«ΘΑΡΘΕΙ ΣΑΝ ΑΣΤΡΑΠΗ» - ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

«ΘΑΡΘΕΙ  ΣΑΝ  ΑΣΤΡΑΠΗ»

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

       Δεν πρόκειται για το ταυτώνυμο συμφωνικό ποίημα του Σταμάτη Σπανουδάκη εδώ. Αλλά, για σημαντική, καίρια, κρυστάλλινα καθαρή απάντηση του Χριστού στην ακόλουθη απορία των Μαθητών. «Τι το σημείον της σης παρουσίας και της συντελείας του αιώνος;» -«Ποιο το σημάδι της παρουσίας σου και της συντέλειας του κόσμου;». Απάντησε ο Χριστός και είπε όσα πολλά τε και φοβερά καταγράφουν με μικρές παραλλαγές οι τρεις λεγόμενοι Συνοπτικοί Ευαγγελιστές, Ματθαίος, 24,3κε, Μάρκος,13,3κε, Λουκάς, 21,7κε, και κατέληξε: «Ώσπερ γαρ η αστραπή από ανατολών και φαίνεται έως δυσμών, ούτως έσται και η παρουσία του Υιού του Ανθρώπου» -«Ο Υιός του ανθρώπου θάρθει  τόσο φανερά, όπως η αστραπή που βγαίνει στην ανατολή και φαίνεται ως τη δύση»-Μτ.24,27.

     Από την πλευρά μου, απλή σημείωση, «άλλης τάξεως» θέμα, και βέβαια μέγιστης σπουδαιότητας, αλλά «ράον σιωπή». Ο λόγος στον Άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο, Μεγάλο Πατέρα και Οικουμενικό Διδάσκαλο της Εκκλησίας, με εκτενές απόσπασμα* ευρύτερης ομιλίας του αυτό που ακολουθεί, σε νεοελληνική μεταγραφή.

7. Το αστραποβόλημα του Σταυρού.

      «Τώρα, θέλεις να μάθεις πώς ο Σταυρός είναι το σύμβολο τις αιώνιας βασιλείας του Χριστού, και πώς είναι ό, τι το πιο πολύτιμο; Πρόσεξε. Δεν άφησε το Σταυρό στη γη, τον απέσπασε, και τον ανέβασε στον ουρανό. Και στη Δευτέρα Παρουσία μαζί του θα ’ρθει. Από πού φαίνεται αυτό, και πώς πρόκειται να συμβεί; Άκουσε τι λέει ο Χριστός. «Εάν ουν είπωσιν υμίν, ιδού ώδε ο Χριστός ή ώδε, μη πιστεύστητε … εάν ουν είπωσιν υμίν, ιδού εν τη ερήμω εστί, μη εξέλθητε, ιδού εν τοις ταμείοις, μη πιστεύσητε». «Αν κάποιος τότε σας πει, ΄ να εδώ είναι ο Μεσσίας,΄  ή ‘να εκεί είναι, μην τον πιστέψετε … αν σας πουν ‘να τος, εκεί είναι στην έρημο, μην πάτε, κι αν σας πουν, ΄να τος εκεί είναι σε ιδιαίτερο δωμάτιο κρυμμένος, μην τους πιστέψετε»-Μτ.24,23κε. 

Μιλάει για τη Δευτέρα Παρουσία, αναφέρεται στους ψευδομεσσίες, τους ψευδοπροφήτες, και τον Αντίχριστο, και ξεκαθαρίζει το πράγμα για να μην πλανηθείς και καταλήξεις σ’ εκείνον. Κι αυτό, γιατί πριν το Χριστό έρχεται ο Αντίχριστος. Για να μη ζητώντας τον Ποιμένα, λέει, πέσετε στο λύκο, γι αυτό εξηγώ τα γνωρίσματα της παρουσίας του Ποιμένα.

      Επειδή η πρώτη παρουσία του έγινε αφανώς, μη νομίσετε, λέει, ότι κι η δεύτερη θα είναι τέτοια. Εκείνη, όπως ήταν φυσικό, έγινε αφανώς, γιατί ήρθε ν’ αναζητήσει το χαμένο πρόβατο, αυτή όμως δε θα γίνει έτσι, αλλά πώς; Πες και δίδαξέ μας. «Ώσπερ γαρ η αστραπή εξέρχεται από ανατολών και φαίνεται έως δυσμών, ούτως έσται και η παρουσία του Υιού του ανθρώπου». «Ο Υιός του Ανθρώπου θα έρθει τόσο φανερά, όπως η αστραπή που βγαίνει στην ανατολή, και φαίνεται ως τη δύση»-24,27. Θα φανεί ξαφνικά σε όλους, δε θα χρειαστεί να ρωτήσει κανείς. Γιατί, όπως όταν φανεί η αστραπή, δε χρειάζεται να εξετάσουμε αν άστραψε, έτσι κι όταν γίνει η Δευτέρα Παρουσία Του, δε θα χρειαστεί να εξετάσουμε, αν ήρθε ο Χριστός !

        Αλλά για το ζητούμενο, αν έρθει, δηλαδή, με το Σταυρό, δεν είπαμε ακόμα τίποτε. Άκουσε, λοιπόν, πώς το ξεκαθαρίζει κι αυτό. Τότε, λέει, τουτέστιν, την ώρα που θα έρχομαι, «ο ήλιος σκοτισθήσεται και η σελήνη ου δώσει το φέγγος αυτής, και οι αστέρες πεσούνται από του ουρανού». «Ο ήλιος θα σκοτεινιάσει, και το φεγγάρι θα πάψει πια να φέγγει. Τα άστρα θα πέσουν από τον ουρανό»-24,29. Γιατί τότε θα φανεί ένα υπερβολικά δυνατό, ένα αλλοτινό φως, που θα επισκιάσει κι αυτά τα πιο φωτεινά άστρα. «Τότε φανήσεται το σημείον του Υιού του Ανθρώπου». «Τότε θα εμφανιστεί στον ουρανό το σημάδι-σύμβολο του Υιού του Ανθρώπου»-24,30. Είδες πόσο υπερβολικά δυνατό φως θα έχει το Σύμβολο, πόση ιλαρότητα, πόση γλυκύτητα, και χάρη; Ο ήλιος θα σκοτεινιάσει, το φεγγάρι δε θα ’χει φως, τα άστρα θα πέσουν, και θα φαίνεται μόνο εκείνο, για να μάθεις, ότι είναι από το φεγγάρι πιο φωτεινό, από τον ήλιο πιο χαριτωμένο, πιο ιλαρό …

       Τότε, συνεχίζει, αναφερόμενος στους αγγέλους, τους αρχαγγέλους, «οι ουράνιες δυνάμεις, που κρατούν την τάξη του σύμπαντος, θα διασαλευτούν». «Και αι δυνάμεις των ουρανών σαλευθήσονται»--24,29-φόβος και τρόμος και αγωνία θα τις καταλάβει. Για ποιο λόγο, πες μου, εκείνες οι δυνάμεις θα φοβηθούν, θα τρομάξουν; Προφανώς γιατί τότε θα στηθεί το φοβερό το δικαστήριο, κι ολόκληρη η οικουμένη, όλοι οι άνθρωποι, θα παραστούν μπρος στο φοβερό βήμα, και θα δώσουν λόγο για τις πράξεις τους.  

      Ναι, αλλά πώς και γιατί θα τρέμουν οι άγγελοι τότε, οι ασώματες δυνάμεις, γιατί θα έχουν φοβηθεί, αφού αυτές δεν πρόκειται να κριθούν; Γιατί, όπως όταν ο δικαστής παίρνει τη θέση του στο υψηλό βήμα, δικάζει και καταδικάζει τους ενόχους, δε φοβούνται μόνο αυτοί, αλλά και τα εντεταλμένα για την τάξη όργανα, κι οι άλλοι παριστάμενοι. Παρότι ούτε ένοχοι είναι, ούτε δικάζονται, όμως φοβούνται, φρίττουν μπρος στο δικαστή. Έτσι και τότε που θα κρίνεται η ανθρωπότητα, και θα της ζητείται λόγος για τα πλημμελήματα, οι άγγελοι, που για τίποτε η συνείδηση δεν τους ελέγχει, και οι άλλες αόρατες δυνάμεις θα φοβούνται και θα τρέμουν μπρος στο επιβλητικό του θείου Δικαστή. 

      Αυτό, βέβαια, το καταλάβαμε, αλλά για ποιο λόγο θα έρθει φέροντας το Σταυρό; Μάθε την αιτία και αυτού. Για να τον ιδούν εκείνοι που τον σταύρωσαν, να συνειδητοποιήσουν την αγνωμοσύνη τους, να νιώσουν τύψεις για τη μανία που τους είχε καταλάβει. Κι εσύ να μάθεις ότι τον φέρει, για ν’ αγγίξει αυτό που λέει πάλι ο ευαγγελιστής: «Τότε θα φανεί το σημείο του Υιού του Ανθρώπου, και θα κλάψουν-«κόψονται»-όλες οι φυλές της γης»-24,30-βλέποντας το θείο Κατήγορο και Κριτή, και συνειδητοποιώντας το αμάρτημά τους». Κι αν εκπλήττεσαι ακούγοντας ότι θα έρθει φέροντας το Σταυρό, τι θα κάνεις, αν σου προσθέσω ότι θα έρθει φέροντας ευδιάκριτα και τα τραύματά του; Από πού φαίνεται, ότι θα έρθει φέροντας και τα τραύματά του; Άκουσε τον προφήτη που λέει: «Όψονται εις ον εξεκέντησαν». «Θα στρέψουν τα μάτια τους σ’ εκείνον που τον κέντησαν με λόγχη»-Ιω.19,37…

8. «Πάτερ  άφες  αυτοίς…»

      Μάλλον όχι μόνο ο Σταυρός, αλλά και τα πάνω από το σταυρό λόγια που είπε ο Χριστός, δείχνουν την ανείπωτη φιλανθρωπία του. Άκουσε αυτά τα λόγια. Την ώρα που ήταν όλοι παρόντες και οι σταυρωτές του έβραζαν από θυμό, λέει: «Πάτερ, άφες αυτοίς, ου γαρ οίδασι τι ποιούσι». «Πατέρα συγχώρησέ τους αυτή την αμαρτία, γιατί δεν ξέρουν τι κάνουν»-Λκ.23,34. Είδες τη φιλανθρωπία του Κυρίου, σταυρωνόταν και παρακαλούσε γι αυτούς που τον σταύρωναν ! Κι αυτό μάλιστα, παρότι εκείνοι τον χλεύαζαν και τον διέσυραν λέγοντας: «Ει υιός ει του Θεού, κατάβηθι από του σταυρού». «Αν είσαι ο Υιός του Θεού κατέβα από το σταυρό»-Μτ.27,40.

     Αλλά γι αυτό ακριβώς δεν κατεβαίνει από το σταυρό, γιατί όντως είναι ο Υιός του Θεού, και ήρθε γι αυτό το σκοπό, να σταυρωθεί, να μας σώσει. «Καταβάτω νυν από του σταυρού ίνα ίδωμεν και πιστεύσωμεν». «Ας κατέβει τώρα, λέει, από το σταυρό, να το δούμε και να πιστέψουμε σ’ αυτόν»-Μρ.15,32. Κοίτα λόγια αναισχυντίας και προφάσεις απιστίας ! Έκανε πιο πολλά από το να κατεβεί απ’ το σταυρό, και δεν πίστεψαν, και τώρα του λένε, «κατέβα από το σταυρό και θα σε πιστέψουμε». Αλλά πολύ πιο μεγάλο του να κατέβει από το σταυρό ήταν, ότι ανάστησε νεκρό κλεισμένο στον τάφο και σφραγισμένο, πολύ ανώτερο ήταν, ότι νεκρό τέσσερις μέρες το Λάζαρο, έβγαλε από τον τάφο τυλιγμένο με τα εντάφια σάβανα.

       Είδες τι ανόητα λόγια, είδες υπερβολική μανία ! Αλλά, προσέξτε ιδιαίτερα  παρακαλώ, και δείτε την υπερβάλλουσα φιλανθρωπία του Θεού, και πώς την ίδια την ανοησία τους χρησιμοποίησε ο Χριστός ως βάση για συγχώρεσή τους: «Πατέρα, λέει, συγχώρησέ τους αυτή την αμαρτία, γιατί δεν ξέρουν τι κάνουν». Δε λέει απλώς και μόνο, ότι είναι ανόητοι, και δεν έχουν συνείδηση του τι κάνουν. Αλλά, την ώρα που εκείνοι έλεγαν: «Αν είσαι Υιός του Θεού, σώσε τον εαυτό σου», Αυτός φρόντιζε πώς να σώσει κι εκείνους που τον ονείδιζαν, τον διακωμωδούσαν, και τον λοιδορούσαν. «Συγχώρησέ τους, λέει, αυτή την αμαρτία, γιατί δεν ξέρουν τι κάνουν» ! Και το ερώτημα είναι, τους συγχώρεσε αυτή την αμαρτία; Τη συγχώρεσε σε όσους θέλησαν να δείξουν μετάνοια. Αν δεν τους την είχε συγχωρήσει, ο Παύλος δε θα γινόταν Απόστολος …,

9.    Άνοιγμα  ελπίδας  για  όσους  συγχωρούν.

      Ας μιμηθούμε κι εμείς τον Κύριο, παρακαλώ, ας προσευχόμαστε για τους εχθρούς μας. Αυτά που παραίνεσα χθες, αυτά παραινώ πάλι και τώρα, γιατί γνωρίζω τη μέγιστη αξία της αρετής, τον Κύριο να μιμηθείς κι εσύ, που σταυρωνόταν και παρακαλούσε γι αυτούς που τον σταύρωναν. Και πώς μπορώ, θα πει κάποιος, εγώ να μιμηθώ τον Κύριο; Αν θέλεις, μπορείς, αν δεν ήταν δυνατό, δε θα έλεγε: «Μάθετε απ’ εμού ότι πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία». «Διδαχτείτε από το δικό μου παράδειγμα, γιατί είμαι πράος και ταπεινός στην καρδιά»-Μτ.11,29. Αν δεν ήταν δυνατό στον άνθρωπο να τον μιμηθεί, δε θα είχε πει ο Παύλος: «Μιμηταί μου γίγνεσθε, καθώς καγώ Χριστού». «Να γίνετε μιμητές μου, όπως κι εγώ του Χριστού»-1Κο.11,1.

    Αλλά και πάλι, αν δε θέλεις να μιμηθείς τον Κύριο, σου προτείνω να μιμηθείς το δούλο του όπως εσύ Στέφανο, εκείνος μιμήθηκε τον Κύριο, κι άνοιξε πρώτος τις πύλες του μαρτυρίου. Και όπως ο Κύριος, κρεμασμένος ανάμεσα στους σταυρωτές του, παρακαλούσε να συγχωρεθούν αυτοί, έτσι κι ο δούλος του εκείνος, όντας ανάμεσα σ’ αυτούς που τον λιθοβολούσαν, βαλλόμενος από όλους, και δεχόμενος νιφάδες από λίθους, βάζοντας στο πλάι τις οδύνες που του προκαλούσαν, έλεγε. «Κύριε μη στήσης αυτοίς την αμαρτίαν ταύτην». «Κύριε. Μην τους λογαριάσεις αυτή την αμαρτία»-Πρ.7,60 !

      … Και για να καταλάβεις πόσο ειλικρινά το κάνει, πρόσεξε ότι, δεν παρακάλεσε, ούτε όρθιος, ούτε αφοσιωμένος απλώς, αλλά γονατιστός, με μεγάλη συμπάθεια και κατάνυξη. Θέλεις να σου δείξω και άλλο δούλο του Θεού, που κάνει πολύ ανώτερη προσευχή για τους εχθρούς του; Άκουσε το μακάριο Παύλο, που αφού είπε όσα είχε πάθει, «πέντε φορές μαστιγώθηκα από Ιουδαίους με τα τριάντα εννιά μαστιγώματα, τρεις φορές με τιμώρησαν με ραβδισμούς, μια φορά με λιθοβόλησαν, τρεις φορές ναυάγησα, ένα μερόνυχτο έμεινα ναυαγός στο πέλαγος»-2Κο.11,24-25-αφού απαρίθμησε αυτόν τον ορμαθό και τις άλλες επιβουλές που υπέμενε κάθε μέρα, φτάνει να πει : «Ηυχόμην γαρ αυτός εγώ ανάθεμα είναι από του Χριστού, υπέρ των αδελφών μου των συγγενών μου κατά σάρκα, οίτινες εισίν Ισραηλίται». «Φτάνω στο σημείο να εύχομαι να χωριζόμουν εγώ από το Χριστό, αρκεί να πήγαιναν κοντά του οι ομοεθνείς αδερφοί μου, που είναι οι απόγονοι του Ισραήλ.»-Ρω.9,3.

     Θέλεις να δεις κι άλλους, που έκαναν το ίδιο, όχι από την Καινή, αλλά και από την Παλαιά Διαθήκη; Κι εδώ, μάλιστα, το αξιοθαύμαστο είναι, ότι τότε δεν είχαν εντολή ν’ αγαπούν και τους εχθρούς, αλλά ίσχυε το «οφθαλμόν αντί οφθαλμού, και οδόντα αντί οδόντος», δηλαδή, να ανταποδίδουν τα ίσα, κι αυτοί έφτασαν στην αποστολική κορυφή. Άκουσε, λοιπόν, τι λέει ο Μωυσής, που αποδοκιμάστηκε από τους Ιουδαίους πολλές φορές. «Αν είναι να συγχωρήσεις την αμαρτία τους, συγχώρα την, αν όμως όχι, εξάλειψέ με από το βιβλίο που με έχεις  γραμμένο»-Εξ.32,32. Βλέπεις ότι καθένας από τους δικαίους βάζει τη σωτηρία των άλλων πάνω από τη δική του; Μα δεν αμάρτησες εσύ, πώς θέλεις να γίνεις κοινωνός της τιμωρίας τους; Δεν θα είμαι, λέει, ευτυχής την ώρα που θα κακοπαθαίνουν οι άλλοι. Μπορούμε να δούμε κι άλλους να κάνουν τέτοια ευχή. Και σκόπιμα παραθέτω πολλά παραδείγματα, για να βοηθηθούμε στη διόρθωση εξορίζοντας από την ψυχή μας αυτό το χαλεπό νόσημα, να καταριόμαστε τους εχθρούς μας … 

     Παρακαλώ, λοιπόν, να μη ραθυμούμε. Γιατί όσο πιο πολλά τα παραδείγματα, τόσο πιο μεγάλη θα είναι η τιμωρία αν δεν τα μιμηθούμε …»

     «Θα ’ρθει σαν αστραπή», λοιπόν. Αυτές οι δυο λέξεις της απάντησης του Χριστού αναδείχνουν τη μεγαλειώδη του δεύτερη έλευση πιο πολύ. Ενδιαφέρει όμως να προσέξουμε ότι δεν παραλείπει να επισημάνει και το απόλυτα άγνωστο της ημέρας και της ώρας αυτής. «Περί δε της ημέρας εκείνης και ώρας ουδείς οίδεν, ουδέ οι άγγελοι των ουρανών, ει μη ο πατήρ μου μόνος»-«Ποια μέρα και ώρα θα έρθει το τέλος δεν το ξέρει κανείς. Ούτε οι άγγελοι των ουρανών, παρά μόνο ο Πατέρας μου»-Μτ.24,36. Από τούτο και να κλείσει με αναφορά στο βασικό χρέος τους, χρέος μας. «Να αγρυπνείτε … όπως ο ιδιοκτήτης σπιτιού δεν ξέρει ποια ώρα θα έρθει ο κλέφτης … κι σεις να είστε έτοιμοι, γιατί ο Υιός του Ανθρώπου θα έρθει σε ώρα που δεν το περιμένετε»-Μτ. 24,42-46.

******   ***   ******

      Ο Κύριος στο λόγο του πάντα ευθύς, λιτός, ρητός, δωρικός ! Ως και στις άλλης τάξεως αποκλειστικότητες του Θεού και Πατρός ! Οι Μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας, ως δόκιμοι της ουσίας των πραγμάτων δεν πολυπραγμονούν, δεν ομφαλοσκοπούν. Αποκλειστικότητα άλλου η μέρα και ώρα, άλλης τάξεως, δικής του ο συσχετισμός Δικαιοσύνης και άπειρης Αγάπης στην Κρίση Του. Κρατούν, κι εμείς μαζί τους, ως μόνο λογικά δεδομένο, πως αν κρίνει με γυμνή τη Δικαιοσύνη του, κανείς δε θα μπορέσει μπροστά του να σταθεί όρθιος !

Αθανάσιος Κοτταδάκης 

 

• ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ, «ΟΜΙΛΙΩΝ ΜΙΚΡΗ ΦΙΛΟΚΑΛΛΙΑ», Εισαγωγικά-Νεοελληνική απόδοση Αθανασιος Κοτταδάκης, Εκδόσεις «Ταώς»