Ὁμιλία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου, κατά τήν τελετήν 70ετίας ἀπό τῆς ἱδρύσεως τοῦ Συνδέσμου Μουσικοφίλων Πέραν

Ὁμιλία τῆς Α. Θ. Παναγιότητος, 

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου, 

κατά τήν τελετήν 70ετίας ἀπό τῆς ἱδρύσεως 

τοῦ Συνδέσμου Μουσικοφίλων Πέραν 

(1 Δεκεμβρίου 2018)

          Ἱερώτατοι καί Θεοφιλέστατοι ἅγιοι ἀδελφοί,

          Μουσικολογιώτατε Ἄρχων Β΄ Δομέστιχε τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας κ. Γεώργιε Μπακόπουλε, Πρόεδρε τοῦ Συνδέσμου Μουσικοφίλων Πέραν, μετά τῶν συναδέλφων σας εἰς τό Δ.Σ.,

          Ἐντιμολογιώτατοι καί Μουσικολογιώτατοι Ἄρχοντες,

          Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

            Εἰς τήν μακραίωνα πορείαν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἕν βασικόν χαρακτηριστικόν, τό ὁποῖον συνέχει καί συγκροτεῖ τόν βίον καί τήν πολιτείαν αὐτοῦ, εἶναι ἡ εὐλογημένη παράδοσις τῆς Μητρός Ἐκκλησίας, ἥτις διά μέσου τῶν αἰώνων καθηγιάσθη διά τοῦ κόπου καί τοῦ τρόπου τῶν προαπελθόντων Πατέρων ἡμῶν.

              Σήμερον, ἐπ’ ἀφορμῇ τοῦ πανηγυρικοῦ ἑορτασμοῦ ἑβδο-μηκονταετίας ὅλης ἀπό τῆς ἱδρύσεως τοῦ Συνδέσμου Μουσι-κοφίλων Πέραν, μετ᾿ εὐγνωμοσύνης ἐνθυμούμεθα ὅσους ἐπρω-τοστάτησαν εἰς τήν συγκρότησιν αὐτοῦ, μέ σκοπόν νά μή ἀπο-λεσθῇ ἡ μουσική παράδοσις τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας, ἀλλά νά συνεχίζεται καί νά διαδίδεται εὐρύτερον. Ἐνθυμούμεθα ὅλους ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι ἐμόχθησαν εἰς τήν διάνοιξιν τῆς ὁδοῦ διά τήν ἐξοικείωσιν τῶν εὐλαβῶν πιστῶν μας μέ τήν ἱεράν ὑμνῳδίαν τῆς καθ΄ ἡμᾶς Ἀνατολῆς.

            Ἐπί αἰῶνας ὁλοκλήρους, βάσει τῆς μουσικῆς αὐτῆς παραδόσεως τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας, πεπειραμένοι μύσται τῆς Ἐκκλησιαστικῆς ἡμῶν Μουσικῆς ἀπό τά ἱερά Ἀναλόγια εἰς τά ὁποῖα ἔψαλλον, ἐχειραγώγησαν εἰς τήν προσευχήν τούς πιστούς ἡμῶν, ἀνυψοῦντες αὐτούς ἀπό τῶν γηΐνων καί ἐγκοσμίων εἰς τά οὐράνια καί ὑπερκόσμια. Καθώς ἔλεγεν εἰς ἕν γραπτόν του  ὁ ἡδύμολπος καί ἀλησμόνητος Ἄρχων Πρωτοψάλτης Θρασύβουλος Στανίτσας, «τό ὕψιστον, τό ὁποῖον προσπαθεῖ νά ἐπιτύχῃ ἡ μελωδική μουσική τῆς Ἐκκλησίας μας, δέν εἶναι ἡ εὐχαρίστησις, ἡ τέρψις τοῦ ἀκροατοῦ, ἤ τοῦ πιστοῦ. Εἶναι ἡ μετάθεσις τοῦ ἑαυτοῦ του εἰς τό ἐξαϋλωμένον ἀντικείμενον τῆς λατρείας του. Ἡ μετακίνησις καί ἡ συμμετοχή του ἀπό τά γήϊνα εἰς τά ἐπουράνια». (βλ. Λόγος καί Μελωδία, «Ἐπετηρίς τοῦ Συλλόγου Φίλων τῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς», Ἀθῆναι 1970, σελ. 62).

            Αὐτός, ἀκριβῶς, εἶναι ὁ σκοπός τῆς Ἐκκλησιαστικῆς ἡμῶν Μουσικῆς καί αὐτόν τόν σκοπόν εἶχον ἐπί αἰῶνας οἱ ἱεροψάλται τῆς Βασιλευούσης, συνεχίζοντες τήν μακράν παράδοσιν τῶν εὐλαβῶν καί καλλιφώνων ψαλτῶν τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας, μεταρσιοῦντες οὕτω τάς ψυχάς τῶν πιστῶν ἀπό τῆς γῆς ἄνω καί προσφέροντες εἰς αὐτούς οὐχί στιγμιαίαν συγκίνησιν ἢ προσωρι-νόν ἐνθουσιασμόν, ἀλλά βαθεῖαν κατάνυξιν.

          Ἔλαβον οἱ ἀείμνηστοι ἱεροψάλται ἀπό τόν Θεόν τό τάλαντον τῆς φωνῆς καί τό ἐκαλλιέργησαν ὄχι διά προσωπικήν προβολήν ἤ ἱκανοποίησιν ἀνθρωπίνης φιλοδοξίας, ἀλλά διά νά τό θέσουν εἰς τήν διακονίαν τῆς Ἐκκλησίας καί τῶν πιστῶν. Διά τῆς ἐν φόβῳ Θεοῦ καί ἐν σωφροσύνῃ ἐπιτελέσεως τοῦ ἱεροῦ αὐτῶν λειτουργήματος, οἱ ἱεροψάλται δέν ἀπέβησαν «χαλκός ἠχῶν ἤ κύμβαλον ἀλαλάζον», ἀλλ᾽ ἱεροφάνται τῶν μυστηρίων τοῦ Θεοῦ καί μιμηταί τῶν ἁγίων ἀγγέλων, ἔργον τῶν ὁποίων ἀποτελεῖ ἡ δοξολογία τοῦ ἐν Τριάδι Θεοῦ. Ἀφωσιωμένοι εἰς τήν ἱεράν παράδοσιν τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς, ἐξέφρασαν καί μετέδωκαν μέ πιστότητα τό πατριαρχικόν ὕφος, τό ὁποῖον ἐκφρά-ζει ἀκραιφνῶς τό ἐκκλησιαστικόν ἦθος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατρι-αρχείου, τό συνδυάζον τήν σεμνότητα μέ τήν μεγαλοπρέπειαν, τήν ὑπομονήν μέ τήν ἐλπίδα, τήν κατάνυξιν μέ τήν χαράν, τήν ταπείνωσιν μέ τήν πνευματικήν ἀνάτασιν καί τήν ψυχικήν εὐφροσύνην.

          Ἐξ ἀφορμῆς τῆς σημερινῆς ἐπετείου, ἐπιθυμοῦμεν νά ἐπαναλάβωμεν πατρικῶς ὅσα εἴχομεν ἤδη εἴπει κατά τήν συνάντησιν ἡμῶν μετά τῶν ἐν τῇ Πόλει Ἱεροψαλτῶν τόν παρελθόντα Ἰανουάριον ἐπί τῇ ἐνάρξει τοῦ νέου ἔτους. Ὅτι δηλ. ὁ Σύνδεσμος Μουσικοφίλων δέον νά συμβάλῃ ἀποτελεσματικῶς εἰς τήν ἀπό κοινοῦ μετά τῆς Μητρός Ἐκκλησίας ἀντιμετώπισιν τοῦ ἐπείγοντος ζωτικοῦ ζητήματος τῆς καλύψεως τῶν ὁλονέν αὐξανομένων ἀναγκῶν μας εἰς τά Ἀναλόγια τῆς Πόλεως. Πρός τοῦτο, δέον ὅπως δημιουργηθοῦν αἱ κατάλληλοι ἐκεῖναι προϋ-ποθέσεις διά νά ἐθισθοῦν εἰς τό ὀρθῶς καί παραδοσιακῶς ψάλλειν φιλόμουσοι νέοι, ἐντεῦθεν τε καί ἀλλαχόθεν, προκειμέ-νου νά ἐπανδρώσουν τά ἱεροψαλτικά στασίδια. Συναφῶς, ἐκφρά-ζομεν τήν εὐαρέσκειαν ἡμῶν διά τήν συνεχιζομένην «στράτευ-σιν» καί ἀγωγήν καλλιφώνων παίδων καί ἐφήβων ὡς κανο-ναρχῶν εἰς τά Πατριαρχικά Ἀναλόγια καί εἰς τούς Ἱερούς ἡμῶν Ναούς, ὑπό τήν συντονιστικήν μέριμναν καί τήν ἀνύστακτον ἐπιστασίαν τῆς Μεγάλης Ἀρχιδιακονίας, τῆς καί καθ’ ὕλην ἁρμοδίας. Ἄς μή λησμονῶμεν ὅτι οἱ Ψάλται προήρχοντο συνήθως ἀπό τάς τάξεις τῶν κανοναρχῶν καί, κυρίως, ὅτι δέν καθίσταται κανείς δόκιμος καί πεπειραμένος ψάλτης μαθητευόμενος εἰς κάποιο ᾨδεῖον, ἀλλ’ εἰς τό Ἀναλόγιον, παρά τούς πόδας τοῦ «Δασκάλου» του.

        Ἐπιθυμοῦμεν ὡσαύτως νά ὑπομνήσωμεν τήν ὀφειλετικήν συμμετοχήν πάντων τῶν ἐνασχολουμένων μέ τήν Ἐκκλησια-στικήν Μουσικήν εἰς τά δρώμενα τοῦ ἱστορικοῦ τούτου Συνδέσμου, μάλιστα δέ εἰς τήν ἀρτίαν προετοιμασίαν τῆς Χορῳδίας αὐτοῦ ἐν ὄψει τῶν καθιερωμένων ἐπετειακῶν ἤ ἄλλων ἐκδηλώσεων. Πάντες, κυρίως δέ οἱ νεώτεροι καί μή μεμυημένοι εἰσέτι, ὀφείλουν νά συμμετέχουν ἀνελλιπῶς εἰς τάς ἐξασκήσεις τῆς Χορῳδίας πρός ἴδιον ὄφελος, μέ ἀπώτερον σκοπόν τόν ἐμπλουτισμόν τῆς μουσικῆς αὐτῶν παιδείας, συμφώνως πρός τό ἦθος καί τό πνεῦμα τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἡμῶν μουσικῆς παραδό-σεως.

          Μετά χαρᾶς ἐπληροφορήθημεν ὅτι συνεχίζονται καί ἐφέτος εἰς τήν ἕδραν τοῦ ἱστορικοῦ ὑμῶν Συνδέσμου, εἰς τά Χρυσο-βέργεια, μαθήματα ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς, πιάνου καί Πολίτι-κης λύρας. Ἀρίστη ἡ πρωτοβουλία, διότι, καθώς ἔλεγεν ὁ Πλάτων, ἡ μουσική συντελεῖ μεγάλως εἰς τήν παιδείαν καί μόρφωσιν τοῦ ἀνθρώπου. (425a “Πολιτεία” 1). Ὡστόσον, κύριον καί πρωτεῦον μέλημα τοῦ Συνδέσμου δέον νά εἶναι ἡ διδασκαλία τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς κατά τά πρότυπα τῆς ἀρχαίας παραδόσεως τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας καί τῆς Πόλεως ταύτης. Καί τοῦτο διότι εἰς τούς δισέκτους τούτους χρόνους πού ζῶμεν, ἔχομεν πρωτίστως ἀνάγκην ψαλτῶν καί ὑμνῳδῶν.

          Χάριτι Θεοῦ, ἑορτάζομεν σήμερον τήν ἑβδομηκονταετίαν ἀπό τῆς ἱδρύσεως τοῦ Συνδέσμου Μουσικοφίλων Πέραν, ἀναμι-μνησκόμενοι τῶν κόπων καί μόχθων τῶν ἀειμνήστων ἐκείνων Ἀρχόντων Πρωτοψαλτῶν, Λαμπαδαρίων καί τῶν λοιπῶν ἱεροψαλτῶν τῆς Πόλεως διά τήν προκοπήν τοῦ Συνδέσμου καί τήν ὑποδειγματικήν παρουσίαν τῆς Χορῳδίας αὐτοῦ εἰς τό ἐκκλη-σιαστικόν μουσικόν προσκήνιον. Εὐχόμεθα δέ, ὅπως οἱ μακα-ριστοί οὗτοι ὑμνῳδοί, πού ἔτερψαν ἐπί δεκαετίας τά ὦτα καί τήν ψυχήν τῶν «ὀλίγων καί ἀμέτρητων» τῆς Πόλεως, συνεχίζουν νά ψάλλουν ἐνώπιον τοῦ ἐπουρανίου θυσιαστηρίου, μετά τῶν ἁγίων ἀγγέλων καί ἀρχαγγέλων, τήν ᾠδήν εἰς τόν ἠγαπημένον Νυμφίον τῆς Ἐκκλησίας Χριστόν, ὑμνοῦντες τά μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ, μέ προεξάρχοντα τόν μακαριστόν φιλόμουσον, λόγιον καί ρέκτην Μητροπολίτην Πέργης κυρόν Εὐάγγελον, τόν ἐπί σειράν ἐτῶν διατελέσαντα Ἐπίτιμον Πρόεδρον τοῦ Συνδέσμου, εἰς μνήμην τοῦ ὁποίου προσφυῶς ἀφιερώθησαν αἱ ἀποψιναί ἐπετειακαί ἐκδηλώσεις. Τοῦτο «ἄξιον καί δίκαιον».

          Πρός τούτοις, ἐξαίρομεν καί ἐπευλογοῦμεν πατρικῶς τήν ὁμόφωνον ἀπόφασιν τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίου τοῦ Συνδέσμου, ὅπως τιμήσῃ τόν Αἰδεσιμολογιώτατον Μ. Πρωτοπρεσβύτερον τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας κ. Γεώργιον Τσέτσην, φέροντα εἰς τό ἑξῆς τόν τίτλον τοῦ Ἐπιτίμου αὐτοῦ Προέδρου, εἰς ἀναγνώρισιν τοῦ ἄχρι τοῦδε ἐπιδειχθέντος ὑπ’ αὐτοῦ ἀδιαπτώτου ἐνδιαφέροντος ὑπέρ τῆς προαγωγῆς τῶν ἐνταῦθα ἱεροψαλτικῶν πραγμάτων. 

          Κατακλείοντες τήν παροῦσαν ἐκδήλωσιν, ὁλόθυμον ἀπονέ-μομεν τήν Πατρικήν εὐχήν καί Πατριαρχικήν ἡμῶν εὐλογίαν καί εὐαρέσκειαν τῷ ἡμετέρῳ ὀτρηρῷ Ἀρχιδιακόνῳ κ. Θεοδώρῳ καί τῷ ὑπό τήν Προεδρίαν τοῦ Μουσικολ. κ. Γεωργίου Μπακοπούλου Διοικητικῷ Συμβουλίῳ τοῦ Συνδέσμου Μουσικοφίλων Πέραν διά τήν μεθοδικήν προετοιμασίαν καί διοργάνωσιν τῆς ἀποψινῆς ἑορτίου ἐκδηλώσεως, καθώς καί διά τήν ἐπιμέλειαν τῆς καλαισθήτου ἐπετειακῆς ἐκδόσεως ὑπό τόν τίτλον «Σύνδεσμος Μουσικοφίλων Πέραν, 1948 – 2018. Ἑβδομήντα ἔτη ζωῆς καί δράσεως», ὡς ἐπίσης τοῖς Χοράρχαις καί ἅπασι τοῖς μέλεσι τῶν χορῳδιῶν τοῦ τε ἐνταῦθα πρεσβυγενοῦς Συνδέσμου καί τοῦ προθύμως συμπράξαντος ἐν Ἀθήναις Συλλόγου Μουσικοφίλων Κωνσταντινουπόλεως, διά τήν ἀρτίαν ἐκτέλεσιν τῶν ψαλμάτων κατά τόν προηγηθέντα Ἑσπερινόν.

          Ἡ Χάρις τοῦ Κυρίου, Ἱερώτατοι καί Θεοφιλέστατοι ἀδελφοί καί φιλόμουσα τέκνα, εἴη μεθ' ὑμῶν.