Διαφορετικός ημερολογιακός εορτασμός του Πάσχα - Μητροπολίτης Χονγκ Κονγκ Νεκτάριος

Διαφορετικός ημερολογιακός εορτασμός του Πάσχα

Μητροπολίτης Χονγκ Κονγκ  Νεκτάριος

Κάθε χρόνο εγείρονται εύλογες ερωτήσεις για τον διαφορετικό ημερολογιακό εορτασμό του Πάσχα από τις Δυτικές και τις Ανατολικές Εκκλησίες.

Επίσης, τα τελευταία χρόνια εμφανίζονται αρκετά άρθρα, ιδίως από την Αμερική, στα οποία υποστηρίζεται η άποψη ότι  ο εορτασμός του Εβραϊκού Πάσχα δεν έχει καμμία σχέση με τον υπολογισμό του Χριστιανικού Πάσχα.

Ποιά είναι η πραγματική αιτία της διαφοράς εορτασμού του Πάσχα;

Ο υπολογισμός του Πάσχα είναι αποτέλεσμα μιας πολύπλοκης μαθηματικής και αστρονομικής εξισώσεως. Το πρόβλημα βρίσκεται στο ότι εμείς οι Ορθόδοξοι δεν ακολουθούμε όλοι το ίδιο ημερολόγιο. Μερικές τοπικές εκκλησίες ακολουθούν το διορθωμένο Ιουλιανό και άλλες το παλαιό Ιουλιανό. Για να εορτάζουμε όλοι μαζί οι Ορθόδοξοι το Πάσχα υπολογίζουμε την εαρινή ισημερία με το παλαιό Ιουλιανό. Γνωρίζουμε όμως πως το παλαιό Ιουλιανό ημερολόγιο και ο κύκλος του Μέτωνος που χρησιμοποιούμε για τους κύκλους της Σελήνης έχουν σοβαρά σφάλματα. Έτσι αρκετές φορές για εμάς η πρώτη Εαρινή Σελήνη είναι ουσιαστικά η δεύτερη σύμφωνα με το Γρηγοριανό Ημερολόγιο και τα πραγματικά αστρονομικά δεδομένα.

Τι σχέση έχει το Εβραϊκό Πάσχα με τον εορτασμό του Χριστιανικού;

Μερικοί μπερδεύουν την «φόρμουλα» της Νικαίας για τον εορτασμό του Πάσχα με τον τρόπο που υπολογίζουμε σήμερα την ημερομηνία.

Για να ξεκαθαρίσουμε την κατάσταση.

Στην Πρώτη Οικουμενική Σύνοδο οι Πατέρες συμφώνησαν σε μία «φόρμουλα» για τον εορτασμό του Πάσχα: η Πρώτη Κυριακή μετά την Πρώτη Πανσέληνο μετά την  Εαρινή Ισημερία.

Το κείμενο του κανόνα δεν σώθηκε. Υπάρχουν όμως αναφορές και βέβαια η πρακτική της Εκκλησίας από τότε μέχρι σήμερα.

Ο 7ος Κανόνας των Αγίων Αποστόλων και ο Α᾽ Κανόνας της Συνόδου της Αντιοχείας τονίζουν ότι το χριστιανικό Πάσχα δεν πρέπει να εορτάζεται την ίδια ημέρα με το Εβραϊκό. Η αναφορά αυτή είναι σημαντική. Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης αναφέρει πως αυτή είναι η παράδοση της Εκκλησίας και πρέπει να εορτάζουμε το Χριστιανικό Πάσχα μετά το Εβραϊκό διότι το Χριστιανικό Πάσχα είναι η εκπλήρωση της προφητικής προτυπώσεως του Εβραϊκού.

Καλό είναι επίσης να γνωρίζουμε πως οι Πατέρες της Α᾽ Οικουμενικής Συνόδου ανέθεσαν στην Εκκλησία της Αλεξανδρείας να ανακοινώνει κάθε έτος την ημέρα του Πάσχα. Γιατί το έκαναν αυτό; Διότι ο καθορισμός της ημερομηνίας απαιτεί  μαθηματικούς και αστρονομικούς υπολογισμούς και η Αλεξάνδρεια φημιζόταν για τους επιστήμονες που είχε.

Η απόφαση της Πρώτης Οικουμενικής Συνόδου εφαρμόσθηκε από όλες τις κατά τόπους Εκκλησίες;

Θεωρητικά ναι, ουσιαστικά Όχι. Η Εκκλησία της Ρώμης θεώρησε προσβολή την ανάθεση της ανακοινώσεως στην Εκκλησία της Αλεξανδρείας και μέχρι τον 8ο αιώνα ακολουθούσε δικούς της υπολογισμούς. Έτσι αν εξετάσουμε τα αρχαία πασχάλια θα δούμε ότι η Ρώμη αρκετές χρονιές εόρταζε το Πάσχα σε άλλη ημερομηνία. Το πρόβλημα το βλέπουμε έντονο στην Βρετανία όπου συνυπάρχουν και οι δύο παραδόσεις. Και έχουμε ιστορίες όπου ο Βασιλιάς εορτάζει το Πάσχα σε διαφορετική ημερομηνία από την Βασίλισσα… (σήμερα, και αυτό το οφείλουμε στον Καρλομάγνο, η Ρώμη έχει σωστούς υπολογισμούς αλλά δεν βάζει στην εξίσωση τον εορτασμό του Εβραϊκού Πάσχα)...

Συμπέρασμα

Υπάρχει διάκριση μεταξύ της «φόρμουλας» της Νικαίας, των μαθηματικών και αστρονομικών υπολογισμών, και του τρόπου υπολογισμού στον Ορθόδοξο κόσμο σήμερα.

Το ζήτημα είναι να  λύσουμε οι Ορθόδοξοι μεταξύ μας το μεγάλο πρόβλημα με τα διαφορετικά ημερολόγια. και να καταλάβουμε πως οι κύκλοι του Μέτωνος δεν είναι «δόγμα» εκκλησιαστικό. Μπορούμε φυσικά να χρησιμοποιήσουμε τις σύγχρονες επιστήμες, διότι αυτό έκαναν και οι Πατέρες της Πρώτης Οικουμενικής Συνόδου.

Και, ναι. Το Εβραϊκό Πάσχα είναι μέρος της «φόρμουλας», είτε μας αρέσει είτε όχι…