Διάκριση και Χαρίσματα | Μονή Εσφιγμένου

Η διάκριση καί τά χαρίσματα στή ζωή μας˙ ἐμπιστοσύνη στό Θεό

Οι Πατέρες της Εκκλησίας διαρκώς τονίζουν στον Ορθόδοξο Χριστιανό την μεγάλη αρετή της διάκρισης.

Μια τυπική ερμηνεία του όρου διάκριση, γενικά, σημαίνει διαχωρισμός.

Υπάρχουν πάλι διάφορες κατηγορίες διαχωρισμού, όπως: α) ο διαχωρισμός των εννοιών, ατόμων, αντικειμένων κ.λπ. που προκύπτει από την κατανόηση των διαφορών μεταξύ τους. Για παράδειγμα λέμε: είναι δύσκολη η διάκριση μεταξύ έρωτα και αγάπης β) ο διαχωρισμός των αρμοδιοτήτων, όπως λέμε: διάκριση των εξουσιών γ) η διαφορετική μεταχείριση των ανθρώπων που προκύπτει από προκαταλήψεις ή συμφέροντα, όπως: πρέπει να βάλουμε τέλος στις διακρίσεις εις βάρος των μειονοτήτων δ) έμπρακτη αναγνώριση της προσφοράς κάποιου, το βραβείο Νόμπελ, για παράδειγμα, είναι η ανώτατη διάκριση για έναν επιστήμονα και 

ε) η εξουσία που έχει κάποιος να χειρίζεται όπως θέλει μια κατάσταση· λέμε συνήθως: το αφήνω στη διάκρισή σας.

Ουσιαστικά όμως η διάκριση είναι το χάρισμα που συγκρατεί την ισορροπία στην ζωή του Χριστιανού.

Ως χάρισμα εννοείται η επίσκεψη της Θείας Χάριτος στον άνθρωπο.

Η Θεία Χάρις είναι καρπός της πίστης ή της εργασίας των εντολών του Θεού ή και των δύο. Για δύο λόγους δίνεται το χάρισμα της αποκάλυψης και της βίωσης της καινής κτίσης του Θεού στον άνθρωπο. Άλλοτε δίνεται από την χάρη του Θεού για την θερμότητα της πίστης μας και άλλοτε έρχεται ως καρπός της εργασίας των εντολών και της καθαρότητας της καρδίας μας.

Στην πρώτη περίπτωση ανήκουν οι μακάριοι Απόστολοι, οι οποίοι αξιώθηκαν να δουν την αποκάλυψη του Θεού, όχι γιατί καθάρισαν τον νου τους με την εργασία των εντολών, αλλά γιατί είχαν θερμή πίστη· διότι πίστεψαν στον Χριστό με απλότητα και Τον ακολούθησαν χωρίς δισταγμό, με φλογερή καρδιά. Και όταν τελείωσε ὁ Χριστός το έργο της θείας οικονομίας Του, έστειλε σ᾿ αυτούς το Παράκλητο Πνεύμα και τότε τους καθάρισε, έκαμε τον νου τους τέλειο, νέκρωσε πραγματικά μέσα τους τον παλαιό άνθρωπο των παθών, τους έδωσε, με τη θεϊκή ενέργεια, την αιώνια ζωή, τους μετέβαλε σε καινό άνθρωπο, του Πνεύματος, και αυτοί δέχθηκαν με τρόπο αισθητό και τα δύο, τη νέκρωση και τη ζωοποίηση.

Στην δεύτερη περίπτωση ανήκουν αυτοί οι οποίοι, μέσα από πειρασμούς και την προσπάθεια αποφυγής τους, εργάζονται την τήρηση των εντολών του Θεού, με όπλο την πίστη τους σ᾿ Αυτόν.

Αν δεχθείς ένα χάρισμα χωρίς πειρασμό, κινδυνεύεις να οδηγηθείς στην απώλεια, γιατί παραμονεύει η έπαρση και η κενοδοξία. Αν εργάζεσαι το καλό ενώπιον του Θεού και σου δώσει ένα χάρισμα, παρακάλεσέ Τον με την καρδιά σου, να σου δώσει φωτισμό τι να κάνεις για να ταπεινωθείς ή να σου δώσει φύλακα να σε προστατεύει από την έπαρση ή να σου το πάρει, για να μη γίνει πρόξενος απωλείας σου. Γιατί όλοι δεν μπορούν να φυλάξουν τον πλούτο του Θεού χωρίς να βλαφτούν οι ίδιοι. Χρειάζεται μεγάλη πίστη και υπομονή για να αντέξει κανείς τα στίφη του πονηρού που θα εξαπολύσει εναντίον του, με σκοπό την απώλεια αυτού του πλούτου, της Χάριτος του Θεού, δηλαδή.

Η παρουσία πειρασμών στην ζωή μας είναι παραχώρηση Θεού για να προστατευθούμε από την έπαρση, ώστε να μην γίνουμε περίγελος των δαιμόνων. Με τον πειρασμό κατανοούμε την αδυναμία μας και το πόσο μικροί είμαστε για να τα καταφέρουμε χωρίς την βοήθεια του Θεού, ώστε η φωνή μας να γίνει πιο έντονη προς Αυτόν, να σπεύσει σε βοήθεια.

Οι Πατέρες θεωρούσαν εγκατάλειψη Θεού την απουσία πειρασμού στην ζωή τους. Γνώριζαν πως μόνο η οδός η στενή και τεθλιμμένη οδηγεί στην σωτηρία. Όπως ο χρυσός λάμπει περισσότερο περνώντας μέσα από την φωτιά, έτσι και ο άνθρωπος που αγωνίζεται για την αρετή, μέσα από τον πόνο που προκαλεί ο πειρασμός μπορεί να την αποκτήσει και να την διαφυλάξει.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης, ο συγγραφέας της Κλίμακος, περιγράφοντας τα σκαλοπάτια των αρετών, τα οποία πρέπει να ανέλθει ο Χριστιανός, αναφέρει για την διάκριση: «Διάκριση στους αρχαρίους είναι η ορθή επίγνωση του εαυτού τους· στους μεσαίους είναι η νοερά αίσθηση η οποία διακρίνει αλάνθαστα το πραγματικό αγαθό από το φυσικό αγαθό και από το αντίθετό του κακό· στους τέλειους είναι η γνώση που έχουν από θεϊκή φώτιση και η οποία έχει την δύναμη να φωτίζει πλήρως με την λάμψη της και όσα σκοτεινά υπάρχουν μέσα στους άλλους».

Η διάκριση, όπως αναφέραμε προηγουμένως, σαν αρετή, έρχεται άνωθεν, ως συνέπεια των προσωπικών μας αγώνων.

Αυτό που χαρακτηρίζει τον διακριτικό άνθρωπο είναι η αγάπη του προς όλους, η αδιάκριτη.​ Ο διακριτικός άνθρωπος κυριαρχείται από την αδιάκριτη αγάπη!

Η διάκριση κάνει τον άνθρωπο να παραβλέπει το σφάλμα του άλλου, ώστε ανεπηρέαστος να δώσει όλον τον χρόνο του στον ίδιο τον άνθρωπο και με φάρμακο την αγάπη να επουλώσει το τραύμα.

Ο διακριτικός άνθρωπος γνωρίζει εύκολα να παραβλέπει, να «καταπίνει», να μη δίνει σημασία και μεγιστοποιεί τον πειρασμό, να βάζει σε μια ιεραρχική τάξη τα ζητήματα στην ζωή την δική του και των άλλων.

Αυτό είναι καθαρά το έργο του πνευματικού πατρός, ο οποίος έχει την διάκριση να ιεραρχήσει τα προβλήματα στην ζωή του ανθρώπου, βάζοντας μια τάξη, ανακουφίζοντάς τον από τα βάρη του πειρασμού, με σκοπό την σωτηρία του.

Δυστυχώς, σήμερα οι άνθρωποι έχουμε ιεραρχήσει λάθος την ζωή μας, γιατί πιστεύουμε ότι μόνοι μας μπορούμε να τα καταφέρουμε. Έχουμε αναγάγει δευτερεύοντα προβλήματα σε μείζονα, αφήνοντας στην άκρη τα πρωτεύοντα. Έχουμε, ίσως το πιο σημαντικό, δημιουργήσει αντικείμενα προς εξυπηρέτηση του ανθρώπου, τα οποία, δυστυχώς, κατέληξαν να εξουσιάζουν τον άνθρωπο.

Το χρήμα, για παράδειγμα, από εξυπηρέτηση του ανθρώπου έγινε δυνάστης της ζωής του και σε πολλές περιπτώσεις καταλήγει να εξαρτάται και η ίδια του η ζωή απ᾿ αυτό. Δεύτερο παράδειγμα αποτελεί η τεχνολογία, η οποία είναι φώτιση Θεού στον άνθρωπο. Η εξέλιξη της τεχνολογίας, υποτίθεται, είχε σκοπό την εξυπηρέτηση του ανθρώπου, η αδιάκριτη χρήση της όμως έχει οδηγήσει σε μιά τεχνολογική σκλαβιά, πλήττοντας καίρια την ύπαρξη του ανθρώπου, αλλοιώνοντας τον χαρακτήρα του, μετατρέποντάς τον από κοινωνικό ον σε αντικοινωνικό, που αδυνατεί να επικοινωνήσει με άλλους ανθρώπους, κλεισμένος σε μια τεχνητή απομόνωση, η οποία είναι ένας αργός θάνατος για τον ίδιο!

Πόση διάκριση πρέπει να έχει, ιδίως ένας πνευματικός, για να καταφέρει να διακρίνει την λάθος πορεία που ακολουθεί ο άνθρωπος και να τον πείσει να επανέλθει!

Για να τον πείσει όμως, πρέπει να κινηθεί διακριτικά, με μοναδικά όπλα την αγάπη και την υπομονή, ακολουθώντας σταθερά βήματα πνευματικής καθοδηγήσεως.

Πρώτο βήμα είναι να τον κάνει να νιώσει ελευθερία, μέσα από την οποία θα καλλιεργηθεί η εμπιστοσύνη, και σαν δεύτερο βήμα θα ακολουθήσει η προσπάθεια να τον ελαφρώσει, ώστε να μην μείνει με το βάρος της πτώσης του, αλλά... με την «γεύση» που αφήνει η πτώση, ώστε να νιώσει αυτό το βάρος σαν κάτι ξένο και ότι πρέπει να το αποβάλει άμεσα. Η πικρή «γεύση» που αφήνει η αμαρτία θα είναι ενθύμηση και αποτροπή από την επανάληψή της.

Μεγάλη προσοχή οφείλει ο Πνευματικός να δώσει στο σημείο αυτό, όσον αφορά τον έλεγχο και την παρατήρηση, να γίνεται με διάκριση, και αν χρειαστεί ακόμη να γίνει ο έλεγχος, ώστε ο εξομολογούμενος να μην πονέσει περισσότερο από όσο έχει πονέσει με το αμάρτημά του.

Σκοπός είναι να μην τονίζεται το λάθος, αλλά η μετάνοια, ώστε να κατανοήσουμε το λάθος, την πτώση στην αμαρτία και πού μπορούμε να οδηγηθούμε, αν δεν σηκωθούμε αμέσως.

Σαν στοργικός Πατέρας οφείλει ο πνευματικός να αγκαλιάσει και να παρηγορήσει το πνευματικό του παιδί, να του απαλύνει τον πόνο και να του δώσει το θάρρος να σηκωθεί.

Εδώ φαίνεται καθαρά η διάκριση στον ρόλο του πνευματικού ως Πατέρα και όχι σαν Δικαστή! Τον ρόλο του Δικαστού τον έχει κρατήσει ο ίδιος ο Χριστός για τον εαυτό Του. Στον Πνευματικό ανέθεσε τον ρόλο του Πατέρα, να παρηγορεί και να συγχωρεί! Είναι μεγάλη υπόθεση για όλους να καταφέρουμε να δούμε τον πνευματικό μας ως Πατέρα και όχι σαν δικαστή! Τότε μόνο θα καταφέρουμε να απαλλαγούμε από τα αγκάθια που πληγώνουν την καρδιά μας και δεν την αφήνουν να κινηθεί και να χτυπήσει ελεύθερα, να αγαπήσει και να αγαπηθεί πραγματικά, για τον σκοπό που είναι πλασμένη!

Σκοπός του ανθρώπου είναι να διακρίνει, να αναζητά και να εμπιστεύεται το θέλημα του Θεού!

Το θέλημα του Θεού είναι η αγάπη Του για τον άνθρωπο! Ο καλός Θεός έχει πλάσει από αγάπη τον άνθρωπο, και αυτή η αγάπη Του είναι οδηγός, στήριγμα, βοηθός, ελπίδα καί σκοπός στην πολυτάραχη ζωή μας.

Οι τρεις κατηγορίες των ανθρώπων που αναφέρει ο άγ. Ιωάννης της Κλίμακος πιο πάνω, οι αρχάριοι, δηλαδή, οι μεσαίοι και οι τέλειοι, είναι χωρισμένοι σύμφωνα με την πνευματική τους κατάσταση και τον προσωπικό αγώνα.

Η πίστη στον Θεό και μόνο μπορεί να στηρίζει τον άνθρωπο και να τον βοηθά να ξεπερνά τις δυσκολίες που του παρουσιάζονται μέσα στην ζωή του.

Όταν κάθε στιγμή της ζωής του ο άνθρωπος, είτε χαρούμενη είναι αυτή, είτε δυσάρεστη, την εναποθέτει στα χέρια του Θεού, τότε μόνο μπορεί να κάνει σωστή διαχείριση και να αντιμετωπίσει πραγματικά ό,τι προκύπτει στην ζωή του.

Αυτή είναι η εμπιστοσύνη πού δείχνει ο άνθρωπος στον Θεό, γιατί μόνη η πίστη, αν δεν συνοδεύεται και από την εμπιστοσύνη, δεν αρκεί.Πίστη έχει και ο διάβολος· πιστεύει στην ύπαρξη του Θεού γιατί Τον έχει δει, αλλά δεν δείχνει εμπιστοσύνη, γιατί αφαίρεσε την αγάπη από τον εαυτό του, παραχωρώντας την θέση της στον εγωισμό και πολεμάει με κάθε τρόπο όποιον εμπιστεύεται τον Θεό και προσπαθεί για την σωτηρία του.

Η πίστη και η εμπιστοσύνη στον Θεό δυναμώνει τον αγωνιζόμενο άνθρωπο, του δίνει φτερά να πετάξει, τον οπλίζει με υπομονή, τον ηρεμεί, του δίνει ελπίδα, τον γεμίζει αγάπη, την αγάπη που δίνει η παρουσία του Θεού στην ζωή του κάθε ανθρώπου.

Αυτή η αγάπη ισχυροποιεί τόσο τον άνθρωπο, ώστε μπορεί και τολμά, ακόμη και στην φωτιά νά πηδήξει προκειμένου να βοηθήσει, να σώσει κάποιον.

Είναι πολλά τα παραδείγματα μέσα από τα συναξάρια των αγίων μας που «τόλμησαν», πλημμυρισμένοι από αγάπη, να ρισκάρουν τα πάντα, προκειμένου να πετύχουν τον στόχο τους.

Από τον βίο του Οσίου Αβραμίου χρησιμοποιούμε ένα μικρό απόσπασμα που δείχνει πώς η αγάπη του για την σωτηρία της ανηψιάς του ήταν τέτοια που τόλμησε να «παίξει με την φωτιά», πηγαίνοντας ο ίδιος, ένας ασκητής... σε πορνείο!

Αναφέρει ο βίος του χαρακτηριστικά: «...Επειδή ο κατά σάρκα αδελφός του Αβραμίου είχε πεθάνει αφήνοντας μόνη στον κόσμο την επτάχρονη κόρη του Μαρία, ο Αβράμιος την πήρε κοντά του, την έβαλε σ᾿ ένα μικρό κελλί κοντά στο δικό του και την άφησε ν᾿ ανθήσει ως άνθος της έρημου διά της εν προσευχή συνομιλίας της με τον Θεό, δίνοντάς της τις αναγκαίες νουθεσίες από μια μικρή θυρίδα πού έβλεπε στο κελλί του. Η νεαρά κόρη έφθασε έτσι στην ηλικία των είκοσι ετών και πρόκοπτε στα θεάρεστα έργα. Μία ημέρα όμως, έπεσε στην αμαρτία με έναν ακόλαστο μοναχό που ερχόταν συχνά και επισκεπτόταν τον όσιο.

Και αντί να ικετεύσει Εκείνον ο οποίος ενανθρώπησε για τη σωτηρία των αμαρτωλών, η Μαρία υπέπεσε στο εισέτι φρικτότερο αμάρτημα της απελπισίας. Ο διάβολος την έπεισε ότι ο Θεός δεν θα μπορούσε ποτέ να ελεήσει εκείνη πού κατασπίλωσε την παρθενία της και το αγγελικό Σχήμα. Αλλόφρων η Μαρία, πήγε στη γειτονική πόλη και παραδόθηκε στην πορνεία.

Επί δύο και πλέον έτη, καθημερινώς κυλούσε και πιο βαθιά στη βορβορώδη άβυσσο της αμαρτίας, ενώ ο Αβράμιος ανέπεμπε συνεχώς προσευχές προς τον Κύριο για να του αποκαλύψει πού είχε πάει η ανεψιά του. Από κάποιον ταξιδιώτη έμαθε πού κατέληξε η Μαρία και, προκρίνοντας τη σωτηρία των ψυχών από την ησυχία, την άσκηση και ακόμη και από τις προσευχές του, φόρεσε ένδυμα στρατιωτικό, μάζεψε τα λίγα χρήματα που είχε και μετέβη στο εργαστήριο της ακολασίας, όπου η Μαρία ασκούσε το μιαρό της επάγγελμα, υποκρινόμενος ότι επιθυμούσε και εκείνος να απολαύσει τα κάλλη της. Παρήγγειλε δείπνο πολυτελές και για πρώτη φορά μετά από πενήντα χρόνια έφαγε κρέας και ήπιε κρασί· κατόπιν, αποσύρθηκε στα ιδιαίτερα με τη νεαρή κόρη.Αφού έκλεισε τη θύρα και βεβαιώθηκε ότι δεν μπορούσε να του ξεφύγει, ο Αβράμιος αποκάλυψε στην ανεψιά του ποιος ήταν, ενώ εκείνη είχε παραλύσει από την κατάπληξη και την καταισχύνη, δεν τολμούσε να τον κοιτάξει και είχε τα μάτια της καρφωμένα στο πάτωμα. Ο όσιος της μίλησε με πραότητα, χωρίς διόλου να την ψέξει. Με δάκρυα στα μάτια... της υπενθύμισε την αγαλλίαση της ασκητικής βιοτής και της παρθενίας, την έπεισε ότι άπειρο είναι το έλεος του Θεού και υπερβαίνον παν αμάρτημα, ότι η μόνη ασυγχώρητη αμαρτία είναι ακριβώς η απελπισία. Για να την ενθαρρύνει, πρόσθεσε: «Έλα, τέκνον, ας επιστρέψουμε στα κελλιά μας. Επάνω μου παίρνω την ανομία σου και εγώ θα απολογηθώ γι᾿ αυτήν ενώπιον του Χριστού την ημέρα της φοβεράς Κρίσεως. Εσύ, έλα απλώς στο κελλί σου, ξαναγύρισε στην άσκησή σου και την προσευχή και στάσου εκ νέου ενώπιον του πανοικτίρμονος Θεού».

Γιατί το μόνο που ζητάει από εμάς ο Θεός είναι πίστη, εμπιστοσύνη και προσπάθεια και τότε θα στείλει την Χάρη Του για να μας σκεπάσει και να μας ενισχύσει στον αγώνα μας.

Η χάρις του Θεού είναι τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, όπως χαρακτηριστικά τα απαρίθμησε ο Απόστολος Παύλος, τα οποία στολίζουν τον άνθρωπο με την αυθεντική στολή που έχει ετοιμάσει από την αρχή ο Θεός γι᾿ αυτόν, τον άνθρωπο δηλαδή, χρησιμοποιώντας ως ραφές, που θα ενώσουν αυτήν την στολή, την εμπιστοσύνη αυτού προς τον Θεό.

Θα ήθελα στο σημείο αυτό να αναφέρω ένα παράδειγμα: Μιλούσα πρόσφατα με έναν νεαρό, ο οποίος είχε πολλά ερωτήματα, για όλους και για όλα, με τελικό αποδέκτη τον Θεό!

Ρωτούσε πάντα:

Γιατί ο Θεός έτσι...Γιατί ο Θεός αλλιώς...Γιατί επιτρέπει ο Θεός...Γιατί δεν αποτρέπει ο Θεός...

Ένα συνεχές γιατί, μια συνεχής ερώτηση.

Φαινόταν η ταραχή μέσα του, η οποία τον οδηγούσε, τελικά, στην αμφισβήτηση του Θεού!

Του είπα:

«Για να ασχολείσαι με αυτά τα βαθιά ερωτήματα, θα πρέπει να ξεκινήσεις από την αρχή. Στο σχολείο, στην Α´ τάξη, τα πρώτα μαθήματα είναι η γνωριμία του δασκάλου με τον μαθητή, να κερδίσει, δηλαδή, την εμπιστοσύνη, ώστε να μπορέσει να του μεταδώσει την γνώση χωρίς να αμφιβάλλει ο μαθητής· για παράδειγμα, όταν θα του πει «1 και 1 κάνει 2», να πιστέψει τον δάσκαλο και να μην υπάρχει η αμφιβολία και η αμφισβήτηση.

*Έτσι, λοιπόν, κι εμείς πρέπει να ξεκινήσουμε από την αρχή: Δηλαδή, Πιστεύεις ή όχι στο Θεό; Αυτή είναι η βάση, αυτή είναι η αρχή, αυτό είναι το θεμέλιο στη ζωή μας. Πιστεύεις ή όχι στο Θεό; Είναι πολύ απλό. Αν πιστεύεις, έχεις εμπιστοσύνη στο θέλημά Του κι όλα τα προβλήματά σου είναι απαντημένα! Αν όχι, τότε γιατί ασχολείσαι με κάποιον που δεν πιστεύεις ότι υπάρχει και του αποδίδεις και την ευθύνη;»*

Απάντηση στα «γιατί» δεν θα πάρουμε, γιατί με την ταραχή που μας διακατέχει δεν μπορούμε ούτε καν να διακρίνουμε την απάντηση, αν θα μας την έχει ήδη δώσει ο Θεός και θα ασχολούμαστε με όλα και με όλους· το μόνο που θα αφήσουμε εκτός θα είναι η ασχολία με τον εαυτό μας.

Ο Όσιος Παΐσιος ο Αγιορείτης αναφέρει χαρακτηριστικά σε μία από τις διδαχές του για την εμπιστοσύνη στον Θεό:«Εσύ βάζεις τα προγράμματά σου μπροστά από τα προγράμματα του Θεού, γι᾿ αυτό βασανίζεσαι. Με την εμπιστοσύνη στον Θεό και με την ταπείνωση όλα τα προβλήματα λύνονται. Να κάνεις αυτό που μπορείς εσύ και μετά να αφήνεσαι στην θεία Πρόνοια, στο θείο θέλημα. Η ελπίδα στον Θεό είναι τονισμένη πίστη· είναι η μεγαλύτερη ασφάλεια για τον άνθρωπο».

Η εμπιστοσύνη στον Θεό αποκαλύπτει την Θεία χάρη, η οποία σκεπάζει τον άνθρωπο, τον μεταμορφώνει κυριολεκτικά, μετατρέποντας τον φόβο και την ασθένεια της ανθρωπίνης φύσεως σε δύναμη, που πηγάζει από την φλογισμένη από το πυρ της Θεότητος καρδιά του.

Η φλόγα αυτή είναι η αγάπη του Θεού, είναι αυτή η θεϊκή φωτιά που κατακαίει, χωρίς να αφήνει στάχτες, τις πληγές της καρδιάς, την καθαρίζει από κάθε είδους ακαθαρσία που δημιουργεί ο εγωισμός και κάθε κατάλοιπο, κι έτσι ο άνθρωπος φθάνει στο σημείο να ζει τον παράδεισο από τώρα.

Μπορούμε να φαντασθούμε, αδελφοί μου, πόσο διαφορετική θα ήταν η ζωή μας, αν προσπαθούσαμε κατά Θεόν, καταφέρνοντας να ανάψει αυτή η φλόγα στις καρδιές όλων;

Αν κατανοήσουμε το αδιέξοδο όπου έχουμε φθάσει με απόλυτα δική μας ευθύνη, αφού απομακρυνθήκαμε από την στοργική αγκαλιά του Θεού, μπορούμε πάλι να στρέψουμε το βλέμμα μας, όπως ο Πέτρος, προς Αυτόν, ο Οποίος μας περιμένει πάντοτε να μας κλείσει πάλι στην στοργική, πατρική αγκαλιά Του.

Μέσα στην καθημερινότητα, στις σχέσεις μας με τους άλλους, ξεκινώντας μέσα από την οικογένεια, τόσο στις σχέσεις του ζευγαριού, όσο και στις σχέσεις του με τα παιδιά και κατ᾿ επέκταση στις σχέσεις των παιδιών μεταξύ τους και από εκεί με το υπόλοιπο κοινωνικό σύνολο, η εμπιστοσύνη στον Θεό, σύμφωνα και με τα προηγούμενα, πρέπει να παίζει καθοριστικό ρόλο για να έρθει η Χάρις του Θεού, ώστε αυτές οι σχέσεις να διέπονται από αγάπη και διάκριση και «εν ειρήνη και ομονοία», «την ρέουσαν, του βίου να διαπερώμεν διάβασιν»· αυτήν την πρόσκαιρη και εφήμερη ζωή να την περάσουμε με ειρηνικό τρόπο, για να φθάσουμε στην αληθινή, αιώνια ζωή κοντά στόν Θεό μας.

Το πρόβλημα, στην σημερινή ιδίως κοινωνία, εντοπίζεται στην βάση της, που είναι η οικογένεια, η οποία αποτελεί μικρογραφία της κοινωνίας.

Η καθημερινότητα, η αδιαφορία, το άγχος και ο εγωισμός, έχουν εισβάλει με βίαιο τρόπο μέσα στην οικογένεια, αλλοιώνοντάς την, δημιουργώντας ένα «μόρφωμα», μέσα στο οποίο, αντί να κυριαρχεί η αγάπη, κυριαρχεί κατά κράτος ο εγωισμός, το συμφέρον, η αυθάδεια!

Υποτίθεται πως η αγάπη σκίρτησε στις καρδιές δύο νέων ανθρώπων κι έχτισαν πάνω σ᾿ αυτήν την αγάπη την ίδια τους την ζωή, δημιουργώντας την οικογένειά τους. Δημιούργησαν κάτι δικό τους δηλαδή, το οποίο οφείλουν να το αγαπήσουν, να το προστατεύουν και να το αναπτύσσουν όσο το δυνατόν καλύτερα.

Η αγάπη είναι το μαλακτικό που λειαίνει τις ατέλειες στις σχέσεις των ανθρώπων, σκεπάζει τον εγωισμό και κυριαρχεί στην ζωή μας.

Γιατί όμως κυριάρχησε μέσα στην οικογένεια ο εγωισμός, αφού χτίστηκε το οικοδόμημά της πάνω στην αγάπη;

Γιατί παραμερίστηκε η αγάπη τόσο εύκολα και η αμέλεια δεν της επιτρέπει να επανέλθει στην θέση της;

Έχει εκλείψει η διάκριση, η οποία ως παράγωγο τής αγάπης, επιτρέπει την σωστή διαχείριση των σχέσεων μεταξύ των μελών της οικογενείας.

Οι γονείς είναι τα πρότυπα των παιδιών. Ό,τι εκείνοι τους προσφέρουν, αυτά το αποδέχονται και το εισπράττουν σαν σφουγγάρι από την πρώτη στιγμή της συλλήψεως στην κοιλιά της μητέρας τους· τα εξωτερικά αυτά μηνύματα περνούν στο υποσυνείδητο και διαμορφώνουν τον χαρακτήρα τους.

Η ευθύνη για την διαμόρφωση του χαρακτήρα του παιδιού βαραίνει στο ακέραιο τους γονείς. Είναι υποχρεωμένοι να διδάξουν μέ την δική τους, διακριτική και γεμάτη αγάπη, στάση ζωής τα παιδιά τους πώς να αγαπούν, πώς να χαμογελούν, πώς να υπομένουν στις δυσκολίες, πώς να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες και, πάνω απ᾿ όλα, πώς να πιστεύουν στον Θεό!

Να διδάξουν την εμπιστοσύνη στον Θεό και τον σκοπό της ζωής μας, να φθάσουμε στον Θεό!

Ζωή χωρίς αγάπη, χωρίς Θεό, είναι άνθρωπος χωρίς ανάσα!

Δυστυχώς, στο όνομα της κακώς νοουμένης ελευθερίας, της άνεσης και στην ιδέα… «μην περάσουν τα παιδιά μας και μην στερηθούν αυτά που περάσαμε και στερηθήκαμε εμείς…», υπογράφουν οι ίδιοι οι γονείς, δυστυχώς, την καταστροφή των παιδιών τους.

Η ζωή χωρίς κόπο χάνει το νόημά της, το ενδιαφέρον της. Ο κόπος και η στέρηση δίνει νόημα και μας βοηθάει να αναγνωρίζουμε την αξία του αγαθού που στερηθήκαμε, ώστε με προθυμία να αγωνιστούμε για την επανάκτησή του. Ο αγώνας, ο κόπος, το λάθος, η επιτυχία είναι καταστάσεις μέσα στην ζωή μας οι οποίες δημιουργούν την εμπειρία.

Κανείς άνθρωπος δεν γεννήθηκε με εμπειρία, ούτε διδάχθηκε την εμπειρία. Η εμπειρία αποκτιέται μέσα από την καθημερινή προσπάθεια και μπορείς να διδάξεις με αυτήν!

Μπορούμε άραγε να καταλάβουμε: -Πού βρισκόμαστε; -Σε τι κατάσταση έχουμε φέρει την ίδια μας την ζωή;-Πως για όλα δεν μπορεί να φταίει μονίμως ο άλλος ή, όπως λέμε συνήθως, «το σύστημα»; -Πως το εφήμερο έχει κυριαρχήσει στην ζωή μας και αδιαφορούμε για το μέλλον;

Σαν άνθρωποι, λογικά όντα... η κορωνίδα της Δημιουργίας, έχουμε αξίες; Και αν ναι, πώς τις προστατεύουμε;

Πιστεύουμε στον Θεό πραγματικά; και τι ρόλο διαδραματίζει ο Θεός στην ζωή μας;

Αυτά είναι κάποια από τα ερωτήματα που πρέπει να θέσει ο καθένας από μας στον εαυτό του, όχι για να γεμίσουμε απελπισία, αλλά για να ξυπνήσουμε από τον βαθύ λήθαργο, όπου βρισκόμαστε, να κατανοήσουμε το συμφέρον μας, να χαιρόμαστε και να προστατεύουμε αυτά που αγαπάμε.

Έλεγε κάποιος: «Αν θέλεις να σώσεις τον κόσμο όλον, ξεκίνα από τον εαυτό σου!».

Το είχα πει σε κάποιον μια φορά και μου έδωσε μια χαρακτηριστική απάντηση που φωτογράφιζε όλη την κοινωνία μας: «Γιατί; Τι έκανα;»!!!

Αν δεν κατανοήσουμε τις ευθύνες που μας βαραίνουν, είτε μικρές, είτε μεγάλες, δεν θα καταφέρουμε ποτέ να ξεφύγουμε από τα αδιέξοδα που εμείς οι ίδιοι δημιουργούμε!

Ο Θεός δεν δημιουργεί αδιέξοδα· πάντα μας δείχνει την δίοδο πώς να ξεφεύγουμε από τους σκοπέλους που μας παρουσιάζονται, ζητώντας μόνο να Τον εμπιστευθούμε.

Το παιδάκι, κλεισμένο στην αγκαλιά του πατέρα του, νιώθει ασφάλεια και σιγουριά, γιατί τον εμπιστεύεται. Γνωρίζει τι είναι ο Πατέρας βιωματικά· δεν χρειάζεται να του εξηγήσει κανείς.

Ο Πατέρας είναι έννοια, η οποία αποκαλύπτεται με κάποιο πρόσωπο.

Ο Πατέρας είναι η σιγουριά και η ασφάλεια. Ο Πατέρας ...είναι το παράδειγμα…είναι μια ζεστή αγκαλιά που ξεκουράζει…χαίρεται με την πρόοδο του παιδιού του…λυπάται με τα λάθη του…περιμένει την επιστροφή του…το συγχωρεί…του διδάσκει…θυσιάζεται γι’ αυτό…το αγαπά μοναδικά.

Όλα αυτά αποτελούν ένα μέρος της αγάπης του Πατέρα για το παιδί του... Μπορούμε να ταυτίσουμε όλα αυτά με τον Θεό Πατέρα; Τότε μόνο θα μπορέσουμε να καταλάβουμε και να νιώσουμε την αγάπη Του και την στοργή Του για καθέναν μας προσωπικά και για όλον τον κόσμο Του, ώστε κι εμείς, σαν μικρά παιδιά, να Τον εμπιστευθούμε ολοκληρωτικά!

Την αγάπη και την στοργή του Θεού μπορούμε να την βλέπουμε μέσα από τον πνευματικό μας πατέρα. Με τον πνευματικό μας δεν συνάπτουμε μια τυπική σχέση, αλλά μια σχέση ζωής, με κοινή πορεία και με εφόδια την αγάπη και την εμπιστοσύνη, ώστε με ασφάλεια να οδηγηθούμε στον Ουράνιο Πατέρα, ο Οποίος είναι και ο σκοπός μας.

Η εμπιστοσύνη μας στον Θεό απορρέει από την αγάπη με την οποία μας έχει προικίσει ο ίδιος ο Θεός ως βασικό συστατικό της ανθρώπινης ύπαρξης.

Η αγάπη δυναμώνει, δεν εξαντλεί!Η αγάπη υπομένει, δεν αγχώνει!Η αγάπη χαροποιεί, δεν οργίζει!Η αγάπη γεμίζει ελπίδα και όχι απελπισία!Η αγάπη συμπληρώνει τα κενά, δεν αδειάζει!Η αγάπη δίνει πνοή, δεν πνίγει!Η αγάπη ζωντανεύει, δεν σκοτώνει!Η αγάπη γαληνεύει, δεν ταράσσει!Η αγάπη μαλακώνει, δεν σκληραίνει!Η αγάπη δίνει νόημα στην ζωή, δεν μηδενίζει!Η αγάπη ομορφαίνει, δεν ασχημίζει!Η αγάπη απλοποιεί, δεν μπερδεύει!Η αγάπη είναι το παν, γιατί είναι ο Θεός!

Μας έδωσε λοιπόν τον ίδιο τον εαυτό Του, ώστε κάθε ανάσα, κάθε βήμα, κάθε σκέψη μας να είναι γεμάτα από αγάπη και να μεταδίδουμε μόνο αγάπη! Όταν αγαπάς πραγματικά, διακρίνεται επάνω σου, όπως το άρωμα. Δεν λες: «Έβαλα κάποιο άρωμα επάνω μου», γιατί αυτό ήδη έχει αρωματίσει εσένα και διαχέεται παντού· όλοι το μυρίζουν και νιώθουν την ομορφιά του αρώματος επάνω τους. Έτσι και η αγάπη· δεν λέμε: «Εγώ αγαπώ τώρα», γιατί ήδη η αγάπη έχει φωτίσει το πρόσωπο, μεταδίδεται παντού και νιώθουν και οι υπόλοιποι την αύρα και το «άρωμα» της αγάπης του άλλου!

Ας τρέξουμε, λοιπόν, χωρίς καθυστέρηση σ᾿ αυτήν την ουράνια αγκαλιά του Πατέρα· αρκετά ταλαιπωρηθήκαμε μακριά της. Μας περιμένει να μας ξεκουράσει και να μας ηρεμήσει. Φθάνει πια η αδιαφορία μας!

Η φουρτούνα επικρατεί πάντα έξω από το λιμάνι, ενώ μέσα επικρατεί γαλήνη, ηρεμία, ασφάλεια. Η αγκαλιά του Θεού, το πραγματικό λιμάνι μας, είναι γεμάτη αγάπη και κατανόηση. Πάντα περιμένει, μέσα από την φουρτουνιασμένη κατάστασή μας, να Τον εμπιστευθούμε, επιστρέφοντας από την πτώση μας στην αγκαλιά Του, για να μας επαναφέρει στην πρώτη κατάστασή μας, την παραδείσια, για την οποία είμαστε πλασμένοι!

Η εμπιστοσύνη στην αγάπη του Θεού εμποδίζει την πτώση μας, αλλά και να πέσουμε -ανθρώπινο είναι πλέον- η ίδια θα μας δώσει την δύναμη να σηκωθούμε από την πτώση μας! Το να πέφτει είναι φυσικό πλέον για τον άνθρωπο, εξαιτίας της αμαρτίας... Το να μένει πεσμένος είναι αφύσικο, δαιμονικό! Συμφέρει λοιπόν να κλειστούμε σ᾿ αυτήν την Θεϊκή αγκαλιά.

Πόσο ακόμη ο εγωισμός μας θα μας κρατά μακριά από την αλήθεια και το φως; Αρκετά έχει ταλαιπωρηθεί ο άνθρωπος από τον τρόπο που σκέφτεται και ενεργεί! Αρκετά κρατήσαμε ανοιχτά τα μάτια μας, κερδίζοντας ανασφάλεια και ταραχή από αυτά που βλέπουμε, από τα έργα μας δηλαδή!!! Ας τα κλείσουμε επιτέλους για να βλέπει ο καλός Θεός για μας! Τότε όλα θα είναι σίγουρα, γαλήνια, γεμάτα αληθινή αγάπη, την αγάπη του Θεού!

Αν παρατηρήσετε, αδελφοί μου, όταν αγκαλιάζει ο πατέρας ή η μητέρα το παιδί, ή όταν ο ένας άνθρωπος αγκαλιάζει τον άλλον, το πρώτο πράγμα που γίνεται, χωρίς καν να το σκεφτεί κάποιος, ποιο είναι; Κλείνουν τα μάτια, γιατί νιώθει την αγάπη, νιώθει την σιγουριά και την ασφάλεια· δεν θέλει πλέον να βλέπει τίποτα άλλο, παρά μόνο να ζει, να βιώνει και να αισθάνεται.

Ας εμπιστευθούμε τον Θεό, που είναι η Αλήθεια, για να αξιωθούμε όλοι να γευθούμε ό,τι μας προσφέρει πλουσιοπάροχα Αυτός, διαλύοντας το ψεύδος που μας έχει κυριεύσει, ζώντας επιτέλους μέσα στην αλήθεια, την χαρά και το φως, αντιτάσσοντας στην δική μας «οφθαλμοφανή» αλήθεια την απόλυτη εμπιστοσύνη προς Αυτόν, όπως την έδειξε ο Απόστολος Πέτρος, του οποίου η φωνή διαχρονικά ηχεί στα αυτιά μας: «επί τω ρήματί σου χαλάσω το δίκτυον!», εγείροντάς μας προς μετάνοια και επιστροφή!

+Αρχιμ. Βαρθολομαίος

Καθηγούμενος Ι.Μ. Εσφιγμένου Αγίου Όρους