Η ορθόδοξη ευσέβεια - π. Γερασιμάγγελος Στανίτσας

Η ορθόδοξη ευσέβεια δεν διδάσκεται σαν μάθημα σε κανένα σχολείο, αλλά μέσα στον Ιερό Ναό, όταν γίνεται η Θεία Λειτουργία και οι χριστιανοί χαίρουν και λυπούνται, ζώντας μέσα τους τα θεία γεγονότα της πίστεως και αγκαλιάζοντας τα πρόσωπα των αγίων που υπηρετούν στο μυστήριο της σωτηρίας. Γιατί η διδασκαλία και η ευσέβεια της Εκκλησίας δεν είναι κάποιες έννοιες και ιδέες, αλλά ένας ζωντανός κόσμος γεγονότων και προσώπων μέσα στα οποία εμείς «κινούμεθα και εσμέν». Αυτό το τελευταίο πρέπει να το προσέξουμε, επειδή έχει ιδιαίτερη σημασία για την ορθόδοξη ευσέβεια.

Η Εκκλησία πάντα εορτάζει ιστορικά γεγονότα και συγκεκριμένα πρόσωπα: τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, τη Γέννηση και τη Βάπτιση του Ιησού Χριστού, το Πάθος, την Ανάσταση, την Ανάληψη, την Πεντηκοστή. Το ίδιο και οι εορτές των Αγίων είναι εορτές γεγονότων και προσώπων, της γεννήσεως, του θανάτου και των θαυμάτων τους. Έτσι η ευσέβεια του ορθοδόξου λαού δεν είναι θεωρητική και αόριστη, αλλά εμπειρική και συγκεκριμένη.

Θα μπορούσαμε να συνοψίσουμε την ορθόδοξη ευσέβεια σε τρία πράγματα: στο συναξάρι, στο τροπάρι και στο εικόνισμα. Αυτά τα τρία είναι το τρίπτυχο της ορθόδοξης ευσέβειας. Το συναξάρι είναι η «εν Χριστώ ζωή» και πείρα των Αγίων. Τα τροπάρι είναι ο ύμνος και η ιερή ψαλμωδία της Εκκλησίας. Ό,τι μας πλημμυρίζει μέσα μας, που δεν μπορούμε να το εκφράσουμε καλύτερα στη συντροφιά μας και στη σύναξη της Εκκλησίας, το κάνουμε άσμα και τραγούδι και με μια καρδιά και μ’ένα στόμα το λέμε στο Θεό. Και το εικόνισμα, έτσι καθώς το βλέπει και το προσκυνάει ο ορθόδοξος, όχι ειδωλολατρικά, αλλά τιμητικά για το εικονιζόμενο πρόσωπο, είναι η έκφραση και η φανέρωση της ορθόδοξης ευσέβειας.

Όταν λέμε για συναξάρι, τροπάρι και εικόνισμα, δεν μιλάμε για καλλιτεχνικά έργα θρησκευτικής τέχνης, αλλά για ιερά αντικείμενα εκκλησιαστικής λατρείας. Η ορθόδοξη λοιπόν ευσέβεια δεν χωρίζεται από την Εκκλησία, την ιερωσύνη και τη θεία Λειτουργία. Είναι ευσέβεια όχι απλώς θρησκευτική ούτε χριστιανική, αλλά ευσέβεια εκκλησιαστική και λειτουργική. Αυτή την ευσέβεια, την ορθή βέβαια πίστη, αλλά και την ορθή λατρεία, εννοεί η δέηση της Εκκλησίας στην αρχή της θείας Λειτουργίας: «υπέρ των ευσεβών και ορθοδόξων χριστιανών…».  

Πρωτοπρεσβύτερος Γερασιμάγγελος Στανίτσας

Ι. Ν. ΑΓ. ΒΑΡΒΑΡΑΣ ΠΑΤΡΩΝ