Ἀχαριστία - π. Γρηγόριος Μουσουρούλης

Κυριακή ΙΒ΄Λουκᾶ

Λόγος εἰς τό Εὐαγγέλιον

Ἀχαριστία

 « Οὐχί οἱ δέκα ἐκαθαρίσθησαν;οἱ δε ἐννέα ποῦ;» (Λουκ. ιζ´17)

          Τά πανάγια χείλη τοῦ Κυρίου πού πάντοτε γλύκαιναν καί συγκινοῦσαν τίς καρδιές τῶν πονε­μένων ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι ζητοῦσαν κοντά Του κατά­φυγή, βοήθεια, κατανόηση ἤ θεραπεία σήμε­ρα μᾶς ἐξέπληξαν μέ τό παράπονο πού  ἐξέ­φρασαν. Παράπονο γιά τήν ἀχαριστία τήν ὁποία ἔδειξαν οἱ ἐννέα ἀπό τούς δέκα λεπρούς, τούς ὁποίους ἐθε­ράπευσε μέ τρόπο θαυμαστό  ὁ Κύριος.

          Τό παράπονο τοῦ Κυρίου μας, ἀδελφοί, φανερώνει πόσο βαρειά ἀσθένεια τῆς ψυχῆς, εἶναι ἡ ἀχαριστία. Καί ἐπειδή ὁ κίνδυνος ἀπ' αὐτή τήν ἀρρώστεια εἶναι μεγάλος, καί κινδυνεύουμε ὅλοι ἀπ' αὐτήν, γι' αὐτό θά ἀσχοληθοῦμε σήμερα μαζί της. Θά δοῦμε τί εἶναι ἡ ἀχαριστία καί πῶς μποροῦμε νά ἀπαλλαγοῦμε ἀπ' αὐτήν.

******

«Οὐχί οἱ δέκα ἐκαθαρίσθησαν; οἱ δέ ἐννέα ποῦ;»

          Ἡ ἀχαριστία εἴτε πρός τόν Θεό εἴτε πρός τούς ἀνθρώπους, εἶναι ἁμάρτημα σοβαρό, εἶναι ἀσθένεια τῆς ψυχῆς ἀχαρακτή­ριστη. Ἴσως πολλοί ἀπό ἐμᾶς νά τήν θεωροῦμε ἁπλῶς καί μόνο ἔλλειλη εὐγένειας καί λεπτότη­τας στούς τρόπους συμπεριφορᾶς μας. Καί ὅμως ἄν ἐμβαθύνουμε στό φαινόμενο "ἀχαριστία", θά πεισθοῦμε ὅτι εἶναι καρπός τῆς φιλαυτίας, τοῦ ἐγωϊσμοῦ καί τῆς μικροπρέπειας τοῦ ἀνθρώπου. Θά πεισθοῦμε ὅτι εἶναι γνώρισμα πνευματικῶς ἀκαλλιέργητου χαρακτήρα.

          Πολλοί ἀπό μᾶς παρακαλοῦμε μέ τρόπο ἐπίμονο καί θερμό νά ἀποκτήσουμε κάτι. Ἀφοῦ ὅμως τό ἀποκτήσουμε, λησμονοῦμε ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι μᾶς τό ἔδωσαν ἤ πολύ περισσότερο τόν Θεό, πού εἶναι ὁ μεγαλύτερος εὐεργέτης μας. Αὐτό ἀκριβῶς ἔκαμαν καί οἱ δέκα λεπροί τοῦ σημερινοῦ εὐαγγελίου. Μόλις εἶδαν τόν Κύριο, ἄρχισαν νά φωνάζουν καί νά τόν παρακαλοῦμε μέ θέρμη ψυχῆς, νά τούς εὐσπλαγχνισθεῖ καί νά τούς ἀπαλλάξει ἀπό τή μάστιγα τῆς ἀθεράπευτης τότε ἀρρώστιας. Καί ὁ φιλάνθρωπος καί εὐσπλα­γ­χνικός Κύριος ἔκαμε τό θαῦμα. Οἱ ἄνθρωποι ἐκεῖνοι μόλις πῆραν ἀπό τούς ἱερεῖς τό πιστοιποι­ητικό ὑγείας πού πρόβλεπε ὁ Νόμος, γύρισαν στά σπίτια τους γεμάτοι χαρά. Εὐτυχισμένοι πανηγύ­ριζαν μέ τίς οἰκογέ­νειές τους τό μεγάλο θαῦμα. Στιγμές χαρᾶς ἀπερίγραπτες, Μοναδικές!  Μέσα στό θόρυβο τῆς χαρᾶς οἱ δυσ­τυχεῖς αὐτοί ἄν­θρωποι ἐλησμόνησαν τελείως τόν Κύριο, τόν εὐεργέτη τους. Κα­νείς δέν γύρισε νά πεῖ ἕνα "εὐχαριστῶ", ἐκτός ἀ­πό ἕνα καί μάλιστα ἀλλοε­θνή. Δέκα ἐκαθαρί­στη­καν, ἕνας ἐπέστρεψε. Φο­βερό πράγμα! Μέ τή στάση τους αὐτή ἀποδει­κνύονται μικρόψυχοι συμφεροντολόγοι καί τίποτε περισσότερο.

          Ἡ ἀχαριστία ὅμως τῶν δέκα λεπρῶν εἶναι γνώρισμα καί πολλῶν ἄλλων ἀνθρώπων διά μέ­σου τῶν αἰώνων, καί σήμερα. Πόσοι γονεῖς μεγά­λωσαν τά παιδιά τους κυριολεκτικά χύνοντας αἷμα καί στό τέλος καταντοῦν στά γηροκομεῖα σάν ἄχρηστα ἔπιπλα. Πόσοι πνευματικοί πατέρες δέν προδίδονται καί δέν ὑβρίζονται ἀπό τά πνευ­ματικά τους παιδιά, τά ὁποῖα μέ κόπους καί ἱδρῶ­τες προσπάθησαν νά ὁδηγήσουν στήν ἀγκάλη τοῦ Χριστοῦ; Καί ὅμως τώρα δέν αἰσθάνονται καμμιά ὑποχρέωση. Διότι ἀκριβῶς ἡ ἀχαριστία τούς ἔχει κυριεύσει καί τούς ἔχει διαστρέψει.

          Ἑπομένως ἡ  ἀχαριστία εἶναι καί ἀδικία. Ἐφ' ὅσον δηλαδή, ἔχεις δεχθεῖ εὐεργεσίες, εἶναι δίκαι­ο νά εὐχαριστήσεις καί νά δείξεις τήν εὐγνω­μο­σύνη σου. Εὐγνωμοσύνη πρῶτα στό Θεό, πού σέ εὐεργετεῖ μέρα καί νύκτα καί ἔπειτα στούς γονεῖς πού σ' ἔφεραν στόν κόσμο καί σέ ἀνέδειξαν καί τούς ἄλλους εὐεργέτες σου. Ἐάν δέν τό κάνουμε αὐτό, ἀγαπητοί μου, διαπράττουμε ἀδικία Διότι, λέγει ὁ Ἀπόστολος παῦλος "τί ἔχεις ὅ οὐκ ἔλα­βες"; (Α΄Κορ. δ΄7). Ποιό χάρισμα ἔχεις πού δέν τό πῆρες ἀπό τόν Θεό; Ὅσα ἔχεις δέν εἶναι δικά σου. Δέν ἀναδείχθηκες μόνος μέ τίς δικές σου δυνάμεις. Ὁ Θεός σέ ἀνέδειξε. Δέν εἶναι ἀναι­σχυντία νά στρέφουμε τά νῶτα σ' ἐκείνους πού μᾶς εὐεργέτησαν καί μάλιστα στόν Ἅγιο Θεό; Μιά τέτοια συμπεριφορά δέν μᾶς κατεβάζει πιό χαμηλά καί ἀπό τά ἄλογα ζῶα; Διότι, ὅπως λέγει ὁ Θεός μέ τό στόμα τοῦ προφήτη του: "ἔγνω βοῦς τόν κτησάμενον καί ὄνος τήν φάτνην τοῦ κυρίου αὐτοῦ, Ἰσραήλ δέ με οὐκ ἔγνω" (Ἡσ. α΄3). Τά ζῶα ἀναγνωρίζουν τόν κύριό τους καί δέν ἀπομακρύνονται ἀπ' αὐτόν. Ἐνῶ οἱ ἄνθρωποι (τότε οἱ Ἰσραηλίτες) λησμονοῦμε τόσο συχνά τόν εὐεργάτη μας Θεό.

          Τό πόσο ἔνοχο πράγμα εἶναι ἡ ἀχαριστία φαίνεται καί ἀπό τό ὅτι ὁ Ἀπόστολος Παῦλος κατα­τάσ­σει τούς ἀχάριστους ἀνθρώπους μαζί μέ τούς ὑπερήφανους, τούς βλάσφημους, τούς φιλάργυρους καί ἀνόσιους (Β΄Τιμ. β΄2). Ἡ ἀχαριστία λοιπόν εἶναι ἁμάρτημα σοβαρό καί ἀσθένεια τῆς ψυχῆς μεγάλη.

*****

Πῶς θά μπορέσουμε νά ἀπαλλαγοῦμε ἀπ' αὐτήν; Θά τό κατορθώσουμε ἄν πρῶτα συν­ειδητοποιήσουμε ὅσα εἴπαμε μέχρι τώρα. Καί ὅταν ἐνθυμούμαστε καθημερινά ὅτι ὁ Κύριος κα­ταδικάζει τήν ἀχαριστία καί ἡ Ἁγία Γραφή τήν θεωρεῖ σοβαρή ἀδυναμία καί ἁμαρτία.

Χρειάζεται ὅμως νά κάνουμε καί κάτι ἄλλο. Νά κάνουμε προσπάθεια συστηματική, ὥστε νά θυμόστε συχνά-πυκνά  τίς εὐεργεσίες τοῦ Θεοῦ καί τῶν ἀνθρώπων εὐεργετῶν μας. Καί οἱ εὐερ­γεσίες αὐτές εἶναι ἀμέτρητες. Τό ἀμέτρητο αὐτό πλῆθος δέν πρέπει νά μᾶς κάνει νά τίς ξεχνοῦμε. Ἀλλά ὁρισμένες, τουλάχιστο, τίς μεγαλύτερες πρέπει νά τίς θυμόμαστε καί νά τίς σκεπτόμαστε μέ συγκίνηση.

Εἴχαμε ἀρρωστήσει κάποτε σοβαρά καί ἔπειτα ἀπό μῆνες γίναμε πάλι καλά. Ἤ κάναμε μιά δύσκολη καί ἐπικίνδυνη ἐγχείρηση καί ἔδωκεν ὁ Θεός καί σηκωθήκαμε ἀπό τό κρεββάτι τοῦ πόνου ὑγιεῖς καί ἐργαζόμαστε καί χαιρόμαστε τήν οἰκογένειά μας. Ἤ ἄλλοτε εἴδαμε τό χέρι τοῦ Θεοῦ νά μᾶς προστατεύει ὁλοφάνερα ἀπό θανα­τηφόρο ἀτύχημα, ἀπό μιά σύγκρουση. Ἤ εἴχαμε τήν μιά ἤ τήν ἄλλη εὐλογία στήν οἰκογένειά μας. Δέν πρέπει λοιπόν, δέν ἀξίζει νά θυμόμαστε πάν­τοτε τίς εὐεργεσίες αὐτές;

Τί νά ποῦμε ἀλήθεια καί γιά τίς πνευματικές εὐεργεσίες τοῦ Θεοῦ; Γιά τήν ἄφεση τῶν ἁμαρ­τιῶν, πού μᾶς χαρίζει, γιά τό Σῶμα καί τό Αἷμα Του τό τίμιο πού μᾶς προσφέρει διά τοῦ Μυστη­ρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας; Γιά τήν Σταυ­ρική Του Θυσία καί τήν σωτηρία πού μᾶς χαρίζει;

Ἔπειτα νά προσευχόμαστε, ἀγαπητοί, στόν Ἅγιο Θεό νά μᾶς ἀπαλλάξει ἀπό τήν ἀχαριστία καί νά μᾶς δώσει καρδιά εὐγνώμονα καί ταπεινή. Ἡ προσευχή αὐτή ἀσφαλῶς καί θά ἑλκύσει τή χάρη τοῦ Θεοῦ ἐπάνω μας. Καί ἡ θεία Χάρη θά μᾶς καλλιεργήσει ἔτσι, ὥστε νά θεραπευθοῦμε ἀπό τήν ἀχαριστία  καί τή σκληροκαρδία μας. Ἄς βροῦμε λίγο χρόνο νά περισυλλέξουμε τή σκέψη μας, νά στραφοῦμε στόν ἑαυτό μας καί νά μελε­τήσουμε τίς εὐργεσίες τοῦ Θεοῦ ἀπέναντί μας.

Ὅσον ἀφορᾶ τώρα τήν ἀπαλλαγή μας ἀπό τήν ἀχαριστία ἔναντι τῶν ἀνθρώπων εὐεργετῶν μας, εἶναι ἀνάγκη νά κάνουμε ἀγώνα. Νά ἐπι­βάλλουμε στόν ἑαυτό μας τό καθῆκον τοῦ νά εὐ­χαριστεῖ ὁλόψυχα καί νά ἀνταποδίδει σ' αὐτούς τήν ἀγάπη πού μᾶς προσέφεραν εὐεργετώντας μας. Νά καταλάβουμε ὅτι ἡ ἔκφραση εὐγνωμο­σύνης δέν εἶναι ἔργο πού μᾶς μειώνει, ἀλλά μᾶς τιμᾶ, μᾶς ἀποδεικνύει ἀνθρώπους καλλιεργη­μένους πνευματικά καί εὐγενεῖς. Μᾶς παρουσιάζει ἀνθρώπους ὄντως πνευματικούς.

********

«Οὐχί οἱ δέκα ἐκαθαρίσθησαν; οἱ δέ ἐννέα ποῦ;»

          Ἀπό τό περιστατικό τῶν δέκα λεπρῶν προ­κύπτει τό συμπέρασμα ὅτι οἱ περισσότεροι ἄν­θρωποι εἴμαστε ἀχάριστοι. Ἐννέα στούς δέκα, δηλαδή 90% ἀχάριστοι, 10% εὐγνώμονες. Κατά­σταση καί πραγματικότητα ἀποκρουστική. Γι' αὐ­τό ἄς ἀγωνιζόμαστε νά μή βρίσκει τόπο μέσα μας. Ἀντίθετα νά γινόμαστε ὅλο καί περισ­σότερο εὐγνώμονες ψυχές. Μᾶς τό ζητεῖ ὁ Θεός. Πρόσ­φερε, λέγει στό Θεό θυσία δοξολογίας καί εὐγνω­μοσύνης (Ψαλμ. μθ΄14). Καί στούς ἀνθρώπους εὐγνώμονες γιά νά ἑλκύουμε πλούσια τήν χάρη τοῦ Θεοῦ.

Ἀρχιμανδρίτης Γρηγόριος Μουσουρούλης