Το νόημα της γιορτής. Δέντρο η καραβάκι;
με τον Γέροντα Γαβριήλ Κοβιλιάτη
Ιερόν Κάθισμα Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, Δολοί, Μάνη
https://www.ieronkathismadolon.gr/
____
Το χριστουγεννιάτικο δένδρο είναι γερμανικό έθιμο που ξεκίνησε από το Στρασβούργο. Στους ψαλμούς της Εκκλησίας, στη σπουδαία αυτή ποίηση, κρύβονται όλες οι δογματικές αλήθειες.
Η πρώτη κιβωτός
Στην κιβωτό του Νώε επέβαιναν οκτώ. Το οκτώ είναι υπέρβαση του επτά που είναι ο καθορισμένος χρόνος της εργασίας κατ’ εβδομάδα. Είναι το πλήρωμα της σωτηρίας. Εάν γραφεί οριζόντια έχουμε το σύμβολο του απείρου. Η ημέρα η ογδόη είναι η Κυριακή, στην οποία επιτελείται η σωτηρία του ανθρώπου, η νίκη του θανάτου, η Ανάσταση.
Το καινό υπό τον ήλιο είναι ότι η Θεότης σαρκούται. Αυτή είναι η Σωτηρία των ανθρώπων. Χωρίς την Ανάσταση, θα φθάναμε μόνο στον Σταυρό. Η Ορθοδοξία δεν σταματά εκεί, είναι μια βιωματική εμπειρία σταυροαναστάσιμη. Ο ερημίτης στη σπηλιά του δεν ζει μόνο το πένθος της πτώσεως και της αυτομεμψίας του, αλλά βιώνει το αναστάσιμο της βιωτής, που είναι η Θεία Ευχαριστία. Και αυτός είναι ο λόγος που πηγαίνει στη μονή που ανήκει για να συμμετέχει στη Θεία Λειτουργία. Η Ανάσταση λαμβάνει χώρα την μία των Σαββάτων, την ογδόη ημέρα.
Η Κιβωτός του Νόμου
Στη συνέχεια, έχουμε μια νέα κιβωτό. Η όντως ζωή νουθετείται από την κιβωτό της Διαθήκης, στην οποία εναποθέτει ο Μωυσής τις πλάκες του Νόμου. Τι ωφελεί το ζειν εάν δεν υπάρχει η νουθεσία και ο φόβος του νόμου. Βλέπουμε στη σύγχρονη ζωή μας την ανάγκη των νόμων και των νομοθετών.
Η έμψυχος Κιβωτός
Η έμψυχος κιβωτός είναι η Παναγία που δεν σώζει τη ζωή, αλλά μας χαρίζει την αιώνιο ζωή. Οι δύο προηγούμενες κιβωτοί προεικονίζουν την Παναγία, όπου φυλάσσεται ο ίδιος ο Νομοθέτης στο μέγιστο μυστήριο της ευδοκίας του Πατρός. «Εν ανθρώποις ευδοκία» είναι το προηγούμενο θέλημα του Θεού, κατά τους Πατέρες της εκκλησίας, να γίνει άνθρωπος, προκειμένου να κάνει τον άνθρωπο Θεό. Μέσω της Παναγίας γίνεται η εκπλήρωση της ευδοκίας, του θελήματος του Θεού.
Η ναυς κιβωτός συνυφασμένη με την Ορθοδοξία
Βρίσκουμε την απεικόνιση των καλάντων σε έργα τέχνης της παράδοσής μας. Τα παδιά λένε τα κάλαντα και κρατούν το καράβι, την κιβωτό. Το καραβάκι είναι συνυφασμένο επίσης με τη βιωτή των Ελλήνων που ζουν στη χώρα που περιβρέχεται από τη θάλασσα.
Είναι λοιπόν σωστό να κρατάμε το καραβάκι που συμβολίζει την Παναγία. Στην εικόνα της Κοίμησης της Θεοτόκου, το κεφάλι της είναι υπερυψωμένο στην κλίνη και η απόληξη του σκηνώματός της είναι τα κόκκινα παπουτσάκια της που δημιουργούν σχηματικά τη διάταξη ενός καραβιού, με πλώρη και ποίμνη. Στη μέση υψώνεται ο Χριστός ως κατάρτι, με χρυσοκοντυλιές στον μανδύα του, κρατώντας στο αριστερό του χέρι ένα νήπιο σπαργανωμένο.
Τα σπάργανα διακρίνουν τη θνητότητα του ανθρώπου και προμηνύουν κάποιες άλλες -τις ταινίες- τα οθόνια της Ανάστασης. Τα μέγιστα επιτεύγματα του Θεού είναι τα θαύματα της Σαρκώσεως και της Αναστάσεως. Με αυτόν τον τρόπο νεκρός ουδείς εστίν εν τω μνήματι. Ο κοιμηθείς καθεύδει και θα ξυπνήσει όταν η φωνή του Κυρίου ως σάλπιγγα θα τον καλέσει. Όλοι αυτοί οι συνειρμοί είναι συγκοινωνούντα δοχεία του λυτρωτικού προγράμματος από την εξάρτηση του θανάτου και της θνητότητας.
Όλα αυτά τα μηνύματα δεν κατανοούνται από τον κόσμο που σήμερα θα πάει στην εκκλησία για το έθιμο τα Χριστούγεννα και το Πάσχα. Η εκκλησία μας καλεί στο κοινό άθλημα, ο βίος μας να ανταποκρίνεται στην Αλήθεια. Αυτό είναι το δυσκολότερο άθλημα.
Το σπαργανωμένο βρέφος προδιαθέτει τον πιστό ότι Αυτός που γεννήθηκε ως άνθρωπος δι’ ημάς, θα δεχθεί εκών τον θάνατο.
Πώς μπορούμε να μοιάσουμε στον γεννηθέντα Χριστό
Ο γεννηθείς ως άνθρωπος δι’ ημάς άφησε τις πράξεις του και τον λόγο του, την καλή αγγελία, το Ευαγγέλιο. Δεν χρειάζεται μεγάλη φιλοσοφία, διότι έχουμε το πρότυπο. Ζώντας λοιπόν με τους λόγους του Ευαγγελίου βιώνουμε την εν Χριστώ ζωή. Κάθε πράξη μας εν Χριστώ είναι και μια γέννα Χριστού. Ο πιστός καλείται όπως η Παναγία που προσωποποιεί την Εκκλησία, διότι εκείνη είναι το μέγιστον θαύμα, ως Μητέρα Παρθένος. Η εκκλησία είναι παρθενομήτωρ, κιβωτός και όποιος εισέλθει εμψυχώνεται από τον Λόγο του Κυρίου και τον Επίσκοπο. Εκεί ακριβώς όντας πόρνος, αμαρτωλός, ληστής, αποκαθίσταται εν μετανοία και γίνεται και πάλι η ψυχή του παρθένος. Αυτή είναι η δύναμη της Μετανοίας, της μεταστροφής του νοός. Εάν δεν κατανοούμε αυτά, τότε ποιό το όφελος από τη συγχωρητική ευχή που ζητάμε να μας διαβάσει ο παππούλης και αυτό να γίνεται μια απλή συνήθεια. Χρειάζεται παιδεία και ιδιαίτερα κατήχηση για να αποκτήσουμε επίγνωση, σύνεση.
Η χαρά του αγώνα στην Εκκλησία
Αγαπητοί μου, για να αγωνιστεί ένας αγωνιστής πρέπει να χαίρεται τον αγώνα του. Για τη χαρά του αγώνα ως προς τα Χριστούγεννα επέλεξα κάποια λόγια του αείμνηστου Παναγιώτη Νέλλα, ιδρυτού του περιοδικού Σύναξη. Ο Νέλλας λοιπόν μας λέει: «Υπήρξαν πολλοί άθεοι μέσα στους αιώνες που υποστήριξαν ότι ο άνθρωπος μπορεί να γίνει θεός, ανεξάρτητα από το Θεό. Αλλά η αίρεση ποτέ δεν είναι τόσο τολμηρή όσο η Αλήθεια και κανένας ποτέ αιρετικός δεν έφθασε στην τόλμη των ορθοδόξων Πατέρων, οι οποίοι τονίζουν ότι με τη Χάρη του Θεού ο άνθρωπος, όχι απλώς μπορεί να γίνει Θεός, αλλά και να γεννήσει μέσα στην ιστορία τον Θεό. Για την Ορθοδοξία το μεγαλείο της ανθρώπινης φύσης είναι ακριβώς ότι αξιώνεται να γίνει Θεοτόκος. Και αυτό αυτό το μεγαλείο αποκαλύπτει, διασφαλίζει και πιστοποιεί ο Μονογενής Υιός της Θεοτόκου» και θα συμπληρώσω «και τώρα εξηγείται έτσι γιατί η Εκκλησία, που προσωποιείται από την παρθενομήτορα Θεοτόκο, είναι και η διαρκής Θεο-τόκος».
Εύχομαι λοιπόν να γίνουμε άξιοι των μελών της Εκκλησίας, ώστε ο καθένας μας, μέσα από τις πράξεις του, να είναι μια διαρκής θεο-τόκος, ως ενεργό και ενσυνείδητο μέλος της Εκκλησίας.
Απευθύνω έναν εγκάρδιο χαιρετισμό σε όλο τον κόσμο, ανεξαρτήτου δόγματος, και να σας πω ότι εάν θέλουμε να βρούμε τη σωτηρία, πρέπει να σωθούμε πρώτα απ’ όλα από τον εγωκεντρισμό μας και σε αυτό θα συντελέσει ένας μόνο παράγων: η αγάπη προς τον συν-άνθρωπο. Χωρίς αυτήν δεν πρόκειται ποτέ να φθάσουμε με την αγάπη μας στον Χριστό, Θεό και Πατέρα μας. Ποιός θα μας καθοδηγήσει ; Το Πνεύμα το Άγιο.
Αυτή την ευχή δίνω σε όλους εσάς και στην αδελφότητά μας.
Ευχαριστώ. Καλήν Χριστού γέννα.
____
Ραδιοπαραμυθία 12.12.2023 - Καθημερινή εκπομπή στο ραδιόφωνο της Πειραϊκής Εκκλησίας, 91.2 FM12
Επιμέλεια - παραγωγή: Σοφία Χατζή
δείτε περισσότερες εκπομπές στο YouTube, στο playlist:
ΡΑΔΙΟΠΑΡΑΜΥΘΙΑ Σοφία Χατζή
Spotify (podcast): https://open.spotify.com/show/5X318QLNpY9Og41FIVelGS
δημιουργία βίντεο: kkaratz@gmail.com
#sofiachatzi
με τον Γέροντα Γαβριήλ Κοβιλιάτη
Ιερόν Κάθισμα Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, Δολοί, Μάνη
https://www.ieronkathismadolon.gr/
____
Το χριστουγεννιάτικο δένδρο είναι γερμανικό έθιμο που ξεκίνησε από το Στρασβούργο. Στους ψαλμούς της Εκκλησίας, στη σπουδαία αυτή ποίηση, κρύβονται όλες οι δογματικές αλήθειες.
Η πρώτη κιβωτός
Στην κιβωτό του Νώε επέβαιναν οκτώ. Το οκτώ είναι υπέρβαση του επτά που είναι ο καθορισμένος χρόνος της εργασίας κατ’ εβδομάδα. Είναι το πλήρωμα της σωτηρίας. Εάν γραφεί οριζόντια έχουμε το σύμβολο του απείρου. Η ημέρα η ογδόη είναι η Κυριακή, στην οποία επιτελείται η σωτηρία του ανθρώπου, η νίκη του θανάτου, η Ανάσταση.
Το καινό υπό τον ήλιο είναι ότι η Θεότης σαρκούται. Αυτή είναι η Σωτηρία των ανθρώπων. Χωρίς την Ανάσταση, θα φθάναμε μόνο στον Σταυρό. Η Ορθοδοξία δεν σταματά εκεί, είναι μια βιωματική εμπειρία σταυροαναστάσιμη. Ο ερημίτης στη σπηλιά του δεν ζει μόνο το πένθος της πτώσεως και της αυτομεμψίας του, αλλά βιώνει το αναστάσιμο της βιωτής, που είναι η Θεία Ευχαριστία. Και αυτός είναι ο λόγος που πηγαίνει στη μονή που ανήκει για να συμμετέχει στη Θεία Λειτουργία. Η Ανάσταση λαμβάνει χώρα την μία των Σαββάτων, την ογδόη ημέρα.
Η Κιβωτός του Νόμου
Στη συνέχεια, έχουμε μια νέα κιβωτό. Η όντως ζωή νουθετείται από την κιβωτό της Διαθήκης, στην οποία εναποθέτει ο Μωυσής τις πλάκες του Νόμου. Τι ωφελεί το ζειν εάν δεν υπάρχει η νουθεσία και ο φόβος του νόμου. Βλέπουμε στη σύγχρονη ζωή μας την ανάγκη των νόμων και των νομοθετών.
Η έμψυχος Κιβωτός
Η έμψυχος κιβωτός είναι η Παναγία που δεν σώζει τη ζωή, αλλά μας χαρίζει την αιώνιο ζωή. Οι δύο προηγούμενες κιβωτοί προεικονίζουν την Παναγία, όπου φυλάσσεται ο ίδιος ο Νομοθέτης στο μέγιστο μυστήριο της ευδοκίας του Πατρός. «Εν ανθρώποις ευδοκία» είναι το προηγούμενο θέλημα του Θεού, κατά τους Πατέρες της εκκλησίας, να γίνει άνθρωπος, προκειμένου να κάνει τον άνθρωπο Θεό. Μέσω της Παναγίας γίνεται η εκπλήρωση της ευδοκίας, του θελήματος του Θεού.
Η ναυς κιβωτός συνυφασμένη με την Ορθοδοξία
Βρίσκουμε την απεικόνιση των καλάντων σε έργα τέχνης της παράδοσής μας. Τα παδιά λένε τα κάλαντα και κρατούν το καράβι, την κιβωτό. Το καραβάκι είναι συνυφασμένο επίσης με τη βιωτή των Ελλήνων που ζουν στη χώρα που περιβρέχεται από τη θάλασσα.
Είναι λοιπόν σωστό να κρατάμε το καραβάκι που συμβολίζει την Παναγία. Στην εικόνα της Κοίμησης της Θεοτόκου, το κεφάλι της είναι υπερυψωμένο στην κλίνη και η απόληξη του σκηνώματός της είναι τα κόκκινα παπουτσάκια της που δημιουργούν σχηματικά τη διάταξη ενός καραβιού, με πλώρη και ποίμνη. Στη μέση υψώνεται ο Χριστός ως κατάρτι, με χρυσοκοντυλιές στον μανδύα του, κρατώντας στο αριστερό του χέρι ένα νήπιο σπαργανωμένο.
Τα σπάργανα διακρίνουν τη θνητότητα του ανθρώπου και προμηνύουν κάποιες άλλες -τις ταινίες- τα οθόνια της Ανάστασης. Τα μέγιστα επιτεύγματα του Θεού είναι τα θαύματα της Σαρκώσεως και της Αναστάσεως. Με αυτόν τον τρόπο νεκρός ουδείς εστίν εν τω μνήματι. Ο κοιμηθείς καθεύδει και θα ξυπνήσει όταν η φωνή του Κυρίου ως σάλπιγγα θα τον καλέσει. Όλοι αυτοί οι συνειρμοί είναι συγκοινωνούντα δοχεία του λυτρωτικού προγράμματος από την εξάρτηση του θανάτου και της θνητότητας.
Όλα αυτά τα μηνύματα δεν κατανοούνται από τον κόσμο που σήμερα θα πάει στην εκκλησία για το έθιμο τα Χριστούγεννα και το Πάσχα. Η εκκλησία μας καλεί στο κοινό άθλημα, ο βίος μας να ανταποκρίνεται στην Αλήθεια. Αυτό είναι το δυσκολότερο άθλημα.
Το σπαργανωμένο βρέφος προδιαθέτει τον πιστό ότι Αυτός που γεννήθηκε ως άνθρωπος δι’ ημάς, θα δεχθεί εκών τον θάνατο.
Πώς μπορούμε να μοιάσουμε στον γεννηθέντα Χριστό
Ο γεννηθείς ως άνθρωπος δι’ ημάς άφησε τις πράξεις του και τον λόγο του, την καλή αγγελία, το Ευαγγέλιο. Δεν χρειάζεται μεγάλη φιλοσοφία, διότι έχουμε το πρότυπο. Ζώντας λοιπόν με τους λόγους του Ευαγγελίου βιώνουμε την εν Χριστώ ζωή. Κάθε πράξη μας εν Χριστώ είναι και μια γέννα Χριστού. Ο πιστός καλείται όπως η Παναγία που προσωποποιεί την Εκκλησία, διότι εκείνη είναι το μέγιστον θαύμα, ως Μητέρα Παρθένος. Η εκκλησία είναι παρθενομήτωρ, κιβωτός και όποιος εισέλθει εμψυχώνεται από τον Λόγο του Κυρίου και τον Επίσκοπο. Εκεί ακριβώς όντας πόρνος, αμαρτωλός, ληστής, αποκαθίσταται εν μετανοία και γίνεται και πάλι η ψυχή του παρθένος. Αυτή είναι η δύναμη της Μετανοίας, της μεταστροφής του νοός. Εάν δεν κατανοούμε αυτά, τότε ποιό το όφελος από τη συγχωρητική ευχή που ζητάμε να μας διαβάσει ο παππούλης και αυτό να γίνεται μια απλή συνήθεια. Χρειάζεται παιδεία και ιδιαίτερα κατήχηση για να αποκτήσουμε επίγνωση, σύνεση.
Η χαρά του αγώνα στην Εκκλησία
Αγαπητοί μου, για να αγωνιστεί ένας αγωνιστής πρέπει να χαίρεται τον αγώνα του. Για τη χαρά του αγώνα ως προς τα Χριστούγεννα επέλεξα κάποια λόγια του αείμνηστου Παναγιώτη Νέλλα, ιδρυτού του περιοδικού Σύναξη. Ο Νέλλας λοιπόν μας λέει: «Υπήρξαν πολλοί άθεοι μέσα στους αιώνες που υποστήριξαν ότι ο άνθρωπος μπορεί να γίνει θεός, ανεξάρτητα από το Θεό. Αλλά η αίρεση ποτέ δεν είναι τόσο τολμηρή όσο η Αλήθεια και κανένας ποτέ αιρετικός δεν έφθασε στην τόλμη των ορθοδόξων Πατέρων, οι οποίοι τονίζουν ότι με τη Χάρη του Θεού ο άνθρωπος, όχι απλώς μπορεί να γίνει Θεός, αλλά και να γεννήσει μέσα στην ιστορία τον Θεό. Για την Ορθοδοξία το μεγαλείο της ανθρώπινης φύσης είναι ακριβώς ότι αξιώνεται να γίνει Θεοτόκος. Και αυτό αυτό το μεγαλείο αποκαλύπτει, διασφαλίζει και πιστοποιεί ο Μονογενής Υιός της Θεοτόκου» και θα συμπληρώσω «και τώρα εξηγείται έτσι γιατί η Εκκλησία, που προσωποιείται από την παρθενομήτορα Θεοτόκο, είναι και η διαρκής Θεο-τόκος».
Εύχομαι λοιπόν να γίνουμε άξιοι των μελών της Εκκλησίας, ώστε ο καθένας μας, μέσα από τις πράξεις του, να είναι μια διαρκής θεο-τόκος, ως ενεργό και ενσυνείδητο μέλος της Εκκλησίας.
Απευθύνω έναν εγκάρδιο χαιρετισμό σε όλο τον κόσμο, ανεξαρτήτου δόγματος, και να σας πω ότι εάν θέλουμε να βρούμε τη σωτηρία, πρέπει να σωθούμε πρώτα απ’ όλα από τον εγωκεντρισμό μας και σε αυτό θα συντελέσει ένας μόνο παράγων: η αγάπη προς τον συν-άνθρωπο. Χωρίς αυτήν δεν πρόκειται ποτέ να φθάσουμε με την αγάπη μας στον Χριστό, Θεό και Πατέρα μας. Ποιός θα μας καθοδηγήσει ; Το Πνεύμα το Άγιο.
Αυτή την ευχή δίνω σε όλους εσάς και στην αδελφότητά μας.
Ευχαριστώ. Καλήν Χριστού γέννα.
____
Ραδιοπαραμυθία 12.12.2023 - Καθημερινή εκπομπή στο ραδιόφωνο της Πειραϊκής Εκκλησίας, 91.2 FM12
Επιμέλεια - παραγωγή: Σοφία Χατζή
δείτε περισσότερες εκπομπές στο YouTube, στο playlist:
ΡΑΔΙΟΠΑΡΑΜΥΘΙΑ Σοφία Χατζή
Spotify (podcast): https://open.spotify.com/show/5X318QLNpY9Og41FIVelGS
δημιουργία βίντεο: kkaratz@gmail.com
#sofiachatzi
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου