Σάββατο 4 Σεπτεμβρίου 2010

Παράδοση και μετανεωτερικότητα - π. Ευάγγελος Γκανάς

Το πρώτο και βασικό βήμα για να μην είναι η παράδοση νεκρό παρελθόν, αλλά ζωντανό παρόν, συνίσταται στη συνειδητοποίηση ότι "όποιος θέλει να ζήσει σύμφωνα με την παράδοση οφείλει να μην ξεκόψει από τον σημερινό κόσμο και να μην ανασυστήσει με σχολαστική ακρίβεια το παρελθόν, για να φωλιάσει και πάλι εκεί, παρά πρέπει να εγκύψει στην παράδοση για να βρει μέσα της την πίστη και τις οδηγίες με τη βοήθεια των οποίων θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τα προβλήματα του παρόντος. Η παράδοση δεν πρέπει να σημαίνει εγκλεισμό σε ορισμένο χώρο και χρόνο, παρά να συνιστά δύναμη στραμμένη προς τα έξω και ικανή να δώσει κάτι παραπάνω από μάχες οπισθοφυλακών" (Παν. Κονδύλης). Αυτό συνέβη και κατά την χρυσή περίοδο των μεγάλων Πατέρων της Εκκλησίας. Δεν υιοθετήθηκε η φιλοσοφία και ο πολιτισμός των Ελλήνων, που ούτε ενιαίος ήταν και συχνά αντιμετωπίσθηκε με κριτικό μάτι από τη χριστιανική θεολογία, αλλά μια γλώσσα απαραίτητη για την επικοινωνία με πληθυσμούς για τους οποίους η ιουδαϊκή παράδοση ήταν απροσπέλαστη και αδιάφορη. Η ανάγκη για μια σύγχρονη γλώσσα, που δεν θα προδίδει την ουσία του ευαγγελικού λόγου, γίνεται επιτακτικότερη αν συνειδητοποιήσουμε ότι ο Χριστιανισμός στις μέρες μας δεν είναι τόσο πολύ εγκαταλελειμμένος όσο είναι, απλά, άγνωστος.
Η εποχή της μετανεωτερικότητος έφερε αλλαγές και στο πεδίο της θρησκευτικότητας. Αν κατά την προηγούμενη περίοδο υπήρχε ένας σαφής αντίπαλος της Εκκλησίας, η ανερχόμενη αστική τάξη και η φιλοσοφία του Διαφωτισμού αρχικά, και αργότερα το κομμουνιστικό κίνημα και η φιλοσοφία του μαρξισμού, στις μέρες μας, και ιδίως μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, δεν υπάρχει σαφής αντίπαλος, αλλά μια κατάσταση που ανέχεται τα πάντα και μάλιστα τις αναβιώσεις κάθε λογής θρησκευτικών κινημάτων, άλλοτε προερχόμενων από το χώρο της Ανατολής (ινδουιστές γκουρού, βουδισμός ζεν, σουφισμός,κ.ά.), και άλλοτε αναβιώσεις τοπικών παγανιστικών παραδόσεων (ελληνικό δωδεκάθεο, δρυίδες, ινδιάνικος σαμανισμός, κ.λπ.). Αν μπορούσαμε να διακρίνουμε έναν κοινό παρονομαστή σ' όλα αυτά τα θρησκευτικά κινήματα, είναι η βαθύτατη διάθεση του δυτικού ανθρώπου για μιας μορφής θεραπεία, η επιθυμία για εμπειρίες, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει συνάντηση με το χώρο του δαιμονικού, η αντίδραση σε κάθε μορφής ουσιαστικό πνευματικό αγώνα ενάντια στα πάθη και στον διάβολο, μια που αποσκοπούν σε μια διάλυση του υποκειμένου μέσα σ' ένα δήθεν αρμονικό Όλο. Κοινό επίσης στοιχείο είναι η συγκριτιστική διάθεση, η άμβλυνση των διαφορών μεταξύ των θρησκειών και η υιοθέτηση της αντίληψης πως κάθε θρησκευτική παράδοση αποτελεί ένα ανεξάρτητο και έγκυρο μονοπάτι προς τον ένα Θεό στον οποίο αποβλέπουν και φτάνουν εξίσου όλες οι θρησκείες.

π. Ευάγγελος Γκανάς

Υάκινθος

12 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Aς υπάρχη και κανενα λυσαρι δίπλα να καταλάβουμε τι λέει το κείμενο...

Ανώνυμος είπε...

Αχ! αυτό το εκπαιδευτικό σύστημα έβγαλε αμόρφωτους που μόνο με λυσάρια μπορούν να καταλάβουν και τα απλά. Υπάρχουν και τα σχολεία δεύτερης ευκαιρίας για σένα.

Ανώνυμος είπε...

Σωστές οι σκέψεις του αρθρογράφου.

Ανώνυμος είπε...

Πριν από λίγα μόλις χρόνια, για πολλούς η "πολυπολιτισμικότητα" ήταν μια λέξη παράξενη, μπήκε όμως στην ζωή μας. Τώρα ήλθε ο νέος όρος της "μετανεωτερικότητας". Με ενθουσίασε η δομή των σκέψεων και του προβληματισμού.

Ανώνυμος είπε...

-Καλησπέρα σας!Εχω κάτι σκέψεις πάνω σε αυτά που λέγει το κείμενο,που με οδηγούν σε κάποια ερωτηματικά. Η τελευταία παράγραφος ...τι μας λέγει;-[κάθε θρησκευτική παράδοση αποτελει έγκυρο μονοπάτι προς τον Θεό..] Παραδέχομαι δηλαδή την δική σας παράδοση,δεχτείτε την δική μου την ορθόδοξη]>>>όλες οδηγούν στο Θεό;Η δική μας ας πούμε έχει κέντρο τον Χριστό,την μετ αυτού κοινωνία και μαρτυρία των Αποστόλων,Αγίων,Προφητών και έχει στόχο την σωτηρία.Ποιά άλλη παράδοση θρησκευτική μπορεί να οδηγήσει στον Θεό;Μήπως μπορεί να μας ενώσει μια φιλία που μόνον αυτή είναι ικανή να οδηγήσει στον Θεό και να σώσει;Η Πατερική όμως διδασκαλία μας λέγει πάνω στη φιλία πως καμία φιλία δεν θα μπορούσε να διαρκέσει ως το τέλος σταθερή ,παρά μονάχα ανάμεσα σε ανθρώπους που έχουν ίδιο βαθμό αρετής και κοινό πνευματικό στόχο.Δεν υπάρχει ταυτότητα του Πνέυματος μεταξύ των εθνών.Υπάρχει κοινός πνευματικός στόχος;Κανείς δεν μπορεί να αγαπήσει κάτι ωραίο ,αν δεν δει την ομορφιά του!Η Αγιοπατερική παράδοσις είναι παράδοσις θεούμενων ανθρώπων .Αν η παράδοσις δεν σώζει δεν κάνουμε τίποτε.Οι προτεστάντες απορρίπτουν την παράδοση.Πως αυτή η συνεργασία παραδόσεων θα θεραπέυσει;..Αλλο να σέβομαι την παράδοση των εθνών έπειδή έτσι την βιώνουν ελευθερα χρόνια και χρόνια σαν επιλογή ζωής και άλλο οτι δέχομαι την παράδοσή τους,την εγκρίνω ως ένα μονοπάτι που οδηγεί στο θεό.Διότι το μονοπάτι που οδηγεί στο Θεό είναι η πίστη στο Χριστό.--π

Ανώνυμος είπε...

ΘΕΟΣ ΑΓΑΠΗ ΕΣΤΙ.-
ΔΙΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ
->ΕΜΠΡΑΚΤΩΣ->ΠΡΟΣ ΟΛΟΥΣ....
ΘΑ ΔΟΥΜΕ -ΘΑ ΝΙΩΣΟΥΜΕ
ΧΡΙΣΤΟ ΤΟ ΘΕΟ ΗΜΩΝ,,,
ΑΜΗΝ+
ΓΕΝΟΙΤΟ,

ΚΑΛΟ ΞΗΜΕΡΩΜΑ

Ανώνυμος είπε...

Aγαπητή Πην., αν ξαναδιαβάσεις με προσοχή την τελευταία παράγραφο, θα δεις ότι λέει άλλα απ'αυτά που κατάλαβες-πάντα κάνεις βιαστικό διάβασμα.

Ανώνυμος είπε...

ΑΥΤΟ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕ ΣΥΓΧΩΡΕΙΤΕ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΚΟΥΛΤΟΥΡΙΑΡΗΔΕΣ.ΠΙΟ ΚΑΛΑ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΩ ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΟΥ ΓΡΑΦΑΝ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΚΑΘΑΡΕΥΟΥΣΑ,ΠΑΡΑ ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΟΥ ΦΑΙΝΟΝΤΑΙ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΓΡΑΜΜΕΝΑ ΑΠΟ ΜΟΡΦΩΜΕΝΟΥΣ ΘΕΟΛΟΓΟΥΣ ΠΟΥ ΓΡΑΦΟΥΝ ΚΑΙ ΓΡΑΦΟΥΝ ΕΝΑ ΚΑΡΟ ΚΑΤΕΒΑΤΑ ΚΑΙ ΔΝ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΕΙ Ο ΑΛΛΟΣ ΤΙΠΟΤΕ.

Ανώνυμος είπε...

κοιτάχτε φίλε των 3:13 στην ενορία μου έχουμε ιερέα καθηγητή.Ποτέ δεν έχει πει κάτι το οποίο δεν καταλάβαμε.Δεν έχει νόημα να μιλάι κανείς και να μην βγαίνει νόημα.

Ανώνυμος είπε...

Kαλησπέρα και πάλι!Δεν διαφωνώ επ αυτού γιαυτό είπα πως έχω κάποια ερωτηματικά πάνω σε αυτό το κείμενο.Οταν για ένα θέμα παρουσιάζονται δυο η τρεις απόψεις,δεν νομίζω πως είναι κακό να απορρίψουμε μια στάση η να κρατήσουμε μια ενδιάμεση η και να δεχτούμε την μια από τις δυο,αρκεί αυτές οι απόψεις να μην φαίνεται οτι έρχονται σε αντίθεση με την Πίστη.Το κείμενο εδώ στις τελευταίες σειρές με προβλημάτησε.Για το θέμα οτι βιάζομαι πάντα ίσως να έχετε δίκιο...Π

Ανώνυμος είπε...

-Από ένα επιστημονικό ιατρικό άρθρο θα είχαμε την απαίτηση να καταλάβουμε αυτόματα το άρθρο, αν δεν έχουμε τις απαιτούμενες γνώσεις;
-Όχι.
-Τότε πώς είναι δυνατόν να έχουμε την ίδια απαίτηση να καταλάβουμε αυτόματα αυτό εδώ το κείμενο του π.Γκανά, αν δεν έχουμε τις απαιτούμενες γνώσεις;

-Θα πηγαίναμε ποτέ σε ένα έγκυρο επιστημονικό περιοδικό να σχολιάσουμε το οτι ο αναγνώστης δεν καταλαβαίνει τίποτα;
-Όχι.
-Τότε γιατί σχολιάζουμε εδώ πως ο αναγνώστης δεν καταλαβαίνει τίποτα;

Άρα, δεν είναι δυνατόν να καταλαβαίνουμε οι πάντες τα πάντα.
Αν κάποιος θέλει να καταλαβαίνει, τότε να κάτσει και να προσπαθήσει να μάθει, να προσπαθήσει τόσο όσο χρειάζεται, ώστε να καταλαβαίνει.

Δεν είναι σωστό όσα δε φτάνει η αλεπού να τα κάνει "κρεμαστάρια".

Από εκεί και πέρα, θα ήταν ευχής έργο το να βοηθήσει ο άνθρωπος τον συνάνθρωπο, και να εξηγήσει σε όποιον συνάνθρωπο επιθυμεί να καταλάβει.

Προσωπικά, αυτό που κατάλαβα από το κείμενο είναι πως το κείμενο μιλά για την παράδοση (παράδοση = αυτό που μας παραδίδεται) και το κείμενο λέει 2 (δύο) απλά πράγματα.
1. Την παράδοση είναι καλό να την έχουμε ζωντανή αντί για .. μουμιοποιημένη.
2. Ο εχθρός της παράδοσης παλιά ήταν κάποιος, ενώ τώρα είναι κάποιος άλλος. Ο τωρινός εχθρός της παράδοσης είναι διάφορες αντιλήψεις και ιδέες τις οποίες ονομάζουμε "μετανεωτερικές" οι οποίες αντιλήψεις λένε οτι μπορούμε όλοι να είμαστε χαρούμενοι χωρίς ιδιαίτερο αγώνα, πως όλα τα πράγματα ανεξαιρέτως είναι καλά, και όλα τα πράγματα είναι ίδια μεταξύ τους, και το καλό και το κακό είναι ίδια μεταξύ τους. Και, σύμφωνα με τις ιδέες και τις αντιλήψεις αυτές (τις οποίες τις ονομάζουμε "μετανεωτερικές" αβίαστα κι εύκολα κι αβασάνιστα μπορούμε να βγάζουμε το συμπέρασμα πως το δωδεκάθεο, και ο χριστιανισμός, και ο βουδισμός είναι κατά βάθος όλα το ίδιο.

Η σχολιάστρια Πην. εξηγεί παραπάνω το γιατί, κατά τη γνώμη της, δεεεν είναι όλα τα πράγματα, όλες οι θρησκείες το ίδιο.

Ανώνυμος είπε...

ξέχασα παραπάνω να κλείσω την παρένθεση:
(τις οποίες τις ονομάζουμε "μετανεωτερικές" )