"Αναζητώντας προπονητή ζωής (life coach) - π. Βαρνάβας Λαμπρόπουλος

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΠΡΟΠΟΝΗΤΗ ΖΩΗΣ (Life Coach)

Αρχιμανδρίτη π. Βαρνάβα Λαμπρόπουλου

Αφορμή για να ασχοληθούμε με τις προπονήσεις και τους προπονητές ζωής μάς έδωσε μια συνέντευξη του δυό φορές ολυμπιονίκη μας στην ιστιοπλοϊα Νίκου Κακλαμανάκη. Εκεί ο κορυφαίος αθλητής εξομολογείται ότι «μεγαλύτερο προπονητικό εργαλείο από τα λάθη μου, τις ήττες και τον πόνο δεν υπήρξε»!

Είναι εντυπωσιακό ότι θεωρεί κορυφαίους προπονητές του, όχι κάποια πρόσωπα (σίγουρα είχε εκτός από τον πρωταθλητή πατέρα του μεγάλους προπονητές). Θεωρεί όμως ότι κορυφαίοι προπονητές του ήταν τα λάθη του, οι ήττες του και ο πόνος που δοκίμασε από τις πολλές αδικίες που έγιναν είς βάρος του. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι στους Ολυμπιακούς της Σεούλ προκρίθηκε να πάει ένας κατώτερός του σε επιδόσεις, επειδή είχε πολιτικό μέσο. Το συμπέρασμα ήταν ότι ο αθλητής αυτός δεν εμφανίστηκε στους αγώνες. Και ψάχνοντάς τον σε μετα­με­σονύκτια αναζήτηση, τον βρήκαν να παίζει σε κάποιο καζίνο της πόλης!

Σχολιάζοντας ο Κακλαμανάκης είπε: «Ο έντιμος και ο αθώος δεν αντέχει την αδικία. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τα παρατάει! Με πάτησαν μέσα στο χώμα! Όμως δεν πρέπει να αφήνουμε την ήττα να καθορίζει τη ζωή μας. Σημασία έχει το πώς θα την διαχειριστούμε. Μου κατέστρεψαν το όνειρο, όχι όμως και τη θέλησή μου να το ξαναδημιουργήσω! Είπα: ο μόνος αγώνας πού χάνω είναι ο αγώνας που δεν δίνω! Και έτσι συνέχισα!» Καρποί της υπομονής και της επιμονής του ήταν τα δύο ολυμπιακά μετάλλια, χρυσό στην Ατλάντα το 96 και αργυρό στην Αθήνα το 2004!

Πριν αναφερθούμε σε πρόσωπα προπονητές, ας αναφέρουμε άλλο ένα παράδειγμα. όπου βασικό προπονητικό εργαλείο ήταν η αναπάντεχη θλίψη και δοκιμασία.

Το 1772 ένας έμπορος σκλάβων, ο Τζών Νιούτον, κουβαλούσε σε ένα καράβι μαύρους από την Αφρική, για να τους πουλήσει στην Ιρλανδία. Όπως σε παλιότερες εποχές, έτσι και τότε, οι σκλάβοι εθεωρούντο ισότιμοι ή και λίγο κατώτεροι από τα ζώα. Κάποια στιγμή ξέσπασε μια τρομερή καταιγίδα και το πλοίο κινδύνευε να βυθιστεί. Τότε ο Νιούτον, συνειδητοποιώντας ότι μπροστά στον θάνατο δεν υπάρχουν σκλάβοι και ελεύθεροι, πλούσιοι καί φτωχοί, έπεσε στα γόνατα παρακαλώντας τον Θεό να τους σώσει! Όπως ο ίδιος έγραφε αργότερα, προσευχήθηκε έχοντας συναίσθηση ότι είναι ανάξιος του ελέους του Θεού, αφού είχε καταντήσει να κάνει ένα τόσο απάνθρωπο εμπόριο.

Ο Θεός τούς έσωσε. Και ο Νιούτον όχι μόνο σταμάτησε τη βρώμικη δουλειά του, αλλά σπούδασε θεολογία και έγινε παπάς της Αγγλικανικής Εκκλησίας. Μάλιστα με αφορμή τή θαυμαστή σωτηρία του έγραψε κι έναν υπέροχο ύμνο, που αναδείχθηκε ο πιό προσφιλής εκκλησιαστικός ύμνος σε όλο σχεδόν τον προτεσταντικό χώρο. Έχει τον τίτλο “Amazing Grace”, δηλαδή «καταπληκτική, υπέροχη, θαυμαστή Χάρη». Ανάμεσα στα άλλα αυτός ο ύμνος λέει:

Αυτή η χάρη έσωσε έναν άθλιο σαν εμένα!
Είχα χαθεί, αλλά τώρα βρήκα τον εαυτό μου!
Ήμουν τυφλός, αλλά τώρα βλέπω!
Αυτή η χάρη έμαθε την καρδιά μου να φοβάται τον Θεό
και μου έδιωξε όλους τους άλλους φόβους.
Αυτή η χάρη με έκανε να πιστέψω για πρώτη φορά.
Μέσα από πολλούς κινδύνους, κόπους και παγίδες
αυτή η χάρη με οδήγησε ασφαλή στο πατρικό μου σπίτι.

Αυτός ο ύμνος του Άγγλου κληρικού αποκαλύπτει με όντως θαυμάσιο τρόπο ότι ο πιό φιλάνθρωπος  και πιό έμπειρος προπονητής τον οποίο αξίζει απόλυτα να εμπιστευτούμε είναι η Χάρη του Θεού. Ο Νιούτον, ενώ θα μπορούσε και μετά τη σωτηρία του από το ναυάγιο να συνεχίσει την απάνθρωπη αλλά κερδοφόρα δουλειά του, συνεργάστηκε υπεύθυνα και σοβαρά με τη Θεία Χάρη, προπονήθηκε συνειδητά και με συνέπεια στην υπακοή στο θέλημα του Θεού, και έτσι γκρέμισε το σάπιο μοντέλο της ευτυχίας στο οποίο είχε πιστέψει, και έγινε κήρυκας του μόνου αληθινού μοντέλου ευτυχίας, το οποίο στηρίζεται στον Σταυρό και την Ανάσταση του Χριστού!

Κορυφαίοι προπονητές ζωής έχουν αναδειχθεί και μικρά παιδιά, τα οποία με την ευθύτητα και την καθαρότητα της καρδιάς τους - πολύ συχνά άθελά τους - έχουν προπονήσει τους μεγαλύτερους στις μεγάλες αλήθειες της ζωής.

Κυκλοφόρησε στήν Ἰταλία ἕνα βιβλίο-μαρτυρία μιᾶς Ἰτα­λί­δας καθηγήτριας Πανεπιστημίου μέ τίτλο «Κάτω από τις πτέρυγες των αετών». Στό βιβλίο ἡ συγγραφέας καταθέτει τήν ἐμπειρία της μέ τήν ἀρρώστεια τῆς κόρης της. Ἡ μητέρα, ὅταν μαθαίνει ὅτι ἡ 16­χρονη κόρη της ἔχει καρκίνο, χάνει τά ἐλάχιστα ἀπομεινάρια τῆς πίστης της. Ἐκείνη γίνεται ἄθεη, ἐνῶ ἡ κόρη της πιστεύει κάθε μέρα καί περισσότερο. Μετά ἀπό μιά ἐγχείρηση τῆς ζη­τάει ἡ κόρη νά τῆς διαβάσει ἀπό τήν Καινή Διαθήκη τά Πάθη τοῦ Χριστοῦ. Καί ἡ μητέρα μέ πολύ λιτό τρόπο περιγράφει τή συγκλονιστική στιγμή τῆς μεταστροφῆς της στήν πίστη: «Σέ λίγο τήν κορούλα μου τήν πῆρε ὁ ὕπνος. Ἐκείνη κοιμήθηκε ἀλλά ἐγώ... ξύπνησα»!

Εδώ η προπόνηση της μητέρας έγινε μέσα από τη μελέτη του βιβλίου της Ζωής, της Καινής Διαθήκης. Σήμερα κυκλοφορούν πάρα πολλά βιβλία αυτοβοήθειας, στα οποία μπορούμε να βρούμε πολύ χρήσιμα πράγματα. Η Καινή Διαθήκη δεν είναι βιβλίο αυτοβοήθειας αλλά ετεροβοήθειας. Μας αποκαλύπτει, ναι μεν ότι έχουμε πολλά χαρίσματα και πολλές δυνατότητες, αλλά συγχρόνως τονίζει ότι όλα αυτά είναι δώρα ενός Προσωπικού Θεού, και ότι μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε στο έπακρο για την πνευματική μας πρόοδο μόνο με τη δική Του βοήθεια. Επίσης η Καινή Διαθήκη και γενικά η Βίβλος μας τονίζει ότι η πνευματική μας πρόοδος δεν είναι απλώς η απόκτηση καλών συνηθειών ἤ η καλλιέργεια απλώς θετικών σκέψεων, δεν συνίσταται στο να γίνουμε απλώς ενάρετοι και καλοί άνθρωποι, χρήσιμοι στην κοινωνία μέχρι την ημέρα που όλα θα τα καλύψει το χώμα του τάφου. Η πνευματική εξέλιξη στην οποία μας καλεί η Καινή Διαθήκη δεν έχει ημερομηνία λήξεως.

Η προπόνηση ζωής στην οποία μας καλεί ο λόγος του Θεού και η Εκκλησία έχει στόχο να αποκτήσουμε προσωπική σχέση και κοινωνία με τον Δημιουργό και Σωτήρα μας Χριστό, και αξιοποιώντας τα χαρίσματά Του να Τοῦ μοιάσουμε. Νά γίνουμε δηλαδή όχι απλώς καλοί άνθρωποι αλλά κατά χάριν Θεοί. Καί να ζήσουμε μια ζωή μαζί Του, γεμάτοι από τή χαρά και το Φώς Του. Μια ζωή χωρίς τέλος, αφού Εκείνος έκανε τον θάνατό μας προσωρινό ύπνο, με την προσδοκία της ανάστασης και της ζωής του μέλλοντος αιώνος.

Στό προπονητικό μοντέλο της Εκκλησίας η μελέτη του λόγου του Θεού έχει κορυφαία θέση, διότι τα πάντα εξαρτώνται από τη σωστή τροφή του νού. Εάν ο νούς τρέφεται με αλήθειες ζωής, εάν ο νούς τρέφεται με Φως αληθινό, τότε και όλη η ζωή μας είναι αληθινή και φωτεινή. Χωρίς διάβασμα βιβλίων που μιλάνε για τον Θεό και το θέλημα Του, για τους αγίους Του, που σε όλες τις εποχές εφαρμόζουν το θέλημά Του, και για την Οικογένειά μας πού είναι η Εκκλησία Του, χωρίς αυτή την τροφή θα κολυμπάμε πάντα στα θολά νερά μιας δήθεν αυτοβελτίωσης, που φυσικά πάντα θα έχει ημερομηνία λήξης.

Μια συγκλονιστική προπόνηση για την υπέρβαση της ημερομηνίας λήξης της ζωής, έκανε ένα ανάπηρο παιδάκι σε έναν απο τους πλου­σιό­τερους ανθρώπους της Αφρικής. Ο Νιγηριανός δισεκατομμυρι­ούχος Φέμι Οτεντόλα σε μια συνέντευξή του αποκάλυψε ότι η προσωπική του πορεία πρός την αληθινή ευτυχία πέρασε τα εξής τέσσερα στάδια:

«Πρώτα πίστεψα ότι θα βρώ την ευτυχία συγκεντρώνοντας πλούτο. Έγινα ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους, αλλά δεν βρήκα την ευτυχία. Μετά άρχισα να συλλέγω πανάκριβα έργα τέχνης και πολύτιμα αντικείμενα. Διαπίστωσα ότι η λάμψη τους δεν κρατάει πολύ. Έπειτα έβαλα στόχο να γίνω μεγάλος εφοπλιστής. Κατάφερα να προμηθεύω το 95% του πετρελαίου σε όλη την Αφρική και να αποκτήσω τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο στην Αφρική και την Ασία. Κι εκεί δεν βρήκα την ευτυχία που ζητούσα. Τελικά κάποιος φίλος μου μοῦ ζήτησε να του αγοράσω αναπηρικά καροτσάκια για 200 ανάπηρα παιδιά. Τού έδωσα τα χρήματα, αλλά μου ζήτησε να πάω ο ίδιος να τα μοιράσω στα παιδιά. Πήγα και τους τα μοίρασα με τα ίδια μου τα χέρια. Δεν περίμενα να νιώσω τόση χαρά μέσα μου. Ήταν συγκλονιστικό! Όταν κάθισαν στα καροτσάκια τα πρόσωπά τους έλαμπαν και άρχισαν να παίζουν! Ήμουνα έτοιμος να φύγω, όταν ένα παιδάκι με πλησίασε με το καρότσι και μου άρπαξε τα πόδια. Το ρώτησα: «Θέλεις κάτι άλλο;» Η απάντηση που μου έδωσε όχι απλώς με γέμισε απερίγραπτη χαρά, αλλά άλλαξε τελείως τη φιλοσοφία μου για το τι είναι ζωή».

Τού είπε το παιδάκι: «Θέλω να σε δώ καλά, για να θυμάμαι το πρό­σωπό σου. Και έτσι όταν σε συναντήσω στον παράδεισο, να σε αναγνωρίσω και να σε ευχαριστήσω για μια ακόμη φορά»!

Το ανάπηρο παιδάκι απεκάλυψε με τον τρόπο του κορυφαίες αλήθειες στον Αφρικανό δισεκατομμυριούχο. Ουσιαστικά του είπε:

«Πρόσεξε γιατί εσύ μάλλον είσαι πιό ανάπηρος από μένα, αφού προσπαθείς να στηρίξεις την ευτυχία σου στα λεφτά σου! Είδες όμως ότι χαρίζοντας ένα καροτσάκι σε ένα ανάπηρο παιδί, σου δίνει μεγαλύτερη χαρά από τα πλούτη σου! Και να σου πώ και κάτι άλλο: Κάποια στιγμή είναι σίγουρο ότι το σκηνικό της ζωής μας θα ανατραπεί, και για μένα και για σένα. Εγώ, μέσα από την προπόνηση του πόνου και της ταλαιπωρίας που περνάω τώρα, έχω σίγουρη την ελπίδα ότι θα βρεθώ σε μια κατάσταση απερίγραπτης χαράς, που λέγεται παράδεισος, και που είναι η αληθινή και αιώνια ζωή! Πολύ θα ήθελα να σε συναντήσω εκεί! Κάνε κι εσύ κάτι, για να έρθεις σ΄ αυτή τη μόνιμη χαρά! Προπόνησε τον εαυτό σου, για να αποκτήσεις της προϋποθέσεις μετοχής σ’ αυτόν τον παράδεισο! Θα χαρώ να σε βρώ κι εκεί και να σου πω για άλλη μια φορά ευχαριστώ, που μου χάρισες αυτή την ανακούφιση στην οδυνηρή δική μου προπόνηση της αναπηρίας μου!»

 

Αναφερθήκαμε σ’ αυτές τις περιστασιακές προπονήσεις ζωής, που ήταν αποτέλεσμα σωστής διαχείρισης κάποιων δοκιμασιών και θλίψεων είτε των ιδίων των προπονουμένων ἤ του περιβάλλοντός τους.

Αν έρθουμε στο οργανωμένο life coaching από εκπαιδευμένους προπονητές ζωής, θα πούμε ότι ξεκίνησε από την Αμερική και συγκεκριμένα την Καλιφόρνια στις αρχές της δεκαετίας του 80. Θεραπευτές, ψυχολόγοι και σύμβουλοι ήρθαν αντιμέτωποι με μια νέα κατηγορία ανθρώπων-πελατών. Ήθελαν κάποιον να τους ξεκολλήσει από ένα σημείο όπου η ζωή τους είχε βαλτώσει και να τους οδηγήσουν σε πνευματική ανάπτυξη και δημιουργία.

Τι είναι το Life Coaching σύμφωνα με αυτούς που τό σπουδάζουν και τό ασκούν; Με δύο λόγια, είναι ο τρόπος για να πας από το σημείο που βρίσκεσαι τώρα στη ζωή σου, στο σημείο που επιθυμείς να βρεθείς γρή­γο­ρα και αποτελεσματικά! Έχεις ποτέ αισθανθεί ότι κάποιος ή κά­ποιοι το­μείς της ζωή σου έχουν… κολλήσει; Έχεις δυνατότητες και τα­λέ­ντα που δεν τα έχεις ακόμα αξιοποιήσει και θέλεις να κάνεις κάτι γι’ αυ­τό; Εάν ναι, τότε χρειάζεσαι κάποιον κατάλληλα εκπαιδευμένο και έμπειρο προπονητή ζωής-Life Coach, έτσι ώστε σε σύντομο χρονικό διά­στημα να σε υποστηρίξει να κάνεις αλλαγές και να βελτιώσεις τη ζωή σου.

Το Life Coaching σου επιτρέπει όχι μόνο να γνωρίσεις καλύτερα τον εαυτό σου, αλλά και να γίνεις …ο καλύτερος σου εαυτός! Δεν σου παρέχει βέβαια έτοιμες λύσεις! O προπονητής ζωής δεν είναι ένας ακόμα σύμ­βου­λος με «έτοιμες» συμβουλές, ούτε φυσικά ψυχολόγος, ο οποίος θα α­να­τρέξει στο παρελθόν και να θεραπεύσει πιθανά τραύματα. Η προ­πόνηση ζωής δεν εί­ναι ψυχοθεραπεία. Απευθύνεται σε ψυχικά υγιείς ανθρώ­πους, που έχουν ή­δη έναν βαθμό αυτογνωσίας. Δεν ερευνά το πα­ρελθόν, όπως η ψυχο­θερα­πεία, αλλά δίνει έμφαση στο μέλλον με αφετηρία το σήμερα.

Βλέποντας με μια θετική ματιά αυτό το κίνημα (επανάσταση θα το λέγαμε) στόν χώρο των ανθρωπολογικών επιστημῶν, θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελεῖ ανέβασμα σε ένα σκαλοπάτι ωριμότητας και αυτο­γνωσίας, που ξεπερνάει τις αφελείς διακηρύξεις του Διαφωτισμού. Τι έλεγε ο Διαφωτισμός, αυτό το φιλοσοφικό κίνημα του 17^ου και του 18^ου αιώνα; Έλεγε ότι, όσο έχεις ανάγκη την πνευματική καθοδήγηση κάποιου άλλου, είσαι ανώριμος. Βγες από αυτή τη νηπιακή κατάσταση και αξιοποίησε τον νού σου χωρίς την καθοδήγηση ενός άλλου. Να εμπιστεύεσαι μόνο τη δική σου κρίση! Δεν χρειάζεσαι συμβουλές από κανένα! Μην αφήνεις τους άλλους να σκέφτονται και να αποφασίζουν για σένα Μη δίνεις σέ άλλους το τιμόνι της ζωής σου, όσο βολικό κι άν είναι αυτό!

Αυτά έλεγε ο Διαφωτισμός, ο οποίος δήθεν πήγε να βγάλει τον άνθρωπο από την ανωριμότητα, να τον κάνει δήθεν να στέκεται στα πόδια του, χωρίς νά έχει ανάγκη να ρωτάει κανέναν για τίποτα, αφού υποτίθεται του φτάνει το δικό του το μυαλό. Κι έρχεται το life coaching και σου λέει: Μόνος σου δεν μπορείς να τα καταφέρεις. Λάθος σου έλεγε ο Διαφωτισμός ότι είσαι αυτάρκης. Ότι σου φτάνει το δικό σου τό ξερό. Μάλλον δεν έχεις ζυγίσει καλά τον εαυτό σου. Κάποιο άλλοι είναι πιό ψημένοι στη ζωή. Πιό έμπειροι. Αξίζει να τους εμπιστευτείς και να τους δώσεις το χεράκι σου, για να σε βοηθήσουν να φτάσεις εκεί που επιθυμείς.

Τελικά, έχει και τα καλά της αυτή η εξέλιξη, αφού γκρεμίζει το εγωιστικό μοντέλο του δήθεν φωτισμένου ξερόλα και κάνει τον άνθρωπο να παραδέχεται αφ΄ ενός ότι μερικοί ξέρουν κάτι περισσότερο από αυτόν και αφ΄ έτέρου να τους εμπιστεύεται στην πορεία της ζωής του.

Βλέπουμε λοιπόν ότι πέρα από τον χώρο της Εκκλησίας, όπου βασική προϋπόθεση για πνευματική προκοπή είναι η σχέση με έναν πνευματικό οδηγό, και στην εκκοσμικευμένη αδιάφορη θρησκευτικά κοινωνία προβάλλει η ανάγκη για έναν προπονητή ζωής. Ο ένας βοηθάει για το χτίσιμο μιας συνειδητής και συνεπούς σχέσης με τον Θεό και την Εκκλησία, ενώ ο άλλος μπορεί να βοηθήσει  - σε ένα ψυχολογικό επίπεδο - στο ξεπέρασμα κάποιων δυσκολιών ένταξης σε κάποιους κοινωνικούς χώρους ἤ στην επίτευξη κάποιων στόχων στην επαγγελματική ἤ προσωπική ζωή.

Θα λέγαμε ότι είναι ευχάριστο ότι αρκετοί  προπονητές ζωής έχουν σχέση με τον χώρο της πίστης και συνδυάζουν την επιστημονική τους κατάρτιση με την προσωπική τους ευσέβεια. Ενδεικτικά αναφέρουμε τον Ιταλό ψυχαναλυτή Μάσσιμο Ρεκαλκάτι, που πρόσφατα ήρθε και μίλησε στο Μέγαρο Μουσικής (πολλά βιβλία του έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά). Ο Ρεκαλκάτι σε συνέντευξή του έκανε την τόσο αληθινή διαπίστωση ότι «όσο στις κοινωνίες μας κυκλοφορεί πολλή απόλαυση, θα υπάρχει λίγη χαρά». Και κάπου αλλού τονίζοντας την ανάγκη της συμπαράστασης από κάποιον που μπορεί να μας βοηθήσει να σωθούμε, είπε: «Όλοι υπήρξαμε μια χαμένη κραυγή στη νύχτα. Ζήσαμε την κατάσταση της ανημπόριας και της απόλυτης εγκατάλειψης. Χωρίς τον διασώστη «άλλον» η ανθρώπινη ζωή οδηγείται στον θάνατο». Πολύ ενδιαφέρον σχετικό βιβλίο του είναι «Ἡ νύχτα της Γεθσημανή». Ποιός άραγε είναι Αυτός ο διασώστης άλλος;

Παρόμοιες αναφορές στη Βίβλο και ιδιαίτερα στην Παλαιά Διαθήκη κάνει καί ο Καναδός κλινικός ψυχολόγος Τζόρνταν Πήτερσον, ο οποίος επίσης πρόσφατα ήρθε στην Ελλάδα και επισκέφθηκε και το Άγιον Όρος.

Πρέπει σ’ αυτό το σημείο να τονίσουμε ότι η Εκκλησία αντιμετωπίζει με πολύ σεβασμό κάθε επιστημονική εξέλιξη, και πολύ περισσότερο τις επιστήμες της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Γι΄ αυτό και συνεργάζεται με τις επιστήμες της ψυχολογίας και της ψυχιατρικής με σαφή επίγνωση των ορίων της κάθε μιάς. Μαρτυρία αυτού του γεγονότος είναι και το ότι κάποιοι κληρικοί έχουν σπουδάσει και ασκούν αυτές τις επιστήμες. Ο μακαριστός καθηγητής τῆς Ποι­μα­ντικῆς Ψυχολογίας στη Θεολογική Σχολή Αθηνών Ἰωάννης Κορναράκης είχε πει χαρακτηριστικά: «Ἀκόμα κι ὅταν ὁ θρη­σκευ­τικός ἄνθρωπος ἀρνεῖται τήν σχέση τῆς ψυχολογίας μέ τήν πνευ­μα­τική ζωή, ἡ σχέση αὐτή ὑπάρχει de facto»^[1]. Ο άνθρωπος είναι μια ψυχοσωματική ενότητα. Από τη στιγμή όμως που η σύγχρονη επιστήμη αποκαλύπτει όλο και περισσότερο ότι κάποια προβλήματα συμπεριφοράς οφείλονται σε σωματικές δυσλειτουργίες, σε ρωγμές του πηλίνου σκεύους, που είναι το σώμα μας, είναι απαραίτητη η βοήθεια από τους επιστήμονες ιατρούς. Μόνο με μια τέτοια προϋπόθεση μπορεί να έχει καρπούς και η πνευματική βοήθεια του προπονητή ζωής ἤ του πνευματικού καθοδηγητή.

Πριν μιλήσουμε λίγο περισσότερο για την πνευματική καθοδήγηση μέσα στην Εκκλησία, μάλλον δεν χρειάζεται να πούμε ότι βασικό κριτήριο, για να επιλέξει κάποιος τον δικό του προπονητή ζωής είναι προφανώς το να έχει ο προπονητής σωστό παράδειγμα ζωής, να ζει με συνέπεια αυτά που προτείνει στούς άλλους. Πρόσφατα ξάφνιασε δυσάρεστα το γεγονός ότι κάποιος πολύ γνωστός προπονητής ζωής, συγγραφέας πολύ καλών βιβλίων, μπήκε φυλακή για κάποιες ακάλυπτες επιταγές. Ο γνωστός Αμερικανός σκηνοθέτης Γούντυ Άλλεν στην ταινία του «Μανχάταν» σατιρίζει τέτοιες ασυνέπειες σε μια χαρακτηριστική σκηνή: Η πρωταγωνίστρια βρίσκεται στα πρόθυρα απόγνωσης και παίρνει τηλέφωνο τον δικό της προπονητή ζωής, για να πληροφορηθεί ότι εκείνος βρίσκεται σε κώμα λόγῳ υπερβολικής δόσης ναρκωτικών!

Σαφώς τέτοιες τραγωδίες ασυνέπειας λόγων και πράξεων  συνα­ντού­με και μέσα στον χώρο της Εκκλησίας, όπου συμβαίνει αυτό πού είπε ο Χριστός για τους υποκριτές Φαρισαίους: «Ὁδηγοί εἰσι τυφλοί τυ­φλών· τυ­φλός δέ τυφλόν ἐάν ὁδηγῇ, ἀμφότεροι εἰς βόθυνον πεσοῦνται» (Ματθ. 15, 14). Ο Απόστολος Παύλος σε αρκετές επιστολές του συνιστά επα­γρύ­πνη­ση, ώστε να μην εξαπατώμεθα από ψευδοδιδασκάλους, ψευδό­χρι­στους και ψευδοπροφήτες, ουσιαστικά ψευδο-προπονητές ζωής, οι οποίοι μπορεί να γοητεύουν με την ευφράδεια και την ευστροφία τους, αλλά τελικά αποτελούν τις πύλες του άδη, γιατί οδηγούν τους οπαδούς τους στο ψεύδος και στο σκοτάδι του ψυχικού θανάτου.

Να εύχεσθε, ο Θεός να φυλάει πρώτα εμάς τους κληρικούς, κι εμείς να φυλάμε τον εαυτό μας, να μη γίνουμε ποτέ ψεύτικοι!

Στην παράδοση της Εκκλησίας ο κληρικός δεν είναι απλώς ένας προπονητής ζωής. Ο Χριστός για τούς μετόχους της ιερωσύνης Του χρη­σιμοποίησε τους όρους πατέρας και ποιμένας. Πατέρας, γιατί μέσῳ των Μυστηρίων του Βαπτίσματος και της Μετανοίας αναγεννά τους πιστούς. Και ποιμένας, γιατί μέσῳ του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας  και της σωστής διδασκαλίας φροντίζει για τη σωστή και επαρκή διατροφή των ποιμαινομένων, καθώς την προστασία τους από το πέσιμο σε γκρεμούς παθών και αγκάθια πλάνης. Έτσι ο στόχος της σχέσης ενός πιστού με τον πνευματικό δεν είναι απλώς να βελτιώσει τον χαρακτήρα του, αλλά το να γνωρίσει και να αγαπήσει τον Χριστό, και να Του μοιάσει όσο μπορεί πε­ρισσότερο. Δεν πρόκειται επομένως για μια ανθρωποκεντρική διαδικασία αυτοβελτίωσης, αλλά για μια χριστοκεντρική πορεία, που στοχεύει να αναγεννηθούμε και να γίνουμε παιδιά και κληρονόμοι της Βασιλείας του Θεού από τώρα!

Ο προπονητής ζωής θα μπορούσε να μας βοηθήσει να γίνουμε καλοί και πετυχημένοι άνθρωποι. Το Μυστήριο όμως της πνευματικής πατρότητας και της μετανοίας μέσα στην Εκκλησία μας βοηθάει σε κάτι ασύγκριτα μεγαλύτερο και φυσικά μονιμότερο! Άλλο καλός ἄνθρωπος και άλλο καλός Χριστιανός.

Καί ἐδῶ τίθεται ἀπό πολλούς τό ἐρώτημα:

«Καί τί μέ νοιάζει ἐμένα νά γίνω ἕνας ‘ἀναγεννημένος ἐν Χριστῷ ἄνθρωπος’, ὅταν ΧΩΡΙΣ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ, ἀγνοώντας τόν Χριστό, μήν πιστεύοντας στόν Χριστό, μπορῶ κάλλιστα νά μήν κλέβω, νά μήν σκοτώνω, νά μήν μοιχεύω, νά μήν λέω ψέμματα, νά μήν κατακρίνω, νά κάνω ἐλεημοσύνες, νά λυπᾶμαι καί τό ... μυρμήγκι ἀκόμη;»

Φυσικά πάντοτε υπήρχαν και θα υπάρχουν άνθρωποι ηθικότατοι, που είτε είναι άθεοι είτε ανήκουν σε άλλες θρησκείες ή χριστιανικές ομολογίες.

Πρόσφατα, ενας πλημμυροπαθής από τις πλημμύρες της Θεσσα­λίας, Λαρισαίος δάσκαλος, Στέλιος Ντούσιος, κατέθεσε τη μαρ­τυ­ρία του σχετικά με το ποιός τον βοήθησε να καθαρίσει το σπίτι από τις λάσπες και να πετάξει τα λασπωμένα αντικείμενα: «Τρία παιδιά με σκουλαρίκια, τσιγάρα και πειραγμένα μηχανάκια με βοήθησαν όταν κανείς δεν το έκανε. Ήρθαν με γαλότσες γάντια και τα σχετικά. Με βοήθησαν με πολύ κόπο να βγάλω από το υπόγειο, διθέσιο και τριθέσιο καναπέ, ψυγείο κουζίνα, καμιά δεκαριά χαλιά, σπασμένες βιβλιοθήκες και ντουλάπες, μια ραπτομηχανή σε ξύλινο έπιπλο και άλλα, όλα βουτηγμένα στις λάσπες. Όταν φεύγοντας πήγα να τους δώσω κάποια χρήματα, μου είπαν: «Ἀν το ξαναπείτε αυτό θα ξαναβάλουμε τα πράγματα πίσω στο υπόγειο. Δεν τό κάνουμε για τά λεφτά, δάσκαλε! Το κάνουμε για μας!»

Προφανώς τα υπέροχα αυτά παιδιά δεν πρέπει να είχαν σχέση με την Εκκλησία και με το κατηχητικό. Ποιό λοιπόν είναι το νόημα της σχέσης με αυτούς τους χώρους ἤ έστω τους τρόπους ζωής, αφού χωρίς αυτούς μπορούμε νά έχουμε τόσο εντυπωσιακά παραδείγματα αλτρουισμού και ανθρωπιάς;

                Ἐπιχειροῦμε μιά ἀπάντηση ἔχοντας βοηθό μας ἕνα σύγχρονο  ἀπολογητή τοῦ Χριστιανισμοῦ, ὁ ὁποῖος ξεκινώντας ἀπό ἀγνωστι­κι­στής κατέληξε συνειδητός Χριστιανός, μέγας ἀπολογητής τοῦ Χριστιανισμοῦ, καί πλησίασε πολύ κοντά στήν Ὀρ­θόδοξη Παράδοση. Πρόκειται γιά τόν καθηγητή τῆς Μεσαιωνικῆς Φιλολογίας στό Κέμπριτζ καί στήν Ὀξφόρδη C. S. Lewis. Γράφει κάπου ὁ Lewis:

                «Ὅταν κάποιος ρωτάει, ἄν μπορεῖ νά εἶναι καλός ἄνθρωπος, χωρίς νά εἶναι καλός χριστιανός, εἶναι σάν νά λέει στόν ἑαυτό του:

                ‘Δέν μέ ἐνδιαφέρει ἄν ὁ Χριστιανισμός εἶναι ἀλήθεια ἤ ὄχι. Τό μόνο πού μέ ἐνδιαφέρει εἶναι νά εἶμαι καλός ἄνθρωπος. Θά ἐπιλέξω τίς πεποιθήσεις μου, ὄχι μέ κριτήριο τό ΑΝ ΑΛΗΘΕΥΟΥΝ, ἀλλά μέ κρι­τή­ριο τό ΠΟΣΟ ΜΕ ΒΟΗΘΑΝΕ’.

                »Εἰλικρινά τό βρίσκω δύσκολο, λέει ὁ Lewis, νά κατανοήσω αὐτό τόν τρόπο σκέψης. Φοβᾶμαι ὅτι κάποιοι ἀνόητοι ἱεροκήρυκες, μέ τό νά σᾶς τονί­ζουν συνεχῶς τό πόσο ΧΡΗΣΙΜΟΣ εἶναι ὁ Χριστιανισμός γιά σᾶς, καί πό­σο καλός γιά τήν κοινωνία, σᾶς ἔκαναν νά ξεχάσετε ὅτι ἡ ἀξία τοῦ Χρι­στια­νισμοῦ δέν ἔγκειται στό ὅτι εἶναι ἁπλῶς «χρήσιμος». Ὁ Χριστιανισμός ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΓΙΑΤΡΟΣΟΦΙ. (Ὁ Χριστια­νισμός δέν εἶναι ἕνα depon, λέει ὁ Lewis. Δέν εἶναι μιά ἀσπιρίνη, πού χρησιμεύει ἁπλῶς νά μειώσει τόν πόνο ἀπό τά βάσανα τῆς ζωῆς). Ὁ Χριστιανισμός εἶ­ναι μιά ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΓΕΓΟ­ΝΟ­ΤΩΝ. Ὁ Χριστια­νισμός μᾶς φανερώνει τήν ΑΛΗ­ΘΕΙΑ ΤΩΝ ΠΡΑ­ΓΜΑΤΩΝ!»

                Καί συνεχίζει ὁ Lewis:

«Ἄν ὁ Χριστιανισμός εἶναι ψεύτικος, (δηλαδή, ἄν τά γεγο­νότα, γιά τά ὁποῖα δίνει μαρτυρία, εἶναι παραμύθια), τότε κανένας εἰλικρινής ἄνθρω­πος δέν θά θέλει νά τόν πιστέψει, ὅσο χρήσιμος κι ἄν εἶναι. (Κανείς δέν θέλει νά χτίσει τήν ζωή του πάνω σέ πα­ρα­μύθια). Ἄν ὅμως εἶναι ΑΛΗΘΕΙΑ, (ἄν, δηλαδή, τά συγκλο­νιστικά γεγονότα, γιά τά ὁποῖα δίνει μαρτυρία ἔγιναν στήν πραγμα­τικότητα, ἐν τόπῳ καί ἐν χρόνῳ), τότε  (ἐδῶ προσέξτε!) κάθε εἰλι­κρι­νής ἄν­θρω­πος θά θέλει νά πιστέψει, ἀκόμη καί ἄν ὑποθέσουμε ὅτι ὁ Χριστιανισμός δέν τοῦ εἶναι καθόλου χρήσιμος!»

Ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ δέν εἶναι ἁπλῶς ἕνα περιστατικό μέσα στήν ἱστορία. Εἶναι τό κριτήριο τῆς ζωῆς καί τῆς ἀνθρωπιᾶς τοῦ ἀνθρώπου. Ἀπό ἐκεῖ καί πέρα ὁ ἄνθρωπος δέν εἶναι «ἕνα πακέτο, πού πάει ἀπό τόν μαιευτήρα στόν νεκροθάφτη» (ὅπως γράφει πολύ πετυχημένα ὁ Vittorio Messori, ὁ συγγραφέας τοῦ θαυμάσιου βιβλίου ‘Ὑπόθεση Ἰησοῦς’). Τί νά τό κάνεις «ἕνα πακέτο, πού πάει ἀπό τόν μαιευτήρα στόν νεκροθάφτη», ὅσο καλό, καί ἠθικό καί χρήσιμο στήν κοινωνία κι ἄν εἶναι;

Στο σημείο αυτό υποκύπτω στον πειρασμό να παραθέσω ένα υπέροχο κείμενο ενός όντως πνευματικού ανθρώπου, συγγραφέα και κριτικού θεάτρου, του Κώστα Γεωργουσόπουλου. Σ΄ αυτό το κείμενο ο Γεωργουσόπουλος μας μιλάει για μια θαυμάσια προπονήτρια της όντως ζωής, για τη γιαγιά του. Και σ’ αυτό τό κείμενο φαίνεται πολύ καθαρά η διαφορά του καλού ανθρώπου από τον καλό χριστιανό.

«Η προς μητρός μάμμη μου, αρχόντισσα κτηματίας στη Λοκρίδα, κάθε φθινόπωρο μετά τη συγκομιδή, άνοιγε το μυστικό προσωπικό της σεντούκι, έβγαζε το νυφικό της και το σιδέρωνε. Ήταν αυτό που κατ’ επιθυμίαν της θα την κάλυπτε και νεκρή. Μέσα στο σεντούκι είχε και δύο μικρά μπουκαλάκια. Το ένα με λάδι, το άλλο με κρασί. Τα άδειαζε στο νεροχύτη και τα γέμιζε με προϊόντα της νέας σοδειάς. Ήταν οι μέλλουσες χοές της. Οι προσφορές κατά την ώρα της ταφής.

Αυτή η ίδια μακάρια γριούλα μας είχε μάθει να μην πετάμε τη φέτα, το ψωμί με λάδι ή με ζάχαρη που μας έδινε, όταν βγαίναμε στο δρόμο για παιχνίδι. Έπρεπε, όταν χορταίναμε και δεν θέλαμε άλλο, να ανεβαίνουμε με προσοχή στη μάντρα ή στα κεραμίδια της αποθήκης και να αφήνουμε το κομμάτι το ψωμί για να το φάνε τα πετεινά του ουρανού. Πριν το ακουμπήσουμε στη μάντρα έπρεπε να το ασπαστούμε.

Αυτές οι μικρές τελετές ευσέβειας με ακολουθούν έως σήμερα και με παρηγορούν μέσα στο χαώδη κόσμο, τον σκόρπιο, τον ανερμάτιστο που ζούμε. Αυτές οι δύο συνταρακτικές στη σοφία τους και στην απλότητά τους τελετές ερμηνεύουν το ήθος μιας άλλης γενιάς, αλλά ταυτόχρονα αποτελούν πρότυπα βίου στον απορφανεμένο κόσμο μας.

Ο κόσμος που ζούμε προσβάλλει τη δημιουργία, καταστρατηγεί τους βασικούς νόμους της ζωής και της φύσης και συνεχώς παρεμβαίνει ανατρέποντας την ισορροπία. Κι αυτό γιατί έχει καταληφθεί από το δαίμονα της αδηφαγίας, της λαιμαργίας. Ο κόσμος μας είναι ένας κόσμος ηδονής, χωρίς αγάπη. Ένας κόσμος λαγνείας, χωρίς έρωτα. Ένας κόσμος που εξαντλεί την ευφυΐα του για να φτιάνει μηχανές σπατάλης.

Έλειψε το λειτουργικό ήθος, η εκκλησιαστική ενοριακή αγαπητική σχέση, η μέθεξη, η συγγνώμη και η μετάνοια. Δεν υπάρχει ευχαριστία. Όταν ασπαζόμαστε το κομμάτι του ψωμιού και το αφήναμε στα πουλιά, αυτό κάναμε. Τιμούσαμε τον δημιουργό μέσα στα αγαθά που μας δώρισε. Αισθανόμαστε πως η ύλη είναι δώρο ζωής και την ευλαβούμαστε.

Ο κόσμος σήμερα φοβάται το θάνατο. Τρέχει, ιδρώνει, διαγκωνίζεται, αλληλοϋπονομεύεται, σκοτώνει γιατί φοβάται το θάνατο. Θανατώνοντας τον άλλο, έστω και ψυχικά ή συμβολικά, έχει την ψευδαίσθηση ότι ξεφεύγει από το μοιραίο. Αισθάνεται το θάνατο ως τείχος, ως εμπόδιο αξεπέραστο. Θαρρεί πως ο θάνατος είναι το τέρμα. Δεν μπορεί να συνηθίσει στην ιδέα του μηδενός, γιατί νομίζει πως η ζωή οδηγείται στο μηδέν και παλεύει να αποφύγει την εκμηδένιση.

Η μακάρια γερόντισσα ήξερε την αλήθεια. Είχε συμβιβαστεί με το θάνατο, γιατί πίστευε στην ανάσταση. Ετοιμαζόταν για την αποδημία γιορτάζοντας και προσέφερε ως θυσία αινέσεως την προκοπή του οίκου της.

Ζούμε σε μιαν εποχή ματαιώσεων, ακυρώσεων, προδοσιών, συνωμοσιών, αχαριστίας και φόβου θανάτου.

Δεν υπάρχει λοιπόν ελπίδα;

Σίγουρα υπάρχει! Η ελπίδα είναι το ήθος της γριούλας μάμμης μου. Είναι η ορθόδοξη ευσέβεια, η αδογμάτιστη, η απέριττη, η ταπεινή, τα μικρά θαύματα της καθημερινότητας, τα τρυφερά αγγίγματα της ανοχής, οι ώρες της αγάπης, της πλησμονής, της ευχαριστίας. Και ξέρουμε ότι υπάρχουν τέτοιες ανθρώπινες στιγμές όπου επικρατεί η χάρις και η χαρά, όπου ο θάνατος αποτάσσεται και μας πλημμυρίζει το χαροποιό πένθος. Όταν τιμάμε τη δημιουργία και προσδοκώμεν την άλλη ζωή ως αυτονόητο δώρο και έρωτα επιστροφής, ως νοσταλγία παραδείσου».

Αυτά λέει ο εξαιρετικός Κώστας Γεωργουσόπολος κάνοντας μνημόσυνο στην αγία γιαγιά του, η οποία ουσιαστικά είχε από εδώ νικήσει τον θάνατο (γι’ αυτό κάθε χρόνο σιδέρωνε το επιτάφιο νυφικό της). Τον είχε νικήσει, επειδή πίστευε και είχε αγαπήσει τον Αναστάντα Χριστό.

Μέ τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ὁ ἄνθρωπος ἀπο­κτάει αἰώνιες δια­στάσεις. Ἀποκτάει τήν δυνατότητα νά γίνει κάτι τό ἐντελῶς καινούργιο· νά γίνει «καινή κτίσις»· νά μετέχει στήν ὄντως Ἀληθινή καί Αἰώνια Ζωή τοῦ Χριστοῦ. Καί μετά, μέ τήν Ἀνάληψη τοῦ Χριστοῦ, ἀποκτάει κάτι ἀσύ­γκρι­τα ἀνώτερο ἀπό αὐτό πού εἶχε ὁ Ἀδάμ μέσα στόν Παράδεισο. Ἔχει πλέον τήν δυνατότητα νά ἀνέβει καί νά καθίσει στά δεξιά τοῦ Πατρός· νά γίνει σύν­θρονος μέ τόν Πατέρα· καί νά συμβασιλεύει μαζί Του γιά πάντα! Νά γίνει, δηλαδή, κατά χάριν «θεός»!

Ἑπομένως – σωστά ἐπισημαίνει ὁ Lewis - ὅλοι ὅσοι ἐπιμένουν νά ρωτᾶνε, ἄν μποροῦν νά εἶναι καλοί ἄνθρωποι χωρίς τόν Χριστό, δέν ἔχουν ἰδέα τί εἶναι ἡ Ἀληθινή Ζωή. Ἄν τό ἤξεραν, θά παραδέχονταν ὅτι μιά «ζωούλα» ἁπλῶς «καλή καί ἠθική» δέν πιάνει τίποτε μπροστά στόν ὑψηλό σκοπό, γιά τόν ὁποῖο δημιουργήθηκε ὁ ἄνθρωπος. Ἡ ἠθικότητα εἶναι προφανῶς ἀπαραίτητη· ὅμως ὁ Χριστός, ὁ ὁποῖος ἔδωσε γιά μᾶς τήν ζωή Του, μᾶς καλεῖ νά γίνουμε κατά χάριν θεοί· μᾶς προορίζει, δηλαδή, γιά κάτι πού ΘΑ ΚΑΤΑΠΙΗ ΤΗΝ ΗΘΙΚΟΤΗΤΑ ΜΑΣ. Ἐπί τέλους, ὁ Χριστός μᾶς κά­λε­σε σέ κάτι τό πολύ μεγάλο. Μᾶς κάλεσε σέ μιά τεράστια ἀλλαγή: σέ μιά οὐσιαστική ἀνακαίνιση. Καί «ἀνα­καί­νι­ση» ἐδῶ δέν σημαίνει ... ἕνα ψευτο­στο­κά­ρι­σμα ἤ ἕνα ψευτοβάψιμο, ἁπλῶς γιά νά φανῆ ὅτι κάτι δῆθεν ἄλλαξε. Πρόκειται γιά ριζική ἀνακαίνιση· ἤ μᾶλλον γιά ριζική ἀνά­πλαση.

Αὐτή ὅμως ἡ ριζική ἀνάπλαση προϋποθέτει ταυτόχρονα μιά απαραίτητη ἀπώλεια: Ὁ Χριστός βεβαιώνει ὅτι γιά νά σώσεις τήν ψυχή σου πρέπει νά τήν ἀπωλέσεις! Τί σημαίνει αὐτό; Σημαίνει νά μήν στηρίζεσαι τόσο στήν βιολογική καί ψυχολογική άμυνα τοῦ ἐγώ, νά μήν ἐμπιστεύεσαι τόσο τήν ἀνθρώπινη δύναμη, τήν ἀνθρώπινη ἀρετή, τήν ἀνθρώπινη δράση. Πρέπει νά ξεχάσεις τό παραμύθι ὅτι εἶσαι αὐτό­φωτος, αὐ­τό­νομος καί αὐτάρκης, νά πάψεις νά πιστεύεις σέ αὐτοσωτηρία, αὐ­το­λύτρωση, αὐτο­θεραπεία, καί νά καταλάβεις ὅτι εἶναι ἑτερό­φω­τος, ἑτερόνομος καί ὅτι σώζεσαι διά τοῦ Χριστοῦ.

Γιά νά φορέσουμε τό ἔνδυμα τοῦ γάμου, πού θά μᾶς ἐπιτρέψει νά καθήσουμε στό Τραπέζι τῆς Βασιλείας, δηλαδή στό Τραπέζι τῆς ὄντως Ζωῆς, χρειάζεται πρῶτα νά ξεντυθοῦμε ὄχι μόνο ἀπό τίς ἁμαρτίες μας ἀλλά καί ἀπό κάθε αὐτάρκεια καί αὐτοδικαίωση, πού συνήθως μᾶς φορ­τώ­νουν τά ὑποτιθέμενα «ἠθικά κα­τορ­θώματά» μας.

Γι΄ αυτό, όμως, το γδύσιμο, γι΄ αυτή την απέκδυση ΚΑΙ των αμαρτιών μας αλλά ΚΑΙ της νοσηρής εμπιστοσύνης στη δήθεν σοφία μας και στη δήθεν καλωσύνη μας, είναι απαραίτητη η σχέση μας με ένα ποιμένα - πνευματικό οδηγό.

Αυτό το τονίζει με ιδιαίτερο τρόπο ένας κορυφαίος Πατέρας, ποιμέ­νας και προπονητής ζωής της Εκκλησίας μας, ο Αββάς Δωρόθεος, ο οποίος έλαμψε στην Παλαιστίνη τον 6^ον αιώνα. Τα Ασκητικά του έργα περιέχουν διδασκαλίες που δεν αφορούν αποκλειστικά τους μοναχούς, αλλά απευθύνονται σε όλους όσους θέλουν να προπονηθούν στο «γυμναστήριο» της Εκκλησίας. Πρόσφατα μάλιστα η Ι. Μονή Παρακλήτου εξέδωσε αυτές τις υπέροχες διδασκαλίες, που είναι για όλους τους πιστούς, στο βιβλίο «Μαθήματα ζωής από τον Αββά Δωρόθεο». Εκεί μιλώντας για την πνευματική καθοδήγηση λέει:

«Στην Παλαιά Διαθήκη, στο βιβλίο των Παροιμιών είναι γραμμένο: «Οι άνθρωποι που δεν έχουν συνετή διακυβέρνηση πέφτουν σαν τα φύλλα. Η σωτηρία εξασφαλίζεται με σωστή καθοδήγηση». Η Αγία Γραφή λοιπόν μας διδάσκει να μήν εμπιστευόμαστε τον εαυτό μας, να μήν τον θεωρούμε συνετό, να μήν πιστεύουμε ότι μπορούμε να τον κυβερνάμε. Έχουμε ανάγκη από  βοήθεια, έχουμε ανάγκη από άνθρώπους, που μετά τον Θεό, θα μάς κυβερνούν. Δεν υπάρχει πιό εύκολο θήραμα για τον διάβολο από τον άνθρωπο που δεν έχει καθοδηγητή στον δρόμο του Θεού».

Στο ίδιο πνεύμα συμβουλεύει και μια κορυφαία ασκητική μορφή τού 5^ου αιώνα, ο Αββάς Κασσιανός: «Ας πάρουμε παραδείγματα, λέει ο άγιος, και από τις ανθρώπινες τέχνες και επιστήμες. Αν δηλαδή εκείνες, που αφορούν πράγματα χειροπιαστά, δεν μπορούμε μόνοι μας να τις μάθουμε, αλλά έχουμε ανάγκη από κάποιον, που θα μας τις διδάξει σωστά και θα μας αναλύσει κάθε πλευρά τους, δεν είναι αφελές και ανόητο να νομίζουμε ότι την πνευματική τέχνη, που είναι από όλες τις τέχνες και τις επιστήμες η πιό δύσκολη και η πιό επίμοχθη, θα κατορθώσουμε να την μάθουμε χωρίς διδάσκαλο; Και να σκεφτούμε ότι η αποτυχία σ’ αυτή τήν τέχνη δεν προκαλεί πρόσκαιρη βλάβη, αλλά απώλεια της ψυχής και αιώνιο θάνατο».

 

 

Στη μνήμη του Κυπριανού απο την Κύπρο

Το παιδί του πατρός Χριστόδουλου μας έκανε μάθημα σε όλους. Τι να σου γράψω, Κυπριανέ, που ντρέπομαι. Σήμερα όπως κάθε μέρα ξύπνησα με το ζόρι για το σχολείο. Βαριεστημένος στην τάξη, τα μάτια μου κλείνουν. Στο διάλειμμα παίζω παιχνίδια με το κινητό. Δεν έχω καμιά όρεξη για διάβασμα. Με τη μάνα μου δε μιλιόμαστε εδώ και μέρες. Ο πατέρας μου εξαφανισμένος όπως πάντα. Τάχα δουλειά, δουλειά, δουλειά, ωραία πρόφαση για να ξεφύγει από τα προβλήματα. Η κοπέλα μου τού μήνα το παίζει ζόρικη.

Γι  αυτό θα αλλάξω πλεύση και θα στραφώ αλλού. Τι να σου γράψω, Κυπριανέ, που ντρέπομαι. Εσύ ήσουν φοιτητής της Νομικής, διάβαζες πολύ, είχες μια κοπέλα που αγαπούσες και ήταν να την παντρευτείς. Έψελνες στην Εκκλησία και βοηθούσες πολύ κόσμο. Εσένα ο πατέρας σου είχε 6 παιδιά, και όμως είχατε άριστες σχέσεις.  Τι νά σου γράψω που ντρέπομαι! Εσύ έφυγες, κι εγώ ακόμα εδώ να ψάχνω το νόημα της ύπαρξής μου. Ψέματα! Δεν ψάχνω τίποτα! Απλά υπάρχω. Ο Χαμός σου με ξύπνησε κάπως από τον λήθαργο, αλλά η αφύπνιση κράτησε το πολύ μια ημέρα. Τι να σου πω φίλε; Απο κεί φίλε έχεις κάποια πρόσβαση στον Θεό; Ζήτα του σε παρακαλώ να με ζωντανέψει. Ζήτα του να βοηθήσει ένα ζωντανό νεκρό!

Υπογραφή.  Μαθητής λυκείου, κάκιστος στην επίδοση. Κάκιστος και στη ζωή.

---

[1] Πρακτικά Α΄ Συμποσίου Ποιμαντικῆς Ψυχολογίας καί Ἐξομολογητικῆς, ἐκδ. Κυριακίδη, Θεσ/νίκη 1981, σελ. 16.