«Διάκριση καi συμμετοχή» Το νέο τεύχος της «Σύναξής» (αρ. 170).

 

«Διάκριση καi συμμετοχή»

Το νέο τεύχος της «Σύναξής» μας (αρ. 170).

Παραθέτω το ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ και στη συνέχεια τα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ.

[Το εξώφυλλο: έργο της Ivana Noble, Πράγα].

……………………………………… 

Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ι Κ Ο

Διάκριση καi συμμετοχή:

«…Κρίσεις ἑτέρας περὶ τῶν πραγμάτων ἔχειν»

Kάποτε ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος θρηνώδησε τὸ γεγονὸς ὅτι οἱ Χριστιανοὶ διδάσκουν τόσα γιὰ τὴν ἀνάσταση, μὰ ἡ σχέση τους μαζί της περιορίζεται στὰ λόγια, καθὼς οἱ πράξεις τους δὲν διαφέρουν ἀπὸ τὶς πράξεις ὅσων δὲν πιστεύουν στὴν ἀνάσταση.

Πράγμα τὸ ὁποῖο παρατηροῦν καὶ ψέγουν οἱ μὴ Χριστιανοί, ποὺ ἀντιλαμβάνονται ὅτι ἡ χριστιανικὴ πίστη ὀφείλει νὰ ἔχει ψηλαφητὸ ἀποτύπωμα στὸν χειροπιαστὸ βίο [1].

Ὀδυνηρὰ διαχρονικὸς ὁ Χρυσόστομος, οὐσιαστικὰ ἐπαναλαμβάνει τὰ βασικὰ τοῦ εὐαγγελίου. Καὶ συνοψίζει τὴν ἁπλὴ ἀλήθεια: «Οἱ πιστοὶ διαφέρουμε ἀπὸ τοὺς ἀπίστους στὸ ἑξῆς: Στὸ ὅτι ἔχουμε ἄλλον τρόπο ζυγίσματος τῶν πραγμάτων» («Τούτῳ διεστήκαμεν τῶν ἀπίστων, τῷ κρίσεις ἑτέρας περὶ τῶν πραγμάτων ἔχειν»). Ὁ ἄλλος τρόπος εἶναι ἡ διάκριση ἡ ὁποία χρειάζεται νὰ συνοδεύει τὴν συμμετοχὴ τῶν Χριστιανῶν στὸν κοινὸ βίο, στὶς προσπάθειες, τὶς ἀγωνίες, τοὺς πόνους, τὶς διαβουλεύσεις καὶ τὶς ἀναμετρήσεις τῆς εὐρείας κοινωνίας.

Νὰ συμμετέχουν, ἐμπνεόμενοι ὅμως ἀπὸ τὰ κριτήρια ἐκεῖνα ποὺ κάνουν τὴν ταυτότητα καὶ τὴν παρουσία τους χριστιανικές, καὶ ταυτόχρονα κρίνουν κατὰ πόσο ἡ ταυτότητα καὶ ἡ παρουσία τους εἶναι πράγματι χριστιανικές [2]. Εἶναι ἕνα ζητούμενο τὸ ὁποῖο ἡ "Σύναξη" τὸ θέτει κάθε τόσο, καὶ νιώθει χρέος της νὰ συνεχίσει νὰ τὸ κάνει.

Τὰ κείμενα τοῦ τεύχους λοιπὸν προσεγγίζουν μιὰ μεγάλη ποικιλία θεμάτων (ἀπὸ θέματα τῶν ὁποίων ἡ συζήτηση ἔχει μεγάλη ἐνδοχώρα καὶ συνεχίζεται, μέχρι θέματα τὰ ὁποῖα ἔρχονται μόλις τώρα στὸ προσκήνιό μας) ἀκριβῶς ὑπὸ τὸ πρίσμα αὐτό: τῆς διάκρισης καὶ τῆς συμμετοχῆς.

Ὁ π. Βασίλειος Ἀργυριάδης ἀνιχνεύει καίριες διακρίσεις στὴν εὐαγγελικὴ ἀφήγηση γιὰ τὸ γεγονὸς τῆς Πεντηκοστῆς, τὸ ὁποῖο ἐγκαινιάζει μιὰ ἐκρηκτικὴ ἀνοιχτωσιὰ μέσα στὸν κόσμο. Ὁ Ἀνδρέας Βιτούλας ἐργάζεται πάνω στὴν Πατερικὴ παράδοση (εἰδικὰ τοῦ ἁγίου Συμεὼν τοῦ Νέου Θεολόγου) καὶ διευκρινίζει ὅτι ἡ χριστιανικὴ ὀπτικὴ δὲν ἀποτελεῖ ἕναν ἀφελῆ πασιφισμό, ἀλλὰ ἄσκηση στὴν θανάτωση τοῦ θανάτου, στὸν μηδενισμὸ τοῦ μηδενός. Ὁ Θανάσης Παπαθανασίου ἐξετάζει κατὰ πόσο ἡ χριστιανικὴ φιλοξενία εἶναι κυριολεκτικὰ ἀπροϋπόθετη ἢ ἄν, ἀντιθέτως, ἔχει κριτήρια καὶ ἄρα ὅρια. Ὁ π. Ἐμμανουὴλ Κλάψης καὶ ἡ Ἀθηνᾶ Κριθαριώτη προσεγγίζουν τὸ σύνθετο ζήτημα τῆς στάσης τῶν Ὀρθοδόξων ἀπέναντι στὴν θρησκευτικὴ ἑτερότητα (ὁ πρῶτος διατυπώνοντας ὅρους σὲ σχέση μὲ τὴν κοινωνία τῶν πολιτῶν, ἡ δεύτερη μελετώντας εἰδικὰ τὴν σχετικὴ συνεισφορὰ τοῦ ἀρχιεπισκόπου Ἀλβανίας Ἀναστασίου, ἐκ τῶν πρώτων Ὀρθοδόξων ποὺ καταπιάστηκαν μὲ τὸ θέμα).

Στὴ συνέχεια ἡ Σοφία Παπασπύρου στρέφεται στὸ ἀνοιχτὸ θέμα τῆς γυναικείας παρουσίας, ἰχνηλατεῖ τὴν ὀπτικὴ τὴν ὁποία ἔφερε τὸ Εὐαγγέλιο καὶ ἐπιχειρεῖ νὰ τὴν μετουσιώσει σὲ σημερινὰ αἰτήματα. Ὁ Ἡρακλῆς Καραμπάτος παρουσιάζει κριτικὰ ἕνα ρεῦμα ἐλάχιστα γνωστό: τὸν λεγόμενο «ἀντιναταλισμό», δηλαδὴ τὴν ἀρνητικὴ θέση ἀπέναντι στὴν τεκνογονία, ἀκόμα καὶ σὲ καθαυτὴ τὴν ὕπαρξη τοῦ ἀνθρώπου πάνω στὴ γῆ. Ἡ Παναγιώτα Χρυσικοπούλου ἀνοίγει κι ἄλλο τὴν περιπτωσιολογικὴ βεντάλια, σκιαγραφώντας ἕνα ἰδιότυπο ἰαπωνικὸ κίνημα, τὸ ὁποῖο ἐπιθυμεῖ νὰ εἶναι χριστιανικό, ἀλλὰ σὲ ἀντιδιαστολὴ πρὸς κάθε ἔννοια Ἐκκλησίας. Τὸ ἀφιέρωμα κλείνει μὲ ἕνα κείμενο προβληματισμοῦ πάνω στὴ νέα πραγματικότητα στὴν ὁποία πλέον βρίσκονται ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, κάθε προσανατολισμοῦ. Ἡ Ἑλένη Καραβανίδου ψηλαφεῖ τὴν ὁρμητικὴ δυναμικὴ τῆς τεχνολογίας ἡ ὁποία ἀλλάζει ριζικὰ τὸν τρόπο γραφῆς: ἀπὸ ἐκεῖνον στὸν ὁποῖο τὸ σῶμα παίζει ρόλο, σὲ αὐτὸν τῆς ψηφιακῆς πραγματικότητας ὅπου ὁ ἄνθρωπος περίπου ἀπο-σωματοποιεῖται. Μὲ περίσκεψη καὶ δίχως βιασύνη γιὰ ὁριστικὰ συμπεράσματα, ὁ προβληματισμὸς ἀποτελεῖ προσημείωση ποὺ ἀξίζει νὰ συνεχιστεῖ.

Πράγμα ποὺ οὐσιαστικὰ ἀφορᾶ κάθε ὑποενότητα τοῦ ἀφιερώματος.

Θ.Ν.Π.

[1] Ἰωάννης Χρυσόστομος, Εἰς τὸ ρητὸν τοῦ ἀποστόλου, περὶ δὲ τῶν κεκοιμημένων, PG 48, 1020: «Τί γὰρ οὐκ ἐροῦσιν ἐκεῖνοι; Τί δὲ οὐ φθέγξονται περὶ ἡμῶν; Οὗτοί εἰσιν οἱ περὶ ἀναστάσεως φιλοσοφοῦντες; Πάνυ γε. Οὐ γὰρ συμβαίνει τοῖς δόγμασι τὰ γινόμενα. Ἐν ρήμασι τὰ περὶ ἀναστάσεως φιλοσοφοῦσι, καὶ ἐν τοῖς πράγμασι τὰ τῶν ἀπεγνωκότων ποιοῦσιν. Εἰ ἐθάρρουν οὗτοι, ὅτι ἀνάστασίς ἐστιν, οὐκ ἂν ταῦτα ἐποίησαν». Ὁ Χρυσόστομος ἐδῶ ἔψεγε τὸν γεμάτον ἀπελπισία τρόπο πένθους τῶν Χριστιανῶν.

[2] Βλ. 1 Κορ. 5:6-9.

.............................................................

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

- π. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΑΡΓΥΡΙΑΔΗΣ, «Μιὰ βουὴ ποὺ σκίζει πέτρες καὶ σκοτάδια».

- ΑΝΔΡΕΑΣ ΒΙΤΟΥΛΑΣ, «Τὸ μηδὲν καὶ ὁ μηδενισμὸς τοῦ μηδενὸς στὸν ἅγιο Συμεὼν τὸν Νέο Θεολόγο».

- ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΡΑΜΜΗΣ, «Οἱ κλέφτες» (ποίημα).

- ΘΑΝΑΣΗΣ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ, «Ἀξία καὶ ὅρια τῆς φιλοξενίας».

- π. ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΛΑΨΗΣ, «Ἡ συμμετοχὴ τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας στὴν κοινωνία τῶν πολιτῶν».

- ΑΘΗΝΑ ΚΡΙΘΑΡΙΩΤΗ, «Χριστιανισμὸς καὶ θρησκεῖες στὴν ὀπτικὴ τοῦ ἀρχιεπισκόπου Ἀλβανίας Ἀναστασίου».

- ΣΟΦΙΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ, «Συνεργοὶ ἐν Χριστῷ: Γυναῖκες στὴν Καινὴ Διαθήκη καὶ σήμερα».

- ΗΡΑΚΛΗΣ ΚΑΡΑΜΠΑΤΟΣ, «Ὁ “ἀντιναταλισμὸς” καὶ ὁ κριτικὸς ἀντίλογος τῆς χριστιανικῆς ἠθικῆς».

- ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΥ, «Μουκιόκαϊ, ἡ ἰαπωνικὴ Μή-Ἐκκλησία».

- ΕΛΕΝΗ ΚΑΡΑΒΑΝΙΔΟΥ, «Ὁ μεταξοσκώληκας καὶ ἡ ἀράχνη».

- ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΓΡΙΠΛΗΣ, «Ἡ θεολογία τοῦ πεζοδρομίου» (διήγημα).

- π. ΠΑΥΛΟΣ ΚΟΥΜΑΡΙΑΝΟΣ, «…καὶ εἰς τρόπον Χριστοῦ».

- ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Ν. ΜΟΣΧΟΣ, «Στὸν Ἰωάννη Παπαδόπουλο ἀποχαιρετισμός».

- π. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΣ & π. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΠΑΘΡΕΛΟΣ, Σχολιασμός του βιβλίου: David Bentley Hart, «Ἁποκατάσταση τῶν πάντων: Κόλαση, Παράδεισος καὶ καθολικὴ σωτηρία» (ἐκδ. Ἁκρίτας 2023).

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ:

Νίκος Κουρεμένος (για το βιβλίο: Μαρία Κ. Κουμαριανοῦ, Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΩΝ ΜΑΡΩΝΙΤΩΝ), π. Σπυρίδων Σκουτής (για το: π. Ἁλέξανδρος Καριώτογλου & Ἁγγελικὴ Καριώτογλου, ΥΔΩΡ ΖΩΝ), Ανέστης Κεσελόπουλος (για το: Χριστοδούλη μοναχή, ΕΝΑΣ ΑΛΗΘΙΝΟΣ ΠΑΤΕΡΑΣ. ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΦΙΝΛΑΝΔΙΑΣ ΠΑΥΛΟΣ), Διονύσιος Σκλήρης (για το: Νικόλαος Ἁσπρούλης, ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ. Γεώργιος Φλωρόφσκυ καὶ Ἰωάννης Ζηζιούλας σὲ διάλογο γύρω ἀπὸ τὴ θεολογικὴ μεθοδολογία), π. Δημήτριος Μπαθρέλλος (για το: John Chryssavgis & Brandon Gallaher ἐπιμ., THE LIVING CHRIST: THE THEOLOGICAL LEGACY OF GEORGES FLOROVSKY), Χριστίνα Κούνα (για το: Hakim Bey, ΡΟΔΑ & ΑΗΔΟΝΙΑ. Στὰ ἴχνη τῶν ἀνυπότακτων Σούφι).

ΕΝΘΕΤΑ ΤΕΧΝΗΣ:

Χριστίνα Κούνα, «Ἅγιος Ἰωάννης Πρόδρομος Μάστρου».

.

[ Basil Argiriadis, Ανδρέας Βιτούλας, Emmanuel Clapsis, Δημήτρης Μαγριπλής, Pavlos Koumarianos, Δημήτρης Μόσχος, Nikos Kouremenos, π.Σπυρίδων Σκουτής, Dionysios Skliris, Christina Kouna ]