ΓΝΗΣΙΑ ΦΙΛΟΠΑΤΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΔΟΣ -Βασ. Π. Καυκόπουλου

ΓΝΗΣΙΑ ΦΙΛΟΠΑΤΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΔΟΣ

Του Βασ. Π. Καυκόπουλου

          Η αγάπη προς την πατρίδα απετέλεσε στο παρελθόν, αλλά αποτελεί και σήμερα, ύψιστο ιδεώδες που καθορίζει την πορεία προόδου ατόμων και λαών. Μέσα από την ιστο­ρία όλων των λαών μπορούμε να βρούμε ύψιστα δείγματα αυταπάρνησης και θυσιών, που ήταν απόρροια του έντονου αισθήματος της φιλοπατρίας των διαφόρων ατόμων. Η αγάπη προς την πατρίδα ή, διαφορετικά, ο πατριωτισμός αποτε­λεί αρχέγονη αρετή του ελληνισμού και μια από τις αιτίες που το ελληνικό πνεύμα διαφυλάχτηκε μέχρι τις μέρες μας.

          Η φιλοπατρία -όπως από την ετυμολογία της λέξης προσδιορίζεται- σημαίνει την αγάπη προς την πατρίδα. Λέ­γοντας δε πατρίδα, δεν εννοούμε φυσικά μόνο τα χωρικά πλαίσια μέσα στα οποία ζει και δρα ένας λαός, αλλά η σημα­σία της εκτείνεται σ’ όλα εκείνα που μέσα στη μακραίωνη ιστορία του ο λαός αυτός έχει επινοήσει και δημιουργήσει σε κάθε τομέα της ανθρώπινης δραστηριότητας. Έτσι και η έννοια της φιλοπατρίας εκτείνεται στη γη, στα ήθη και έθι­μα, στην τέχνη, στα γράμματα, στις επιστήμες και στον τρό­πο ζωής, σ’ όλα δηλαδή εκείνα που συναπαρτίζουν την έν­νοια της πατρίδας.

          Φίλες και Φίλοι, η αξία της φιλοπατρίας είναι μοναδική για κάθε λαό. Απ’ αυτήν απορρέει ένα πλήθος άλλων αξιών, όπως είναι η υπε­ράσπιση και διαφύλαξη της εθνικής υπόστασης ενός λαού, της εθνικής αυτοτέλειας, της ανεξαρτησίας, καθώς επίσης και η προάσπιση των εθνικών δικαίων, η απόρριψη κάθε μορφής υποτέλειας και εξάρτησης, η προσήλωση στην παράδοση και ο σεβασμός των μνημείων της τέχνης και του λόγου ενός έθνους. Έτσι η φιλοπατρία αποβαίνει κίνητρο δημιουργίας και δράσης για ένα λαό. Όπως, επίσης, και η ανεξάρτητη πολιτική !

          Ο πατριωτισμός οδήγησε λαούς και έθνη στην επιβίω­ση, αλλά και στην πρόοδο. Οι λιγοστές υλικές δυνάμεις των Ελλήνων απέναντι στους εκάστοτε μεγάλους εχθρούς του έθνους υπερκαλύπτονταν από το έντονο πατριωτικό τους φρόνημα. Ακριβώς, αυτό το πατριωτικό φρόνημα των Ελλή­νων δημιούργησε τον θρύλο του αδάμαστου ελληνισμού. Η φιλοπατρία στέριωσε αλλά και διατήρησε τον ελληνικό πολιτισμό.

          Φίλες και Φίλοι, η φιλοπατρία γίνεται έτσι δύναμη «εκ των ων ουκ άνευ» για την πρόοδο των λαών. Όμως, καθετί πρέπει να υπακούει στον αρχαίο βαθυστόχαστο νόμο «παν μέτρον άριστον». Η φιλοπατρία όταν υπερβαίνει τα όρια του μέ­τρου γίνεται σωβινισμός και δύναμη ανασταλτική της προόδου ατόμων και εθνών. Άτομα και λαοί που διακατέχονταν από σωβινιστικά αισθήματα οδηγήθηκαν στην απομόνωση, αλλά ταυτόχρονα απετέλεσαν και τα γενεσιουργά αίτια ενός πλήθους συμφορών της ανθρωπότητας. Η σωβινιστική αντίληψη π.χ. του Χίτλερ και των συνεργατών του δημιούργη­σαν τον πιο φριχτό πόλεμο που γνώρισε η ανθρωπότητα, το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

          Αντίθετη από τη φιλοπατρία είναι η κατάσταση της αδιαφορίας, αλλά κυρίως του μίσους και της έχθρας προς την πατρίδα. Η αδιαφορία και η έχθρα για την πατρίδα οδη­γούν τα άτομα στην προδοσία, που με τη σειρά της επιφέρει τις μεγάλες εθνικές συμφορές. Η προδοσία είναι η ύψιστη παρανομία όπως καθορίζεται και από τα συντάγματα όλων σχεδόν των χωρών. Ο προδότης είναι άνθρωπος χωρίς αρχές, χωρίς ιδανικά και επιπλέον χαρακτηρίζεται από εσω­τερική κενότητα.

          Η φιλοπατρία δεν είναι μια αρετή έμφυτη, αλλά μια αρετή που αποκτάται έπειτα από διαπαιδαγώγηση. Κι ως ύψιστη αρετή πρέπει να καλλιεργήται συστηματικά τόσο μέσα στην οικογένεια, όσο και μέσα στο σχολείο. Η αγάπη και η στοργή και ακόμη η αποδοχή του παιδιού μέσα στο οικογενειακό πλαίσιο βοηθά στη συνειδητοποίησή του ως μέλους ενός συνόλου, που σταδιακά θα οδηγήση στην εθνική συνειδητοποίηση του ατόμου. Το σχολείο, ως ο κατ’ εξοχήν φορέας συστηματικής και προγραμματισμένης αγωγής, οφείλει να συμβάλλη στην ανάπτυξη της εθνικής συνείδησης των νέων ατόμων. Τα μαθήματα της ιστορίας, της τέχνης, της φιλοσοφίας συμβάλλουν στη διαμόρφωση της εθνικής συνείδησης και συνεπώς στην ανάπτυξη του αισθή­ματος της φιλοπατρίας. Μέσα από την επαφή με τα επιτεύγ­ματα της φυλής και με τα προβλήματα που αντιμετώπισε μέσα στην ιστορική πορεία του το έθνος, το άτομο βοηθεί­ται στην κατανόηση των ευθυνών και των υποχρεώσεών του απέναντι στην πατρίδα του.

          Φίλες και Φίλοι, η φιλοπατρία, λοιπόν, είναι ύψιστη αρχή του πολιτικού και κοινωνικού βίου. Οι αντίθετες καταστάσεις οδηγούν σε συμφορές ατομικές αλλά και εθνικές. Άτομα χωρίς την αγά­πη προς την πατρίδα αποβαίνουν άτομα επικίνδυνα για το κοινό συμφέρον. Η φιλοπατρία μαζύ με την αντίληψη ότι όλα τα άτομα και όλοι οι λαοί είναι ισότιμοι μπορεί να οδηγήσει στην τόσο επιθυμητή στις μέρες μας ειρήνη, που αποτελεί απόρροια του πατριωτισμού, αλλά και του διεθνισμού. Ενός διεθνισμού που πρέπει να εδράζεται σε σταθερές κοινωνικοπολιτικές ιδεολογίες αλλά και στην σωστή ανάγνωση της Ιστορίας. Αυτό είναι άκρως επίκαιρο σήμερα, που η σκύλευση από διάφορες προσεγγίσεις ως προς το Μακεδονικό, μας οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε νέο εθνικό διχασμό. Ο μη γένοιτο !...