! (Πρέπει να ξεσηκωθούμε όλοι οι Ελληνες, όχι μονάχα οι θεολόγοι)

παπα Γιάννης

Ανώνυμος είπε...

Εμπεριστατωμένα τα γραφόμενά σας κ. Ανδρεόπουλε. Στην εποχή μας το συγκεκριμένο μάθημα προσφέρει στα παιδιά μας γνώσεις της πίστεως μας. Είναι το καλύτερο μάθημα για να τους κάνει καλύτερους ανθρώπους και χριστιανούς κατ΄ επέκταση.
Θέλω όμως να σας πω ότι το ένα από τα παιδιά μου στο γυμνάσιο επί δύο χρόνια είχε μια θεολόγο η οποία τους δήλωσε ότι ήταν άθεη αλλά είναι υποχρεωμένη να τους πει μερικά. Πάντα έριχνε την θεωρία της αμφισβήτησης. Παρόλες τις διαμαρτυρίες μας ο Διευθυντής δεν μπορούσε -όπως έλεγε- να κάνει τίποτα.
Με αυτούς τους ανίκανους θεολόγους και θεολογίνες τι θα γίνει;

Ανώνυμος είπε...

Υπάρχουν άλλα μαθήματα να κάνουν προαιρετικά τα θρησκευτικά τους μάραναν.

Ανώνυμος είπε...

Να συνεχίσει να υπάρχει το μάθημα και να είναι ορθόδοξο και όχι ένα χάος πανθρησκειών.

Ανώνυμος είπε...

Σημεία των καιρών: Τα άλαλα, τα μπάλαλα και τα μπάχαλα και στο τέλος τα παράλογα θα τα κάνουν λογικά. Ο Κύριος τα γνώριζε και τα προείπε δια μέσου των προφητειών των πατέρων για τους έσχατους καιρούς.

Ανώνυμος είπε...

Mια χαρά τα λέει ο κ. καθηγητής και η Ένωση Θεολόγων σε ανακοίνωσή της που διάβασα προχθές χθες σε εφημερίδα. Δεν πρέπει, όμως, να μιλήσει και η Εκκλησία; Γίνεται μωρέ σχολεία της Ελλάδος χωρίς Θρησκευτικά;;;
'Ελεος, πιά...

Ανώνυμος είπε...

Βαρυσήμαντο τεκμηριωμένο κείμενο. Ας το ακούσουν και ας το διαβάσουν με προσοχή στο Υπουργείο.

Αθανάσιος Κοταδάκης είπε...

Λίαν αγαπητέ φίλε και αδελφέ Χάρη Ανδρεόπουλε και της Διακονίας του Λόγου στην Ελληνική Εκπαίδευση, μάλιστα από καθοδηγητική θέση, συνάδελφε. Χαίρω και συγχαίρω ως πολύ παλαιός των ημερών για το εμπεριστατωμένο γραπτό. Και αισιοδοξώ ελπίζοντας σε όχι λίγους ακόμα της νεώτερης γενιάς θεολόγους συμπίπτοντας μαζί σας στον ίδιο Σταυρό ! Τα αυτά ισχύουν και για τα περί τον εν τοις μακαριστοίς Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο Κοτσώνη γραπτά σας που διάβασα προσεκτικά, στο μέτρο που τελικά συμπίπτουμε με το γραφόμενο από τον μακαριστό Μητροπολίτη Φλωρίνης Αυγουστίνο Καντιώτη : «Σπανίως θα εμφανιστεί τοιούτος Αρχιεπίσκοπος του οποίου τον έργον δεν εφάνη εις όλην του την έκτασιν, διότι διώκησε εις πολύ δύσκολον και ταραγμένην υπό των πολιτικών παθών εποχήν» ! Και εκείνο του πρώτου Προέδρου της Μεταπολιτευτικής Δημοκρατίας μας Καθηγητή και Ακαδημαϊκού Κωνσταντίνου Τσάτσου ότι (επί Ιερωνύμου Κοτσώνη) έγιναν : «Όσα δεν είχαν γίνει στα προηγούμενα 150 χρόνια της ιστορίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, ενώ άλλα που εγίνοντο-ευνόητο ποια ή τι-έπαυσαν να γίνωνται»-Αθανάσιος Κοτταδάκης

Haris Andreopoulos είπε...

Σεβαστέ μου κ. Κοτταδάκη, σας ευχαριστώ εγκαρδίως για τα λίαν τιμητικά Σας λόγια στο πρόσωπό μου. Ερρωσθε!

Ανώνυμος είπε...

To θέμα που τόσο όμορφα προσεγγίζει ο θεολόγος κ. Ανδρεόπουλος για το μάθημα των Θρησκευτικών δεν αφορά μόνο τους εκπαιδευτικούς (θεολόγους και δασκάλους) αλλά και την ελληνική οικογένεια, τη θρησκεία μας, τη πατρίδα μας, το έθνος μας. Το λοιπόν, Εκκλησία, Σύλλογοι Γονέων, Εκπ/κών, όλοι οι Έλληνες και οι Ελληνίδες, όλοι μαζί για να μη σβήσει το μάθημα που ομορφαίνει τη ζωή, γαληνεύει τη ψυχή!

Ανώνυμος είπε...

Oι αντιδράσεις απέδωσαν καρπούς! Η σημερινή "Καθημερινή" γράφει ότι το μάθημα των Θρησκευτικών θα παραμείνει υποχρεωτικό για τους χριστιανούς ορθόδοξους μαθητές και πως απαλλαγή θα παίρνουν μόνο οι αλλόθρησκοι και ετερόδοξοι, οι άθεοι, οι αγνωστικιστές, κλπ., όπως ισχύει και τώρα.

Μπράβο στην Ένωση Θεολόγων (ΠΕΘ_ και στον καθηγητή κ. Ανδρεόπουλο για το βαρυσήμαντο άρθρο-παρέμβασή του στο αγαπημένο μας ιστολόγιο!

ΓΟΝΕΑΣ

Ανώνυμος είπε...

Δηλαδή ένας μεγάλος αριθμός μαθητών θα απαλλάσσεται, ο οποίος προιόντος του χρόνου θα αυξάνει. Θα φθάσουμε να έχουμε τους μισούς μαθητές εκτός μαθήματος. Αυτό σημαίνει ότι κάποια στιγμή το μάθημα θα γίνει επιλεγόμενο με τάση κατάργησης. Και αυτό γιατί επιμένουμε να έχουμε ένα μάθημα κατηχητικό-ομολογιακό και όχι ανοιχτό, (οχι βεβαίως θρησκειολογικό), ώστε η υποχρεοτικότητα να αφορά και τους μάρτυρες του Ιεχωβά!!!
Βεβαίως ανοιχτόμυαλοι θεολόγοι την ανοικτότητα του μαθήματος την εφαρμόζουν δεκαετίες, με ουσιαστικά αποτελέσματα για τους μαθητές, αλλά και τους γονείς.
Ιφ

Ανώνυμος είπε...

Πόσο πρέπει να "ανοίξη" το μάθημα για να αφορά και τους μάρτυρες του Ιεχωβά ;
Δώστε μας ένα παράδειγμα.

ΒΟΥΤΣΙΝΑΣ ΗΛΙΑΣ είπε...

Ἐπειδὴ ὁ κύριος συνάδελφος, ὁ ὁποῖος εἶναι καὶ Συντονιστὴς Ἐκπαιδευτικοῦ Ἔργου, ἀναφέρεται σὲ νομικὸ ἐπίπεδο, ἂς ἐπικεντρωθοῦμε καὶ ἐμεῖς σὲ νομικὸ Ἐπιπέδο
α) Ἀναφέρεται σὲ ἀπόφαση τοῦ ΣΤΕ. Μόνο ποὺ τὸ ἴδιο τὸ ΣΤΕ εἶχε ζητήσει τὴν συγκεκριμένη γνωμοδότηση τῆς ΑΠΔΠΧ, καὶ δὲν χρειάζεται νὰ ἐξηγήσω τί σημαίνει αὐτό.
β) Οἱ ἀποφάσεις τοῦ ΣΤΕ ποὺ ἐπικαλεῖτε ὁ κύριος συνάδελφος, ἐκδόθηκαν πρὶν ἀπὸ τὴν καταδικαστικὴ ἀπόφαση τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Δικαστηρίου Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων, στὶς 31/10/2019, ἐπναντίον τῆς Ἑλλάδος, ἐπειδὴ ἐπέβαλε σὲ γονεῖς νὰ ἀποκαλύψουν ὅτι τὰ τέκνα τους δὲν εἶναι Χ.Ο, γιὰ νὰ λάβουν ἀπαλλαγὴ ἀπὸ τὸ μάθημα τῶν θρησκευτικῶν.
γ) Τὸ Διοικητικὸ Ἐφετεῖο Ἀθηνῶν, στὶς 31/1/2020, καὶ στὶς24.2.2021 ἀνέστειλε τὴν ἀπόῤῥιψη αἰτήματος ἀπαλλαγῆς μαθητὴ ἀπὸ τὸ μάθημα τῶν θρησκευτικῶν ἐπειδὴ οἱ γονεῖς του δὲν εἶχαν δηλώσει ὅτι δὲν εἶναι Χ.Ο., ἀλλὰ εἶχαν δηλώσει ὅτι ἐπιθυμοῦσαν τὴν ἀπαλλαγὴ γιὰ συνειδησιακοὺς λόγους. Ἀπόφαση ποὺ πάρθηκε πολὺ μετὰ τὶς σχετικὲς τῶν ΣΤΕ. Καὶ φυσικά, ἡ νομολογία τῶν δικαστηρίων εἶναι ἀντὶ νόμου ὅπως θὰ ποῦν καὶ οἱ δικηγόροι

Ἄρα, λοιπόν, τὸ ἄρθρο τοῦ συναδέλφου, εἶναι μονομερὲς καὶ παραπλανᾶ, καθὼς ἀποφάσεις ἄλλων Εὐρωπαϊκῶν καὶ Ἑλληνικῶν Δικαστηρίων, λένε ἄλλα

Μὲ ἐκτίμηση

Βουτσινᾶς Ἠλίας
MS Κοινωνιολόγος-Φιλόλογος, Ὑποδιευθυντὴς Σχολείου, Μάχιμος Ἐκπαιδευτικός

Haris Andreopoulos είπε...

Απάντηση για το ΜτΘ στον συνάδελφο κ. Βουτσινά (1)

Ευχαριστώ τον αξιότιμο συνάδελφο κ. Ηλία Βουτσινά, M.Sc. Κοινωνιολόγο-Φιλόλογο, Υποδιευθυντή σχολείου και μάχιμο εκπαιδευτικό, για τον κόπο που μπήκε να σχολιάσει το άρθρο μου για το μάθημα των Θρησκευτικών (ΜτΘ). Απαντώ στις παρατηρήσεις / επισημάνσεις του:

α) Φυσικά και επικαλούμαι τις αποφάσεις του ΣτΕ, όπως τις Ολομ. ΣτΕ 660/2018 (για το Γυμνάσιο) και 926/2018 (για το Λύκειο) καθώς με αυτές (με τις οποίες το ΣτΕ για πρώτη φορά ασχολήθηκε ευθέως και όχι παρεμπιπτόντως με τον συνταγματικά θεμιτό χαρακτήρα του ΜτΘ) το δικαστήριο, θεωρώντας ότι το ΜτΘ είναι μάθημα (θρησκευτικής) ταυτότητας και όχι (διαχριστιανικής ή διαθρησκειακής) ενημέρωσης ή διαλόγου, επιβεβαίωσε, αλλά και εμπλούτισε την πάγια νομολογία του (ΣτΕ 3356/1955 και 2176/1998), συμπεραίνοντας ότι το ΜτΘ, κατά το Σύνταγμα, επιβάλλεται να είναι αφενός μεν ομολογιακό αφετέρου δε υποχρεωτικό για τους χριστιανούς ορθοδόξους μαθητές. Προκειμένου δε να προστατεύσει τη θρησκευτική ελευθερία όσων μαθητών δεν είναι χριστιανοί ορθόδοξοι, διέγνωσε το δικαίωμα των τελευταίων σε πλήρη απαλλαγή από τη σχετική διδασκαλία, προβλέποντας για αυτούς την οργάνωση «ισοτίμου» εναλλακτικού μαθήματος (θρησκειολογικού / φιλοσοφικού περιεχομένου). Έχει δίκιο πάντως ο κ. Βουτσινάς ότι οι προαναφερθείσες αποφάσεις του ΣτΕ είχαν εκδοθεί πριν την έκδοση της αποφάσεως του ΕΔΑΑ (31.10.2019) την οποία επικαλείται.

β) Προφανώς ο κ. Βουτσινάς αγνοεί (θα αποφύγω την σκληρό ρήμα «παραπλανά», όπως κάνει ό ίδιος για μένα ασκούμενος επί του παρόντος στην υπομονή), αγνοεί, λοιπόν, ο κ. συνάδελφος ότι υπάρχουν και μεταγενέστερες (της εν έτει 2019 εκδοθείσης αποφάσεως του ΕΔΑΑ) αποφάσεις του ΣτΕ, όπως η 942/2020 με τον οποία αφ΄ ενός μεν κρίθηκε ως απολύτως συνταγματικός ο εκκλησιασμός και η προσευχή για τους μαθητές των Νηπιαγωγείων και Δημοτικών, αφετέρου δε επαναβεβαιώθηκε (η προηγηθείσα κρίση των ΣτΕ 660/2018, 926/2019, αλλά και ΣτΕ 1749-1750/2019 ότι «ως “ανάπτυξη” της θρησκευτικής συνείδησης νοείται η εξοικείωση των μαθητών με το θρησκευτικό φαινόμενο στην ιστορική του πορεία και στη σύγχρονη πραγματικότητα, με έμφαση βέβαια στην παρουσίαση των διδαγμάτων και των αρχών της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας» (βλ. 942/2020, σκέψη 15), και, φυσικά, επανακατοχυρώθηκε η υποχρεωτικότητα του ΜτΘ για τους ορθοδόξους χριστιανούς μαθητές. Ακόμη και η ακυρωτική απόφαση του ΣτΕ για την υπουργική εγκύκλιο περί απαλλαγών (που εκδόθηκε λόγω πλημμελείας του ΥΠΑΙΘ να ζητήσει τη παροχή γνώμης της Αρχής ΠΔΠΧ), δηλ. η (φετινή!) Ολομ. ΣτΕ 1478/2022, επιβεβαιώνει πλήρως την ερμηνεία για το ΜτΘ όπως αυτή αναπτύχθηκε στις Ολομ. ΣτΕ 1749-1750/2019, προτρέποντας, εν προκειμένω, την Πολιτεία να ενεργήσει τα δέοντα για την «διδασκαλία ισότιμου μαθήματος συναφούς περιεχομένου με το μάθημα των θρησκευτικών» (όπως οι Ολομ. ΣτΕ 1749-1740 το προβλέπουν και επιτάσσουν).

Haris Andreopoulos είπε...

Απάντηση για το ΜτΘ στον συνάδελφο κ. Βουτσινά (2)

(συνέχεια εκ του "β")

γ) Νομίζω ότι η καλύτερη απάντησή μου στις αιτιάσεις του κ. συναδέλφου θα ήταν το πρόσφατο άρθρο στην εφημερίδα με την οποία συνεργάζομαι. Δημοσιεύθηκε στις 11 Ιουλίου 2022, με αφορμή την εκ νέου ενασχόληση του ΣτΕ με το θρησκευτικό μάθημα («Ελευθερία» Λαρίσης, 11.07.2022, σελ. 3, https://www.eleftheria.gr/m/%CE%B1%CF%80%CF%8C%CF%88%CE%B5%CE%B9%CF%82/item/318104.html )
* * *
«Με τα Θρησκευτικά δεν πλήττεις ποτέ...

Δημοσίευση: 11 Ιουλ 2022 15:27


Από τον Χάρη Ανδρεόπουλο*

Μας έλεγε ένας ευφυολόγος καθηγητής μας στη Θεολογική ότι αν η Πολιτεία ασχολούνταν με όλα τα μαθήματα του σχολείου με τη συχνότητα που ασχολείται με τα Θρησκευτικά, τότε το ελληνικό σχολείο θα μπορούσε να είχε γίνει ένας …«παράδεισος», εννοώντας ότι οι τόσες τριβές και
οι τόσες αντεγκλήσεις για το μάθημα, πέραν του ότι το διατηρούν σε ζωντάνια και επιβεβαιώνουν τη γνωσιακή και παιδαγωγική του αξία, αν μη τι άλλο, μ’ όλη αυτήν τη «φασαρία» που προκαλούν, συντελούν και στη σταδιακή βελτίωση του περιεχομένου του μαθήματος ως προς τα ποιοτικά του χαρακτηριστικά. Εν πάση περιπτώσει, για προσεγγίσουμε και δημοσιογραφικά την επικαιρότητα -σε σχέση με το θέμα μας- αποδεικνύεται περίτρανα ότι με τα Θρησκευτικά δεν πλήττεις ποτέ!...
Στα τέλη της περασμένης εβδομάδας πάλι στις πρώτες γραμμές της επικαιρότητας τα Θρησκευτικά (βλ. «Ελευθερία», «Καθημερινή», 8.7.2022), αυτήν τη φορά για την ακύρωση από την Ολομέλεια του ανωτάτου δικαστήριου της χώρας (του Συμβουλίου της Επικρατείας) της Υπουργικής Απόφασης (του Μαΐου του 2021) περί της δυνατότητας απαλλαγής από την παρακολούθησή τους εκείνων των μαθητών (αλλοθρήσκων, ετεροδόξων, αθρήσκων, αγνωστικιστών, κ.λπ.) που επικαλούνται λόγους «θρησκευτικής συνείδησης». Οι λόγοι της αίτησης / προσφυγής που είχαν καταθέσει γονείς ουσιαστικοί, ουσιαστικότατοι, ωστόσο η απόφαση δεν ακυρώθηκε εξαιτίας της επίκλησης αυτών, αλλά για μια πλημμέλεια του καθ’ ύλην αρμοδίου Υπουργείου (Παιδείας και Θρηκευμάτων - ΥΠΑΙΘ) που ήταν για γέλια (ή για κλάματα…). Eν ολίγοις: οι προσφυγόντες γονείς ζητούσαν την ακύρωση της Υπουργικής Απόφασης κατά το μέρος που αφορά τη (γενικώς και αορίστως, προβλεπομένη) «εναλλακτική απασχόληση των απαλλασσομένων από το μάθημα των Θρησκευτικών μαθητές» (ενδεικτικά: διαφορετικό διδακτικό αντικείμενο σε άλλο τμήμα της ίδιας τάξης ή ερευνητική δημιουργική δραστηριότητα, κ.λπ.), αντί της, επίσης, προβλεπομένης «διδασκαλίας ισοτίμου μαθήματος συναφούς περιεχομένου». Και τούτο δοθέντος του ότι, όπως μετά πάσης σαφηνείας ορίζεται στο διατακτικό των κρισίμων αποφάσεων του ΣτΕ (1749 - 1750/2019 Ολομ.), «(…) η Πολιτεία (σ.σ.: εν προκειμένω το ΥΠΑΙΘ) δεν εμποδίζεται να περιλαμβάνει στα σχολικά προγράμματα και εκπαίδευση «θρησκειολογικού» χαρακτήρα με πληροφορίες και γνώσεις για άλλες θρησκείες και δόγματα, οργανώνοντας, ακόμη, εάν συγκεντρώνεται επαρκής αριθμός μαθητών και ένα, «ισότιμο» προς το ομολογιακό, αυτοτελές μάθημα Θρησκειολογίας ή ένα μάθημα ηθικού ή φιλοσοφικού περιεχομένου (…)». «Ναι έχετε δίκαιο…», απεφάνθη το ΣτΕ, αλλά θεωρώντας «συνταγματικώς ανεκτή», ως μεταβατική, την «εναλλακτική απασχόληση» και αναγνωρίζοντας τις δυσχέρειες που επικαλέσθηκε το Ι.Ε.Π. για την οργάνωση του προβλεπομένου ισοτίμου μαθήματος θρησκειολογικού ή φιλοσοφικού περιεχομένου, όρισε προθεσμία στο ΥΠΑΙΘ για την οριστική ρύθμιση του θέματος εντός «ευλόγου χρόνου», κρίνοντας ως τέτοιον το τέλος του επομένου σχολικού έτους 2022-2023.

Haris Andreopoulos είπε...

Απάντηση για το ΜτΘ στον συνάδελφο κ. Βουτσινά (3)

(συνέχεια εκ του "γ")

Η απόφαση, τελικά, ακυρώθηκε για άλλον λόγο και συγκεκριμένα εξαιτίας της πλημμελείας-αμελείας του ΥΠΑΙΘ να ζητήσει πριν την έκδοση της απόφασης -όπως απαιτείτο, ως ουσιώδης τύπος- την παροχή γνώμης της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα κι έτσι (επειδή η νομική υπηρεσία του ΥΠΑΙΘ δεν ήξερε, δεν γνώριζε -, αλλά και δεν ρωτούσε να μάθει…) η απόφαση, εν τέλει, κρίθηκε άκυρη, και άρα θα χρειασθεί η έκδοση νέας περί της δυνατότητας απαλλαγής. Σιγά τα ωά, θα μου πείτε… Ούτε η πρώτη φορά ήταν, ούτε η τελευταία θα είναι που η διοίκηση εκτίθεται για την ανεπάρκειά της (για την οποία, εν προκειμένω, το ίδιο του ΣτΕ την εγκαλεί… - «πριν απ’ την έκδοση της απόφασης απαιτείτο, αλλά…»). Το θέμα εδώ είναι νομικό, αλλά κάποια στιγμή θα πρέπει να το δούμε και επί της ουσίας του, δηλ. ως παιδαγωγικό – γιατί μιλάμε για μάθημα, αυτό των Θρησκευτικών, το οποίο θα πρέπει, επιτέλους, να πάψει να «σέρνεται» κάθε τρεις και λίγο στις αίθουσες των δικαστηρίων… Αρκετά βασανίσθηκε το θρησκευτικό μάθημα τα τελευταία χρόνια, με τις εσωτερικές (μεταξύ εκπαιδευτικών), αλλά και κοινωνικές (μεταξύ γονέων, συλλόγων) αντιπαραθέσεις για το προσανατολισμό του και τον χαρακτήρα του (ομολογιακό ή θρησκειολογικό, κ.λπ.). Αυτά τελείωσαν! Έχουμε ήδη τα νέα Προγράμματα Σπουδών (Δημοτικού, Γυμνασίου, Λυκείου), επίκεινται οι επιμορφώσεις των εκπαιδευτικών (Θεολόγων-ΠΕ01, Δασκάλων-ΠΕ70) από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, η έκδοση των νέων βιβλίων – τα ωραία έρχονται. Οι απαλλαγές είναι ένα ιδιαίτερο και λεπτό ζήτημα, το οποίο θα πρέπει το ταχύτερον να ρυθμισθεί επί τη βάσει των προβλέψεων περί (θρησκευτικής) ελευθερίας της εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας και των αντιστοίχων δικαστικών αποφάσεων που δίνουν το δικαίωμα απαλλαγής σε συγκεκριμένες κατηγορίες μαθητών του ελληνικού σχολείου (γενικώς: στους μη ορθοδόξους).
Επίσης, θα πρέπει να ρυθμισθεί και το θέμα της οργάνωσης του «ισοτίμου μαθήματος» θρησκειολογικού ή φιλοσοφικού περιεχομένου που θα παρακολουθούν οι απαλλασσόμενοι από το (ορθοδόξου περιεχομένου) μάθημα των Θρησκευτικών, όπως το επιτάσσει η προεκτεθείσα απόφαση του ΣτΕ. Κι αν υπάρξουν και πάλι διαφωνίες και αντιπαραθέσεις, τα ζητήματα αυτά, ως ζητήματα επιστημονικού και παιδαγωγικού περιεχομένου, θα πρέπει να επιλύονται μέσω διαλόγου των θεσμικών επιστημονικών οργάνων της Πολιτείας (εν προκειμένω ΥΠΑΙΘ και ΙΕΠ) και των αντιστοίχων επιστημονικών και παιδαγωγικών φορέων και συλλόγων των εκπαιδευτικών – κι όχι στις δικαστικές αίθουσες. Μακάρι ν’ ακούγαμε -και να εφαρμόζαμε- ειδικά όσοι υπηρετούμε το θρησκευτικό μάθημα τη συμβουλή που απηύθυνε ο Απ. Παύλος σ’ εκείνη την προς τον Επίσκοπο Κρήτης Τιμόθεο ποιμαντική Επιστολή του: « (…) ἔρεις καὶ μάχας νομικὰς περιΐστασο· εἰσὶ γὰρ ἀνωφελεῖς καὶ μάταιοι...» (Τιτ. 3, 9).

* Ο Χάρης Ανδρεόπουλος είναι καθηγητής Β’/θμιας (ΠΕ01), δρ. Εκκλησιαστικής Ιστορίας του Α.Π.Θ. (xaan@theo.auth.gr).»

ΒΟΥΤΣΙΝΑΣ ΗΛΙΑΣ είπε...

Ἀπάντηση, στὸν σχολιασμὸ τοῦ κυρίου Συναδέλφου
Ὁ κύριος Συνάδελφος, ἐπιμελῶς καὶ ἐσκεμμένως, δὲν ἀναφέρεται καὶ δὲν κρίνει τὶς ἀπόφασεις τοῦ Διοικητικοῦ Ἐφετείου Ἀθηνῶν. Οἱ ὁποῖες ἀποφάσεις εἶναι μεταγενέστερες τῶν ἀποφάσεων τοῦ ΣΤΕ καὶ οἱ ὁποῖες δικαίωσαν γονεῖς μαθητῶν καὶ πῆραν ἀπαλλαγὴ μόνο καὶ μόνο γιὰ λόγους συνειδήσεως, καὶ μὴ δηλώνοντας ὅτι εἶναι ὀρθόδοξοι χριστιανοί. Εἶναι σεβαστὲς αὐτὲς οἱ ἀποφάσεις ἢ ὄχι; Ἐὰν εἶναι γιατὶ δὲν τὶς ἀναφέρετε στὸ ἄρθρο σας. Καὶ ἡ λέξη παραπλανᾶ ἀγαπητὲ συνάδελφε, δὲν εἶναι προσβολή. Διότι, ὅπως ξέρετε ἐξίσου καλὰ μὲ ἐμένα, ἌΓΝΟΙΑ ΝΟΜΟΥ ΔΕΝ ΝΟΕΙΤΑΙ, καὶ κατ' ἐπέκταση νομολογίες. Ἄρα λοιπὸν ὁ ἰσχυρισμὸς ὅτι δὲν ἤξερα, ΝΟΜΙΚΑ δεν στέκει. Ἀφοῦ λοιπὸν νομικὰ a priori ἔπρεπε νὰ ξέρατε, ἄρα δὲν τὸ ἀναφέρατε. Ὅπως καὶ στὸ μακροσκελέστατο σχόλιό σας δὲν ἀναφέρετε τίποτα.
Δεύτερον, , στὴν ἀπάντησή σας, συγχέεται ἄλλα πράγματα. Ἄλλο οἱ ἀποφάσεις Δικαστηρίων γιὰ τὴν προσευχή, καὶ ἄλλο γιὰ τὴν ἀπαλλαγή γιὰ λόγους μόνο συνείδησης. Ἀπὸ τὸ Δημοτικό, οἱ δάσκαλοι μὰς ἔμαθαν νὰ μὴν προσθέτουμε ἀνόμοια πράγματα, παρὰ μόνο ὅμοια. Ἄλλο ἡ προσευχή, ἄλλο ἡ ἀπαλλαγή. Ἄρα ὅποιος χρησιμοποιεῖ ἀνόμοια πράγματα γιὰ νὰ ἐπιχειρηματολογήσει, ἔχει ἔνδεια ἐπιχειρημάτων. Γιὰ τὶς ἀποφάσεις δὲ τῶν δικαστηρίων ποὺ δικαίωσαν τοὺς γονεῖς τῶν μαθητῶν μοῦ προξενεῖ ἐντύπωση ποὺ τὶς προσπεράσατε ἄνευ σχολιασμοῦ. Μᾶλλον δὲν σᾶς συμφέρει. Ἐπιμένετε μόνο στὸ ΣΤΕ καὶ παρακάμπτετε τὶς ἀποφάσεις τῶν δικαστηρίων. Ἐγὼ ξέρω ὅτι οἱ ἀποφάσειςτῶν δικαστήριων πρέπει νὰ εἶναι σεβαστές.
Μετὰ τιμῆς συνάδελφε.

Ανώνυμος είπε...

Σας συγχαίρω κ. Ανδρεόπουλε για την εκπληκτικά τεκμηριωμένη απάντησή σας. Περισσότερο για την υπομονή να γραφούν όλα αυτά. Να είσθε καλά και να αγωνίζεστε.
Περικλής Βουκελάτος
Βιολόγος

ΒΟΥΤΣΙΝΑΣ ΗΛΙΑΣ είπε...

Συνεχίζοντας τὴν ἀπάντηση στὸν ἀγαπητὸ συνάδελφο, γιὰ τὸ ἄρθρο του στὴν ἐφημερίδα Ἐλευθερία, δικαιώνομαι, ποὺ ἔγραψα μάχιμος ἐκπαιδευτικός. Καὶ γιατὶ τὸ λέω αὐτό. Διότι ὁ συνάδελφος γράφει: «αν υπάρξουν και πάλι διαφωνίες και αντιπαραθέσεις, τα ζητήματα αυτά, ως ζητήματα επιστημονικού και παιδαγωγικού περιεχομένου, θα πρέπει να επιλύονται μέσω διαλόγου των θεσμικών επιστημονικών οργάνων της Πολιτείας (εν προκειμένω ΥΠΑΙΘ και ΙΕΠ) και των αντιστοίχων επιστημονικών και παιδαγωγικών φορέων και συλλόγων των εκπαιδευτικών – κι όχι στις δικαστικές αίθουσες». Ὅτι γιὰ ὅποιες διαφωνίες, πρέπει νὰ λύνονται παιδαγωγικὰ καὶ ἐπιστημονικά. Ἀγαπητὲ συνάδελφε, στὴν ἑλληνικὴ ἐκπαίδευση, ΔΕΝ ὑπάρχει παιδαγωγικὴ ἑρμηνεία τοῦ ὡρολογίου προγράμματος παρὰ μόνο συντεχνιακὴ καὶ συμφεροντολογική.
Ἕνα παράδειγμα ἀπὸ τὸν κλάδο τῶν Κοινωνιολόγων ποὺ ἀγνοεῖται ὡς μὴ ὀφείλατε. Ἕως καὶ τὸ Σχολικὸ Ἔτος 2019-2020, στὸ ΛΥΚΕΙΟ εἰχαν: Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ 3 ὧρες Πολιτικὴ Παιδεία,Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ 2 Ὧρες Σύγχρονος Κόσμος καὶ ΒΑΚΕ 2 ὧρες, στὴν Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ 6 ὧρες πανελλαδικῶς τὴν Κοινωνιολογία. Στὸ ὡρολόγιο πρόγραμμα τοῦ 2020-2021 τὰ μαθήματα τῆς Β΄ ΛΥΚΕΙΟ καὶ τὰ 2 ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΑΝ, καὶ στὸ ὡρολόγιο πρόγραμμα τοῦ 2021-2022, ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ καὶ ἡ Κοινωνιολογία. Ποὺ σημαίνει ὅτι οἱ συνάδελφοι ἔμειναν χωρὶς μαθήματα. Πέρα ἀπὸ τὸ ἠθικό, ποὺ δὲν εἶδα τὸν δικό σας κλάδο νὰ βγάζει κάποια ἀνακοίνωση συμπαράστασης, ἐνῶ τώρα θέλει νὰ τοῦ συμπαραστεκόμαστε γιὰ τὴν μὴ ἀπαλλαγὴ τῶν μαθητῶν ἀπὸ τὸ δικό του μάθημα. ἡ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ των τεσσάρων αὐτῶν μαθημάτων, ἔγινε ΔΙΧΩΣ ΚΑΜΜΙΑ επιστημονικὴ τεκμηρίωση τοῦ ΙΕΠ ἢ ἄλλων παιδαγωγικῶν φορέων, ἀλλὰ ἐπειδὴ ἡ συντεχνία τῶν φιλολόγων ἤθελε νὰ μᾶς ἐκδικηθεῖ καὶ νὰ μᾶςἐξαφανίσει ποὺ τόλμησε ἡ κοινωνιολογία νὰ γίνει πανελλαδικῶς ἐξεταζόμενο ἀντὶ τῶν λατινικῶν, καὶ τὰ ὁποία δὲν καταργήθηκαν ὅμως. Ἄρα λοιπόν, νὰ λύνεται παιδαγωγικὰ καὶ ὄχι δικαστικὰ στὸ ἑλληνικὸ ἐκπαιδευτικὸ σύστημα δὲν ἰσχύει, γιατὶ ἀνάλογα μὲ τὸ ποιὸς εἶναι ὑπουργός, ἀποφασίζει μὲ βάση τὶς συντεχνίες. Ἐκ πεῖρας συνάδελφε, μάθαμε σκληρὰ ὡς κλάδος ἀπὸ τὰ παθήματά μας.

Ενδότοπος είπε...

Αγαπητέ Χάρη, καλή σχολική χρονιά!
Πολύ ωραία όσα γράφεις!!! Όμως, το μτΘ πάσχει από πολλές αγκυλώσεις. Η πιο σημαντική - από την άποψη ότι κάθε αρχή σχολικού έτους αυτό και εμείς οι θεολόγοι βρισκόμαστε με την «πλάτη στον τοίχο» - είναι η εξάρτησή του από δικαστικές αποφάσεις. Αφήσαμε το μάθημά μας σε εξω-παιδαγωγικούς & εξω-διδακτικούς κύκλους και ο καθένας από δαύτους σπέρνει τη δική του θύελλα. Από το 2011 μέχρι και το 2019, με τα ακυρωθέντα από το ΣτΕ Νέα Πρόγραμματα Σπουδών έγιναν φιλότιμες προσπάθειες το μάθημα να είναι για όλους τους μαθητές και τις μαθήτριές μας. Αρτηριοσκληρωτικές, όμως, νοοτροπίες στην κυριολεξία το απογύμνωσαν από τα θεολογικά και παιδαγωγικά του δεδομένα• επ’ αυτών έχουμε συζητήσει πολλές φορές μετά την εξαιρετική επιμόρφωσή μας στην Αθήνα το 2016. Το ερώτημα, βασανιστικό: ως πότε το μτΘ θα εξαρτάται από δικαστικές αποφάσεις; Όσο για τα Προγράμματα Σπουδών που από πέρυσι πιλοτικά εφαρμόζονται στα Πρότυπα και Πειραματικά Σχολεία, ας μη βιαστούμε να βγάλουμε συμπεράσματα.
Εγκαρδίως Α. Ι. Καλαμάτας

Ενδότοπος είπε...

Και κάτι ακόμα, που μου διέφυγε στο προηγούμενο σχόλιό μου. Το παράλληλο ή εναλλακτικό μάθημα (Ηθική;) είναι προ των πυλών. Όπως και αντίστοιχα μαθήματα Θρησκευτικών για μαθητές/τριες που ανήκουν σε άλλες Ομολογίες ή Θρησκείες. Οπότε, ας είμαστε προστοιμασμένοι για την σταδιακή μετατροπή του μαθήματός μας σε προαιρετικό. Αυτόν τον κίνδυνο, με σαφήνεια καταγράφει ο Σταύρος Γιαγκάζογλου σε άρθρο του πριν λίγο καιρό.

Haris Andreopoulos είπε...

Aγαπητοί συνάδελφοι κ.κ. Περικλή Βουκελάτο και Αθαν. Καλαμάτα σας ευχαριστώ θερμά για τα καλά σας λόγια αναφορικώς με τις παρεμβάσεις μου για το θρησκευτικό μάθημα και σας εύχομαι εγκαρδίως καλή και δημιουργική η νέα σχολική χρονιά με κάθε παρά Θεού ευλογία στο υπεύθυνο διδακτικό έργο σας!

Haris Andreopoulos είπε...

Αξιότιμε κ. Βουτσινά, ας αφήσουμε κατά μέρος τα περί των απαλλαγών στο θρησκευτικό μάθημα, αφού φαίνεται ότι παραμένετε αμετάπειστος ακόμη και μετά με την παραπομπή μου σε μεταγενέστες της Εφετειακής (του 2021, την οποία επικαλείσθε) αποφάσεις της Ολομ. του ΣτΕ (Ολομ. 942/2020 και 1478/2022) που επανακατοχυρώνουν την υποχρεωτικότητα του Μτθ για τους χριστ. ορθοδόξους μαθητές και παραχωρούν την απαλλαγή σε αλλοθρήσκους, ετεροδόξους, αθέους κλπ. με την επίκληση της "θρησκευτικής συνείδησης", όπως και ισχύει μέχρι σήμερα - και μάλλον θα συνεχίζει να ισχύει καθώς το ΥΠΑΙΘ εν όψει εκδόσεως της σχετικής εγκυκλίου για τις απαλλαγές προσανατολίζεται να στηριχθεί στις αποφάσεις του ΣτΕ, στέλνοντας την Γνωμοδότηση της Αρχής ΠΔΠΧ (για απροϋπόθετες απαλλαγές - του τύπου "δώσε και σε μένα μπάρμπα...") στο αρχείο.
Κατά τ΄ άλλα έχετε τη συμπαθειά μου για το πρόβλημά σας, αναφορικώς με το μάθημα της Κοινωνιολογίας που υπηρετείτε ως εκπ/κός του εν λόγω κλάδου, αλλά επιτρέψτε μου την άποψη ότι για τη τωρινή αποδυνάμωση / υποβάθμισή του στο ωρολόγιο πρόγραμμα (ενώ επί της προηγουμένης πολιτικής ηγεσίας στο ΥΠΑΙΘ, με την "πρωτή φορά Αριστερά" Kυβέρνηση ήταν στα πολύ high του - or not?), δεν φταίνε ούτε οι Θεολόγοι, ούτε οι Φιλόλογοι. Ήταν θέμα πολιτικής/κυβερνητικής επιλογής.

ΒΟΥΤΣΙΝΑΣ ΗΛΙΑΣ είπε...

Κύριε Συνάδελφε, ἐσεῖς φαίνεστε ἀμετάπειστος, διότι τὸ Διοικητικὸ Ἐφετεῖο ἔβγαλε ἀπόφαση μετὰ ἀπὸ τὴν πρώτη του ΣΤΕ καὶ ἂν ἀρχιστεῖ θὰ ξαναβγάλει καὶ μετὰ τὴν τελευταῖα ἀπόφαση τοῦ ΣΤΕ. Ἄρα λοιπὸν ἐθελοτυφλεῖτε ὅταν ταμπουρώνεστε πίσω ἀπὸ τὸ ΣΤΕ, διότι ἤδη τὸ Ἐφετεῖο ἔχει ἀναιρέσει μία ἀπόφαση τοῦ ΣΤΕ καὶ ἂν χρειαστεῖ, ὄχι λόγῳ προφητείας δική μου, ἀλλὰ λόγῳ τῆς δύναμης τῆς νομολογίας,θὰ τὴν ξαναναιρέσει. ἉΠλὰ νομικά, ῥωτήστε κανέναν νομικό.
Δεύτερον, εἶμαι βέβαιος ὅτι δὲν ἔχω τὴν συμπάθειά σας γιὰ τὸ θέμα των κοινωνικῶν μαθημάτων γιατὶ ἁπλούστατα ἡ ΠΕΘ ὄχι μόνο δὲν ἔβγαλε ἀνακοίνωση συμπαράστασης, ἀλλὰ ἀντίθετα, ἐνῶ καταργήθηκαν τὰ μαθήματά μας, σὰν τὸν γύπα, ἔβγαλε ἀνακοίνωση ζητώντας ὡς Β΄ Ἀνάθεση τὸ μοναδικὸ μάθημα ποὺ μᾶς ἀπέμεινε, τὴν Πολιτικὴ Παιδεία τῆς Α΄ Λυκείου (δρυὸς πεσούσης πᾶς ἀνὴρ ξυλεύεται)
Τρίτον, δὲν εἶναι θέμα πολιτικῆς τῆς κυβέρνησης, ἀλλὰ θέμα τῆς συντεχνίας τῶν Φιλολόγων, ποὺ κατήργησαν τρία μαθήματα. Τρία ὄχι ἕνα. Δὲν εἶστε μάχιμος καὶ δὲν ξέρετε. Πρόεδρος τοῦ ΙΕΠ εἶναι φιλόλογος, ἡ γυναῖκα τοῦ ὁποίου, στὴν Βουλὴ ἐπὶ τὴν σχετικὴ συζήτηση τοῦ νομοσχεδίου, ὡς πρόεδρος τῶν φιλολόγων, πρότεινε νὰ καταργηθοῦν τὰ κοινωνικὰ μαθήματα ἀπὸ Β καὶ Γ Λυκείου. Μπορεῖτε νὰ δεῖτε τὰ πρακτικὰ τῆς Βουλῆς. Ὅπως ἄλλωστε καὶ λόγῳ τῆς συντεχνίας τῆς δικιᾶς σας τὸ μάθημα σας παραμένει ἀνέπαφο ἀκόμα καὶ ἐπὶ Ἀριστερᾶς. Τὸ νὰ θέλετε νὰ δώσετε ἄφεση ἁμαρτιῶν στὶς συντεχνίες ποὺ λυμαίνονται τὴν ἐκπαίδευση δὲν εἶναι σωστό. Σᾶς τὸ ἀπέδειξα ἄλλωστε καὶ ἂν δὲν τὸ παραδεχτεῖτε, ἐθελοτυφλεῖτε ξανά.
Τέταρτον, σᾶς πιάνω γιὰ ἄλλη μία φορὰ ἀδιάβαστο. Τὰ δικά μας τὰ μαθήματα, δὲν ἀναβαθμίστηκαν λόγῳ Ἀριστερᾶς, ἀλλὰ τὰ συγκεκριμένα 4 μαθήματα, ἐντάχθηκαν στὸ ὡρολόγιο πρόγραμμα καὶ ἔκτοτε παρέμεναν ἀνέπαφα τὸ Σχολικὸ ἔτος 2012-2013 ἐπὶ κυβερνήσεως Σαμαρᾶ-Βενιζέλου. Αὐτὸ ἄλλωστε ἀναιρεῖ καὶ τὸ μὴ ὀρθὸ ἐπίχειρημά σας ὅτι καταργήθηκαν λόγῳ πολιτικῶν ἀπόψεων, διότι πιὸ δεξιὸς ἀπὸ τὸν Σαμαρᾶ δὲν ὑπάρχει ποὺ νὰ κυβέρνησε τὰ τελευταῖα ἔτη.
Πέμπτον, ὡς ἐκπαιδευτικός, καὶ δὴ φιλόλογος, σᾶς συμβουλέυω νὰ μὴν χρησιμοποιεῖτε ἀγγλικὲς φράσεις. Γιὰ εὐνόητους λόγους, δὲν νομίζω ὅτι χρειάζετε παράπανω εξήγηση.
Καλὴ σχολικὴ χρονιά, καὶ σᾶς εὔχομαι καὶ σύντομα μάχιμος. Θὰ σᾶς κάνει πολὺ καλό.
Καλὴ δύναμη

Haris Andreopoulos είπε...

...μωρέ μπράβο δύναμη ή γυναίκα του Προέδρου του ΙΕΠ κ. Βουτσινά... να μπορεί, ως πρόεδρος Συλλόγου Φιλολόφων, να καταργεί...ολόκληρα μαθήματα (τα "κοινωνικά") από το Ω. Π. του Λυκείου, όπως ισχυρίζεσθε κ. Βουτσινά... Κοίτα να δεις, φίλε μου!!!

ΒΟΥΤΣΙΝΑΣ ΗΛΙΑΣ είπε...

Χαίρομαι για την ειρωνεία κύριε Ανδρεόπουλε. Αυτό σημαίνει ότι έχω χτυπήσει φλέβα και σας έχω στριμώξει ώστε δεν δύνασθαι να απαντήσετε με επιχειρήματα και ειρωνεύεστε. Είναι κλασικό άλλωστε δείγμα αδυναμίας η ειρωνεία και ο θυμός. Λίγο ακόμη και θα μου θυμίσετε σχετικά με τα επιχειρήματα, ένα σχετικό απόσπασμα από τις Παροιμίες του Σολομώντος.

Ενδότοπος είπε...

Με ενδιαφέρον διαβάζω τον διάλογο του κ. Βουτσινά με τον κ. Ανδρεόπουλο. Για το ζήτημα διδασκαλίας των μαθημάτων της Κοινωνιολογίας και των Λατινικών στο Λύκειο, στον κ. Βουτσινά, συστήνω να διαβάσει τα άρθρα του Τάκη Θεοδωρόπουλου στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. Σ’ αυτά, ίσως, χωρίς ματογυάλια… βρει κάποιες απαντήσεις…
Με εκτίμηση Α. Ι. Καλαμάτας

Haris Andreopoulos είπε...

... ας το σταματήσουμε, επιτέλους, εδώ γιατί ποιός ξέρει τι άλλο θ'... "ακούσουμε" θεολόγοι τε και φιλόλογοι της πικρίας σας ένεκεν για την κατάργηση μαθημάτων της ειδικότητάς σας (Κοινωνιολόγων), αξιότιμε Κύριε Υποδιευθυντά του ΣΔΕ Πατρών. Αφήστε και τα Θρησκευτικά στην ησυχία τους κι εμάς τους Θεολόγους στις ανησυχίες μας. Καλή σχολική χρονιά σας εύχομαι με επιτυχίες στη θέση Στελέχους που υπηρετείτε. Ερρωσθε.

ΒΟΥΤΣΙΝΑΣ ΗΛΙΑΣ είπε...

Κύριε Ἀνδρεόπουλε, ἡ οἴησή σας ἀπὸ τὴν τελευταῖα ἀπάντήσή σας μὲ ξεπερνᾶ καὶ μὲ ἀναγκάζετε νὰ σᾶς θυμήσω τὸ ἑξῆς ἀπὸ τὶς Παροιμίες τοῦ Σολομῶντος: « ἐλέγχων δὲ τὸν ἀσεβῆ, μωμήσεται ἑαυτόν· (οἱ γὰρ ἔλεγχοι τῷ ἀσεβεῖ, μώλωπες αὐτῷ). Μὴ ἔλεγχε κακούς, ἵνα μὴ μισήσωσί σε, ἔλεγχε σοφὸν καὶ ἀγαπήσει σε. Δίδου σοφῷ ἀφορμήν, καὶ σοφώτερος ἔσται· γνώριζε δικαίῳ, καὶ προσθήσει τοῦ δέχεσθαι.»

Haris Andreopoulos είπε...

Κύριε Βουτσινά Ηλία, σήμερα το πρωϊ και η Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων της Ελλάδος, (λες και διάβασε το άρθρο μου, συγκλίνοντας σε όλα - λέξη προς λέξη!) διεφώνησε με τις απόψεις σας. Ιδέτε:


Κεραμέως: Παραμένει υποχρεωτικό το ΜτΘ

για τους χριστιανούς ορθοδόξους μαθητές

«Το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) είναι υπέρτερη αρχή της ανεξάρτητης Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) και, συνεπώς, αυτό που είμαστε υποχρεωμένοι να εφαρμόσουμε είναι οι αποφάσεις του ΣτΕ που ορίζουν ότι το μάθημα των Θρησκευτικών είναι και, άρα, θα παραμείνει υποχρεωτικό για τους χριστιανούς ορθοδόξους, με το δικαίωμα απαλλαγής της παρακολούθησής του να περιορίζεται στους αλλόθρησκους, αλλόδοξους, αθέους και αγνωστικιστές, ότι δηλ. ισχύει σήμερα».

Tα παραπάνω δήλωσε σήμερα το Παρασκευή πρωϊ στην εκπομπή «Δεκατιανοί» του ΣΚΑΙ η Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Νίκη Κεραμέως δίνοντας ένα τέλος στο “σήριαλ” που αφορά στο θέμα των απαλλαγών από το ΜτΘ, επισημαίνοντας ότι αφ΄ ής στιγμής υπάρχουν και είναι ισχυρές νομικά οι αποφάσεις του ΣτΕ δεν μπορεί να τύχει εφαρμογής η Γνωμοδότηση της Αρχής ΠΔΠΧ για απαλλαγές χωρίς προϋποθέσεις, δηλ. απαλλαγές σε όλους ακόμη και σε χριστιανούς, διότι αυτό αντιβαίνει στις όχι μια (1) και δυό (2), αλλά τέσσερις (4) αποφάσεις το ΣτΕ, τις οποίες ως Διοίκηση είμαστε υποχρεωμένοι να εφαρμόζουμε.

Παρακαλώ για το σχολιασμό σας την κρίση σας.

ΒΟΥΤΣΙΝΑΣ ΗΛΙΑΣ είπε...

Κύριε Ἀνδρεόπουλε, ἐὰν διαβάζατε ἐνδελεχῶς τὰ σχόλιά μου θὰ εἴχατε ἤδη τὴν ἀπάντησή σας καὶ δὲν θὰ μὲ ῥωτάγε ξανά. Ἐν προκείμενῳ, παραφράζοντας τὴν πρόταση τοῦ Ἀποστόλου Παύλου: «Ἐμμένοντα ἄνθρωπον μετά μίαν καί δευτέραν νουθεσίαν παραιτοῦ, εἰδώς ὅτι ἐξέστραπται ὁ τοιοῦτος καί ἁμαρτάνει ὤν αὐτοκατάκριτος» (Τίτ. 3, 10-11)