ΠΑΤΡΑ, ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ 1821, ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΚΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΠΑΠΑ-ΓΙΩΡΓΗ - Μητροπολίτης Πατρών Χρυσόστομος

ΠΑΤΡΑ, ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ 1821,

ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΚΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΠΑΠΑ-ΓΙΩΡΓΗ

Τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πατρῶν

 κ.κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ

            Θά μεταφερθοῦμε σήμερα νοερῶς στό 1821, καί συγκεκριμένα στήν Κυριακή τῶν Βαΐων, ὅταν οἱ εὐσεβεῖς Πατρινοί, συγκεντρωμένοι στούς Ἱερούς Ναούς, φέροντες στά χέρια τά βαΐα καί τούς κλάδους τῶν δένδρων, δοξολογοῦσαν τόν Κύριο καί παρακαλοῦσαν θερμά γιά τήν ἀγαθή ἔκβαση τοῦ ἀγῶνα καί τήν ἐλευθερία τῆς πατρίδος.

            Εἶχαν προηγηθῆ τά γεγονότα στό ἱστορικό Μοναστήρι τῆς Ἁγίας Λαύρας στά Καλάβρυτα, ὅπου ὁ Ἱεράρχης Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανός ὕψωσε τό Λάβαρο τῆς Ἐπαναστάσεως καί ἐκήρυξε τόν ἱερό ὑπέρ τῆς πίστεως καί τῆς πατρίδος ἀγῶνα. Ἀλλά καί στήν Πάτρα, στήν Πλατεία Ἁγίου Γεωργίου, ὅπου ὁ ἴδιος Ἀρχιερεύς ὕψωσε τήν σημαία καί ὥρκισε τά παλληκάρια, δίνοντας τό ἔναυσμα τῶν ἡρωικῶν ἀγώνων γιά τήν ἐλευθερία τοῦ Γένους.

            Πλησιάζει τό Πάσχα. Ἆρα γε τό δοῦλο Γένος θά ἀξιωθῇ νά ζήσῃ τήν διπλῆ Ἀνάσταση; Οἱ Ἕλληνες τό πιστεύουν ἀκράδαντα. Ὁ Γέρος τοῦ Μωρηᾶ στεντορείᾳ τῇ φωνῇ τό διακήρυξε: «Ὁ Θεός ἔβαλε τήν ὑπογραφή του γιά τήν ἐλευθερία τῆς Πατρίδος καί δέν τήν παίρνει πίσω...».

            Ἡ Παναγία, ὡς Ὑπέρμαχος τοῦ Γένους Στρατηγός, παραμυθεῖ τόν Λαό καί μεταφέρει τά δακρυσμένα αἰτήματά του, τίς γονυκλισίες καί τίς θερμές προσευχές στόν θρόνο τοῦ Κυρίου, δεομένη γιά τήν λύτρωση τοῦ Ὀρθοδόξου Γένους τῶν Ρωμηῶν.

            Ἀλλά καί ὁ Ἅγιος Ἀνδρέας, κρατῶντας τόν χιαστό σταυρό τοῦ μαρτυρίου του, δέεται πρόν τόν Οὐράνιο Δεσπότη ὑπέρ τῶν κατατρεγμένων, αἰῶνες τώρα, Ἑλλήνων.

         Αὐτή τήν ἡμέρα, Κυριακή τῶν Βαΐων, μέσα στόν Ναό τῆς Ἁγια-Ἀλεξιώτισσας (τῆς Παναγίας τῆς Ἀλεξιωτίσσης) τῶν Πατρῶν, μπροστά στό Φρικτό Θυσιαστήριο προσφέρει τήν ἀναίμακτή Θυσία ὁ ταπεινός καί σεβάσμιος Ἱερεύς Γεώργιος. Μετάρσιος μεταξύ οὐρανοῦ καί γῆς, μεταφέρει τά αἰτήματα τῶν Πατρινῶν καί ὅλου τοῦ δύστυχου Γένους πρός τόν Θεό, καί δέεται γιά τήν λευτεριά καί τήν ἀνάσταση.

            Ἐκείνη τήν ὥρα τῆς μυσταγωγίας καί τῆς προσευχῆς, φτάνει ἡ φοβερή εἴδηση ὅτι Τοῦρκοι καταφθάνουν στόν Ναό γιά σφάξουν καί νά δῃώσουν. Στό ἄκουσμα τοῦ φοβεροῦ μαντάτου ὁ λαός κραυγάζει τό «Κύριε Ἐλέησον», καί τά μάτια καρφώνονται στήν θαυματουργή εἰκόνα τῆς Κυρᾶς τῆς Ἀλεξιώτισσας, ἱκετεύοντας γιά σωτηρία.

            Ὁ Παπα-Γιώργης, ἀγέρωχος, συνεχίζει τό Φρικτό Μυστήριο. «Λάβετε φάγετε, τοῦτο μου ἐστί τό Σῶμα... Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες, τοῦτο ἐστί τό Αἷμα μου... Τά σά ἐκ τῶν σῶν Σοί προσφέρομεν Κύριε, κατά πάντα καί διά πάντα...».

            Ἀρνεῖται νά διακόψῃ τήν μυσταγωγία. Ἡ ὥρα συγκλονιστική. «Φύγε Παπα-Γιώργη γιά νά σωθῇς...», ἀκούονται φωνές ἀπό τό πλῆθος. Ὅμως τό χρέος τοῦ Ἱερέως εἶναι ἄλλο. Προσφέρεται (ὁ κάθε Ἱερεύς) ὡς ἑκούσιο σφάγιο στόν βωμό τῆς θυσίας γιά τήν ἀγάπη τοῦ Ἐσφαγμένου Ἀρνίου. Ἀκόμη δέ περισσότερο, ὅταν στίς φλέβες του ρέει αἷμα Ἑλληνικό, αἷμα ἡρώων καί μαρτύρων πού μέ τίς θυσίες τους πότισαν τά βουνά καί τούς κάμπους τῆς πατρίδος μας γιά νά ἀνθίσῃ τῆς ἐλευθερίας τό δένδρο.

            Γνωρίζει ὁ Παπα-Γιώργης ἀπό θυσίες Πατριαρχῶν, Ἀρχιερέων, καί ἁπλῶν Ἱερέων καί Μοναχῶν. Ὁ Δεσπότης του, ὁ Γερμανός, εἶναι παλληκάρι. Τόν ἔχει ἐμπνεύσει, ὅπως καί ὅλους τούς παπάδες καί καλογήρους τῆς ἐπαρχίας του· τοῦ ἔχει μεταδώσει τήν φλόγα γιά τήν ἐλευθερία. Ὁ Γερμανός εἶναι ὁ πυρπολητής τῶν ψυχῶν, εἶναι ὁ δυναμικός καί θαρραλέος ἐθνεγέρτης Ἱεράρχης. Ἦλθε ἡ ὥρα ὁ Παπα-Γιώργης νά σφραγίσῃ μέ τήν δική του θυσία τούς ἀγῶνες γιά τοῦ Χριστοῦ τήν πίστη τήν ἁγία καί τῆς Πατρίδος τήν ἐλευθερία.  

Οἱ Τοῦρκοι, ἄγριο καί ἀσυγκράτητο πλῆθος, εἰσβάλλουν στόν Ἱερό Ναό τῆς Παναγίας. Προχωροῦν οἱ ἀσεβέστατοι καί μιαροί στό Ἱερό καί ἁρπάζουν τόν Λειτουργό τοῦ Ὑψίστου. Τό σπαθί τοῦ Ἀγαρηνοῦ ὑψώνεται ἀπειλητικά, ἐνῷ ὁ Παπα-Γιώργης, ἥρεμος καί μέ ἀγαλλίαση ψυχῆς, ἀναμένει τήν στιγμή πού τό αἷμα του θά ἑνωθῇ μέ τό αἷμα μυριάδων μαρτύρων, γιά τήν δόξα τοῦ Θεοῦ καί τῆς Πατρίδος τήν τιμή καί τήν ἐλευθερία.

Τώρα πλέον εἶναι στόν Οὐρανό. Τό αἷμα του ρέει μπροστά στήν Ἁγία Τράπεζα, καί ἑνωμένο μέ ποταμούς αἱμάτων ἄλλων ἱερῶν σφαγίων, ἀρδεύει τά ἁγιασμένα χώματα τῆς πονεμένης χώρας.

«Οἱ τόν ἀμνόν τοῦ Θεοῦ κηρύξαντες καί σφαγιασθέντες ὥσπερ ἄρνες, καί πρός ζωήν τήν ἀγήρω, ἅγιοι, καί ἀΐδιον μετατεθέντες,τοῦτον ἐκτενῶς, μάρτυρες, αἰτήσασθε ὀφλημάτων λύσιν ἡμῖν δωρήσασθαι».

·      Ὅμως τό μαρτύριο τοῦ Παπα-Γιώργη δέν σταματάει ἐδῶ. Οἱ Ἀγαρηνοί αἰχμαλώτισαν τά τρία του παιδιά, τά  ὁποῖα μετεφέρθησαν σέ τόπους μακρινούς στήν Ἀσία. Πίσω ἔμεινε ἡ παπαδιά. Μιά γυναῖκα ἀπ’ ὅ,τι φαίνεται δυναμική, ἡ ὁποία, ἀφοῦ ἐνταφίασε τόν Παπα-Γιώργη, ἀνέλαβε τό ἐπώδυνο χρέος νά ψάξῃ γιά τά σκλαβωμένα παιδιά της.

Ἔκανε στόν σταυρό της μπροστά στήν εἰκόνα τῆς Παναγιᾶς τῆς Ἀλεξιώτισσας, μάζεψε ὅσους «παράδες» μπόρεσε καί ἔφυγε γιά νά βρῇ καί νά λυτρώσῃ τά παιδιά της. Πέρασε χῶρες καί χωριά, γύρισε τόπους μακρινούς καί κατάφερε νά βρῇ καί νά δώσῃ τά λύτρα στούς ἀπίστους γιά τόν ἕνα της γυιό. Τά ἄλλα δύο παιδιά της δέν βρέθηκαν ποτέ.

Θαυμάζει κανείς τό μεγαλεῖο καί τόν χαρακτῆρα τῆς παπαδιᾶς, πού μέ κίνδυνο τῆς ζωῆς της «πῆρε» τά βουνά καί τούς κάμπους γιά νά βρῇ τά παιδιά της. Ἡ θυσία ἔμεινε παροιμιώδης. Τό παράδειγμά της ἐνέπνευσε τίς γυναῖκες τῆς Πάτρας γιά τούς ἀγῶνες γιά τήν ἀπελευθέρωση τῆς πόλεως.

Ὁ διασωθείς γυιός τοῦ παπα-Γιώργη τῆς Ἀλεξιώτισσας, Κωνσταντῖνος, ἀπευθύνει αἴτηση στίς 4 Ἰουνίου 1865 πρός τήν ἑπί τῶν ἀγώνων Ἐπιτροπή, ὅπως τοῦ ἀποδώσῃ ὅ,τι νόμιμον καί δίκαιον. Τό κείμενο ἔχει ὡς ἑξῆς:

Ἐν Πάτραις τῇ 4ῃ Ἰουνίου 1865

ΠΡΟΣ

Τήν ἐπί τῶν ἀγώνων Σεβαστήν Ἐπιτροπήν, διά τοῦ Κυρίου Νομάρχου Ἀχαϊοήλιδος.

            Ὁ εὐσεβάστως ὑποσημειούμενος Κωνσταντῖνος ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ, ἀναφέρω ταπεινῶς ὅτι, κατά τό ἔτος 1821, καθ' ἥν ἐποχήν οἱ Ἕλληνες ἔλαβον τά ὅπλα κατά τῶν Ὀθωμανῶν, ὁ πατήρ τοῦ ὑποφαινομένου ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΙΕΡΕΥΣ ἐφονεύθη παρά τῶν Ἀγαρηνῶν, ἐνῷ ἐτέλει τήν Θείαν Μυσταγωγίαν, ἐν τῷ ἐνταῦθα Ἱερῷ Ναῷ τῆς Ἀλεξιωτίσσης, ὅτι ὁ ὑποφαινόμενος καί ἕτεροι δύο (2) ἀδελφοί μου αἰχμαλωτίσθησαν παρά τῶν Ἀγαρηνῶν καί ὅτι τρέξασα ἡ μήτηρ ἡμῶν εἰς διάφορα τοῦ Ὀθωμανικοῦ Κράτους μέρη, μόλις ἠδυνήθη νά σώσῃ καί νά λάβῃ τόν ὑποφαινόμενον, μή δυνηθεῖσα οὐδόλως ν' ἀνεύρῃ τούς ἑτέρους δύο ἀδελφούς μου καί εἰσέτι μένουσι ἐν αἰχμαλωσίᾳ ἀγνοουμένου τοῦ τόπου τῆς διαμονῆς των, ὡς προκύπτει ἐκ τοῦ συνημμένου πιστοποιητικοῦ πολιτῶν μαρτυρούντων τ' ἀνωτέρω.

Τά δυστυχήματα ταῦτα εἶναι ἄξια λόγου ὅπως ληφθῇ καί ὁ ὑποφαινόμενος ἐν καιρῷ ὑπ' ὄψιν καί λάβω τήν δέουσαν καί ἀπαιτουμένην ἀμοιβήν.

Διά ταῦτα παρακαλῶ θερμῶς τήν Σεβαστήν Ἐπιτροπήν, ὅπως εὐαρεστουμένη λάβῃ ὑπ' ὄψιν της ἐν καιρῷ καί τόν ὑποφαινόμενον, ἀποδίδουσα ὅ,τι νόμιμον καί δίκαιον.

Ὁ Κύριος Νομάρχης Ἀχαϊοήλιδος παρακαλεῖται νά διαβιβάσῃ τήν παροῦσαν ὅπου δεῖ.

Εὐπειθέστατος

Κωνσταντῖνος Παπαγεωργίου

            Στήν αἴτηση του Κωνσταντίνου, ἐπισυνάπτεται πιστοποιητικό τῶν προὐχόντων τῆς Ἀχαΐας, ὡς κατωτέρω:

ΠΙΣΤΟΠΟΙΟΥΜΕΝ

            Οἱ ὑπογραφόμενοι μεθ' ὅρκου ὅτι κατά τό ἔτος 1821 καθ' ἥν ἐποχήν οἱ Ἕλληνες ἔλαβον τά ὅπλα, ὁ συμπολίτης μας ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΙΕΡΕΥΣ ἐκτελῶν τήν Θείαν Μυσταγωγίαν ἐν τῷ Ναῷ τῆς Ἁγίας Ἀλεξιωτίσσης ΕΦΟΝΕΥΘΗ παρά τῶν Ἀγαρηνῶν, αἰχμαλωτισθέντων καί τριῶν (3) τέκνων του, πρός ἀπολύτρωσιν τῶν ὁποίων ἡ μήτηρ των τρέξασα εἰς διάφορα τοῦ Ὀθωμανικοῦ Κράτους μέρη, μόλις ἐδυνήθη νά σώσῃ καί λάβῃ τό ἕνα ἐκ τούτων  ὀνόματι ΚΩΣΤΑΝΤΙΝΟΝ, τῶν δύο ἑτέρων μενόντων ἐν αἰχμαλωσίᾳ καί ἀγνοούμενης τῆς διαμονῆς των.

            Κατ' αἴτησιν ὅθεν τοῦ ἀπελευθερωθέντος Κωνσταντίνου δίδεται τό παρόν αὐτό ἵνα χρησιμεύσῃ ὅπου δεῖ, καί ὑποσημειούμεθα.

Ἐν Πάτραις τήν α' Ἰουνίου

Μ(πενιζέλος) Ροῦφος

Κ. Μπουκαούρης

Γεώργιος Γιαννόπουλος

Ζ. Νεράγκαθος

Κ. Θωμόπουλος

Ἀναστάσιος Ἡλιόπουλος

Ἄγγελος Ξηρομερίτης

Ἀναγν. Ἀνδρικόπουλος

            Ἡ παραπάνω αἴτηση εἶχε θετικό ἀποτέλεσμα. Ἡ Ἐπιτροπή, ἀφοῦ ἔλαβε ὑπ’ ὄψη της ὅλα τά σχετικά μέ τό μαρτύριο τῆς οἰκογενείας τοῦ παπα-Γιώργη, ἐνέταξε τόν Κωνσταντῖνο στήν «δευτέρα τάξη τῶν ὑπαξιωματικῶν».

            Ἡ θυσία τοῦ Ἐθνομάρτυρος Ἱερέως Γεωργίου καί τά κατ’ αὐτόν, θά ἦταν ἄγνωστα σέ μᾶς, ἄν δέν τά  ἀνέσυρε ὁ ἱστοριοδίφης Ἱερεύς Νικόλαος Παπαδόπουλος, ἐφημέριος τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Γεωργίου Καρύκη Ἀθηνῶν, ἀπό τά Γενικά Ἀρχεῖα τοῦ Κράτους, τό ἔτος 1964.

            Ἔξω ἀπό τόν Ἱερό Ναό τῆς Παναγίας τῆς Ἀλεξιωτίσσης, ὑψώθη μνημεῖο πρός τιμήν τοῦ Ἐθνομάρτυρος Ἱερέως Γεωργίου, τό ἔτος 1971, ἀπό τήν Ἀχαϊκή Ἑταιρεία Πατρῶν, μέ τήν εὐγενῆ φροντίδα τῶν κ.κ. Κων. Ν. Τριανταφύλλου καί Θεοδ. Ἰ. Παπαναγιώτου, ὥστε νά διατηρηθῇ στήν μνήμη τῶν νεωτέρων ὁ ἡρωισμός καί ἡ θυσία τοῦ ἀοιδίμου Ἱερέως Γεωργίου, οἱ ἀγῶνες καί οἱ θυσίες τῆς Πρεσβυτέρας του γιά τήν διάσωση τῶν παιδιῶν τους, ἀλλά καί οἱ έν γένει θυσίες τοῦ Ἱεροῦ Κλήρου γιά τήν ἐλευθερία τῆς Ἑλλάδος.

             Παρ’ ὅτι ὑπάρχουν ἀκόμη νοσηροί νόες οἱ ὁποῖοι ἐμμένουν στά ἐσωτερικά τους σύνδρομα, καί συνεχίζουν νά προσάπτουν κατηγορίες στά ἱερά σφάγια τοῦ Γένους, καί κυρίως στούς μάρτυρες Κληρικούς, ἐν τούτοις τό αἷμα τους προβάλλει καθ’ ἡμέραν ἐνώπιόν μας καί ὁ ἡρωισμός τους εἶναι καταγεγραμμένος μέ χρυσά γράμματα στίς σελίδες τῆς Ἐκκλησιαστικῆς καί τῆς Ἑλληνικῆς Ἱστορίας.

            Εὐτυχῶς πού ἡ Ἱστορία, μέ τόν δικό της ἀδέκαστο τρόπο, μαρτυρεῖ στό διάβα τοῦ χρόνου, ὅτι ἦταν γραφτό τῆς λευτεριᾶς τῆς Ἑλλάδος νά περάσῃ καί νά λιβανιστῇ στούς θόλους τῶν Ἐκκλησιῶν καί τῶν Ἱερῶν Μονῶν μας, νά πορφυρωθῇ ἀπό τά αἵματα Ἱερομαρτύρων καί Ἐθνομαρτύρων, ἀνθρώπων πάσης κοινωνικῆς τάξεως καί ἡλικίας, ὥστε νά μποροῦμε ἐμεῖς οἱ ἐπιγενόμενοι μέ πᾶσαν ἄνεση, ἀκόμη καί νά ἀμφισβητοῦμε τόν ἁγιασμένο ἀγῶνα τους.

            Ἐμεῖς τήν Κυριακή τῶν Βαΐων ἔχομε ὁρίσει τήν τιμή γιά τόν Ἐθνομάρτυρα Κληρικό, μέ Θεία Λειτουργία καί ἄλλες ἐκδηλώσεις στόν Ἱερό Ναό τῆς Παναγίας τῆς Ἀλεξιωτίσσης τῶν Πατρῶν, ὅπου λειτουργοῦσε ὁ ἀοίδιμος Ἱερεύς καί ὅπου μαρτυρικῶς καί φρικτῶς ἐτελειώθη ὑπό τῶν ἀπίστων τυράννων. Ἡ καρδιά τῆς Ἐκκλησίας τῶν Πατρῶν, τήν Κυριακή τῶν Βαΐων, χτυπᾶ στήν Ἀλεξιώτισσα.