Σάββατο 18 Ιανουαρίου 2025

«Βδέλυγμα Κυρίῳ...» - π. Γρηγορίου Μουσουρούλη

Κυριακή ΚΘ´
Λόγος εἰς τόν Ἀπόστολον

«Βδέλυγμα Κυρίῳ...»

Τοῦ μακαριστοῦ
Ἀρχιμανδρίτου π. Γρηγορίου Μουσουρούλη
Ἀρχιγραμματέως  Ἱεράς Συνόδου
τῆς Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου

«Μή ψεύδεσθε εἰς ἀλλήλους» (Κολ.γ´9)


               Ὅπως σέ κάθε ἐποχή, ἔτσι καί στίς ἡμέρες μας ἡ ἀλήθεια κακοποιεῖται μέ πολλούς καί διαφόρους τρόπους, ἐνῶ τό ψεῦδος ἐπικρατεῖ σέ εὐρύτατη κλίμακα καί δέν θά ἦταν ὑπερβολή ἄν λέγαμε πώς ἔχει διαποτίσει ὁλόκληρο τόν κοινωνικό ἱστό. Ἔχει διαβρώσει ὅλα τά κοινωνικά στρώματα. Τό ψέμα βρίσκεται συνεχῶς στά χείλη μικρῶν καί μεγάλων. Κυριολεκτικά μολύνει τήν καθημερινή μας ζωή. Ὁ χριστιανός ὅμως, πού μέ τήν βάπτισή του ἔγινε καινούργιος ἄνθρωπος, ὀφείλει νά πετάξει ἀπό πάνω του τό ψεῦδος, τό ὁποῖο ὅπως καί τά ἄλλα ἁμαρτήματα, εἶναι δεῖγμα τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου τῆς ἁμαρτίας. Αὐτό μᾶς λέγει τό σημερινό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα, δίνοντάς μας ἔτσι τήν εὐκαιρία νά δοῦμε προσεκτικά τό μεγάλο αὐτό θέμα τῆς πνευματικῆς ζωῆς. Θά δοῦμε δηλαδή πόσο σοβαρό ἁμάρ­τημα εἶναι τό ψεῦδος, ποιές εἶναι οἱ συνέπειές του στή ζωή καί πῶς θά μπορέσουμε νά τό ἀποφύ­γουμε.

****

« Μή ψεύδεσθε εἰς ἀλλήλους »

               Τό ψέμα, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά παραποίηση τῆς  πραγματι­κότητας καί πα­ραχάραξη ἀλήθειας. Εἶναι διαστρο­φή τῶν γεγο­νότων. Ψεῦδος παραδείγματος χάριν εἶναι νά ἐμφανίζεις τό φθηνό, τό μέτριο καί κα­τώτερο πράγμα, ὡς τέλειο, ὡραῖο, ἀκριβό καί χρήσιμο. Ἤ κάποιο γεγονός νά ὑποστηρίζεις ὅτι δέν ἔγινε.

Ὅπως καί τό ἀντίθετο· κάτι πού δέν ἐλέχθη καί δέν συνέβη, νά ὑποστηρίζεις ὅτι ἔγινε, ὅτι εἰπώθηκε ἀπό τόν ἄνθρωπο πού θέλεις σκόπι­μα νά μειώσεις, νά κατηγορήσεις, νά ἐξευτελίσεις καί νά ἐξοντώσεις. Ἤ νά ἀπαλλάξεις τόν ἑαυτό σου ἀπό εὐθύνες καί λάθη φορτώνοντάς τα στόν ἄλλο. Αὐτή ἡ τακτική ἔχει ἐφευ­ρέτη της τόν διάβολο. Αὐτός εἶναι πού ἐπενόησε καί ἔθεσε σέ ἐφαρμογή τό ψεῦδος. Αὐτός πρῶτος τό χρησι­μοποίησε καί μ᾽ αὐτό ἐξαπάτησε τούς Πρωτο­πλάστους μέσα στόν Παράδεισο καί τούς παρέ­συρε στήν πτώση καί τήν παρακοή. Τούς ἐβεβαί­ωσεν ὅτι θά γίνουν θεοί! Καί ὄχι μόνο θεοί δέν ἔγιναν, ἀλλά ἔχασαν καί τήν μακαριότητα τήν ὁποία εἶχαν ὡς ἄνθρωποι. Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος μᾶς ἐβεβαίωσεν ὅτι ὅτι ὁ διάβολος «ἐν τῇ ἀληθείᾳ οὔχ ἕστηκεν» καί ὅτι «οὔκ ἔστιν ἀλήθεια ἐν αὐτῷ»  (Ἰω. η´44). Δέν στέκεται στήν ἀλήθεια ὁ διάβολος, διότι δέν ὑπάρχει μέσα του καμμία διάθεση νά λέγει τήν ἀλήθεια. Μάλιστα ὁ καρδιο­γνώστης Κύριος προ­σέθεσεν ὅτι  ὅταν ὁ διάβολος «λαλεῖ τό ψεῦδος, ἐκ τῶν ἰδίων λαλεῖ, ὅτι ψεύ­στης ἐστιν καί πατήρ αὐτοῦ»  Ἑπομένως ὅποιος λέει ψέματα μιμεῖται τόν διάβολο, καί κατά κά­ποιον τρόπο ἐξομοι­ώ­νε­ται μέ αὐτόν, ἐνῶ ἔχει προορισμό νά ὁμοιω­θεῖ μέ τόν Θεό, ὁ Ὁποῖος εἶναι ἡ ἀλήθεια.

               Τό ψέμα λοιπόν εἶναι ξένο πρός τόν Θεόν καί τό θέλημά Του. Εἶναι παράβαση συγκεκριμέ­νης ἐντολῆς τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος εἰς μέν τήν Παλαιά Διαθήκη μᾶς λέει «οὐ ψεύσεσθε» δέν θά πεῖτε ποτέ ψέματα, εἰς δέ τήν Καινή μᾶς παραγ­γέλλει «λαλεῖτε ἀλήθειαν» (Ἐφεσ. δ´25). Ἐάν λοι­πόν παρά τίς σαφεῖς ἐντολές τοῦ Θεοῦ ψεύδο­μαι δείχνω στά πράγματα ὅτι δέν ὑπολογίζω τήν θεία ἐντολή. Ἀντίθετα δέχομαι καί ἐφαρμόζω προτροπήν τοῦ διαβόλου. Ὑπακούω σ᾽αὐτόν καί κάμνω τό δικό του πονηρό θέλημα. Ἔτσι μοιά­ζουμε μέ αὐτόν, ὅπως μοιάζουν τά παιδιά μέ τόν πατέρα τους. Γινόμαστε παιδιά τοῦ διαβόλου ἐφ᾽ ὅσον συμφωνοῦμε μ᾽ αὐτόν καί τίς ἐπιθυμίες του (Ἰω. η´44). Ἔτσι ὅμως δέν εἴμαστε παιδιά τοῦ Θεοῦ. Δέν μποροῦμε νά ἔχουμε Πατέρα τόν Θεόν ὁ Ὁποῖος εἶναι Θεός τῆς ἀληθείας.

               Ταυτόχρονα ὅμως τό ψέμα φανερώνει ἔλλειψη ἐμπιστοσύνης μεταξύ μας. Ὅταν ὁ Ἀπό­στολος μᾶς προτρέπει νά λέμε πάντα τήν ἀλή­θεια, δικαιολογεῖ τήν προτροπή μέ τίς λέξεις «ὅτι ἐσμεν ἀλλήλων μέλη» (Ἐφεσ. δ´25). Εἴμεθα ὅλοι μέλη τοῦ αὐτοῦ ἠθικοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ. Καί ὅπως τά μέλη τοῦ σώματος δέν ἐξαπατοῦν τό ἕνα τό ἄλλο ἔτσι κι ἐμεῖς. Στά δεδομένα τοῦ σώματός μας τό μάτι δέν ἀρνεῖται νά εἰδοποιήσει τά πόδια προκειμένου νά ἀπομακρυνθοῦμε ἀπό τόν ἐπικρεμάμενο κίνδυνο. Ἡ βαρύτητα τοῦ ἁμαρτήματος πού λέγεται ψεῦδος, φαίνεται ἀκό­μη ἀπό τίς συνέπειες πού ἔχει τό ψέμα στή ζωή μας.

****

Μιά τέτοια συνέπεια εἶναι ὅτι τό ψέμα μᾶς χωρίζει ἀπό τόν Θεό. Ὁ Κύριος, εἴπαμε, εἶναι ἡ ἀλήθεια. Ὄχι μόνο δέν ἔχει καμμία σχέση μέ τό ψεῦδος ἀλλά καί τό ἀποστρέφεται. «Ἐβδελυγμέ­να ἐναντίον ἐμοῦ χείλη ψευδῆ» μᾶς λέγει (Πα­ροιμ. η´7). Καταλαβαίνουμε τί σημαίνει αὐτό;  Μᾶς φαίνεται ἀσήμαντο τό ψέμα. Ὁ Θεός ὅμως σιχαίνεται τό στόμα, πού τό προφέρει. Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς μᾶς λέγει ὅτι «τῷ διαβόλῳ οἰκειοῦται καί υἱοθετεῖται ὁ τό ψεῦδος λαλῶν». Συγγενεύει μέ τόν διάβολο ὁ ψεύτης.

               Μιά ἄλλη συνέπεια σχετική μάλιστα μέ τήν προηγούμενη εἶναι ὅτι αὐτός πού ψεύδεται εἶναι ἀδύνατο νά ἔχει πνευματική ζωή. Ὁ ψεύστης, λέγει πάλιν ὁ Ἅγιος Γρηγόριος, «μετά τοῦ Πνεύ­ματος τῆς ἀληθείας οὐκ ἔχει μετοχήν». Δέν ἔχει ἐπαφή μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα αὐτός πού χρησιμοπιεῖ τό ψέμα στή ζωή του. Δέν συμμε­τέχει στίς δωρε­ές καί τίς χάριτες τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Χω­ρίς ὅμως τό Ἅγιο Πνεῦμα ζωή ἀληθινά πνευμα­τική δέν μπορεῖ νά ὑπάρξει. Ὁσονδήποτε ἐνάρε­τος καί ἄν φαίνεται κανείς ἐξωτερικά, ἔστω κι ἄν ἐκκλη­σιάζεται τακτικά καί κάμνει ἀγαθοεργίες, ἐφ᾽ ὅσον λέει ψέματα δέν ἔχει πνευματικότητα πρα­γματική. Πῶς ὅμως θά ἀποφύγουμε τό ψέμα;

****

               Τά ὅσα εἴπαμε μέχρι τώρα μᾶς βοηθοῦν νά ἀποφύγουμε τό ψέμα καί νά τό ἀποστραφοῦμε. Ὅμως νά προσθέσουμε κάτι ἀκόμη. Γιά νά ἀπο­φύγουμε τό ψέμα πρέπει νά ἀποκτήσουμε φόβο Θεοῦ. Δηλαδή βαθύτατο σεβασμό πρός τόν Κύ­ριό μας καί συναίσθηση τῆς μεγαλωσύνης καί τῆς παγγνωσίας Του. Ἐάν ἔχουμε φόβο Θεοῦ, θά προσπαθοῦμε νά εὐαρεστοῦμε σ᾽ αὐτόν. Νά τηροῦμε τά προστάγματά του καί νά μή τόν παρ­οργίζουμε, μάλιστα μέ θεληματικές παραβάσεις τοῦ νόμου Του. Καί πρέπει νά ὁμολογήσουμε ὅτι τό ψέμα τίς περισσότερες φορές εἶναι θεληματικό καί προμελετημένο. Ἐάν ἔχουμε φόβο Θεοῦ θά συναισθανόμαστε, ὅτι ὅπου κι ἄν εἴμαστε, ὁ Θεός μᾶς βλέπει καί μᾶς ἀκούει. Καί αὐτό θά μᾶς βοηθεῖ νά λέμε τήν ἀλήθεια.

               Ἐκτός ἀπό τόν φόβο τοῦ Θεοῦ πρέπει νά καλλιεργοῦμε καί τήν ἀγάπη πρός τόν πλησίον. Διότι ἐκεῖνος πού ἔχει ἀγάπη πρός τόν πλησίον, δέν πρόκειται ποτέ νά τόν βλάψει. Καί κατά συ­νέπεια δέν θά τόν ἐξαπατήσει μέ ψέματα. Ὅταν λοιπόν μᾶς ἔρχεται νά ποῦμε κάποιο ψέμα, ἄς ρωτᾶμε τόν ἑαυτό μας: «Ἐνεργῶ τώρα μέ ἀγάπη, ὅπως μοῦ ζητεῖ ὁ Θεός; Καί δέν εἶναι τό ψέμα ἐγωϊστική καί ἐχθρική πράξη κατά τοῦ ἀδελφοῦ μου, πού εἶναι καί ἀδελφός τοῦ Χριστοῦ»;

               Ἀλλά καί στήν ἄλλη περίπτωση πού λέει κάποιος τό ψέμα γιά νά βοηθήσει δῆθεν κάποιον ἄλλο, καί πάλι τό ψέμα δέν δικαιολογεῖται. Διότι ὁ σκοπός δέν ἁγιάζει τά μέσα.

               Γιά νά τό ἀπογεύγουμε τό ψέμα χρειάζεται καί κάτι ἀκόμη: Νά ἀποφεύγουμε κάθε παράνομη ἐνέργεια καί πράξη, ἡ ὁποία θά μᾶς ἀναγκάσει ἀργότερα νά ποῦμε ψέματα. Χρειάζεται δηλαδή νά ἀποφεύγουμε τίς αἰτίες πού θά μᾶς ὁδη­γή­σουν στό ψέμα. Αὐτό εἶναι κάτι πολύ σημαντικό, διότι ὅποιος ζεῖ μέ δικαιοσύνη καί τιμιότητα καί εἶναι ἀκέραιος στίς συναλλαγές του τί ἔχει νά φο­βηθεῖ καί ἀπό τί νά κινδυνεύσει; Οὔτε ὑπόνοιες φοβεῖται, οὔτε ἀνακρίσεις, οὔτε δύσκολες ἐρω­τήσεις. Αὐτός ὁ ἄνθρωπος δέν θά βρεθεῖ σέ δυσκολία γιά τό τί πρέπει νά πεῖ καί τί πρέπει νά κάνει.

****

« Μή ψεύδεσθε εἰς ἀλλήλους »

               Ἀδελφοί! Τό ψέμα εἶναι σοβαρότατο ἁμάρ­τημα. Καί αὐτό καθ᾽ ἑαυτό, ἀλλά καί διότι εἶναι ἡ βάση πολλῶν ἄλλων ἁμαρτημάτων, ὅπως τῆς κολακείας, τῆς ὑποκρισίας, τῆς συκοφαντίας καί πλήθους ἄλλων. Χρειάζεται λοιπόν νά δώσουμε πολλή προσοχή στό ζήτημα τοῦ ψεύδους. Νά πά­ρουμε τήν ἀπόφαση νά τό ἐξορίσουμε ἀπό τή ζωή μας. Ἡ ὕπαρξή του δηλητηριάζει τήν ψυχή μας. Μή μᾶς ἐνδιαφέρει τί κάνουν οἱ ἄλλοι. Ἀλλά τί θέλει ὁ Θεός. Ἄν ἀγωνισθοῦμε συστηματικά μέ βία ἐπί τοῦ ἑαυτοῦ μας καί χρησιμοποιοῦμε τήν πανοπλία τοῦ Θεοῦ, ὁ ἀγώνας μας θά καρπο­φορήσει καί ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ θά μᾶς ἀπαλλάξει ἀπό τό βδελυκτό αὐτό ἁμάρτημα. Καί τότε θά ζοῦμε μέσα στό φῶς ἀλήθειας καί τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ.

 

Δεν υπάρχουν σχόλια: