Mεγάλος Ἁγιασμός καί Θ. Κοινωνία - π. . Βασιλείου Μπακογιάννη

Mεγάλος Ἁγιασμός καί Θ. Κοινωνία

  Ὑπό Ἀρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη

               Περιληπτικῶς: Ὁ Ἱερέας εὐλογεῖ τό φαγητό πού τρῶμε, τό ἀντίδωρο, τήν ἀρτοκλασία, τό νερό τῆς Βαπτίσεως, εὐλογεῖ, κατά τή Θ. Εὐχαριστία, τόν ἄρτο καί τόν οἶνο. Ὅμως, αὐτό δέν σημαίνει ἐπειδή ὅλα αὐτά, ἔχουν εὐλογηθεῖ ἀπό τόν Ἱερέα, ἔχουν ἤδη λάβει καί τήν ἴδια «ποσότητα» Ἁγίου Πνεύματος. Ἀν εἶναι δυνατόν!

Ἔτσι, λοιπόν, ἄλλη χάρη (μεγαλύτερη ποσοτικῶς) ἔχει ὁ Μεγάλος, καί ἄλλη  ὁ Μικρός (μικρότερη ποσοτικῶς). Γι'αὐτό εἶναι ἄλλη ἡ Ἀκολουθία τοῦ Μικροῦ Ἁγιασμοῦ, καί ἄλλη τοῦ Μεγάλου· ἄλλες ἁγιαστικές εὐχές περιέχει ὁ Μικρός Ἁγιασμός καί ἄλλος ὁ Μεγάλος.

Ὁ Ἱερέας στό Μικρό Ἁγιασμό εὐλογώντας καί σταυρώνοντας τό νερό, λέει «ὑπέρ τοῦ ἁγιασθῆναι τό ὕδωρ τοῦτο...». Στό Μεγάλο Ἁγιασμό ἐπί πλέον λέει καί τίς ἀκόλουθες εὐχές: «Μέγας εἶ Κύριε...»· καί σταυρώνει τό νερό τρεῖς φορές. «Αὐτός οὖν, φιλάνθρωπε, Βασιλεῦ, πάρεσο καί νῦν διά τῆς ἐπιφοιτήσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καί ἁγίασον τό ὕδωρ τοῦτο»· καί σταυρώνει τό νερό τρεῖς φορές.«Αὐτός, καί νῦν, Δέσποτα, ἁγίασον τό ὕδωρ τοῦτο τῷ Πνεύματί σου τῷ Ἁγίῳ!»· σταυρώνοντας καί πάλι τό νερό τρεῖς φορές.  Λέγονται οἱ ἴδιες καθαγιαστικές εὐχές, πού λέγονται καί στό νερό τῆς Βαπτίσεως.

Ἑπομένως, τό νερό τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ εἶναι τό ἴδιο μέ τό νερό τῆς Βαπτίσεως. Κατά τήν πίστη τῆς Ἐκκλησίας, ὁ Μεγάλος Ἁγιασμός εἶναι ἀμέσως μετά τή Θ. Κοινωνία· «τιμᾶται καί προσέχεται καί δεύτερον τῆς Ἁγίας Κοινωνίας» («Θεολογία». ΚΒ΄(1951), τεῦχος 1, σελ.60).

            Δηλαδή: Πρώτη πηγή ἁγιασμοῦ εἶναι ἡ μετάληψη τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ, καί δεύτερη, ἡ μετάληψη τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ, «τά δευτερεῖα ἐπέχει τῶν θείων Μυστηρίων». (Κώδιξ Ἱ. Μ. Βατοπεδίου 134 [745]. Εὐχολόγιον. 1538).

  Γι'αὐτό: ὅσοι ἁμάρταναν βαριά, καί  θά μεταλάμβαναν τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, ἐνδιάμεσα μεταλάμβαναν Μεγάλο Ἁγιασμό. (Πηδάλιον, «Ἀστήρ» 1982, σελ.197, ὑποσημείωση 1).

            Ὅσοι ἔπεφταν σέ μεγάλα ἁμαρτήματα, καί ἐξομολογοῦντο, ἔπρεπε,  πρίν κοινωνήσουν, νά πιοῦν Μεγάλο Ἁγιασμό· ὡς προετοιμασία τῆς ψυχῆς, ὡς προκαθάρσιο, προκειμένου ἐν καιρῷ νά μεταλάβουν τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Κυρίου.

Ἡ συνήθεια ἴσχυε στήν Ἐκκλησία ἀπό τόν 6ον κιόλας αἰώνα. Καί εἶναι ἀξιοσημείωτο, ὅτι ἔπιναν τό Μεγάλο Ἁγιασμό σέ περιόδους νηστείας· τή Μ. Πέμπτη ἤ Πάσχα, Ἁγίων Ἀποστόλων, τά Χριστούγεννα. (Πηδάλιον, Αὐτόθι. σελ. 718).

Ἴδια πρακτική ἐπικρατοῦσε καί στή βυζατινή ἐποχή, καί στή μεταβυζαντινή, καί μέχρι προσφάτως στήν πατρίδα μας (...).

(Ἀπό τό βιβλίο:  «ΜΙΚΡΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΓΙΑΣΜΟΣ».  «Θαβώρ» 2023. Ἐκδοση 4η. Ἐμπλουτισμένη).