Τά στάδια τῆς σωτηρίας - π. Γρηγόριος Μουσουρούλης

Κυριακή ΙΕ΄Λουκᾶ

Λόγος εἰς τό Εὐαγγέλιον

Τά στάδια τῆς σωτηρίας

 « Ἦλθε γάρ ὁ υἱός τοῦ ἀνθρώπου ζητῆσαι καί σῶσε τό ἀπολωλός» (Λουκ. ιθ´ 10)

*******

          Ὁ υἱός τοῦ ἀνθρώπου ἦλθε ἀπό τόν οὐρανό στή γῆ γιά νά ἀναζητήσει καί νά σώσει ὅλη τήν ἀνθρωπότητα, πού σάν χαμένο πρόβατο κινδύνευε νά πεθάνει μέσα στήν ἁμαρτία.

          Μέ αὐτά τά λόγια ἔκλεισεν ὁ Κύριος τό περιστατικό τῆς συνάντησής Του μέ τόν ἀρχιτελώνη Ζακχαῖο. Μιᾶς συνάντησης πού κατέληξε τόσο στήν προσωπική  σωτηρία τοῦ Ζακχαίου ὅσο καί στή σωτηρία τῶν μελῶν τῆς οἰκογένειάς του. Σκοπός λοιπόν τῆς θείας Ἐνανθρώπησης ἡ συνάντηση τοῦ Δημιουργοῦ μέ τόν πεσμένο στήν ἁμαρτία ἄνθρωπο καί ἡ ἐξασφάλιση τῆς σωτηρίας του.

          Καί σήμερα μέ τό μυστήριο τῆς θείας οἰκονομίας πού συνεχίζεται μέσα στήν Ἐκκλησία ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ καλεῖ κάθε ἄνθρωπο πού νοιώθει τό βάρος τῆς ἁμαρτίας νά πιέζει τήν ψυχή του, νά ἀκολουθήσει τό δρόμο τοῦ Ζακχαίου. Ποιά εἶναι τά στάδια τῆς πορείας ὄχι μόνο τοῦ ἀρχιτελώνη, ἀλλά καί τοῦ κάθε ἀνθρώπου πρός τή σωτηρία, θά τά ἰδοῦμε στή συνέχεια.

******

«Ἦλθε γάρ ὁ υἱός τοῦ ἀνθρώπου ζητῆσαι καί σῶσαι τό ἀπολωλός»

           Στό εὐαγγέλιο ἀκούσαμε ὅτι ὁ Ζακχαῖος «ἐζήτει ἰδεῖν τόν Ἰησοῦν τίς ἐστι».  Ὁ λόγος αὐτός μαρτυρεῖ ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος δέν ἦταν ἱκανοποιημένος οὔτε ἀπό τήν ὑψηλή θέση του, οὔτε ἀπό τά μεγάλα πλούτη του. Δέν ἦταν ἱκανοποιημένος οὔτε ἀπό τόν ἴδιο τόν τρόπο τῆς ζωῆς του. Ζητοῦσε κάτι τό καλύτερο. Ζητοῦσε κάτι πού θά τόν ἀπελευθέρωνε ἀπό τίς ἐνοχές τῶν ἀδικιῶν καί τίς συγκρούσεις τῆς συνειδήσεώς του.

          Ὁ ἄνθρωπος, ἀδελφοί μου, πού νομίζει ὅτι ξεπέρασε στή ζωή του τό θέμα τῆς συνειδήσεως, βρίσκεται σέ πλάνη καί μάλιστα πλάνη οἰκτρά, διότι ἡ συνείδηση εἶναι ἡ φωνή τοῦ ζωντανοῦ Θεοῦ μέσα μας. Ὅσο κι ἄν ὁ ἄνθρωπος τήν ἀγνοεῖ ἤ προσπαθεῖ νά φιμώσει τή συνείδησή του ὅσο κι ἄν ἐπιχειρεῖ νά  ἀπωθήσει τή φωνή της, φθάνει μιά καί μόνη στιγμή νά πυροδοτήσει τή σκεπασμένη φλόγα της καί νά τήν κάνει νά ἐκραγεῖ. Ἡ συνείδηση ζεῖ καί ὑπάρχει στή ψυχή καί τῶν πιό στυγνῶν ἐγκληματιῶν, διότι, ὅπως εἴπαμε, εἶναι ἡ φωνή τοῦ ζῶντος Θεοῦ στά βάθη τῆς ὕπαρξή μας. Αὐτή ἀκριβῶς ἡ δύναμη τῆς συνειδήσεως εἶναι ἐκείνη πού ὤθησε τόν Ζακχαῖο σέ ἀναζήτηση τοῦ Ἰησοῦ.

          Στό πρόσωπο τοῦ Ζακχαίου ἀνακαλύπτουμε ὅλοι μας τόν ἑαυτό μας, διότι ὅλοι εἴμαστε ἁμαρτωλοί. «Τίς καθαρός ἔσται ἀπό ρύπου» ἐρωτᾶ ὁ δίκαιος Ἰώβ καί ἀπαντᾶ ὁ ἴδιος: «ἀλλ᾿ οὐθείς, ἐὰν καὶ μία ἡμέρα ὁ βίος αὐτοῦ ἐπὶ τῆς γῆς» (Ἰώβ ιδ´4-5).  Γνωρίζοντας λοιπόν ὅτι κανείς δέν εἶναι ἀπαλλαγμένος ἀπό τή φθορά τῆς ἁμαρτίας, ἄς ἀναζητήσουμε τόν ἰατρό. Ἐκεῖνον πού μπορεῖ νά μᾶς ἐλευθερώνει ἀπό τά δεσμά της. Νά τόν καλοῦμε μέ δυνατή φωνή: «ἔρχου, Κύριε Ἰησοῦ» (Ἀποκ. κβ´20). Ἔλα, Κύριε. Ἔλα νά μέ λυτρώσεις ἀπό τόν τυραννικό ζυγό τῆς ἁμαρτίας πού μέ ὑποσκελίζει, μέ θαετρίζει καί γεμίζει ἀγωνία καί ἀνασφάλεια τήν ὕπαρξή μου.

          Ἡ ἀναζήτηση λοιπόν τοῦ Θεοῦ εἶναι τό πρῶτο χαρακτηριστικό τῆς σωτήριας πορείας τοῦ Ζακχαίου. Αὐτή ἡ ἀναζήτηση, ὁ πόθος τῆς γνωριμίας καί τῆς ἕνωσης μέ τόν Σωτήρα Χριστό πρέπει νά στολίσει καί τή δική μας ψυχή, ἄν πράγματι ποθοῦμε τή σωτηρία μας.

          Γιά νά κινηθεῖ ὅμως ἡ ψυχή σέ ἀναζήτηση τοῦ Σωτῆρος καί Λυτρωτοῦ της ἔχει ἀνάγκη ἀπό ταπείνωση. Αὐτή ἡ μεγάλη ἀρετή ἦταν τό ὑπόβαθρο πού στήριξε καί κατεύθυνε τόν Ζακχαῖο στήν ἀναζήτηση τοῦ Λυτρωτῆ Χριστοῦ. Ἡ ταπείνωση ἦταν τό θεμέλιο τῆς μετάνοιάς του. Ὁ Ζακχαῖος ταπεινώθηκε καί αὐτοεξευτελίστηκε μέ τό νά τρέξει νά ἀνεβεῖ πάνω στή συκομορέα. Στά μάτια τοῦ κόσμου φάνηκε ἕνας ἐκκεντρικός ἄνθρωπος. Ὁ πόθος τῆς συνάντησης μέ τόν Χριστό τοῦ ἔδωσε τή δύναμη νά πρειφρονήσει τά σχόλια τοῦ κόσμου. Ἡ μεγάλη ἀρετή τῆς ταπείνωσης εἶναι ἐκείνη πού σπάζει τόν πάγο τοῦ ἐγωϊσμοῦ, προσγειώνει καί ταυτόχρονα ἀνυψώνει τόν ἄνθρωπο. Μόνο ὁ ἄνθρωπος τοῦ ὁποίου τήν ψυχή τήν στολίζει ἡ εὐλογημένη ταπείνωση μπορεῖ νά ἀντιληφθεῖ τήν ἀπόσταση ἀπό τόν Θεό καί τό χάσμα πού δημιούργησε ἀνάμεσα σ᾽αὐτόν καί τόν Δημιουργό του ἡ ἁμαρτία καί κατά συνέπεια νά βγεῖ σέ ἀναζήτηση τοῦ Δημιουργοῦ Θεοῦ. Ταπείνωση λοιπόν τό δεύτερο στάδιο τῆς πορείας  τοῦ ἀνθρώπου πρός τήν σωτηρία.

          Ἡ ἀναζήτηση τοῦ Ἰησοῦ καί ἡ ταπείνωση πού σκήνωσε στή ψυχή τοῦ Ζακχαίου εἶχε σάν ἄμεσο ἀποτέλεσμα τήν κλήση τοῦ Ἰησοῦ. «Ζακχαῖε σπεύσας κατάβηθι. Σήμερον γάρ ἐν τῷ οἴκῳ σου δεῖ με μεῖναι». Ὁ λόγος αὐτός ἦταν κάτι τό τελείως ἀπρόσμενο γιά τόν Ζακχαῖο. Κανείς, οὔτε καί ὀ ἴδιος ὁ ἀρχιτελώνης, δέν περίμενε πώς ὁ Χριστός θά ἐπέλεγε τό σπίτι τοῦ Ζακχαίου γιά νά φιλοξενηθεῖ στήν Ἱεριχώ. Ἡ πόλη ἐκείνη ἦταν  τότε τόπος κατοικίας πλήθους ἀνθρώπων τῆς ἀνώτατης ἰουδαϊκῆς ἱεραρχίας. Καί ὅμως κανείς δέν κρίθηκε ἄξιος νά δεχθεῖ στό σπίτι του τόν Χριστό, παρά μόνον ὁ ἁμαρτωλός τελώνης τῆς πόλης. Αὐτό μαρτυρεῖ πώς ὅταν ὁ Χριστός ἰδεῖ τή μετάνοια τοῦ ἁμαρτωλοῦ πρῶτος Ἐκεῖνος ἀνοίγει τήν ἀγκάλη του νά δεχθεῖ τό πληγωμένο πρόβατό του. Ὅπως δέχθηκε τόν ἄσωτο υἱό, ἔτσι δέχεται κάθε ἁμαρτωλή ψυχή πού μετανοημένη καί συντετριμένη ἀναζητεῖ θαλπωρή, παρηγοριά καί ἀνακούφιση στήν ἀγκαλιά τοῦ Πατέρα.

          Τρίτο λοιπόν στάδιο τῆς πορείας πρός τήν σωτηρία εἶναι ἡ κλήση τοῦ Χριστοῦ. Τό ἔλεος τοῦ Χριστοῦ, ἡ στοργική πατρική ἀγκάλη δέχεται τόν ταπεινωμένο ἀναζητητή πού σπεύδει νά ἐκδηλώσει τή μετάνοιά του. Μετάνοια ὁ ἑπόμενος σταθμός τοῦ ἀνθρώπου πού θέλει τή σωτηρία τῆς ψυχῆς του. Μόλις ὁ Ζακχαῖος  ἀντίκρυσε τό ὑπέρ ἥλιον λάμπον πρόσωπο τοῦ Θεανθρώπου, τό ἄρρητος κάλλος τοῦ προσπώπου τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Θεοῦ, διέκρινε ἀμέσως τήν ἄβυσσο τῆς ἠθικῆς του ὑπόστασης. Συνειδητοποίησε τό πλῆθος καί τό βάρος τῶν ἀνομιῶν του καί αἰσθάνθηκε ἀκατανίκητο τόν πόθο τῆς σωτηρίας. Γι᾽ αὐτό καί χωρίς χρονοτριβή «σπεύσας κατέβη». Τό «ἀπολωλός πρόβατο» ἀναγνώρισε τή φωνή τοῦ στοργικοῦ ποιμένα κι ἔτρεξε νά τόν ἀκολουθήσει. Ἡ πορεία πρός τήν ἀνάσταση λίγο ἀκόμη χρειαζόταν γιά νά ὁλκληρωθεῖ. Ἀπό τήν ἄβυσσο στήν ἐπιφάνεια. Ἀπό τό Ναδίρ στό Ζενίθ. Ἀπό τό θάνατο στή ζωή.

          Τή μετάνοια ἀκολουθεῖ ἡ ἐπανόρθωση. Ἡ ἐπανόρθωση εἶναι τό τελευταῖο καί ἀπαραίτητο στάδιο τῆς μετανοίας πού ὁδηγεῖ στή σωτηρία. Ὁ Ζακχαῖος δημόσια ὁμολογεῖ τίς ἀδικίες πού διέπραξε καί ἐπανορθώνει. Στέκεται μπροστά στόν Χριστό καί διορθώνει ἀμέσως τά σφάλματά του. Ὅποιον ἀδίκησα, ὅποιον συκοφάντησα τώρα ἀμέσως τόν ἀποζημιώνω. Σχολιάζοντας τήν πράξη αὐτή τοῦ Ζακχαίου ὁ Ἅγιος Κύρλιλλος Ἀλεξανδρείας λέγει: Ἐπειδή ὁ Ζακχαῖος δέν εἶπε τή ἡμίση τῶν ὑπαρχόντων μου θά δώσω στούς πτωχούς καί σ᾽ἐκείνους πού ἀδίκησα θά τά δώσω πίσω τετραπλάσια, ἀλλά λέγει  δίδωμι καί ἀποδίδωμι, γι᾽ αὐτό καί ὁ Χριστός σήμερα δίνει στόν Ζακχαῖο τή σωτηρία».

          Αὐτή ἡ ἐπανόρθωση φέρνει τή σωτηρία. Μετάνοια χωρίς ἐπανόρθωση δέν νοεῖται, ἀγαπητοί. Ἄς μιμηθοῦμε τή μετάνοια τοῦ Ζακχαίου, ἄν θέλουμε σωτηρία, ἄν ποθοῦμε τήν εἰρήνη τῆς ψυχῆς μας. Ἔκλεψες; Γύρισε στόν δικαιοῦχο αὐτά πού ἔκλεψες. Στόν ἴδιο, ὄχι σ᾽ἕνα φτωχό, σ᾽ἔνα φιλανθρωπικό ἵδρυμα ἤ στήν Ἐκκλησία. Στόν ἴδιο γιά νά ταπεινωθεῖς καί νά σωθεῖς. Συκοφάντησες; Ἐπανόρθωσε τή συκοφαντία καί πές τήν ἀλήθεια σ᾽ ἐκεῖνον πού προηγουμένως εἶπες ψέματα. Ἀπόδωσε τό δίκαιο ἔστω ἐκ τῶν ὑστέρων. Μόνο ἔτσι θά βρεῖ εἰρήνη ἡ ψυχή σου, μόνο ἔτσι θά ἔλθει ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ καί θά διώξει τίς τύψεις πού σέ μαστιγώνουν.

********

«Ἦλθε γάρ ὁ υἱός τοῦ ἀνθρώπου ζητῆσαι καί σῶσαι τό ἀπολωλός»

                   

          Ἀδελφοί μου, Ἡ σωτηρία εἶναι τό τέρμα μιᾶς πορείας κάποτε ὀδυνηρῆς. Ἡ ἐπίσκεψη τοῦ Χριστοῦ στήν Ἱεριχώ δέν θά εἶχε κανένα ἀποτέλεσμα στήν προσωπική ζωή τοῦ Ζακχαίου, ἄν ἐκεῖνος δέν ἀκολουθοῦσε τήν εὐλογημένη πορεία τῆς συνάντησής του μέ τόν Χριστό. Γι᾽αὐτό, ἀδελφέ συναμαρτωλέ, ὅταν διαπιστώσεις ὅτι ζεῖς μακριά ἀπό τόν Θεόν μή ἀπογοητευθεῖς. Ἀναζήτησε Ἐκεῖνον πού ἦλθε γά συναντήσει καί νά σώσει τό «ἀπολωλός». Τόλμησε τό σωτήριο ἅλμα τῆς ταπείνωσης, τῆς μετάνοιας, τῆς ἐπανόρθωσης καί θά δεῖς τό «φῶς τό ἀληθινό»  νά ἀνατέλλει στά βάθη τῆς ψυχῆς σου, νά φωτίζει τήν πορεία σου πάνω στή γῆ καί νά σέ καλεῖ νά γευθεῖς  τά κάλλη τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ πού ἤδη «ἐντός ἡμῶν ἐστί».   

Αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Μουσουρούλης

 Ἐκφωνήθηκε στόν Ἱερό Καθεδρικό Ναό  Ἁγίου Ἰωάννου Λευκωσίας,  Κυριακή  22.01.2017