ΛΟΓΟΣ ΕΠΙΚΗΔΕΙΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΜΑΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ Γ΄ ΣΤΟ ΜΑΚΑΡΙΣΤΟ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗ ΗΛΙΑ ΜΑΣΤΡΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟ - ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

ΛΟΓΟΣ ΕΠΙΚΗΔΕΙΟΣ 

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΜΑΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ Γ΄ 

ΣΤΟ  ΜΑΚΑΡΙΣΤΟ  ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗ  ΗΛΙΑ  ΜΑΣΤΡΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟ

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ  ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

    Το Μητροπολίτη Μάνης Χρυσόστομο Γ΄ προτιμώ να κρατώ μέσα μου ως Χρήστο Παπαθανασίου, εγκρατή νομικό και θεολόγο, λίαν αγαπητό φίλο και αδελφό της νεώτερης γενιάς ΧΜΟ και ΧΦΕ γνωστό μου από τις υπέροχες θερινές συνάξεις πνευματικού προβληματισμού φοιτητών και επιστημόνων που οργάνωνε ο αείμνηστος θεολόγος της «Ζωής» Αλέξανδρος Βάμβας στους «Καλούς Λιμένες», ως είχε ονομάσει συμβολικά το πατρικό κτήμα του στη μαγευτική παραλία της Αγίας Μαρίνας Σπετσών. Έχοντας, λοιπόν, ακούσει τον «εμπεριστατωμένο, έγκυρο, ζεστά, ζωντανά, και ξεκούραστα παρουσιασμένο» επικήδειο λόγο του μετά την εξόδιο Ακολουθία που τέλεσε ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος Β΄ με χορεία Ιεραρχών και άλλων κληρικών στον πολύ-πολύ αγαπημένο και πολύ-πολύ σεβαστό μας μακαριστό π. Ηλία Μαστρογιαννόπουλο, ζήτησα και έλαβα αυτόν. Και ιδού, παίρνοντας αυθαίρετα ευλογία του σπεύδω να παρουσιάσω κάποια αποσπάσματα του με ιδιαίτερο και ευρύτερο  ενδιαφέρον.

« … Ο μεταστάς αοίδιμος π. Ηλίας Μαστρογιαννόπουλος υπήρξε προσωπικότης κατά πολύ ανωτέρα του μετρίου και του συνήθους … Απλούς την εμφάνισιν, σεμνότατος εις τους τρόπους, επιεικής όπου έδει και αυστηρός όπου επεβάλλετο, βαθύτατα πιστός, καλλιεργημένος με τη θύραθεν και την χριστιανικήν παιδείαν … ακαταπόνητος, φλογερός … είχε υιοθετήσει το του Απ. Παύλου, τον οποίον και όλως ιδιαιτέρως ηγάπα  : «Τα πάντα και εν πάσι Χριστός»-Κολ.3,11.  

… Κατά την μετακατοχικήν περίοδον παρέδιδε μαθήματα χριστιανικού καταρτισμού  εις φοιτητάς όλων των Πανεπιστημιακών Σχολών, κατηχητάς και στελέχη των νεανικών κινήσεων και απέσπασε το ενδιαφέρον και την εκτίμησιν των ακροατών δια την προβληματικήν, την προοδευτικήν προσέγγισιν και την πατερικήν τεκμηρίωσιν των θεμάτων τα οποία ανέπτυσεν …

…  Διετέλεσιν Προϊστάμενος της Αδελφότητος-«Ζωή» από το έτος 1959 έως τον Ιανουάριο 1966. Κατά τα έτη 1960 έως 1965 διοργάνωσε τα πρωτοποριακά θεολογικά Συνέδρια* με την επωνυμία «Έφεσος», όπου προσκλήθηκαν και ωμίλησαν αρκετοί κληρικού και λαϊκοί της Ορθοδόξου Διασποράς Ευρώπης και Αμερικής, μεταξύ των οποίων οι: Αλ. Σμέμαν, Ιω. Μάγεντορφ, Γ. Φλορόφσκυ, Ολ. Κλεμάν. Π. Στρούβε κα. Επίσης επιμελήθηκε την έκδοσιν θεολογιών Συμποσίων τα οποία φέρουν τους τίτλους:  1. «Θεολογία, Αλήθεια, και Ζωή». 2. «Ο Μοναχισμός και ο σύγχρονος κόσμος». 3. «Η Λειτουργία μας». 4. «Ο ζωντανός λόγος» …

        Από του έτους 1968 μέχρι του έτους 1971 ανέλαβε την Διεύθυνσιν του Ανωτέρου Ιερατικού Φροντιστηρίου της Τήνου, ενώ μετά το 1971 και επί Αρχιεπισκόπου Αθηνών Ιερωνύμου Α΄ -του Κοτσώνη- δίδαξε επί δύο έτη εις την Ανωτέραν Εκκλησιαστικήν Σχολήν Αθηνών…

    Πόθος διάπυρος της αγίας ψυχής του ήτο να ίδη την Εκκλησίαν ανακαινιζομένην, ακμάζουσαν, δυνατήν, ζώσαν εν τη κοινωνία ... Δόκιμος χειριστής του προφορικού και ιδία του γραπτού λόγου, διηνεκώς ετροφοδότει τον λαόν του Θεού με λόγους οικοδομής, παρακλήσεως, τονώσεως, προβληματισμού και ελπίδος … Εξαίρετον ήθος, άκαμπτη αγωνιστικότητα, άνθρωπος πολλής αγάπης … σπανίου χαρίσματος ποιμαντικής διακρίσεως και κυρίως της σιωπηρής φιλανθρωπίας …

      Ο πατήρ  Ηλίας Μ. έχει καταξιωθεί εις την συνείδησιν του εκκλησιαστικού πληρώματος ως ο κατ’ εξοχήν λόγιος κληρικός … Και αξίζει να αναφέρωμεν τους τίτλους μερικών από τα περί τα εκατό έργα του, α. Ιστορικά. «Η Εκκλησία των Μαρτύρων», «Βυζάντιον», «Βυζαντινοί Ναοί».  β. Βιογραφικά. «Οι θεμελιωταί των Επιστημών», «Οι Μεγάλοι Δημιουργοί», «Οι Εργάται του Πνεύματος», «Διονύσιος Φαραζουλής», «Αλέξανδρος Γκιάλας» … «Άγιες γυναίκες της αρχαίας Εκκλησίας», «Επιστροφές» … γ. Θεολογικά. «Οι Πατέρες της Εκκλησίας και ο άνθρωπος», «Νοσταλγία της Ορθοδοξίας», «Φάρμακον Αθανασίας», «Η Βασιλεία του Θεού», «Μαθητεία στην καινούργια ζωή» …

       Το … «Οι Πατέρες της Εκκλησίας και ο άνθρωπος», μας δίνει το στίγμα της πνευματικής του πορείας όταν γράφει και επισημαίνει. «Οι Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας δεν είναι παλαιά εικονίσματα ενός ιστορικού ή αρχαιολογικού Μουσείου. Ούτε αποτελούν φυλακτά προς φύλαξιν και συντήρησιν. Είναι ζωνταναί πηγαί προς άντλησιν. Είναι κεφάλαια προς εκμετάλλευσιν. Είναι κατ’ εξοχήν οδηγοί, διότι ησχολήθησαν με φλέγοντα ζητήματα και επάλαισαν εις το κέντρον του ανθρωπίνου στίβου. Δια τούτο πιστεύομεν ότι η επεξεργασία του πολυτίμου υλικού που μας εκληρονόμησαν και η αφομοίωσις της ζωντανής αυτής παραδόσεως αποτελούν την βασικήν προϋπόθεσιν δια την καλήν πορείαν της Εκκλησίας και της κοινωνίας εις τον αιώνα μας» …

     Ο π. Ηλίας είχε σημαντικάς επαφάς … με προσωπικότητες … Πατριάρχας, Αρχιεπισκόπους, Ιεράρχας, Κληρικούς, Μοναχούς και δη Αγιορείτας πατέρες. Ακαδημαϊκούς Διδασκάλους και διαφόρων ειδικοτήτων επιστήμονας καθ’ ότι εθεώρησεν επιβεβλημένον καθήκον την ζώσαν μαρτυρίαν της πίστεως εις τον σύγχρονον κόσμον. Πολλάκις αυτό έλαβε την έκφρασιν μιας «ιερής αγωνίας» δια τον κόσμον … Βαθύτατος πόθος του ήταν να έλθη το φώς του Ευαγγελίου του Χριστού εις την σύγχρονον κοινωνίαν…

Τελευταία πτυχή, η οποία ουσιαστικώς είναι η πρώτιστη και θεμελιώδης δια τον π. Ηλία είναι η χριστοκεντρικότης της ζωής του. Δυνάμεθα να υπογραμμίσουμε ότι ο π. Ηλίας εγεννήθη δια τον Χριστόν, ανετράφη εις την αριστοκρατικήν αθηναϊκήν οικογένειάν του δια τον Χριστόν, εγένετο Ιερεύς δια τον Χριστόν, έζησε δια τον ηγαπημένον της καρδίας του, τον Χριστόν. Ο Χριστός εις την ύπαρξιν του δίδει όλον τον δυναμισμόν, την σοβαρότητα, την ιεροπρέπειαν, το ήθος και το πλήρωμα, πολύτιμα θησαυρίσματα τα οποία κοσμούν την προσωπικότητά του. Σημαντική ήταν η φράσις του. «Να ακούσωμεν τι λέγει ο Κύριος» ! «Τι θέλει από ημάς ο Κύριος» …

       Μακαριώτατε , Σεις ο οποίος εγνωρίσατε εκ του σύνεγγυς τον γέροντα και τον είχατε εις υπόληψιν, ιδού παρών προσεύχεσθε δια την ανάπαυσιν της ψυχής του.

       Ο π. Ηλίας αγαπήσας τον Θεόν «εξ όλης της ψυχής, καρδίας και διανοίας αυτού» υπετάγη αυτώ τω Θεώ εξ ολοκλήρου εν τοις πράγμασιν. Ειργάσθη εις τον Αμπελώνα του Κυρίου εν σοφία, εν συνέσει, εν ταπεινώσει καρδίας, εν φιλανθρώπω διαθέσει, εν καρτερία και υπομονή υποδειγματική και αφοσιώσει προς τον Αρχιποιμένα και Ηγαπημένον Χριστόν…»

        Και η προσθήκη του ερανιστή : Ζωντανή, θερμουργός, οδηγός ζωής, Χριστού η παρουσία του στις ψυχές όσων στάθηκαν πλάι του, και όσων, και είναι αμέτρητοι και απροσδιόριστοι αυτοί, και απροσδιόριστος ο τρόπος που θέλησε ο Θεός να δεχθούν πνευματικές χριστιανικές ενσταλάξεις μέσα τους από το αιωνόβιο συν ένα πέρασμά του !   Αιωνία η μνήμη του !

Με την αγάπην του την πρώτην ην ουκ αφήκα.

Αθανάσιος Κοτταδάκης

* Στο δεύτερο από αυτά εισηγήθηκα το θέμα : «Θεολογία και πνευματική ζωή».